Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 22, 2 June 1894 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

Uj« pm»pa«na ke kahua o K Paka, mnkope o ka hana ana o iuna nlanui. Eia o A. Perry ke noholunakanawai n«i ma kahi o A. G Robertson i koho ia i Elele hana Kumukanawai He ahaaina ka na Kula Sabati o ke kulanakauhale nei e nialama ana ma ke kahua o ka luakini o Kawaiahaoi keia Poaonoaku, lune 9. Ua hoi mai ka liainuku Hikikoki ma ke Kinau o ka Poak<»iu iho nei me ke ola maikai, mahope o konn ma liilo he mau hehedoma. Ke wawa ia mai nei, nul a ka launa ole naai ka opiuma e komo nei ma Waiane. Auhea ka hope oaaikai hou a me na kaiko. A ka la 7 ae nei o lune, e halulu ma! ai ka mokuahi Alumeela m>i Honolulu nei mai Kapalakiko mui, a e kikihi ioa aku ana no i na PanaWau o ka ly'Tfca.

A keia Poakolu aku, e noho f:i kc kiure kaapuni o Maui ma Waiiuku. O ka Kepoikai noho hope {in:t anei ia, »ol%pahtt? Owai ka moa kunilo mai. Ela i Honoiuiu nei na lio heihei ekolu o Qny o Mokuleia kahi e malama a e kakeleia aku ansi ma ke kahua o Kapiolani Paka, no ka unlki tn:i ka la 11 ue nei o luue. He liuikaia ana anei ko na luna aupuni hoolohe o!e ike kanawai koho balota elele hana kumukan:iwai e noho mai nei he enemi iioko o kahi hoomoana?

E kipa mai ana ma Honolulu nel ika la 6 o lune nei, ka mokuahi << Kalika " mai Kapalakiko mai, a ma ia la hookahi no e naue loa aku ai oia no lokahama a n»e IlonokaoDfU Ua ku mai ka mokuahi Mariposa I ka hora 10:30 kakahiaka Poakolu I haia mai na Panalaau mai o ka Heoin, n ua holo loa aku no Kapalakiko i ka hora 12 a mahope iho o ke awakea Poaha nei.

Hookahi Kuhina i nuha a hookae i ka wehe ana o ka Aha Elele haku Kumukanawai o ko Hawaii Pae Ai na, oia ke Kuhina Beritania. Ua hele mai na luna nui o na aupuni e a pau a koe aku oia. Ua paniia ae ka hale hana knmua o Tai Wo Chan & Co. ma alanui Nuuanu i ka auwlna la Poakahi iho nei mamuli o ka hoopii a McChes ney & Co. 0 hoobanakarupe no ka aie ia lakou ma kahi o ka ewalu haneri dala a keu. Ua hoopaiia kekahi wahine Hawaii o Kaauhau ki inoa he 5100, 110 kahewa he kuai bia hoawaawu maoli iho no na ka oiwi rae ka laikini ole. Pokeokeo maoli keia mau palahuku o ke kakia ana ia iho la. Malia paha e lohe anu a hoopaa. Ua uiake ma Moanalua, Kona Oahu, i ka la 28 0 Mei i haln, he luahioe kolopupu nona ka inoa 0 Kealakai. Ua oleloia, ua hikl ka huina houluulu o kona mau la, i ka 118 mau inakahikl a me 4 mau mabina. O ke ola ke!a a ke Akua ke hele la Haumakaiole. Ma ka ho!o ana aku o ka moku;ihi Mariposa no Kapalakiko, ua hulihoi 1« aku 0 Walter G. Smith, lunahooponopono mua iho nei 0 ka nupepa namu Hoku mamua, no Kaleponi, aka ua hoola ae no oia imua 0 kekahi poe hoaloha ona, ina e hoohuiia ana o Hawaii me Amerika Huipuia, alalla, oia ana kekuhi ma ke kea ihu oka mukuahi mua loa nana e lawe mai ka mea hou no ia hooholoia ana.

