Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 23, 9 June 1894 — Page 2
| This text was transcribed by: | Natasha Ariyoshi |
| This work is dedicated to: | Royal Cavaco |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KUMUKANAWAI.
(Koena Mai ka Pepa Panai Mai.)
PAUKU 85.
E hiki no i ka Peresidena a I ole ia ka Aha Kuhina ke kauoha i na Lunakanawai o ka Aha Hookolokolo Kiekie e hoike mai i ko lakou manao ina na ninau ka. Nawai nui a ma na wa pilikia a hanohano nui.
PAUKU 86.
Aole e noho a hookolokolo hookah Lunakanawai ma kekahi hoopii hoohalahala a i ole ia hookolokolo hou paha ma kekahi hihia ana i hooholo mua ai.
PAUKU 87. –KUPONO OLE O KA LUNAKANAWAI A I OLE IA JURE PAHA.
Aole e noho kekahi mea I lunakanawai a i paha ma kekahi hihia i komo kekahi mea i pili iaia ma ka noho ana a i ole ia ma ke koko paha maloko o ke degree ekolu, ma kea no he mea hoopii ia a i ole ia ua loaa i ka lunakanawai a jure paha i olelo ia kekahi kuleana dala mamuli o ua niea pili la.
HOOLOLI ANA A I OLE IA HOOPONOPONO HOU ANA I KE KUMUKANAWAI.
PAUKU 88.
Mahele 1. Ua hiki no e hoololi ia a i ole ia e hoponopono hou ia ke Kumukanawai ma kea no mahope iho nei a aole me kekahi ano e ae.
Mahele 2. Ua hiki no e waiho ia main a hoolilo I keia Kumukanawai a i ole ia he hooponopono hou ana e na hoa aole i emi mahalo o elima o kekahi o na hale ma kekahi kau mau o ka Ahaolelo.
Mahele 3. I mea e hooholo ia ai kekahi hoololi a i ole ia hooponopono hou ana paha e heluhelu ia no ekolu manawa ma kela ame keia hale, a ma kela a me keia heluhelu ana e loaa ka hoapono ia ma kela a me keia Hale aole e emi malalo o ka hapanui o na hoa i koho ia o kela a me keia Hale.
E hana ia ke koho ana ma ke kahea ana I na ae a me na hoole a oia mau ae ana e me na hole e hui ia me ka hoololi I manao ia a i ole ia ka hooponopono ana i manao ia a e hookomo ia iloko o ka moolelo.
Mahele 4. I ka hooholo ia ana e ka Ahaolelo o kekahi hoololi a i ole ia hooponopono hou ana i ke kumukanawai i olelo mua ia na ke Kuhina Kalaiaina e hoolaha aku ia hoololi a hooponopono ana paha ma ka olelo Beritania a me ka olelo Hawaii no ka Manawa aole emi malalo o umikumamalua mau pule moekahi iloko o aoloe e emi malalo o elua nupepa i pai ia ma Honolulu mai@na koke iho o ka koho balota mau e hiki mai ana.
Mahele 5. E noonoo ia ia hoololi a hooponopono ana paha e ka Ahaolelo ma kona halawai mau mua e hiki mai ana mahope iho e ke koho balota mau a i mea e hooholo loa ia ai e heluhelu ia no na manawa ekolu ma na la kaawale ma kela a me keia Hale ma ka heluhelu mua a elua ana e loaa ka hooholo ia ana ma kela a me keia Hale aole e emi malalo o ke hapanui o ka poe i kohi ia o kela Hale, a ma ka heluhelu hope ana e loaa no ka hooholoholo ia ana ma kela a me keia hale o ka poe aole i emi malalo o elua hapakolu o na lala i koho ia i kuleana ma kela a me keia Hale.
Mahele 6. E noonoo pakahi ia a e koho pakahi ia kela a me keia hoololi ma kela a me keia kau o ka ahaolelo I hiki mai ai ia mea no ka noonoo ia ana, e like me ia i hoakaka ia maloko nei.
Mahele 7. Ina he hooponopono hou ana i ke Kumukanawai ka mea i manao ia alaila o kela a me keia mahele oia hooponopono hou ana e kaawale mai kekahi mau mahele e ae e noonoo ia a e koho wale ia, koe ma ka heluhelu hope ana ma ka noho elua ana o ka Ahaolelo i noonoo ia ai ia hooponopono hou ana a ma ia noho ana e koho ia no ma kea no holookoa.
