Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 23, 9 June 1894 — Page 5

Page PDF (1.29 MB)

This text was transcribed by:  Jon Yasuda
This work is dedicated to:  Florence Yasuda

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA SENATE

1   PAUKU 54. KA NUI O NA LALA - KE KOHO ANA - LOIHI

2   O KA NOHO ANA MA KA OIHANA

3   Mahele 1. He umikumamalima lala o ka Aha Senate

4   e kohoia na Senator ma ke koho balota mua i malama

5   ia malalo o keia Kumukanawai a e noho lakou ma ka

6   oihana a hiki i ke koho balota nui e malamaia ana ma

7   ka makahiki 1900.

8   Mahele 2. O na Senator i kohoia ma ia koho balota

9   ana ma ka makahiki 1901 e noho no lakou ma ka oiha-

10 na a hiki i ke koho balota i malamaia iloko o ke eono o

11 na makahiki ma ia hope iho a e hoomau aku ke kohoia

12 ana ma kela eono a me keia eono makahiki, a pela no

13 hoi e noho ai ma ka oihana no ia manawa like.

14 Mahele 3. O na hakahaka i loaa mamuli o ka make,

15 haalele ana a no kekahi kumu e ae paha e hoopihaia no

16 ma na koho balota kuikawa no ka manawa i koe

1   PAUKU 55.- NA APANA SENATOR

2   Mahele 1. O ka mahele ana iloko o ke Senate a hiki

3   i ka manawa e hoakakaia ai ma kekahi ano o koa e ke

4   kanawai e mahele ia ka Repubalika iloko o na apana

5   Senator mahope iho nei, oia hoi:

6     Apana Ekahi, ka Mokupuni o Hawaii;

7     Apana Elua, na Mokupuni o Maui, Molokai a me Ka

8   hoolawe;

9     Apana Ekolu, ka Mokupuni o Oahu;

10   Apana Eha, na Mokupuni o Kauai a me Niihau;

11   Mahele 2.  He kuleana ko ka poe koho ma na apana

12  i oleloia e koho i na Senator e like me keia mahope iho

13  nei:

15   Ma ka Apana Ekahi, eha;

16   Ma ka Apana Elua, ekolu;

17   Ma ka Apana Ekolu, eono;

18   Ma ka Apana Eha, elua.

1     Pauku 56.- NA MEA E KUPONO AI E LILO I SENATOR

2     I mea e kupono ai e kohoia i Senator e lilo ke kanaka

3   i kupa kane no ka Repubalika;

4     Ua hiki aku oia i ke kanakolu makahiki;

5     E hiki iaia ke kamailio, heluhelu a kakau i ka olelo

6   Beretania a i ole ia ka olelo Hawaii ma ka maopopo

7   pono.

8     Ua noho ma ko Hawaii Pae Aina aole emi malalo o

9   ekolu makahiki.

10     He ona oia ma kona kuleana ponoi iho o ka waiwai

11   iloko o ka Repubalika nona ka waiwai io aole i emi ma-

12   lalo o Elima tausani dala maluna a mawaho o na hihia

13   a pau a i ole ia ua loaa iaia he loaa dala i emi

14   malalo o ka umikumamawalu haneri dala iloko o ka ma-

15   kahiki mamua koke iho o ka la o ke koho ana, no ka

16   hooiaio ana ia loaa ua hiki no e koiia oia e hoike

17   mai i na hoike kumu o ka loaa ana iaia o ia loaa maka-

18   hiki.

          KA HALE O KA POE I KOHOIA.

1   Pauku 57.- KA NUI O NA LUNAMAKAAINANA-NA APANA

2                     LUNAMAKAAINANA

3     Mahele 1.  He umikumamalima ka nui o na lala o ka

4   hale o ka poe i kohoia, koe ma na ano i hoakakaia ma-

5   loko nei o kela a me keia elua makahiki.

