Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 23, 9 June 1894 — Page 4
| This text was transcribed by: | Kaleialoha Kaniaupio-crozier |
| This work is dedicated to: | Kalei Napuelua |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
HE PANAI NO KA NUPEPA KUOKOA ME KOHAWAII PAEAINA I HUIIA, IUNA 9, 1894.
8 Mahele 2. No na hana oia koho ana e noho pu ke
9 Senate a me ka Hale o ka poe i koho ia.
10 E malama ia ke koho ana ma ka balota a o ka mea e
11 loaa ana iaia ka hapa nui o ke koho ana o na lala koho
12 o ka Ahaolelo a ma ia hapa nui e komo ka hapa nui o
13 na lala a pau o ka Aha Senate, oia ka Peresidena no ka
14 manawa e hiki mai ana; a i ole ia no ka Manawa i koe
15 oia Manawa ina aole mea i koho ia mamua iho o ka la
16 mua oia Manawa.
17 Mahele 3. Ina aole i koho ka Ahaolelo i Peresidena
18 mamua iho o ka la mua o Ianuari mahope iho o ka la i
19 kauoha ia ai e ka Ahaolelo e halawai no ia koho ana,
20 alaila o ka Peresidena nona ka Manawa i pau, e mau
21 no kona noho Peresidena ana a hiki i ka Manawa e
22 koho pono ia ai kona hope, aka oia koho ole ana aole
23 ia he mea e hookuu ia ai ka Ahaolelo mai ka lakou
24 hana o ka hana koke aku ma ia koho ana.
25 Mahele 4. Aole hiki i kekahi Peresidena o ka Repu-
26 balika e koho hou ia i Peresidena no ka Manawa ma-
27 hope koke iho o ka Manawa ana i noho Peresidena ai.
1 PAUKU 25.-KA MANA HOOKOHU
2 Mahele 1. Na ka Peresidena ma ke apono ana o ka
3 Senate e hoonoho i na lala o ka Aha Kuhina, na Luna-
4 kanawai o ka Aha Hookolokolo Kiekie a me ka Aha
5 Kaapuni; ka Luna Hooia; a me na Luna Nui a me na
6 Luna Kanikela i na Aina e.
7 Mahele 2. Ina ua hakahaka kekahi oia mau oihana
8 iloko o ka Manawa e noho ole ana ka Senate ua hiki i
9 ka Peresidena e hoopiha ia hakahaka ma ka haawi ana
10 i hookohu e pau ana mahope o ka halawai hou ana o
11 ka Aha Senate.
12 Mahele 3. Na ka Peresidena no hoi me ka apono o
13 ka Aha Kuhina e hoonoho i ua lala o ka Papa Ola;
14 Papa Hoonaauao; Papa Hoopae Lima Hana; Papa
15 Luna Nana Hale Paahao: a me na Papa e ae i pili i ka
16 lehulehu i hana ia i ke kanawai a me na Lunakanawai
17 a pau.
1 PAUKU 26.-MANA HOOPAU
2 E loaa i ka Peresidena ka mana me ka apono o ka
3 Aha Kuhina a me ka Aha Kuka e kaohi i na hooko ana
4 i na hoopai a e kala aku a e hoemi mai i na hoopai
5 na Lunakanawai Apana, e hoopau ia lakou e like me
6 ka mea i hoakaka ia iloko o ke Kanawai a me na Luna-
7 kanawai o ka Aha Hookolokolo Kiekie a me na Aha
8 Kaapuni e hoopau ia lakou ma ke ano wale no i ho-
9 akaka ia maloko nei a koe na lala o ka Aha Kuhina e
10 hoopau ia lakou mamuli wale no o ka ae o ka Senate.