Mahele 8. O kekahi hoololi a hooponopono ana paha i i hooholo ia ma keano i olelo mua ia e na kau ahaolelo elua e lilo no ia ma ia manawa me ka hana ole ia i kanawai hou i hapa o ke Kumukanawai o ka Repubalika.
NA HOAKAKA HUIKAU
PAUKU 89. KE KUMUKANAWAI KE KANAWAI KIEKIE LOA.
I ka wa e kukala ia ai keia Kumukanawai e lilo no oia ke kanawai kiekie loa o ka Repubalika a o ke Kumukanawai e ae apau i lilo i kekahi manawa he kanawai kiekie loa ma ko Hawaii Paeaina ma keia ua hoopau loa ia, a ke kukala ia nei ua pau a lilo I mea ole.
PAUKU 90.-HOOPAA IA NA KANAWAI E KU NEI A ME NA PONO.
O na kanawai a me na hooholo ana a pau e mana ana ma ko Hawaii Pae Aina i ka wa e mana ai keia Kumukanawai i kuike ole me keia Kumukanawai, a o na pono a pau na hoopii, ne koi ana, na olelo hooholo a me na aelike e paa ana a e mana ana ma ia manawa e mau aku no me he mea la aole I hooholo ia keia Kumukanawai, ina aole lakou I kue me keia Kumukanawai; a i ole ia ua hoopau ia ma keia Kumukanawai a I ole ia ua hoakaka ia ma kekahi ano e ae maloko nei.
PAUKU 91.-HOOPAU IA NA HOOKOHU A PAU.
O na hookohu a pau i hoopuka ia mamuli a i ole ia malalo paha o ka mana o ke Aupuni Moi iho nei a i ole ia ke Aupuni Kuikawa o Hawaii, ma keia ke kukala ia nei ua pau a ua lilo i mea ole mai a mahpe aku o ka la 1 o Sepatemaba 1894.
PAUKU 92.-HOOMAU IA NA KUIKAHI ME NA BONA A PELA AKU.
O na kuikahi e paa nei a me na bona a me na nota i hana ia mamua aku nei a i hoomana ia malalo o ka mana o ke Aupuni Moi iho nei a i ole ia o ke Aupuni Kuikawa o Hawaii ma keia ke hoapono ia aku nei a hoopaa ia.
PAUKU 93.-NA AINA LEILII.
O kela wahi o na aina aupuni i ike ia mamua ma kea no he aina leialii ma keia ke kukala ia nei he waiwai no ke aupuni Hawaii, a pela no i keia manawa, me ke kukaawale mai kekahi hoopaa aua e pili ana ia mau aina a main a koi ana a pau o kela ano keia ano maluna o na uku hoolimalima na puka a me na pomaikai mai ia mau aina mai. Ua hiki no e hoolilo ia aku a e hoohana ia no na hana e ae e like me ka mea I hoakaka ia ma ke kanawai.
PAUKU 94.-MANA KA HAPANUI.
Ma na wahi a pau iloko o keia Kumukanawai ua haawi ia ka mana i ka Ahaolelo a i kekahi hale paha o ka Ahaolelo, ka Aha Hooko a Kuka paha, ka Aha Kuhina a o kekahi Aha e ae paha e hana I kekahi hana ua law aka hapanui o na lala a pau oia aha no ka hana ana ia hana ina aole i hoakaka ia ma kekahi ano e ae.
PAUKU 95.-NA AHA LULU.
Aole e ae ia aha lulu (Lottery) iloko o keia Repubalika, aole no hoi e ae ia ke kuai ana i an ticket no ke kekahi aha lulu.
PAUKU 96.-AOLE E LAWE NA LUNA AUPUNI I KA HANA MALOLO O NA AUPUNI E.
Aole e noho kekahi luna o ka Repubalika, aole hoi kekahi lala o ka Ahaolelo ma kekahi oihana, a i ole ia e lawe i ka uku mai kekahi aupuni e ae a mana e ae mai paha.
PAUKU 97.-NA LUNA A ME NA HOOPONOPONO ANA NO NA HOOHIKI A ME KE KOHO BALOTA ANA.
A hiki i kha manawa e kauoha ia ai ma kekahi ano okoa e loaa no i ka Peresidena ma ke apono o ka Aha Kuhina ka mana e hana i na rula a me na hooponopono ana i kue ole me keia, no ka hoohiki a no ka malama ana i na koho balota i hoakaka ia ma keia kumukanawai.