Ua luhe mni makou, ua hookohu la aku nei o E. Helekunihi o Makawao i Lunakannwai Apana no Wailuku, ma kahi o W. H. DanieU i pau kona manawa oka noho kiu ana iho nei no ke aupuni anee alil. īioua aku a iluna ae eke keiki o Maui hikina.

O Hawali kue ia Crescent na moho hookuku kinipopo ma ke kahua o Makiki i keia auina la Poaono Oiai aohe wahi make iki a keia puali mai ka hoomaka ana mai o keia kau, nolalia e hooikaika loa ana ke Crescent e loa* wahi make o nui ioa mai hoi auanei ke kuaki.

Ua pepe ia i ke kaa hoohikihiki pohaku o ke aupuni ma Kamoiliilii i ka Poaono aliu nei i hala, he lapana paahao. Ano ka nui ioa oka ehaeha i loaa ma kona kino, nolaila ua hoihoi ia oia maloko o ka Halema'i Moiwahine, a make aku la m«laila i kekahi ia ae me ka nui o ka eha. Ua make manaonao loa ia o Puni kala maloko o ka pa o Pakaka, i ka hora 4 ahiahi a mamua iho o ka Ponha nei, i hanee ia e ka paila papa o ka Pa Kuai Papn o Allen a me Robinson a paa malalo o na papa, naha pu ke poo a kahe makawalu mai ke koko, ua iele loa ka hanu i ka wa pokole. He wahine kana a he kaikamahine. Aioha ino oia.

E haawi la aua ka haioieio makahiki, no na Misiona Kuwaho, e Rev. C. M. Kamakawiwoole, kahu o ka o Hamakua Hikina, maioko o ka luakini o Kawaiahao i ka hora 7:30 ahiahi Sabati, lune 3, a imua ona anaina hui o Kawaiahao ame Kuumakapili. He lulu mahope iho o ka pau e.na o ka haiolelo no i« kumuhana, nolaila e liele makaukau ae. Aole hoapono o «< Ka Leo" i ka huakai a ka Iwalani e hoohui mui i ka mokup»papa Neeker no Hawaii nei, ua hoapono loa nao i ka huakai a ka mokupuni Bihopa mamua e hoohui mai ia Oeean Island no Ilawaii

nei, a maluna o na mea waiwai ole apau, lie hoapono loa i ka huakai hoonui lilo, imi popilikia a Kaimiloa i S;imoa. Na Kaimiloa i imi ka pilikia maluna o na mokukaua Amerika a me Kelemania i poino ai a make na ola lehulehu ma Samoa, oiui, ina aole i holo o Kaiiuiloa iiuila, me nei aole e iioouna ia kela poe moKukaua ilalla. JNui ka inaina o Bisimaka a kipaka ia mai o Kaimilou, a ielo koheoheo mai ana ke kilo nui. O kela mau waiwai makamae i aihue ia ai mailoko aku oka hale noho o Mrs. D<iily, kekahi o na wahine keaka o ka puali i huli hei aku nei, na loaa aku i ka Poalima o keia pule ma ka liina o kekahi haole i huna i kona mau maka me ka maka kii maluna o ka puu o Puowina, ma ka uKu ana aku o ke kane i ka makana i hoolaha ai he $50 ke hoihoi ia m«i ua mau waiwai la. Me ka hana nui ka loaa ana mai a me ka hooweliweii maoli ia. No ka mea, 0 ke kane wale no kai ae ia e hele iluna o Puowina nie ka agena o ka mea nana i aihue, oiai hoi ka mea nana i aihue e kali ana iluna o ka puu. Ke paa ia nei ka agena nana 1 kii mai nona ka inoa F. Q. Leo Harden, a e kipaku ia ana iwaho o ka aina. He leta kai loaa mai ia Rev. C. M. Hyde mal a Rev. S. Kauwealoha mai o Uapou i kakau ia ma Feberuari 13, 1894, e hoike ana ua pau ka ai ana o na kanaka i ka opiuma ma ke pani ia ana e ke aupuni Farani, a ke huli nui nei ma ka inu rama i hanaia mai ka wai niu mai; he wi nui ma ka paeaina o Nuuhiwa, no ka mea, auolu a eha ae nei makahiki o ka noho haku ana o ka wela a ka la a maloo mai la na mea | ulu, aole hua mai oka ulu, ua haa-

