Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 23, 9 June 1894 — He Haole Kukulu Hana Kamehai. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

He Haole Kukulu Hana Kamehai.

Ma ka uiokuahi Auseteralia o ka la 19 o Mei i hala, i hoea mai ai o Lutanela Bota (Boeter) mai Geremania mai. He kanaka kamehai keia ma kana hana o ka malama ana ike ol;i kino. O na hua ai Wule no kana eai «•»!, e laa na liua apala, Rlani, "nin, piku, hei, a pela aku; aole hoopa o kona mau lehelehe i ka io o na holoholoni*, aoIt( hol i ha ia o loko o ke kai, aole no hoi i ka io o na manu oka lowa. He haole keia he kanakolu aol makahikl. Ho nui

no na poe e noho mai uei ma na aina e i like me Bota ka al ole i ka io o na holoholonn; a o na huaai Whlo no ka mea e hoenuu ai. He inaikai no hoi ko lakou Ola kino. He poe no koe aiu ma Geremauia i makaukau o holo mai I Hawaii nei e hooholomim ai i ko lakou manaoio, oia hol ua liuaai a me ka hoi hou ana I ua au kahiko e hele kohana a hume i ka malo. Na keia manao hope I hoike nieH aoie he ano maikai ka noonoo o keia i>oe, aole hoahewaia ka ai ole i ka io o na holoholoini, aka, he kue loa ke au hiauao i ka hoi hou e hume i ka mnlo.

Ua hoonaauaoia o Bota ma ka oihana koa ma kona aina ponoi, a he ekolu makahiki ae nei o kona hooKiekieia ana ma ke kulnna lutanela. Aole i ulu mua keia manao hookae oua i ka io o na holoholona mamua, aka, iaia i hoea kino ai ma Aigupita, ka aina o Parao, ua hoololi oia i kona noonoo e pili ana i n» naea kupono eai ai. Ma Aigupita, ua hoowalea oia I ka ai maia ana, aole no ka hookae i na mea ai i hoo-

moa ia ona hotele, aka he mauao , kumu no i ulu ae iloko o kona noonoo, oiai wahi ana, aole hiki i kana- ] ka ke hooi ae mamua o ka mea u ke Akua i hana al. Uā holo mai oia i Hawaii nei no ka nunao, he . mau aina kupono keia no ka ai ana i ( na hua ai. O Simoa a aae Tahiti ] kekahi ana i manao al he kupouo. Eia kana olelo maanei, <<Makemake au e noho e like me ia a ke Akua i hana mai ai ike kanaka, a peU wale no e noho olioli mai ai k« kanaka. Makemake au e noho leohaoa, ina eae ia mai au. Ma Aig-u--p\ta hele wale no na kanaka ma na alanui, aole hookae o na wahine Amenka a me na i ka nana aku ia lakou." Ua makemake o Bota e loaa kekahi aina ma Honolulu tiei ma kahi ano mamao iki aku mal ke kaona nei aku, a malaila oia e luana ai me na poe e uhai aku ana mahope ona. Ina e holopon# kana mision9, e kauoha ana oia i kona makuahine ma Kelemania me kekahi poe eae • holo mai i Hawaii nei. Aia ma Kaleponi ae nei kekahi kauka, a 9 kana mau laau lapaau no na a pau o ke kino, he wai, ka ea a me aa hua ai. E hiki kiao mai ana kela kauka i liouolulu nei. Aole be hoihoi o Bota i ke komo lole, aka, i keia wa ke kamau iki nei no kona wahi komo lole ana. I kona manao, he kumu hoopii mai ke komo i ka 1010 a kahe mai ka hou, aole e oluolu pono ke kino. E aho paha ka lole paupau Hawaii i kona manao, he lahilahi a komo ka makani e peahi i ka iii. O ke Akaa a me ke ao holookoa, kona hoomana, aole ona hilinai i na halepole. He nui ae no na manao ano e o keia kanaka. Aole ona makemake i ka hookauwa ia o na holoholona. Ua holo no ola ma na kaa hapaumi, o kana pale nae, no ka nui loa o ka lepo o na alanui, aole kupono no ka hele wawae.

I Ua apa loa ka hoea ana o keia haole ma. Hawaii nei. Ina p.tha oia i hoea mal mnmua oka liiki ana mai ona mikanele, ka wa e hele kohana ana na kane a me na \v:ihine, me nei aole e nui koua luhi i ke ao. Eia ka olelo a G. P. Kauka (makuahine o Ra lunaUuuawai kiekie Kauka) i k'» lakou lvl" -aa mni ma llouolulu mai k-.v Uu "Piii'Uuan" m.\i i ka ĪK^: <4 I k » maknn K'le anu mo, u.i uhai mal tu kanaka iii m «kou. O ua kane, n.\ w.ihiue u mi» n.t keiUi, he iole ko kekahi a noh* l.<lf o kekahi |>oe. He npana lul»' loiiu wale no ko kekahi p:)e e uhi ilio ai ma ka poohiwi e iike mo ka lelo tog-a yka poe Roma. He w.thi l »h» wawne walo no ko kekahi, :» he Wulii pwlnka w.'!c no hoi ko k«'.vai.i, o ua nui aku lu- olohelohe. l'a liole haaheo ae kekahi k«rjnka njt* ka mamalu amo na k«m»a, oia waie no na wahi mea i lo»a luia. He pau ko na wahine, he waih > wale mai no na poohiwi me ka opu. aole i kahi ia ka lauoho, aot.« hoi i holoi ia ka lepo o na maka, 1,. mau hiona haueli nae ko lakou."

A pela no hoi mo ka hookipa n aua o na mikanelo raua loa. K ko Liholiho aahu alii i hele ai »• hookipa m ii i im mallhini mikanele, he malo ma ka puhaka, he hninaku uiauia a me ka lei gula ma kona a-i. He waiho wnie Iho 110 ke Kino holookoa. Ola kokaKoh kuiana mamun, a na ka naauao i hoaahu mai nel i i kakou 1 na paikini Europa.

MR. BOTA (BOETER.)