PAUKU 98.-KOHO BALOTA MUA.
E malama ia ke koho balota mua no ka Ahaolelo ma ka manawa a me kahi, iloko o ekolu mahina mahope iho o ke kukala ia ana o keia Kumukanawai e like me ka mea i kuhikuhi ia e ka Peresidena me ka apono ana o ka Aha Kuhina.
PAUKU 99.-PAUA NAOKA AHA KUKA.
A hiki I ka manawa e akoakoa ai ka Ahaolelo ma ke kau kuikawa a kau mau paha malalo o keia Kumukanawai e mau no ka Aha Kuka o keia Aupuni kuiwa o Hawaii a e loaa no iaia ka mana e lawelawe me ka mana piha elike me ia i hana mua iho nei, a i ole ia i haawi ia e keia Kumukanawai i na Senate a i ole ia i ka Ahaolelo ma kea no holookoa.
E lilo ia halawai ana o ka Ahaolelo i mea e hoopau ia ai ka mana a me kuleana o ka Aha Kuka i oleloia.
PAUKU 100.-OLELO HOOHIKI O NA LUNA AUPUNI, KA POE KOHO BALOTA ME NA LUNAMAKAAINANA.
Aole e kupono kekahi mea e lilo i luna aupuni, Senate a Lunamakaainana paha malalo o ka Repubalika a i ole ia i mea koho i na Senate a Lunamakaainana paha aia wale no a hoohiki a kakau oia i ka olelo hoohiki mahope iho nei. “Ke hoohiki nei au imuao ke Akua Mana Loa e kokua no au I ke Kumukanawai, na Kanawai a me ke Aupuni Repubalika o Hawaii, a aole au ma kekahi ano e kokua ma ka hoihoi hou ana a hoala ana paha i Aupuni Moi ma ko Hawaii Paeaina.”
PAUKU 101.-HOOPII LUNA NUI.
Mahele 1. Ua hiki no i ka Hale o ka poe i koho ia e hoopii Luna Nui i kekahi luna o ka Repubalika no na hana pono ole a i ole ia ka hooko pono ole i na hana ma kona oihana.
Mahele 2. E lilo ka Senate i Aha me ka mana piha a oia wale no ka mana e hoolohe a e hoolohe no na hoopii Luna Nui ana apau i hana ia e ka Hale o ka poe i koho ia.
Mahele 3. Mamua iho o ka hookolokolo ana o kekahi hihia hoopii Luna Nui e hoohiki pakahi ia na Senator e hookolokolo pololei a hooholo i ka hihia imua o lakou elike me ke kanawai a me ka olelo hoike.
Mahele 4. O ka olelo hooholo o ka Senate ina ua hoahewa ia ka mea i hoopii Luna Nui ia aole no ia e oi aku mamua o ka hoopau ana mai ka oihana ae a me ka lilo i mea kupono ole e noho ma kekahi wahi hanohano hilinai ia a pomaikai paha malalo o ka Repubalika; aka o ka mea i hoahewa ia pela ua hiki no e hoopii ia, hookolokolo ia a hoopai ia paha elike me ke kanawai o ka aina.
MA KE KAUOHA.
I keia la, na hookohu ia aku o W.A.KUKAMANA, I Lunakanawai Apana no ka Apa na o Molokai.
Hale Mana Hooko, Iune 2, 1984. 2497-1
Ua hookohu ia aku nei o S.H. KALAMAKEE ESQ , i keia la i Notari no ka Lehulehu no ka Apana Hookolokolo Kaapuni Ekahi o ko Hawaii Paeaina.
J.A. KING,
Kahina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Mei 31, 1984. 2497-3
O ka POKAHI, ia 11 o IUNE, 1984, oia ka la hoomanao i ka hanau ana o Kamehameha I., e mala@@aia I La Kuaia, a e paniia na hale oihana aupuni a pau a puni ko Hawaii Paeaina ma ia la.
J.A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Mei 28, 1894. 2496-3
Ua hookohu ia aku o S.H. KALAMAKEE ESQ. i keia ia, i Agena Hooiaio Aelike Paahana no ka Apana o Waialua Mokapu i o Oahu.
J.A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Mei 21, 1894. 2495-3
Kuai o ka Aina Aupuni ma Kauleoli, Kona Hema, Hawaii.