6    MANAWA E NOHO AI MA KA OIHANA

7     Mahele 2. O ka manawa e noho ai ma ka oihana o na

8   Lunamakaainana i koho ia ma ke koho balota mua i ma-

9   lamaia malalo o keia Kumukanawai, a i ole ia i kohoia

10 ma keia hope aku ma kekahi koho balota mau, a i ole

11 ia koho kuikawa, e mau no ia a hiki i ke koho balota

12 mau i malama ia ma ia hope iho.

13    Mahele 3.  O na hakahaka i loaa mamuli o ka make,

14  haalele ana, a no kekahi kumu e ae paha e hoopihaia

15  no ma na koho kuikawa no ka manawa i koe.

16    Mahele 4.  No ka mahele ana iloko o ka hale o ka

17  poe i koho ia a hiki i ka manawa i hoakaka ia ai ma

18  kekahi ano e ae ma ke kanawai ua mahele ia ka Repu-

19  balika iloko o na apana Lunamakaainana mahope iho

20  nei, oia hoi:

21    Apana Ekahi, o kela wahi o ka Mokupuni o Hawaii i

22  kapaia o Puna, Hilo a me Hamakua.

23    Apana Elua, kela wahi o ka Mokupuni o Hawaii i

24  kapaia o Kau, Kona a me Kohala.

25    Apana Ekolu, na Mokupuni o Maui, Molokai a me

27  Kahoolawe.

28    Apana Eha, kela wahi o ka Mokupuni o Oahu e waiho

29  ana ma ka hikina a me ka hema o ke Alanui Nuuanu a

30  me ka laina malaila aku mai ka pali o Nuuani a hiki i

31  ka Lae o Mokapu.

32    Apana Elima, kela wahi o ka Mokupuni o Oahu e

33  waiho ana ma ke komohana a me ka Akau o ka Apana

34  Eha.

35    Apana Eono, na Mokupuni o Kauai a me Niihau.

36    Mahele 5.  He kuleana ko ka poe koho ma na Apana

37  i oleloia e koho i na Lunamakaainana e like me keia i

38  olelo ia mahope iho nei:

39    Apana Ekahi, elua.

40    Ma ka Apana Elua, elua.

41    Ma ka Apana Ekolu, ekolu.

42    Ma ka Apana Eha, ekolu.

43    Ma ka Apana Elima, ekolu.

44    Ma ka Apana Eono, elua.

1      PAUKU 58.-NA MEA E KUPONO AI KA POE I KOHO IA.

2      I mea e kupono ai e lilo i lala o ka hale o ka poe i

3   koho ia e loaa i ka mea e manao ana e koho ia i ka

4   manawa koho:

5     Ua piha kona mau makahiki he Iwakaluakumama-

6   lima.

7      He kupa kane Repubalika.

8      Ua hiki iaia ke heluhelu, kakau a kamailio i ka olelo

9   Beretania a i ole ia olelo Hawaii me ka maopopo pono.

10    Ua noho iloko o keia aina aole emi malalo o ekolu

11  makahiki,

12    A he ona oia o kekahi waiwai iloko o ka Repubalika

13  nona ka waiwai io i emi ole malalo o hookahi tausani

14  dala mawaho a maluna ae o na hihia a pau, a i ole ia

15  ua loaa iaia kekahi loaa dala aole emi malalo o eono

16  haneri dala iloko o na mahina he umikumamalua

17  mamua koke iho o ka la koho balota.

 

HOOHOLO ANA I NA KANAWAI.

1     PAUKU 59.- NA KANAWAI NO NA WA I HALA MAHOPE.

2     Koe wale no ma na ano i hoakaka ia maloko nei,

3   aole no e kau ia kekahi Kanawai i pili i kekahi ana i

4   hala e mamua.

               PAUKU 60.

1     He mana ko ka Ahaolelo  e hooholo i na Kanawai

2   kupono i kue ole i ke Kumukanawai.

