Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 23, 9 June 1894 — HE KAAO HOONAUE PUUWAI NO PUAKAOHELO KE Kaikamahino Alii. KA Ui Oi Kelakela o ka Nani a me ka Maikai. NANA I HEHI-KU NA KAPU O KUAIHELANI A ME NUUMEALANI. KA Ui i Hiolo ai ke Kapu a me ka Mana o ke Kiowai kupua—kahi e hiolo ai ka nani a me ka maikai o na mea kino kanaka o ka Honua nei. [ARTICLE]

HE KAAO HOONAUE PUUWAI NO PUAKAOHELO KE Kaikamahino Alii. KA Ui Oi Kelakela o ka Nani a me ka Maikai. NANA I HEHI-KU NA KAPU O KUAIHELANI A ME NUUMEALANI. KA Ui i Hiolo ai ke Kapu a me ka Mana o ke Kiowai kupua—kahi e hiolo ai ka nani a me ka maikai o na mea kino kanaka o ka Honua nei.

Ke Kiowai kapu a me ka Mana Kupua e kiai ia ana e na Honu Alii he UmikumamaLUA; UA LILO IA MANA I MEA OLE I KA NANI A ME KA Ul O Hawaii. MOKUNA II. He kanaka no e lifce me ko kakou ano e noho nei, he kamailio no e like me kakou e kamailio nei, he ano ahiu nae ke nana aku i ko lakou mau helehelena, aka nae he oluolu a he hookipa i ka malihini ke kipa mai i keia aina. Eia nae he aina kapu keia, he kanawai ikaika, he make wale no ka hoopai ke ku ka hewa. Heaha na hewa e hopu ia ai: Penei, o ka malihini kipa ana i keia aina me ke kuleana ole, a loaa i ke kanaka e loaa ai ma ka aoao hikina nei, e lawo ia mai oia imua o maua, a ina i ku ka hewa, alaila na maua no e hookolokolo. Ina he hewa uuku, aole make, eia hoi kona hewa he laiau i na huaai o ka aina nei, a o kona hoopai he hoopaaia i ka halepaahao o Kapahuokeola, a pela no na hewa liilii e ae a pau, a o ka hewa ku I ka make, oia ka hewa pepehikanaka, aihue I na mea nui o ka aina, aihue puaa, pipi a me na mea like, he mau hewa keia i ka make, i hooma ha iho al ke kamaaina i kana kamailio ana, a me kana pane ana mai i ka ui.

Ninau hou aku la ka ui, pehea hoi, ina e aihue ana ke kanaka i ka hai mea nui, oia hoi ka hai wahine a me ka hai kane, he ono ia la, aole ia he hihia nui, a healm ka hoopai, a ma ke ano hea 8 hoopiiiu ai? E na hoa heluhelu o keia moolelo, e hai aku au ia oukou, o keia ninau a ka ui aukai o Ililohanakahi, ka alna nona ka ia kaulana, i hoomanao ae ai,ka mea kakau 1 keia mau lalani meie. Ka ua hukl hee nehu a ka lawaia i ka moana A nona hoi ka olelo ana Pepe Omakapa i ka pakai Ua nui kela Ae, ua ku malie ke kamaaina aole wahi leo pane, a i ole Ia hoi ia o ka olomana kane Ia hoi, aole nohe puai leo o laua a elua, a hoomauao hou ae la ka mea kakau i keia mau wahi lalani mele: Pili pu ka hanu o Wailuku i ke anu I pilia mai kanaha me Mauoni Oni ke kula o Kamaomao anapa i ka la I ka la ili opialu ka uka o Hamakua loa. Aole no i hai ia ka haina o ka ninau, a hookuu wale ko lakou hooluana ana ma ka rumi hookipa, a hoi aku la ke kamaaina wahine e hoomakaukau i kahi o na malihinl, a koe iho la hoi laua nei me ke kamaaina kane no ka rumi hookipa, a oia ka ka ui i hoomaoe ae ai, he