Ma ka POALUA, IULAI 10, Hora 12 awakea mamua iho o kea lo o ka Hale Mana Hooko e kuai ia aku ai ma ke ku@aia akea keia Apana Aina Aupuni ma Kauleoli, Kona Hema, Hawaii, non aka ili he 15 3-10 mau eka, oi iki aku a emi mai paha.
Kamaknai e koho aku ai, he $76.50.
J.A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iune 4, 1894. 2497-3
Kuai o ka Hoolimalima o ka Hapa o ka Pa Aina Aupuni Helu 36 Kapahulu, Laeahi, Kona, Oahu.
Ma ka Poalua, Iulai 3, 1894, hora 12 awakea, ma kea lo iho o ka Hale Mana Hooko, e kuaiia ma ke kudala akea ka hoolimalima o ka hapa o ka I’a Aina Aupuni Helu 36 ma Kapahulu, Laeahi, Kona, Oahu, nena ka ili he 97 mau eka, oi iki aku a emi mai paha.
Manawa hoolimalima he 10 makahiki
Koho kiekie e hoomaka aku ai, he $20 o ka makahiki, e hookaa aku ai ma ka makahiki.
E hookoe ana ke Aupuni i ka mana i ka pono alanui e hele ia nei ma ua aian la a me ka pono i na wa a pau e hana i alanu; a mau alanui paha mawaeua aku o na aina la.
J.A. KING,
Kuhina Kalaiaina
Keena Kalaiaina, Mei 9, 1894. 2495-3
Kuai a ka Ilamuku.
MAMULI O KA MANA I LOAA IA’U MALALO o kekahi Palapala Ohi Waiwai I hoopuka ia e ka Aha Apana o Honolulu, ma ka la 26 o Mei, 1894, e kue ana ia OPEALU (w) ka mea hoopii ia, no ka pomaikai o Nihoa (w) ka mea hoopii, no ka huina o $33.00, ua hoomalu ia e a’u, a e kuai aku ana hoi ma ke kudala mamua iho o Kalakaua Hale, Honolulu, Oahu, me ka hora 12 o ka
Poalua, la 3 o Iulai, 1894,
i ka mea koho kiekie, i na pono a pau, na kuleana a me na mahele a pau o ua, Opealu (w) nei i olelo ia, maloko o keia mau waiwai malalo iho ke ole e uku e ia mai ka olelo hooholo i hai ia ae la, ka ukupanee, na koina a me na lilo.
WAIWAI NO KE KUAI.
Kela hale e ku la ma ka pa o Nihoa (w) ma Kaumakapili, a oia ka lua o ka hale ma ka aoao ma Waikiki o Kaumakapili, ma ke alanui Beritania.
A.M. BROWN,
Hopee Ilamuku.
Honolulu, Iune 2, 1894. 2497-3
NUPEPA KUOKOA
Ko Hawaii Paeaina i Huiia
No ka Makahiki $2.00
No E@@@ Mahina 1.00
Kuike ka R@la
PUKA ANA.} 1 Pule 2 Pule 3 Pule 4 Pule 5 Pule 6 Pule
Iniha.. $1.50 $2.00 $2.50 $3.00 $3.50 $4.00
2 Iniha.. 2.00 2.75 3.50 4.00 4.50 5.00
3 Iniha.. 2.50 3.50 4.50 5.00 5.50 6.00
4 Iniha.. 3.00 4.00 5.00 6.00 6.75 7.50
5 Iniha.. 3.50 4.75 6.00 7.00 8.00 9.00
6 Iniha.. 4.00 5.50 7.00 8.00 9.00 10.00
O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo ia.
HOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO.
H.M. WHITNEY, Luna Nui.
J.U. KAWAINUI, Luna Hooponopono.
N@ Honolulu, Oahu, Lakou a pau.
POAONO, IUNE 9, 1894
Aole Aupuni Alii hou ma Hawaii
O ka mea hou kilakila loa a hauoli loa i loaa mai ma ka Alameda o ka la 7 o Iune mai Amerika Huipuia mai, oia ka hooholo loa ia ana me ka lokahi hookah kue e ka Aha Senate Lahui ma Wasinetona i ka la 31 o Mei, o ka olelo hooholo a Turpie e hikiikii loa ana ia Kalivalana aole e hoihoi hou ia Liliuokalani maluna o ka nohoalii o Hawaii. Ua pau a ua pulumi ia ke aupuni alii mai kea lo aku o Hawaii. Ua make a ua uhi kappa eleele!
