Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 24, 16 June 1894 — Page 4

Page PDF (1.59 MB)

This text was transcribed by:  Donna Kanahele
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ko Hawaii Paeaina i Huiia

 

No ka Makahiki          $2.00

No Eono Mahina         1.00

Kuike ka Rula

 

HOOPUKAIA E KA

 

HAWAIIAN GAZETTE CO.

H.M. WHITNEY, Luna Nui

J.U. KAWAINUI, Luna Hooponopono

N@ Honolulu, Oahu, Lakou a pau

 

Poaono            JUNE 16, 1894

 

NA LETA

            Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi o na hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo e ko makou poe mea kakau.

 

            I Waialua no ka Poina a ke kai he leo ka kai a Ewa e Hoolono-e.

 

            E kuu nupepa Kuokoa.  E welina kaua:  E oluolu hoi oe ia'u e kunihi iki ae hoi i kau wahi keena i papa wahi lealea iki aku hoi au me ka mea i kapa iaia iho o "Makee Ahi a Aloha Aina" o Waialua nei, nona ka manao i hoopuka ia ma na kolamu poomuku ekolu ma ka aoao eha o ka nupepa "Ka Oiaio" o ka la @ o keia mahina, a iloko oia manao i ike iho ai au i ko'u inoa e nali maka ia ana, ka ua maukauka no hoi la, kai no he pulehu iho a mo'a alaila, ai ae @ ka puu.

            Ma ko'u hoomaopopo ana i ka manao maoli o ka mea hoolaha, ua like me na keiki o Nuuanu ka pouli pohina uakea o Hana.  E! auhea oe e "Makee Alii a Aloha Aina," a'u hoi e ike ole nei i kahi kino uhane kanaka o kuu home oiwi i kapala ma ia inoa a i manao e nalo ana, aole oe e nalo, ua ike ia oe e a'u ma ka mea ike a ka haole, no ka mea, o ke poo wale no o ka manu Okalika kai huna iho i ke one, maloo kaokao no nae ka puapua i ka la.

            He oiaio, ua hoohiki aku au malalo a keia aupuni e ku nei, e like me kana kauoha kanawai, ma ka la 2 o Mei i hala, mamuli no o ke alakai a ko'u noonoo a i ike ai he pono.  Ua hewa nae paha wau no kuu koho balota ole ana, ina paha wau i koho, makemake loa paha oe ia'u; mahalo au ia oe ina i o hoi pela kou manao, aka nae, ua ike iho au e palu ae ana ko alelo, "no ko'u ake oihana wikiwiki au e hoohiki," hilahila no hoi ka mahina a o-o-o ka moa ia oe, a me he la, e olelo okoa mai ana no o oe ke ake ia mea he oihana, aole loa ia anoano iloko o ko'u puuwai, oiai, aole au he kanaka nele ia mea he oihana, a nolaila, ke hoihoi aku nei au ia olelo a pili no me oe, a e hoi no ke ino i ka mea manao ino.

            O ka aina, aole ia he mea pili wale mai no mamuli o ke ake aku a hoopilimeai wale aku no, i wahi e loaa mai ai a ola iho la ka noho ana, aole loa e loaa pela, e ike ia mai ana oe ke hele aku ma ia alanui, ike ia mai la he puni wale, hoopilimeai wale aole kupono i ka oihana, a ke hoopili aku nei au a pili pono ia oe, no ka mea, ke kaiue nei oe ia oe o Makee Alii a Aloha Aina i mea no e ike ia mai ai, a ina o ka hoi ae o ke aupuni moi alaila, o kou ake loa, e haawi mai i oihana nau, i uku panai no kou makee alii ole wale oia maoli no ke kaona ke ike iho me ka hoohewahewa ole ia.