mamao loa aku no paha kanaka mai o olua aku nei? Noho iho la ke kamnaina a liuliu, pane maila, he loihi loa kanaka | mai o maua aku nei. Heaha ke kumu i noho kokoke ole al kanaka ma keia wahi? wahi a ka ui. O ke kumu, he kanawai mai ke alii mai, aole eae ia na kanaka e noho ma ka aoao hikina o ka aina, o hookipa lakou a huna i nu poe malihini e pae mai ana ma keia aina, oiai, o ka aoao hikina nei o ka aina ka aoao e pae ai o na waa mai ka moana mai, no ka mea, o ke au o keia aina a puni, he au lawe i ka moana, a o ke au o keia aoao, oia ka hikina nei o ka aina, he au pale iloko o k;t aina nei, oia ka mea maa mai ka wa kahiko mai a hiki i keia wa a kaua e noho nei. Hoopau iho la ke kamaainai kana kamailio ana, no ka mea, ua hoea mai la o Kealiiwahineokaioa mai kana hooponopono ana i na wahi moe o na malihini, a pane mai la, e na lii opio o ka ua kaulana, ua lawa ka nanea ana i lea olu o ka makani he pilikoolua a me ka oiu o ka home pili aloha. E na hoa, ua manao ka mea kakau, eia wale no la ke'ia mau inoa i Hawaii nei, eia no ka i Kuaihelani kekahi, a hookuu ae la ka lakou luana ana, a hoi aku la kela a me keia ma ko lakou wahi moe, a 000 pihaia hoi ko lakou mau rumi me ke ala kupaoa o na mea alalike ole, a nona paha keia wahi kanaenae: Mapu ala ke okupukupu i ke kula o Lihue * Honi ke kupa ke kamaaina o Kalena Holo no ke ala i ke ala kai o Ewa No Ewa ka ia papa i ke kanaka Mai walaau—e, o makani auanel —a Apa ka makani he Inuwai Uhi aela i na uka o Haleauau Anu ke kupa a—i ke anu e— Anu ke kino he luahi na ka moe a—9ia hoi—a

I na olomana i hoi aku ai ma ko laua rumi, aole he pau iki o ka manao mahalo o ka wahine no ka ui o ke kuikamahine, e noke mau ana ia I ke kamailio, nani maoli kela kaikamahlne, ina o na haku oka aina nei aua like me keia nani, ola na iwi, he lohe wale mai no ko kaua i ka nani oke kaikamahine alii e noho mai la i Nuumealani, nona ke kiowai kapu e kiai ia ana e na honu alli he umikumamalua, e aluhee ai na mea kino, a eia paha auanei ka mea e aluhee ai ke kapu oua kiowai la, he nani auanei keia a lohe mai i ke ao, ua noho ae nei kaua a ua kau ka hulu elemakule, aole he mea i ike ia, he nui na malihini i kipa mai ma ka aina nel, mai ka poe haahaa a ka poe kiekie, mai ka poe kiekie a i na aupuni like ole o ke kai mai, mai na aupuni e ku ana maluna o lia ilikai a i na aupuni o lalo oka papaku o ka moaua kai lipolipo, aole he like mai me keia ui, oia nei ka helu ekahi ma ka'u ike, wahi a ka olomana wahine e hoomau nei i ke kamailio ana, a ola no hoi ka kana kane e hoolohe mai ana, he ae wale no kana i na manawa a pau aka wahine e kamailio ana, ine ka haawi pu īnai i na hoola ana, ae, oia nei ka heiu ekahi o na mea kino kanaka ihiki mai i keia aina, a he mea oiaio no hoi ka laua e pai nei, no ka mea, he ui no Hawaii nei.

A no ko laua nei pai hoi i ka nani ame ka mai&ai, i hoomanaoae al ka mea kakau i keia lalani mele a ka poe loea haku mele o Hawaii nei Maikai Kauai, nani na pae puu e alo nei i ke kai 0 Haupu mauna kilohana i ka lai 1 kuia e kealewa o Kalanipuu e au nei i ke kai Aloha kukurp a a haaha oHuleia Lamalama ukiuki kai ekeeke o Nawiliwili Oiai no laua nei e hoomau ana i ke kamailio ana no ka laua mea e iia nei, a e haalele aku hoi kaua ia laua pela, a e huli ae kakou a nana i ka ui hohea nona keia moolelo. I ke kamaaina i haalele akuai i ka ui ma kona rumi, ua wehe ae la oia i kona kapa ahuula mai kona kino ae a hookau aku la i kana mau manu.iiwi makapolena, a haule aku la oia hiamoe. Aole i pau.