KA AHAELELE HAKU KUMUKANAWAI.
Ma ko kakou pepa o ka hebedoma I hala, ua hoike aku makou i ka wehe ia ana ma ka la 30 o Mei i pau o ka Ahaelele haku kumukanawai no ka lahui Hawaii, ela nae ua lilo na la mua ma ka nana ana I na hookohu o na hoa, ka hoohiki ia ana, ke koho ana i na luna malalo iho o Peresidena o ka Ahaelele a me ke kali o ka makaukau mai o ke kope o ke Kumukanawai hou i hoolala ia e ka Aha Hooko i alanui no ka Ahaelele e kaukoo aku ai ma keia hana nui no ka pono o ka lahui a me ka pomaikai o ka aina.
Ma ka la 4 o Iune ka nee papa ana mai e noonoo mai ka pauku @ mai o ke kope hoolala o ke Kumukanawai a hiki i ka pauku 17. Ua hooholo loa ia kekahi mau pauku e like me ke kope kumu, ua hooholo ia kekahi me na hoololi, a o ka pauku 12 a me na mahele malalo o ka pauku 17, ua haawi ia i ke komi te. Ua hooholo ia ka pauku 16 e hoomau ana i ka hae Hawaii oia ka hae o ka Repubalika o Hawaii me ka olioli lokahi o ka ahaelele.
He wahi la pupu no ka ahaelele ka la 5 o Iune, no ka mea, hookah wale no mahele I pau o ka pauku 18 i ka noonoo ia, e pili ana i ka “Hookupa Ana.” a o ka hoopanee no ia.
Ma ka la 6 mai o Iune, he la nui keia o ka hana, no ka mea ua hoomaka lakou i ka noonoo main a mahele mai I koe o ka pauku 18 a hooki ka hana i ka pau ana o ka pauka 32. Ua hooholo loa ia kekahi, hoololi ia kekahi, pakulia mei kekahi haawi ia kakahi i ke komite a waiho ia kekahi e noonoo. Hookahi mea ano nui o loko o keia la hana, oia ka hookomo ia ana ma ka pauku 23 o Sanford Ballard Dole ka Peresidena moa o ka Ripubalika, a e noho ola no ka manawa a hiki i 1902. I ke koho balota ana no keia hoololi I ewalu makahiki o ka Peresidena e noho ai, ua lokahi na hoa aohe mea kue.
Ke hoolaha nei ke KUAKOA i pepa panal i hoopiha ia me na pauku o ke Kumukanawai i hoolala e ia e ka Aha Hooko, a eia mai ke hoouna pu ia aku nei iloko o ke kino o ka pepa o keia hebedoma. Nolaila ke kono ia nei ko makou poe lawe e heluhelu pono ia waiwai.
Ke Pau nei i ka Pulumi ia.
Ua hoopau ia o J. Hapai Nui a me Keoni Hairama o ka Hale Letama Honolulu nei, no ko laua hoaano maoli mai no i ke aupuni nana laua e hanai aku ana @ ka ai a me ka ia, oiai hoi na paahana a pau oloko o ka Hale Leta, mai ke poo a hiki aku i ka mea ilalo lo@, e hoolohe ana i na kuhikuhi hana a ke aupuni. Nolaila, aole i hewa ke aupuni i ka hoopau ana ia laua na paahana hoolohe ole i ka hana I kuhikuhi ia aku i ka laua mea pono e hana ai.
Ua lohe pu mai no hoi makou, eia ke pau mai nei I a lu ia na luna aupuni hookuli a hoohemahema i ka hana i kuhikuhi ia aku ai ia lakou e hana.