            O ke kulana kupono a alanui maikai e loaa ai ia mea, oia keia: He kanaka naauao, manao kuio, a e hoopili ana iaia iho me ke apo o ka hoopono oiaio, a kakoo ikaika i ka pono karistiano a kupaa maluna o ia kahua, alaila, o ka oihana he lele wale mai no a pili, me he manu la i paa i ke kepau a ke kanaka kia manu.  O ko'u kulana ia la e noho nei; a na ka oihana no e inai mai ia'u i hoa haihai olelo nona, aole loa i ake ia aku a hoopili wale aku i mea e loaa mai ai, aole loa.  Polelei nae oe i hoike ae nei he loio au, o kahi oihana pookela ia la iloko o na la o ko ke kanaka naauao ola ana.  Mahalo loa au ia oe i kou hoike ana ae he luna hooko mare au, lilo ole iho la ka'u wahi kenikeni no ka hoolaha ma Ka Oiaio, ua lawa ia no ka ike ia i na wahi a pau.  Eia nae, e hoomaopopo pono iho oe ia oihana laahia, ua kohu paha ia oe, aole pahs, aka nae, ia'u wale no ia mea a owau wale no iloko o keia apana i loaa ia kulana o ka hilinaiia, a he mana ma ia oihana no keia aupuni; mamao loa aku la oe.  He oihana notari lehulehu ko'u, o ka'u ia e inu ti nei.  He kahukula Sabati au, a e phia ana he umi makahiki pololei ma ia kulana o ka hilinaiia i ka malama ae nei o Ianuari o ka M.H. 1895, a na ia kulana i hiu ae ia'u a kau i Kilohana i kaupoku o Hanalei.  Aole na na alii, aole no hoi ua ke aupuni moi, aka, ma ke ano o ke kanaka a me kona kulana hoopono aole e like me kau e waha palu nei.  Aole no he makemakeia e na lii ke kanaka e hana ana i kekahi hana hoohaahaa a hoolapuwale i kona inoa, a ina ma ia alanui oe e ku ai a o kou kahua ia e ku ai a hoi ae ke aupuni moi, aole loa no oe e ike ia mai ana a uhi kapa eleele i ko nuku.  A ke kakoo hou ae la ko olelo i kuu wikiwiki i ka hele i kahi o ka haole wiliko a nonoi aku e palapala i ke Kuhina Kalaiaina e haawi mai i ua mau oihana la a'u i kau nui ai; ke hoike loa ae la oe i kou ano opulepule, a lili oihana maoli, a me he mea maopopo loa la me he mau oihana la e paa ia @ana e oe, a nalulu ko opu nanahu ko poo, a hoolaha oe me ke olalau a ike ole i kau mea e hana ai.  Ina pha he rula keonimana ke kapa aku au ia oe he hupo, ina la paha ua awiwi loa au e kapa aku ia oe he hupo, aka he rula keonimana ole ia, nolaila, aole au e kapa aku iaia ma ia inoa o ke kulana haahaa.