1 PAUKU 27.-KE KALA ANA
2 E loaa i ka Peresidena ka mana me ka apono o ka
3 Aha Kuhina a me ka Aha Kuka e kaohi i na hooko ana
4 i na hoopai a e kala aku a e hoemi mai i na hoopai
5 mahope iho o ka hoahewa ia ana ma na hihia a pau,
6 koe na hihia hoopii Luna Nui
1 PAUKU 28-AKOAKOA ANA O KA AHAOLELO
2 Ua hiki i ka Peresidena me ka apono o ka Aha Ku-
3 hina e hoakoakoa i ka Ahaolelo a i ole ia ka Senate
4 wale no ma ke kau kuikawa a me ia apono ana ina ua
5 ano pilikia kahi i noho ai ke aupuni mamuli o kekahi
6 enemi, kipi a hoohaunaele paha, e kauoha e malama ia
7 kekahi halawai mau a i ole ia Kuikawa o ka Ahaolelo
8 ma kekahi wahi e aku mai kahi i malama mau ia ai.
1 PAUKU 29.-HOOKIPA ANA I NA LUNA O NA AINA E.
2 Na ka Peresidena e hookipa a ike aku i na Luna Nui
3 i hoouna ia mai i ka Repubalika e na Aupuni e.
1 PAUKU 30.-NA HOIKE I KA AHAOLELO A ME KA AHA
2 KUKA.
3 Na ka Peresidena i ka halawai ana o ka Ahaolelo a i
4 ole ia ka Aha Kuka, a ma na Manawa e ae paha ana e
5 manao ai he pono, e hoike aku i kekahi oia mau aha
6 ma ka palapala e pili ana i ke ku ana o ka Repubalika
7 a i ole ia e pili ana i na mea e ae e pili ana i ka
8 pono o ka lehulehu, me ka hoike aku he mea pono e
9 noonoo ia na kumuhana ana i manao ai he pono
1 PAUKU 31.-KANAWAI KOA-KAPAE ANA I KA PALA-
2 PALA KUU KINO.
3 Ua hiki i ka Peresidena a i ole ia kekahi o na Kukahi-
4 na e like me ia i hoakaka ia maloko nei ina he kipi a i
5 ole ia kaua ia mai paha, i ole ia, ua aneane e pilikia
6 mamuli o ke kipi, a i ole ia kaua ia mai paha, ina ua
7 kupono no ka malama ana i ka pono o ka lehulehu e
8 kapae i ka pono o ka palapala kuu kino a i ole ia e
9 waiho i ka Repubalika holookoa a i ole ia i kekahi
10 hapa paha malalo o ke kanawai koa.
1 PAUKU 32.-NA KUIKAHI.
2 He mana ko ka Peresidena me ka apono o ka Aha
3 Kuhina e hana i na kuikahi me na Aupuni e malalo
4 nae o ka apono ana o ka Senate.
5 Makeia ua ae ia a ua hoomana ia ka Peresidena me
6 ka apono o ka Aha Kuhina e hana i kuikahi hoohui
7 aina a oihana kalepa mawaena o ka Repubalika o Ha-
8 waii a me na moku aina o Amerika Huipuia, malalo
9 nae o ke apono ia e ka Senate.