Ina pela, ke haawi ia nein a mahalo a nui i ke aupuni no keia pulumi ana a pau i na enemi a me ka hookuli hole i ka hana a ke aupuni i kauoha maoli ai ma ke kanawai e hana. Aole he mea pono i ke aupuni ke hoolilo iaia iho i hale kokua manawalea no ka poe palaualelo a hoolohe ole i ka hana i haawi ia aku e lawelawe, aka hoolohe ole nae; o like auanei oia me ka mea kaupaona like ole a me ka lunakanawai hana paewaewa a kapakahi loa, nona hoi I hoowahawaha ia ai ola i na wa a pau o kona ola ana. Aole hoi oia wale, ua hoomanawanui maoli no ke aupuni i ka malama ana i keia poe anee alii kuleana ole ma na oihana iloko o na malama loihi he umikumamaono i hala; oiai hoi ina i hoihoi io ia ka Moiwahine iloko o ka la 19 o Dekemaba i hala, ina aole e pau ia makahiki ua pau i ka okioki ia na poo o na luna o ke aupuni e ku nei, ke hoomaopopo ia na kukakuka kamailio mawaena o ke Kuhina Amerika a me Liliuokalani a me ka hoonohonoho papa hookolokolo i hoolaha akea ia mawaena o kela papa hoolala a ka Ilamuku i hoopau ia I waibo aku ai i ke Kuhina Amerika. E ike ia ma keia hana akahele a ke Aupuni e ku nei, ko lakou hookele ana i na hana o ka lahui a me ka aina me ka noonoo ino ole e lilo lakou i poe punikoko, aole hoi i poe alunu a hana ino wale aku i na mea a pau i like ole ko lakou mau kalaiaina.
Liuliu no ka La 4 o Iulai
Mamuli o ka poloai akea a ka Elele a me Kuhina Mana Piha Amerika Hon. A.S. Willis maloko o na nupepa, no ka liuliu ana e kulaia i ka la 4 o Iulai, nolaila ua akoakoa ae na puuwai Amerika o Honolulu nei maloko o Arlington Hotele i ke ahiahi Poaono aku nei i hala, a ua hoolala i na mea a pau e hooholo ia ai na mea a pau no ke kulaia ana i kela @a kilakila a na Amerika oiaio e mili mau nei i na makahiki a pau, mai ka wa mai i hookumu ai lakou i aupuni kuokoa. Ua hoomalu ia ka halawai a ua koho ia o Mr. Jos. B. Atherton i lunahoomalu, a o Mr. C. B. Ripley i kakauolelo. Me ke noi, ua koho ia he komite hoolala hana nona ka nui he iwakalua kumamakahi mau lala, i wae ia mailoko ae o na Amerika koikoi a kamaaina o ke kulanakauhale nei. Ua waiho ia kekahi mau hoike hoolala hana ia ahiahi aka o ka hooko ana i na mea e hoohana io ia aku ana ma ia la, aia no ia ma ka hooholo ana o keia komite nui. Aka, he mea maopopo, e mahelehele aku ana lakou i na hana a e wae mailoko ae o ia komite nui, i mau komite kokua, i ole ai e huikau a kuanui na hana. Ma ia ahiahi, ua haawi ae kekahi mau keonimana i na kohokoho hookupu no ka la a lakou e kulaia aka ana, a ina aole e lohe hewa ko makou pahu kani, ua hiki aku ka huina o na dala koho ia po mawaena o ka ehiku a me ewalu haneri dala. Ua hooholo pu ia, oiai he aie ko ke komite la 4 o Iulai o ka 1893 i na dala eha heneri, nolaila e hookaa aku ke komite o ka 1894 ia aie. Hookuu ia ka halawai.
Ka Kanawai Sabati ma Honolulu
I ka Poaono aku nei i hala, ua hoopuka ia ae e ke poo o ka oihana makai he kauoha i na kaiko ku huina o Honolulu nei, e nana pono lakou i ke pani ia ana o na kalekuai a pau ma ka la Sabati, koe na halekuai io pipi, huai a me na hale ako lauoho, e hamama nae lakou a hiki i ka hora 9 kakahiaka, alaila pani paa. O na hale paina a me na wahi e hoolako ia ai na mea e ai ai, ua hiki no ke hamama a po ka la. O na halekuai laau lapaau, ua hiki no ke kuai ia na laau ma ka la Sabati. O na kalekuai o na ano e ae, e pani loa la.
Ua meha maoli io na halekuai i ka Sabati i hala, aole hoi e like me na Sabati mamua aku nei ka hamama ku maoli a kapukapu ole iho. He kanawai kahiko no kela e paa nei ma na buke kanawai, i hoomehameha loihi ia a akahi no ka hooko io ia. Ua hoomaopopo ia mai, he 16 mau pake a me hookahi haole malama halekuai ko@omoomo i hop@ ia no ke kue i ke kanawai Sabati.