lele ia ke kanu ana i ka lau kalo, uaia u me ka pohuli maia no ka maluo loa oka lepp, aua piha hoi ka aina i na pipi, lio a me na miul»; ke liuli nei na keiki a rae na moopuna ina lua ulu i kanu ia ena makua ilalo o ka lepo ma ka haneri a oi aku makahiki i halti, ua loaa ae kahi a oia ka ai e kamuu nei ke ola; no keia wi, ua hookuu ia na keiki kula; pii loa ke kumukuai 0 na mea kual maauei 1 keia wa; he nawaliwali loa ko Rev. Jas Kekela o Puamau, a ua pau ae na keiki a me na moopuna e nana i kona la e haalele mai ai i keia ola ana. «<0 ka oi raa ke ao holookoa." Oia ka W.D. Woodring 0 Bordly Kenetuke, e hookaulana nei no ka Chamberlain's Cough Remedy (L»au Kunu). Ke kamailio nei Oia ma kona ike ponoi iho i ka inu ana, oiai 0 kona a me ko kona ohana ola ana mai nei 110 ia mai ka loaa ana i ke kunu koikoi loa a me ke anu, a ua hooholo oia 0 keia laau lapaau ka 01 ma ka honua nei. E kuai ia no ma na Halekuai Laau Lapaau a pau. O Benson, Smith & Co., na Ageoa ma ko Hawaii Pae Aina.

M Aloha i kapoe Kuhihewa

ūa hopoh«po " Ka Leo " i keia wa o komo nui na Hawaii i ka Hoohui Aina, ke hooweliweii mai nei i ka poe Hawaii manao kuokoa i lawe i ka hoohiki maialo o ke anpuni Kuikawa o ko Hawaii Paeaina, e pau ana ka na poo o lakou i ke oki ia ke hoi hou ae ka moi o ke aupunl moeuhane. Ua kupono ua olelo hoomakaukau imua o ka poe pee mahope o ke kua, ka poe aole i a« s ku i ke akea a lawe i ka hooliiki ine ka haahpo a me ka manao kuokoa me ka ike mai o na poe apau. Oia ka mea i ike ia ai ka manao kuokoa iua oie o na poe i lawe i ka hoohiki, he poe wiwoole iakou i na ■ »ielo pahenehene paiaualelo a na liapauea. Nolaiia, ona olelo hehena e pau ana na poo i ke oki ia ke hoi huu ae ke aupuni moi i holoi

oa ia mai ka papalina o ua poe maīao e holomua o Hawail, aole ia he nea e kuemi hope ai. Ua kuopno a ano oielo imua o na enuhe, aka,

imua o na Hawaii naauao a manao kuokoa, aole e hlki.

E iike tae ka hiki ole i na anee alii ke oki i ka huelo o ka Hokulo», pela e hiki ole ai ke hooko ia ko lakou manao puni koko. Aole ona olelo hoonuiuui hakuepa o keia ano ka mea e kuemi hope ai na keehina o na kanaka i hana i ka hana ano nui me ka molaelae o ke alahele. O ka mea maopopo, ua kupilikii na aiakai o na anee alii, a ke hou hewa nei na lae ike ako'ako'a. He aloha makou no iukou, a no ka iahui holookoa no apau. He aloha makou i na aiakai o na anee alii, no ko iakou

huwawn a ike oie i ka punawai o ke ola, a minamina hoi mukou i ko makou lahui oiwi ponoi i ka haihai lalau mahope ona poe hawawa. O ka hawawa haalele loa no paha ia la ke palahuli ala ke aupuni moi iloko o ka imo aoa aka maka. E aloha aku I ka poe hawawa a kuhihewa, no ka mea, aole lakou i ike I ka lakou mea i hana ai.