O KA AHA KUHINA
1 PAUKU 33.-NA HOA KUKA O KA PERESIDENA
2 O ka Aha Kuhina na hoa kuka o ka Peresidena a e
3 kuka oia me lakou e pili ana i na mea a pau e pili ana
4 i ka pono o ka lehulehu; na hoonoho ana ma ka oihana
5 a me na hana ano nui e ae i manao ia e hana. Aole i
6 hoopaa ia ka Peresidena e hana e like me ke ao ana a
7 ka Aha Kuhina. Koe wale no ma na Manawa i kauoha
8 ia ma keia Kumukanawai e apono ia kana hana e ka
9 Aha Kuhina.
1 PAUKU 34.-NA HOIKE KE KOIKOI O KA HANA, NA MANA 2 HOONOHO A HOOPAU.
3 Mahele 1. E malama kela a me keia lala o ka Aha
4 Kuhina i keena oihana ma kahi i hoonoho ia ai ke Au-
5 puni, a nana no e hana iloko o kekahi Manawa i kaa
6 ole mahope o ka Poakolu hope iloko o Feberuari o
7 kela a me keia makahiki i hoike piha a waiho aku i ka
8 Peresidena no na hana ano nui o kona keena iloko o
9 ka makahiki e pau ana ma ka la 31 o Dekemaba ma-
10 mua iho me ka hoike pu aku no na mea e ae ana i ma-
11 nao ai he pono. Pela no hoi i na wa a pau e kauoha ia
12 ai oia e ka Peresidena ma ka palapala e hoike aku i ka
13 Peresidena e pili ana i kekahi hana iloko o kona keena.
14 Mahele 2. Maluna o na lala o ka Aha Kuhina ke
15 koikoi o ka hoohana ia ana o ko lakou mau keena iho
16 a me ka apono o ka Peresidena na lakou e hoonoho i
17 na poo o na buro mahope i ho nei maloko o ko lakou
18 mau keena, oia hoi:
19 Na Luna Nui o na Hana Hou; ka Luna Aha Aina
20 Nui; ka Luna Kakau Kope; ka Luna Nui o ka Oihana
21 Wai o Honolulu; ka Luna Nui o ka Oihana Kinai Ahi
22 o Honolulu; ka Hamuku; ka Luna Dute Nui; ka Luna
23 Helu Nui; a me ka Luna Leta Nui, a me na poo o na
24 buro e ae i hana ia ma ke kanawai.
25 Mahele 3. Aia maluna o ke poo o kekahi buro ke
26 koikoi o na hana o kona buro a iaia no ka hoonoho
27 ana i na luna malalo ona malalo nae o ka apono ana o
28 ke Kuhina o ke Keena i hoohana ia ai oia. Ua hiki no
29 hoi iaia a me ka apono o ke kuhina e hoopau i kekahi
30 luna malalo ona.
31 Mahele 4. O ke koikoi ma na mea pili i ke dala o
32 kekahi luna o ke Aupuni no kana hana ponoi a i ole ia
33 o kekahi luna malalo ona e hoomaopopo ia no ia ma
34 ke kanawai.
1 PAUKU 35.-PERESIDENA E LAWELAWE ANA INA E MAKE
2 KUPONO OLE A I OLE IA KAAWALE PAHA KA
3 PERESIDENA MA KAHI E
4 Mahele 1. Ina ua kupono ole no ka Manawa a i ole
5 ia kaawale mai ka aina aku ka Peresidena o ke Kuhina
6 no ko na Aina E oiai ia kupono ole a kaawale ana
7 paja ke lawelawe ma ke ano o ka Peresidena, a i ole ia,
8 Ua kupono ole a kaawale paha mai ka aina aku ia
9 kuhina o ke Kuhina Kalaiaina oiai e mau ana ia ku-
10 pono ole a kaawale ana paha o ka Peresidena ka mea e
11 lawelawe ma ke ano Peresidena; a i ole ia,
12 Ina ua kupono ole a kaawale paha ia mau kuhina elua
13 o ke Kuhina Waiwai oiai e mau ana ia kupono ole a
14 kaawale paha o ka Peresidena ka mea e lawelawe ma
15 ke ano; a i ole ia,
16 Ina ua kupono ole a kaawale paha mai ka aina aku na
17 kuhina ekolu i olelo mua ia alaila o ka Loio Kuhina
18 oiai e mau ana ia kupono ole a kaawale paha o ka Pere-
19 sidena ka mea e lawelawe ma ke ano Peresidena.
20 Mahele 2. Ina e make, haalele, hoopauia a kupono ole
21 mau paha ka Peresidena alaila o ke Kuhina no ko na
22 aina E ka mea e lawelawe ma ke ano Peresidena a hiki
23 i ka Manawa e koho ia ai i hope no ka Peresidena ma
24 ke ano e hoakaka ia maloko nei; a i ole ia,
25 Ina ua kupono ole a kaawale paha mai ka aina aku ia
26 kuhina o ke Kuhina Kalaiaina ka mea e lawelawe ma ke
27 ano Peresidena no ka Manawa i olelo mua ia.
28 Ina ua kupono ole a kaawale paha mai ka aina aku ia
29 mau kuhina elua o ke Kuhina Waiwai ka mea e lawe-
30 lawe ma ke ano Peresidena no ka Manawa i olelo ia;
31 a i ole ia,
32 Ina ua kupono ole a kaawale paha mai ka aina aku na
33 kuhina ekolu i olelo mua ia o ka Loio Kuhina ka mea e,
34 lawelawe ma ke ano Peresidena no ka Manawa i oleloia.