Ka Hoohalahala a H. Kemme
O ka hopena o na hana a ke Komite Huli i ka oiaio o ka Ahaelele, no ka palapala hoopii a Harry Klemme e helu hou i na balota i hookomoia ma na pahu balota o ka mokupuni o Oahu nei no ke koho ana i na moho Elele Hana Kumukanawai ma ka la 2 o Mei i hala, oia ko lakou noho ana e helu hou i na balota i ka la 2 o Iune mai ka hora 9 kakahiaka a hiki i ka hora 4 ahiahi. Eia nae, ua hiki ole i ke komite ke hoonoho ia Mr.Klemme i elele a hoopau ia A. K. Kun@iakea, no ka mea ua emi hou aku kona mau balota ma kahi o ka umikumamahiku hapa iwakalua, aole hoi i houhal@ i ko Kunuiakea mau balota ma o ka helu pu ia ana la o na hakina balota ma ke ano ua kupono ia mau hakina i kohoia ai. Ua ao ia aku na luna papa nana, ua ku no i ke kanawai na hakina a nolaila ua helu lakou pela. Aka mamuli o kela wahi oi uuku o kekahi imua o kekahi, e manao ia aku ai he kumukupono ko ka moho mahope iho e hoopii ai me he mea la malia oia ka mea i koho io ia. Ua nana akahele ia na mea a pau e like me ke noi a ka aoao hoopii, aka, ua haule no oia.
Nui ka Paupau hana o ka Haleleta nui.
Ua loaa mai i ka Hale Leta nui ma Honolulu nei ma ke Gaelic o kakahiaka poniponi o ka Poalua iho i hala mai Kapalakiko mai, he 65 mau eke leta, maloko o lakou ka huina nui o na leta he 3,179 a me na nupepa he 11,113, a i pau i ka hookomokomo ia ma na pahu mamua o ko Honolulu a@a ana mai. A ua hoouna ia aku maluna o ua mokuahi Gaelic la no na awa o Iapana a me Kina, na leta he 8,256 a me na nupepa he 524. O ka nui o na mea pili leta i loaa mai ma ia Poalua a i lawelawe ia e na limahana no ka hoouna aku i na wahi like ole, he 13,315 mau leta a me 12,339 mau nupepa, ke hui pu ia me 12,334 mau leta a me 5,798 mau pupepa i hoouna ia ma na eke leta i ko na aina e a me na awa kuloko nei-ua pau i ka hoouna ia na leta kuwaho mai o na wahi a pau, koe o Molokai. O ka huina nui o na leta a me na pepa o na ano a pau i lawlaw ia ma ia la, aia mawena o ke kanaono a me kanahiku tausani.
Hala ia Kamaaina noho Pono.
Ua hookuu mai la i keia ola ana o E. C. Damon, ke kaikaina o ke Kuhina Waiwai S. M. Damon a me F. W. Damon, mahope o ke kaa ma'i loihi ana me ka ma'i akepau a me ka hoao ia ana a nele o na lapaau a pau e oluolu ai, mai kona wahi noho aku ma ke kihi o na huina alanui Alapai a me Beritania, i ka hora 5 ahiahi o ka la 4 o Iune nei, a ua waiho iho i kona ohana aloha a me na hoahanau ma ke kino, na makamaka a me na hoaloha. Ua hanau ia oia ma Honolulu nei i ka la 21 o Mei, 1846, nolaila ua piha iaia ke 48 o na makahiki o ke ola ana ma keia honua. Ua mare oia me Miss Cornelia Beckwith, Kaikamahine a Morris B. Beckwith i make, a ua hanau mai na laua he elima mau keiki makee makua e u aku nei i ka papa aloha i huna i na maka mai a lakou aku. O kona ola ana, he ola ana e hiki ole ai i na kiko eleele ke hookikokohu aku iaia.
He mau makahiki loihi kona o ka noho luna nui ana no ka halekuai alanui Moiwahine o J. T. Waterhouse a no ka hoomailo mau o ka ma'i iaia, ua waiho aku oia i ka hana no ka makahiki aenei a oi i hala. Ua kuu kona luhi a ua nalo ka ike ana i na ehaeha.
ma ke ahiahi Poaula mai, ua malama ia he anaina pule makena ma ko lakou hale noho, a i ka pau ana, ua mahele ia aku la kana h@akai hope e ke kaoo nui o na hoaloha a huna ia aku la ma ka ilina o Maemae, malaila e moe pu ai me kona mau makua a hiki i ka wa a ka Haku e hoala mai i ka poe e oia ana a hookolokolo mai i ko ke ao nei a pau.