            I ka pupule hea oe i lohe aku ai, me ia ano hana o ke kulana haahaa loa ka'u e hana ai i loaa mai ia'n ka oihana e like me kau hoolaha ana e kauna koma ia ae la maluna, aole loa au i makemake a me ko'u uhane noonoo pono a ke Akua i waiho mai ai o ke ano hana o ke kulana hoohaahaa a hoolapuwale, me ia ano au e hana ai, aole loa.  Aka nae, ina e hoomaopopo iho i ke kaona maoli oia olelo au, ua pili pono loa aku no ia ia oe, a ua maa loa paha oe ma ia ano hana, o ka hele maoli aku e noi i wahi oihana i loaa ke ola o ka noho ana, pela maoli ka io o ka manao ke ike iho, ua like loa no me limu nui.  Eia mai ka oiaio, a e lohe ko poo kahi i ku ai ko e e i ao, ma ka la 17 o Aperila i hala, ua hiki kino mai i ko'u hale ka haole wiliko au hoi i kapa ai ma ia inoa haahaa, a'u hoi i makemake ole ai, a ke hoike ae nei au i  ua keonima la oia o Edgar Halstead keiki a R. Halstead ka ona miliona o Waialua nei, a olelo mai ia oia, oluolu paha oe e lawe i ka hana Agena Hooiaio Palapala a me Hooiaio Aelike paahana; olelo aku au iaia, he luna Hooiaio no hoi ko kakou no ia mau hana, pane mai kela, o oe wale no ka makou kanaka i hilinai ai e kupono e lawe ia mau oihana, a ma ko'u noonoo ana, ua hooholo iho la au e haawi aku i ko'u ae.  Ma ia manawa mai a hiki ihe la i Mei i pau aku la, ua loaa i o mai ua mau oihana nei, eia nae, ua hookiekie loa ia ae kekahi oihana a he Notari maoli no ka lehulehu.  O ia iho la ke ano la o ka loaa ana mai o na oihana he noho malie wale ia aku no, a na ka manu no e lele mai a pili.  E, auhea aku la oe, ku aku la paha oe i ke a'u, kela ia lele o ka moana, i hewa no nae i ka lele mua i ka hooulu i ka la ino.  He mea ninau mua mai no paha, nolaila, ke hoihoi aku nei no au i kou manao ino a pili aku no me oe, e hoi no ke ino me ka mea manao ino.

            He oiaio kau i kaiue ae ai, ua haule pahu kuu palapala noi, mamuli no ia o ka mau o ka welawela o na manao o ka poe nana au i hoopau  Aka nae, ua hana ia kela noi mamuli o ke kauoha a kekahi halawai akea I malama ia e ka poe kuonoono a pau o ka apana, a mailoko ae o na inoa he lehulehu i waiho ia aku na lakou e wae o ko'u inoa kekahi, ua lu helelei ia aku na inoa e ae a pau a oili pulelo mai la ko'u inoa, me he ahi kao lele la no Makuaiki.  He inoa kakoo ia ko'u e ka poe kuonoono o ka aina, pehea hoi kou inoa, ke hoole ia mai nei e ka "Inuwai" o kuu aina.

            Ua lohe hewa loa oe i ka'u i haiolelo ai a hoolaha lalau ma ke ano ua hele oe a kuaki loa.  He oiaio, ua haiolelo aku au ma ka luakini o Liliuokalani, a penei ka'u mau hopuna olelo mua.  Ke haalele nei au i ko'u uoho ana ma ka aina o Aigupita a ke hoi nei au i ka aina o Kanaana kahi e kahe ana ka waiu a me ka meli, he ano koikoi kela mau hopuna olelo au nae i ike ole ai i ke ano, a pahu ae la ko olelo he aoao hoohuiaina ko'u, a ua haalele a o hoi ana ka au i Aigupita.  Heaha aku ka'u oia aina, nau no paha e hoi hou ilaila e komo ai o oe no a me Iosepa pani ku iho no a nonoho pu iho.  O ko'u poe hoike no ia haiolelo, oia no ka poe o ke anaina ma ia halawai ana, aole nae o ka halawai i malama ia ma ia la 2 o Sepatemaba 1893, na ka hui aloha aina ia, aole loa.

            He halawai ia i malama ia na na hoahanau o ka ekalesia a me na poe e ae e aloha ana no ke alii, aole ia o kahi maa o na malama halawai ana a ia hui aloha aina, aia kona hale halawai mau mawaho iho o kahua o ka halekuai o Achin pake e haukake pu ai me ka poe ona rama, oia ka'u la i ike.  Aole loa au i ike he hui aloha aina maloko o ka halepule ke hoike nei au i keia, ma ko'u ano owau ke alakai ma ia la iloko o na manawa ekolu i malama ia o ia la, a ma ko'u ano kekahi he hope kahunapule no E.S. Timoteo.