35 Mahele 3. Ina i kekahi Manawa iloko o ke kaawale
36 ana mai kahi aku o ke Aupuni i hoonoho ia ai ua loaa
37 he Manawa kupono i kukala ia ai ke kanawai Koa a i
38 ole ia ke kapae ana i ka Palapala Kuu Kino, ua hiki i
39 lawelawe ia na mana i pili ana ia mau hana i haawi ia
40 i ka Peresidena e kekahi o na kuhina a e lawelawe
41 lakou e like me ka mea i hoakaka ia maluna nei o ke-
42 kahi mahope aku o kekahi ina ua hiki ole a hana ole
43 paha na mea i hai mua ia na inoa, oiai hoi ke Kuhina
44 no ko na aina e; ke Kuhina Kalaiaina; ke Kuhina Wai-
45 wai; ka Loio Kuhina.
46 Mahele 4. Ina e make, haalele, hoopau ia a i ole ia
47 hiki ole no ka amnawa loihi i ka Peresidena na ke Ku-
48 hina e lawelawe ana ma ke ano he Peresidena e kahea
49 i kau kuikawa o ka Ahaolelo e halawai iloko o kanakolu
50 la e koho i Peresidena e hoopiha i ka Manawa i koe o
51 ka Peresidena i make, haalele, hoopauia a i ole ia ua
52 hiki ole ke hana.
53 Mahele 5. Ina e lawelawe kekahi Kuhina make ano
54 he Peresidena e like me ia i hoakaka ia maloko nei e
55 loaa no iaia oiai oia elawelawe ana pela na mana a me
56 na pono apau a e kau ia no hoi maluna ona na hana a
57 me na hoopaa ana apau i hoakaka ia ma keia Kumuka-
58 nawai ua haawi ia a aua kauoha ia paha i ka Peresidena
1 PAUKU 36.-HE MAU LALA MA O KA OIHANA NO KA
2 AHAOLELO.
3 E lilo na hoa oka Aha Kuhina i mau hoa mao o ko
4 lakou oihana’ia no na Hale Ahaolelo elua me na pono
5 na mana a me na pomaikai o na lala i koho ia koe ka
6 mana koho.
OIHANA KAUKANAWAI
1 PAUKU 37.-KA AHAOLELO
2 O ka mana kau kanawai o ka Repupalika ua haawi
3 ia i ka Ahaollelo a malalo o na hoohaiki ia maloko nei
4 he Aha Kuka.
5 He elua hale o ka Ahaolelo i kapaia ke Senate a me ka
6 Hale o ka Poe i Koho ia, e hoonoho ia ma ke ano kaa-
7 wale, koe ma na ano i hoakakaia malalo nei.
8 E kapa ia na hale elua Ka Ahaolelo o ka Repupalika
9 o Hawaii.
1 PAUKU 38.
2 Aole e noho kekahi ma ke ano he Senator a Luna-
3 makaainana paha iloko o ka Ahaolelo ina aole oia i
4 koho ia malalo a me ke ano kulike me keia Kumu-
5 kanawai.
1 PAUKU 39.-KA AHA KIEKIE KA MEA NANA E HOOMAO-
2 POPO KE KUPONO O NA LALA.
3 Ina ua hoopaapaa ia ke koho ana i kekahi noho ma
4 kekahi o na hale elua a ua ulu mai ka ninau kanawai
5 o ka Aha Hookolokolo Kiekie wale no ka lunakanawai
6 nana e hooholo ina paha ua koho ponoia ka mea ma ia
7 noho; a ina ua manao ka Aha ua malama ia no he koho
8 aua elike me ke kanawai alaila nana no e hooholo i ka
9 mea i koho ia.
1 PAUKU 40.-HOIKE ANA NO KE KUPONO.
2 Ina ua kua ia ke kupono o kekahi mea e lilo i Sena-
3 tor a lunamakaainana paha, a i ole ia ke kupono o ka
4 mea koho i na Senator a Lunamakaainana paha e ke-
5 kahi mea i kupono i ke koho imua o kekahi aha i loaa
6 he mana e noonoo no ia hana e ili no ke koikoi maluna
7 o ka mea e hoopaa ia no kona kupono. O ka olelo
8 wale no a i ole ia o ka hohiki ana o ke kanaka i kueia
9 ua kupono oia aole e manao ia ua lawa, aka nana no e
10 hoike mai mamuli o na olelo ike e ae, a maopopo i ka
11 Aha ua kupono oia.
1 PAUKU 41.-KUPONO OLE O KA POE I KOHO IA
2 Aole e hiki ke koho ia kekahi lala o ka Ahaolelo
3 iloko o ka Manawa i koho ia ai oia e noho ma kekahi
4 oihana o ke aupuni, koe wale no ka oihana Peresidena
5 a Kuhina paha ma kekahi keena o ke Aupuni.