1               PAUKU 61.- KA OLELO HOOHOLO.

2     Eia ka olelo hooholo o na Kanawai a pau.  "E hoo-

3   holo ia e ka Ahaolelo o ka Repubalika o Hawaii."

1     PAUKU 62.- NO KA HOOKOMO ANA I NA BILA KANAWAI.

2     Aole e hookomo ia kekahi Bila Kanawai iloko o

3   kekahi o na Hale elua e kekahi oia oia hale aia wale

4   no a loaa mua ka hoapono ana i kakau ia maluna iho

5   oia bila o kekahi mau hoa ekolu i koho ia oia hale.

1            PAUKU 63.- NA POO O NA KANAWAI.

2     I hookahi no manao ma kela a me Kanawai a e

3   hoakaka ia ma kona poo.

4     O ke poo o ke Kanawai e hoololi ana a i ole ia e

5   hoopau ana i kekahi Kanawai e hoike ia no ka pauku a

6   i ole ia Mokuna paha o ke Kanawai i hoololi ia a i ole

7   ia i hoopau ia a me ka manao ma ia Kanawai.

1            PAUKU 64.-HELUHELU ANA O NA BILA KANAWAI.

2     I mea e lilo ai kekahi bila Kanawai i Kanawai koe

3   ma na mea i hoakaka ia maloko nei, e hooholo ia ma

4   na heluhelu ekolu ana ma kela a me keia Hale, a o ka

5   hooholo hope ana ma kela a me keia Hale mamuli no

6   ia o ke koho ana o na hoa i koho ia a pau oia hale

7   mamuli o ke kakau ia ana o na ae a me na hoole a

8   hookomo ia iloko o kona moolelo.

1                PAUKU 65.-HOOIAIO ANA O NA BILA MAI KEKAHI

2                                      HALE A I KEKAHI HALE

3     O na bila Kanawai a pau i ka wa e hooholo ia ai e

4   ka Hale kahi i hoomaka mai ai oia bila a i ole ia ua

5   hooholo ia na hoololi no ia bila, e hoike koke ia aku e

6   ka Luna Hoomalu a me ke Kakauolelo a hoouna ia aku

7   i kekahi hale e noonoo ia ai.

1              PAUKU 66.- KAKAU INOA ANA I NA BILA.

2     Koe ma na mea i hoakaka ia maloko nei o na bila

3   Kanawai a pau i hooholo ia e ka Ahaolelo i mea e

4   mana ai e kakau inoa ia e ka Peresidena.

1              PAUKU 67.-VETO O KA PERESIDENA

2     O na bila Kanawai a pau i hooholo ia e ka Ahaolelo

3   e hooiaio ia no e ka Luna Hoomalu o ke Kakauolelo o

4   ka Hale nana i noonoo hope ia bila, a e waiho ia aku

5   i mua o ka Peresidena.  I na apono oia e kakau inoa

6   no oia a e lilo no ia i Kanawai.  Ina aole i apono ka

7   Peresidena i ua bila Kanawai nei ua hiki iaia ke hoihoi

8   aku me kona mau kumu o ka apono ole ana i na Hale

9   Ahaolelo.

10    Ua hiki iaia ke veto i kekahi itamu a mau itamu

11  paha iloko o kekahi bila Kanawai e hookaawale ana i

12  ke dala no kekahi mau hana; aka i na veto oia i na bila

13  e ae e hana ia ma ke ano holookoa wale no.

1               PAUKU 68.-KAKAUINOA OLE A I OLE UA NELE I KA

2                                                          VETO

3     Ina aole i kakau inoa, aole no hoi i veto, ka Peresi-

4   dena i kekahi bila Kanawai iloko o umi la mahope o

5   ka haawi ia ana iaia, e lilo no ia i Kanawai me kona

6   kakau inoa ole ina aole i hoopanee ka ahaolelo mamua

7   o ka pau ana oia mau la he umi.  Ma ka helu ana i na

8   la he umi e hookaawale ia na la Sabati, la kulaia i

9   hoakakaia ma na kanawai o ka Repubalika, a me ka la

10  i haawi ia ai ka Bila Kanawai i ka Peresidena.