            No ka hapa mua o kou inoa makee alii, ua like no ia me aloha alii, nolaila, he makee alii a aloha alii wale no oe mawaho o ka pou o ko ihu, a maloke aku ua pai ia a paa keia mau huapalapala eleele "makee oihana a aloha oihana," no ka mea aole loa au i ike i kou kino a he nalowale loa aku hoi kou helehelena i na wa o ke keikialii Kalanianaole e luakaha ana ma Waialua ne, a makee alii mai la hoi aloha alii mai hoi, he ole loa no ka.  Eia iho na inoa o ka poe makee alii oiaio a aloha alii mai ha puuai mai a ua kuni ia a paaloa iloko o ko lakou umauma, o A.S. Mahaulu, J. Amara, E.S. Timoteo a me S. H. Kalamakee, a i waena hoi o na wahine, o Sera Kaluhioka, Mrs. Timoteo, Mrs. Mahaulu, Mrs. Kalamakee a me Bessie Amara, a mawaho ae o keia aole mea e ae, aka, ua ike nae au i kou makee alii e hoekepue mai ana iloko o na O eha makai a me na O ekolu mauka.  Malia nae paha no ka liilii iho o nei alii i makee ole ia mai ai, aia paha a he alii nui nona ka moku alaila, ilaila e makee mai ai, e pipili mai ai, e moe ole mai ai o ka po, pela iho la anei ke ano oia mea he makee alii.

            Aole loa peia, he piepiele ia wahi a kahiko, a i keia au hoi he ake oihana ia, he ake e loaa mai kahi pono manao ae ke ola.  Eia ka olelo ao, e ike i ke alii nui a me ke alii iki, i ke kanaka nui hoi a me ke kanaka iki i ka hanohano a me ka haahaa.

            a ma keia mau mea a pau i hoike ia ae la, heaha ka pili mai ia'u o ka hohe wale a me ka ohe luli wale i ka makani a me ka ilio i hoi hou e ai i ka kuai, aole i pili, aka nou aku no ia, a ke hoihoi aku nei au ia mau mekara hoohanohano nou no, a e hoi no ke ino i ka mea manao ino.

            Aole au i manao e pane aku ia oe a e hoophia wale i ka nupepa, aka, he makemake ko'u e hoike ae i ke akea i ahi nana e hoopau i ke an puu opala waiwai ole.

            Ke hooki nei au me ko'u puuwai e nape malie nei i ka hauoli.

SOL. H. KALAMAKEE

Waialua, Iune 9, 1894

 

Na Anoai o ke Panalaau

 

            MR. LUNAHOOPONOPONO o ke KUOKOA a me ko Hawaii Paeaina i Huiia.  Ua loaa ia'u he mau wahi hunahuna mea hou no ka hoouna ana aku ia oe, no ka hoolaha a hoike ana aku i ke akea, i ike mai ai na kini o ka aina i na mea hou o ka aina i kau nui ia kona weli e na poe apau i loaa i na haawina palapu o ka ma'i lepera hookae a ka lehulehu, oia keia malalo iho nei.  Ma ke ahiahi o ka Poalima a o ke kakahiaka Poaono paha, ua hakaka lua iho o Sam. L Rosa me Kiaipu, maluna malalo ka laua nonoke ana a paa a Kiaipu malalo is S.L. Rosa.  Ia wa ua ike ia ua lele ka apana oluna o ka lehelehe o Kiaipu, ma ka nana ana, na S. L. Rosa paha i nahu a moku, oiai, aole i loaa kela apana o ka lehelehe o Kiaipu.  O  ke kumu mai nae o ka hakaka ana mamuli no ia o ka ona bia, oiai, oia ka wai e inu o ke kahua ma'i nei, iloko o keia mau la, o ka hele ia o ka hana bia, mai ka uka iu o Kalawao a hoea iloko o Puahi.  Hookahi huaolelo i ka waha, ruke bia, ruke bia.  Mamuli no hoi o ka nui palena ole o ka bia, nolaila, ua hoopau ia ka hoouna ana mai i kopaa no ka halekuai o ka Papa Ola, oiai, iloko o ka pule hookahi, aole i lawa na eke kopaa he 20, a e ole no hoi ia, ruke bia, a loaa ka mea moolelo ai a me ka haiolelo ana iloko o ka luakini, e o nei i ka inoa "Kanaana Hou," oiai aole e hiki i kekahi oia mau haiolelo, e kamailio maluna o ka Baibala, aka, e noke mau ana i ka moolelo i ka poe inu bia, hele ole aku i ka pule, me he mea la ua nele loa i ka Baibala.