1 PAUKU 42.-KUPONO OLE O NA LU
2 POE I HOOHANA IA MALALO O KE AUPUNI
3 Aole kekahi mea e paa ana i kekahi oihana iloko a
4 malalo iho a i ole ia mamuli o ka mana o ke Aupuni i
5 hui pu ia me na Notere o ka Lehulehu a me na Agena
6 Hooiaio Palapala a me kekahi mea e loaa ana iaia he
7 uku a pomaikai paha mai ke Aupuni mai, aole hoi
8 kekahi mea hana aelike a kanaka i hoohana ia e ke
9 aupuni e kupono e koho ia i ka Ahaolelo a e noho ma
10 ke ano he hoa i koho ia no ia hale.
1 PAUKU 43.-KUPONO OLE O KEKAAI POE.
2 Aole kekahi mea pupule a hupo a aole kekahi mea i
3 kipaku ia mai ka Ahaolelo mai no ka haawi ana a i ole
4 ia no ka lawe ana i na uku kipe a i ole ia kokua ana
5 ma ia hana, a aole no joi kekahi kanaka i hoahewa ia
6 ma ke kanawai no ka aihue, kipe, imi loaa ma ka hoo-
7 punipuni, a i ole ia kekahi hihia hewa e ae i hoopii ia i
8 keia Manawa, a i ole ia e hoopii ia aku ana paha ma
9 ka hoopaahao me ka hana oolea a i ole ia hana oolea
10 ole paha no kekahi Manawa e oi aku ana mamua o elua
11 makahiki me ka hoopai dala a hoopai dala ole paha, e
12 kakaku i kona inoa e koho balota, a i ole ia e noho ma
13 kekahi oihana iloko a i ole ia malalo a i ole ia mamuli
14 o ka mana o ke Aupuni ina aole ua mea ala i hoopai ia
15 pela i kala ia a hoioi ia kona mau pono kivila.
1 PAUKU 44.-UA HIKI E HOOMAHUAHUA IA NA MEA E KU-
2 PONO AI KA POE I KOHO IA MA KE KANAWAI.
3 Ua hiki e hoomahuahua ia a pakui ia aku paha na
4 mea e kupono ai na Senate a me na Lunamakainana
5 a me ka poe koho i na Senate a me na Lunamakaai-
6 nana.
1 PAUKU 45.-HOOHIKI OIHANA.
2 E hoohiki kela a me keia lala i koho ia o ka Ahaolelo
3 i ka olelo hoohiki mahope iho nei.
4 Ke hoohiki nei au imua o ke Akua mana loa kokua
5 no au mahope o ke kumukanawai o ka Repubalika o
6 Hawaii a e hana a e hooko pololei me ka ewaewa ole i
7 ka’u hana ma ke ano he lala no ka Ahaolelo.
1 PAUKU 46.-NA LUNA A ME NA LULA.
2 Na ka Senate a me ka Hale o ka poe i Koho ia e
3 koho pakahi iho i ka laua mau luna; e hooholo i na
4 lula no ke alakai ana i ko lakou mau hana i kue ole me
5 keia Kumukanawai a e malama i buke moolelo.
1 PAUKU 47.-NA AE ME NA HOOLE.
2 O na ae a me na hole o na lala ma kekahi ninau e
3 hiki no e hookomo ia ma ka moolelo ke makemake ka
4 hookahi hapakolu o na hoa i hiki ae.