1   PAUKU 69.-KA HANA ANA KA WA E LOAA AI KA VETO.

2     I ka wa e loaa mai ai o ka olelo veto mai ka Peresi-

3   dena mai e hookomo no kela a me keia Hale Ahaolelo

4   ia mea iloko o kona moolelo, a e hoomaka e noonoo

5   hou ia bila kanawai a hapa paha o kekahi bila, a e koho

6   hou ma ia mea mamuli o na ae a me na hoole, a e hoo-

7   komo ia maloko o kona moolelo.

8     Ina mahope oia noonoo hou ana ua apono ia ua bila

9   kanawai nei, a i ole ia hapa paha o ka bila kanawai, e

10 ka elua hapakolu o na lala koho ia a pau oia hale alaila

11 e lilo no ia i kanawai.

1               PAUKU 70.-NA HAAWINA DALA.

2     Mahele 1.  O na haawina dala, koe ma na ano i hoa-

3   kaka ia ma kekahi ano e ae maloko nei, e hana ia no i

4   kela a me keia elua makahiki e ka Ahaolelo.

5     Mahele 2.  E waiho aku ke Kuhina Waiwai imua o

6   ka Senate ma kela a me keia halawai mau o ka Aha-

7   olelo i na bila haawina no na makahiki elua e hiki mai

8   ana.

9     Mahele 3.  Aole e waiho ia ae kekahi bila haawina a

10  i ole ia bila e hoakaka ana no kekahi aie lahui e kekahi

11  mea koe wale no na kekahi lala o ka Aha Kuhina.

12    Eia no nae hoi ua hiki no i kekahi lala ke waiho ae i

13  kekahi bila e hoolilo ana i ka bila haawina mau no na

14  uku makahiki a me na uku hana e hoakaka ia maloko

15  nei.

16    Mahele 4.  Ina ua hoolo ole ka Ahaolelo i na bila

17  haawina i hana ia no ka uku ana i na lilo o ka hoohana

18  ana i ke Aupuni a me ka uku ana i kona mau aie ua

19  hiki no i ke Kuhina Waiwai me ka apono o ka Aha

20  Hooko e uku aku iloko o na makahiki hou elua no ia

21  mau hana o na haawina i hookaawale ia iloko o ka

22  bila haawina mau e manao ia ua hookaawale hou ia.

23     Mahele 5.  O ka bila haawina no na uku makahiki a

24  me na uku hana he bila mau no ia a o na itamu a me

25  na huina i hoakaka ia malaila a me na uku makahiki a

26  me na uku hana e hookomo ia ana iloko o laila ma keia

27  hope aku, e mau no ia a hiki i ka manawa e kapae ia ai

28  a i ole ia e hoololi ia ai, a oia no ke kulana e uku ia ai

29  no ka manawa e hiki mai ana, a aole no e hookaawale

30  ia i kela a me keia manawa.

31    Mahele 6.  O ka bila haawina no na uku makahiki a

32  me na uku hana i hooholo ia ma ka la..o Apelila, 1894,

33  e mau no kona mana a e lilo i bila haawina mau no na

34  hana i olelo ia maloko malalo nae o na hoolilo a me na

35  pakui e hana ia ana i kela a me keia manawa e ka Aha-

36  olelo.

                                    NO KA AHAOLELO

1                                              PAUKU 71.

2     Mahele 1.  E malama ia ke kau mua o ka Ahaolelo

3   ma ka Poakolu ekolu iloko o Feberuari M.H. 1896 a

4   ma kela a me keia elua makahiki ma ia hope iho ma

5   Honolulu.

6     Mahele 2.  Aole e hoopanee kekahi o na Hale elua

7   iloko o kekahi kau no ka manawa i oi aku mamua o

8   ekolu la a i ole ia me ka maopopo ole o ka manawa me

9   ka ae ole mai o kekahi Hale.