Mai Uwe Wale Oe.
No kela wehewehe a makou no ke kohu ole o ka hoohalike ana i ke kulana Peresidena o Hawaii me ko na kiaaina o Amerika Huipuia, ua pilipu "Ka Makaainana" a ua ano haikea mai ka nanaina no ka loaa ole o ka pane naauao e kamailio mai ai. Ua hoao mai e kuwo e like ma ke hana a kamalii poipoi alamihi, aka, no makou paha ka hewa, no ka mea, ua ike aku no makou he kamalii lei pohue wale no ko "Ka Makaainana" aia no i kahi, "E pii oe, e pii no au", haawi aku no nae makou i na wehewehe o ka "moleanahonua." Oia no nae paha ka mea e holomua ole ai ka makou haumana he ano houweuwe ke haawi ia aku na haawina kuhohonu.
Ka Mukuahi Gaelic.
Ua ku kakahiaka nui loa mai ma keia awa i ka Poalua iho nei ka mokuahi "Gaelic" mai Kapalakiko mai, iloko o na la holo eono a me hapa, ma kona ala moana no Iapana a me Kina. Aohe ohua, aohe no hoi he mau ukana ana i lawe mai ai no Honolulu nei, he mau eke leta ale no. Ua lawe mai nae oia he 19 mau ohua kapena no Iokahama, 5 no Honokaona a me 3 no Sanahai a me 130 mau ohua oneki a me 76,995 mau puolo. I ka wa o ka moku ma Honolulu nei, ua lele mai ha ohua kapena a holilo nui i ko lakou manawa ma ka makaikai ana i na nanaina a me na hiohiona o ke kulanakauhale nei.
I ka hora 5 ahiahi ponoi no o ia la, ua niau loa aku keia maimahi o ka moana no kona mau awa holo mau mamua ae, me ka lawe pu aku ia 5 mau ohua kapena a me na ohua oneki he 5 Iapana a me 130 mau Pake.
Kula Hanai Kaikamahina o Kawaihao.
Ua malama ia ka hoike makahiki o ke Kula Hanai Kaikamahine o Kawaihao, maloko o ko lakou halekula ponoimawaena o ka hora 9 a me 11 kakahiaka Poakolu iho la, a ua hele no hoi a piha kuineki na wahi a pau e pili ana i ke keena i ka poe makaikai. O ke kumuluna, o Miss Pope, a o na kokua @@lalo on a, o na Miss Kinney, Gillam@ Carney, Kane a me Sears. O ka nui o na haumana i keia makahiki, he 126, a ua ao ia lakou ma ka hoailona helu, arimatica, palapala aina a me na haawina e ae. ma keia hoike ana, ua eleu no ua haumana ma na haawina i ao ia a e mahaloia ai na kumu ma ka lakou hana.
Mahope o ka pau ana o ka hoike ma na haawina palapala, ua malamaia he anaina ea mai ka hora 11 a ka hora 12 awakea, no ke kuai ana i na mea hanalimo akamai a no haumana, e like la me na mea humuhumu, na meaona, na ko-omoomo a pela aku. Ua loaa ma ia mau mea i lilo aku i ke kuai he puu dala nona ka huina kokoke i ka $200.
Ma ka po Poaha iho, maloko o ka luakini o Kawaiahao, ua haawi ae na haumana i anaina mele kemu no ka pomaikai o ko lakou hale hoonaauao, a ua kohu manu leo lea no o uka o ka waokele na leo i mele ia i ke ko'uko'u mai iluna o ka lau laau.
Pela iho la i pani ia ai na hana hoike o ka iwakalua kumamahiku makahiki o keia kula kaulana o ke ku ana, a ua hookuu ia na haumana e hoomaha mai keia wa aku, a wehe hou ka makahiki kula i ka poakahi mua o Sepatemba.
ma ka hookelakela mokomoko kinipono mawaena o na puali Crescent a me Hawaii ma Makiki i ka auina la Poaono i hala, ua Haalele hou ia no ke Crescent e ka Hawaii, ma ka loaa ana o na puni 6 ia Hawaii i ka 2 mailuilu wale no a Crescent. O keia wahi puali hope aole ana wahi eo hookahi iki o keia kau paani mai ka hoomaka ana mai nei. He eha ka nui o kana mau paani ana me na puali Kamehameha a me Hawaii, a he eha no kona mau make ana mai i kona mau hoa paonioni.