1 PAUKU 48.-KA HAPA NUI.
2 Mahele 1. O ka hapanui o na hoa i koho ia o kela a
3 me keia hale ua lawa ia he hapanui oia hale no ka hana
4 ana o na hana i hiki e hana ia e ka poe e koho ana ma
5 ka hapanui. Aka, ma ka hooholo loa ana i kekahi
6 Kanawai ma kela a me keia hale e hana ia mamuli o
7 ke koho ana o ka hapanui o na lala koho ia a pau loa
8 oia hale.
9 Mahele 2. Ua hiki no i kekahi poe malalo iho o ka
10 hapanui e hoopanee mai kahi la a i kahi la a e koi aku
11 e hele mai ka poe i noho aku ma ke ano a malalo o na
12 hoopai o kela hale keia hale e hooholo ai.
13 Mahele 3. I mea e maopopo ai ka loaa o ka hapanui
14 na ka Lunahoomalu e helu ka nui o ka poe i hiki ae.
1 PAUKU 49.-HOOAI O KA POE AOLE HE MAU LALA.
2 Ua hiki i kela a me keia hale e hoopai ma ka uku
3 dala a i ole ia ma ka hoopaahai no ka manawa aole oi
4 aku mamua o kanakolu la kekahi mea aole he lala no
5 kekahi o na hale i hana i kekahi hana hoohaahaa i
6 mua oia hale mamuli o ka hoohaunaele a hana e ae oia
7 ano i mua oia hale, a i ole ia ua hoolaha i kekahi hoike
8 oiaio ole o na hana, a i ole ia mamuli o ka lawelawe
9 ana i kekahi o na hana pili i ka Hale Ahaolelo ua olelo
10 e hoopoino i ke kino a i ole ia i ka waiwai paha o kekahi
11 o na hoa oia hale; a i ole ia nana i hoeha hoopaa a
12 kaohi paha i kekahi hoike a mea e ae paha i kauoha
13 ia e hele ae imua oia hale ma kona hele ana; a i ole ia
14 ma kona hoi ana mai laila mai; a i ole ia ua hoopakele
15 i kekahi mea i hopu ia ma ke kauoha oia hale.
16 Aka e hoike aku i ka mea i hopii ia ma ke kakau i
17 na kumu hoopii e kue ana iaia a e loaa no iaia he ma-
18 nawa e lawe mai ai i kona mau hoike a e hoolohe ia no
19 oia ma kona pale ana iaia iho.
1 PAUKU 50.-NA PONO O NA LALA ME KA UKU.
2 E liaa i na Lala o ka Ahaolelo no ka lakou hana ma-
3 waho ae o ka uku mile o elima keneta no ka mile
4 hookahi he eha haneri dala no kela a me keia kau mau
5 o ka Ahaolelo, e uku ia iloko o ekolu mahele like ma
6 ka la mua, ka la kanakolu a me ke kanaono o na la o
7 ke kau; a me elua haneri dala no kela a me keia kau
8 kuikawa o ka Ahaolelo; koe na kau i malama ia no ke
9 koho wale ana no i Peresidena, a no ia kau e loaa wale
10 i na hoa ko lakou mau lilo kaahele.
1 PAUKU 51.-HOOPAI ANA O NA LALA
2 Ua hiki no i kela a me keia hale e hoopai i kona mau
3 lala i ho no na hana hoohaunaele a i ole ia no ka hana
4 pono ole ana i ka hana ma ke ao ana, kapae ana, a i
5 ole ia kipaku ana.
1 PAUKU 52.-NA HOOKUU ANA.
2 Aole hoopaa ia kekahi lala o ka Ahaolelo e pane no
3 kekahi mau huaolelo i olelo ia ma ka hooko ana i kana
4 mau hana kau kanawai imua o kela a me kei hale a
5 imua paha o kekahi aha e ae
1 PAUKU 53.-HOOKUU IA MAI KA HOPU IA ANA.
2 Aole e hopu ia na lala o ka Ahaolelo ma na wa a
3 pau koe wale no no ke kipi, hana ana i ka feloni a kue
4 paha i ka maluhia oiai lakou e noho ana ma na kau o
5 na hale Ahaolelo a me ka hele ana aku a me ka hoi ana
6 mai laila mai. Eia nae oia pono e pili ana i ka hele ana
7 a me ka hoi ana aole e oi aku mamua o umi la no ka
8 hele ana a me ka hoi ana.