10    Mahele 3.  Ina e hoopanee kekahi o na hale me ka ae

11   ole mai o kekahi ua hiki no i kekahi hale ke hoomau 

12  aku i ke kau kanawai ana me he mea la oia wale no ka

13  Aha kau kanawai, a ua hiki ke lawelawe ina mana piha

14  o ka Ahaolelo.

15    Mahele 4.  Aole e oi aku ka loihi o kela a me keia

16  kau o ka Ahaolelo mamua o kanaiwa la hana.

17    Eia no nae hoi ua hiki no i ka Peresidena me ka apo-

18  no o ka Aha Kuhina e hooloihi aku ia kau aole nae e oi

19  aku mamua o hookahi haneri a me iwakalua la.

20    Mahele 5.  E malama ia na kau kuikawa o ka Aha-

21  olelo ma na manawa i hoike ia e ka Peresidena ma ke

22  ano i hoakaka ia maloko nei, a i ole ia ma na manawa

23  e ae i hoakaka pono ia maloko nei.

                        O KA POE KOHO

1   PAUKU 72.-HOOKUU ANA O KA POE KOHO MA KA LA KOHO.

2     Aole e hopu ia kekahi mea koho ma ka la koho balo-

3   ta oiai oia ma kahi koho balota a me ka hele aku a me

4   ka hoi aba mai mailaila mai, koe wale no ina ua kue ia

5   ka maluhia ma ia manawa a i ole ia ua hana i ka hewa

6   kipi a feloni paha.

7     Aole i koi ia kekahi mea koho e hana i ka hana koa

8   ma ka la koho balota i mea e keakea ia ai kona koho

9   ana koe ka manawa kaua a pilikia e ae paha a ka lehu-

10  lehu, a i ole ia ua kaawale mai kona wahi noho aku

11  mamuli o ka lawelawe maoli ana i ka oihana koa a ina

12  pela ua hiki no e hana ia ma ke kanawa ka mea e hiki

13  ai iaia ke koho.

1     PAUKU 73.-KE KOHO ANA NO NA LUNAMAKAAINANA.

2     Ua hiki i kela a me keia mea koho i na Lunamakaai-

3   nana e hookomo i na koho ana i like ka nui me ka nui

4   o na Lunamakaainana e koho ia ana mai ka Apana

5   koho Lunamakaainana i kuleana ai oia e koho.  Ua

6   hiki iaia ke haawi i kona mau koho ana a pau no hoo-

7   kahi Lunamakaainana, a i ole ia e mahele iwaena o na

8   Lunamakaainana ma ke ano ana i ike ai he pono, eia

9   nae hoi aole e helu ia kakahi mahele ana o kekahi koho

10  ana mawaho ae o ka hapalua.

11    O na Moho i kupono ka nui e loaa ana ia lakou ka

12  heluna kiekie o na koho ana ma na Apana koko Luna-

13  makaainana, o lakou no na Lunamakaainana no ia mau

14  apana.

1     PAUKU 74.-KUPONO O KA POE KOHO I NA LUNA MAKA-

2                                              AINANA.

3     I mea e kupono ai e koho no ka Lunamakaainana e

4   loaa no i ka mea koho keia mau mea:

5     1:  He kupa kane o ka Repubalika, a ina he kupa i

6   hookupa ia mamua o ka la 17 o Ianuari, 1893, ua loaa

7   mua iaia ma ia manawa ke kuleana e koho no ka Luna

8   makaainana, a i ole ia,

9     Ua loaa iaia na palapala hookupa e haawi ana iaia ka

10  pono o ke kupa Hawaii, a i ole ia,

11    Ua loaa iaia mai ke Kuhina Kalaiaina mai ka pala-

12  pala hoike o ka hana i hoakaka ia malalo nei.

13     2.  Ua noho oia iloko o ka apana kahi ana i make-

14  make ai e hoopaaia kona inoa no ka manawa aole emi

15  malalo o hookahi mahina mamua koke iho o ka mana-

16  wa ana i makemake ai e hoopaa ia kona inoa.

17    3.  Ua piha na makahiki he iwakaluakumamakahi

18  iaia.

19    4.  Ua hoohiki a kakau inoa i ka olelo hoohiki i hoa-

20  kaka ia ma ka pauku 100 o keia Kumukanawai.

21    5.  Mamua iho o kela a me keia koho mai ana iloko o

22  ka manawa i hoakaka ia ma ke kanawai no ke kakau

23  inoa ana ua hookomo oia i kona inoa iloko o ka papa

24  inoa o ka poe koho i na Lunamakaainana no kona apana.

25     6.  Mamua iho o ia hookomo ana i kona inoa ua hoo-

26  kaa ma a i ole ia mamua iho o ka la ekahi o Ianuari

27  mamua iho o ka la e kakau ia ai na inoa i na auhau

28  a pau ana e uku ai i ke aupuni.

29    7.  E hiki iaia ke kamailio, heluhelu a kakau i ka

30  olelo Beretania a i ole ia ka olelo Hawaii me ka hoo-

31  maopopo pono.

32    I mea e hiki ai ke hooko i keia mea i kauoha ia e hiki

33  iaia ke kakau a heluhelu me ka hooholo kupono i keka-

34  hi pauku a mau pauku paha o keia Kumukanawai.  Eia

35  no nae hoi o ke kauoha e hiki iaia ke kamailio heluhelu

36  a kakau i ka olelo Beretania a i ole ia olelo Hawaii me

37  ka moakaka kupono aole ia e pili i ka poe i kakau i ko

38  lakou mau inoa no ke koho ana i na elele i ka Aha

39  Hana Kumukanawai ma ke koho Balota i malama ia

40  ma ka la 2 o Mei, 1894.

1    PAUKU 75.-KE ANO O KE KOHO ANA NO KA SENATOR

2     Ua hiki i kela a me keia mea koho i na Senator i

3   hookomo i kekahi wale no balota no kela a me keia

4   Senator e koho ia ana mai ka Apana koho Senator i

5   kuleana ai oia e koho.

6     O ka nui o na moho kupono e loaa ana ia lakou ka

7   heluna kiekie o na koho ana ma kela a me keia apana

8   koho Senator o lakou no na Senator no ia apana.

1     PAUKU 76.-NA MEA E KUPONO AI KA POE KOHO I NA

2                                              SENATOR.

3     I mea e kupono ai e koho i na Senator e loaa i ke

4   kanaka na mea apau i kauoha ia ma keia Kumukanawai

5   no ka poe koho i na Lunamakaainana, a mawaho ae oia

6   mau mea e lilo oia i ona a he kuleana kona ma kona

7   pono ponoi iho i ka waiwai iloko o ka Repubalika nona

8   ka waiwai io aole i emi malalo o ekolu tausani dala

9   mawaho a maluna ae o na hihia apau ; a i ole ia ua loaa

10  maoli no iaia he laoa dala aole i emi malalo o eiwa

11  haneri dala iloko o ka makahiki mamua koke iho o ka

12  la mua o Aperila mamua iho o ka la o kela a me keia

13  kakau ana i na inoa o ka poe koho; no ka hooiaio ana

14  ua hiki ke kauoha ia oia e hoike mai i na hoike kumu

15  o ka loaa ana mai oia loaa iaia.

1               PAUKU 77.-KAKAU ANA I KA POE KOHO.

2     Mahele 1.  Aole e koho kekahi mea ma ke koho ana

3   i na Lunamakaainana a i ole ia na Senator ina aole oia

4   i kupono e like me ka mea i kauoha ia maloko nei, a

5   ina aole i hookomo ia kona inoa e kekahi papa kakau

6   inoa iloko o ka papa inoa o ka poe koho e like @

7   @