            Nolaila, ua nele ke town i ka bia, ua hiki i ka beer factory o ke Panalaau nei ke hoolawa aku i ke town me keia ano Luka Bia.

            Ma ka Poakahi nei, Iune 4, i wehe ai o Thos. K. Nathaniel he kula no na keiki liiliii, a ua loaa no iaia he ehiku haumana, oia ua keiki kokua o ke Panalaau nei.  Ua wehe pu ia ae nei hoi he keena loio nui no Mr. Abraham Kaoliko a me Thos. K. Nakanaela ma na mea pili kanawai a pau.

            Ma ke kakahiaka Poaha nei Iune 5, ua loaa aku o Nakiaha ia Kahananui ua make, ua hai aku o Kahananui i ka lohe ia Simona Kahalehulu, a nana i kii mai me kekahi poe e ae.  I kona loaa ana aku, aohe lole, iloko o kekahi hale kahumu a he lau maia kai uhiia aku mamua me ka noho pupuu no o ke kanaka me ke kaula ua hoopaaia ma ka ai a hoopaaia ma ka paia, me ka huli o ke kua i ka paia o ka hale, a o ka mea kupaiauaha nae, aole noho kekahi aha koronero e noonoo i ke kumu o keia make ano e.

            Ke lonolono wale ia nei i keia mau la e malama ia aku ana he mau lealea ma ka la 11 o Iune e hiki mai ana, e laa na heihei lio, kukini a pela aku.  E kukulu ia aku ana he mau hale hou no ka Bishop Home.

Me ka oiaio,

MKAIKIU,

Kalaupapa, June 7, 1894

 

Kulu ka Waimaka Uwe ka Opua

 

            E Mr. J.U. Kawainui, Esq. Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, a me ko Hawaii Pae Aina i Huiia; Aloha oe:

            E oluolu oe a me kou mau keiki hoonoho hua medala o kou keena pai, e hookomo iho i na anoai o ka Panalaau Mai Lepera o Kalawao nei.

            Poakahi, Iune 4, haalele aku makou i ka pa ohana o Damiano Home kahi a na lehulehu i hoopunana iho ai i na la i kaalo ae mahope, a e hiamoe nei i ka kiamoe kapu o Niolopua, a ua kuni paa ia no hoi ke aloha no ia home a ka ehaeha i noho ai i na la malihini a hiki i ke kamaaina ana, nolaila, kulu iho na waimaka no ka hoomanao i kahi i noho ai, a e nalo ana paha kona hea mau ia ana ma na leta a na makamaka ma keia mua aku, nolaila, e oili aku ana ka inoa hou a ka pa ohana ma na nupepa o keia mau la iho, Balauwina Home.

            O keia mau hale hou e ku nei me ko lakou mau hiohiona nani, a me ke kilakila maoli no, ka haleaina, hale kuke, hale kui ai, hale hoahu palena, kopaa, raiki, hale auau, hale hooluolu o na keiki, hale kauka, a me a hale moe, a me kahi paani o na'kamalii, he nani ke kilohi aku ma o a maanei, me he kaua heihei la ke paiahilaha, ka hale humuhumu o ka makuahine Marie Virigine ke hoonani ia nei na pa-pohaku, aole no i pau ka hana ana a na kamana, ke hoomaemae nei no, a eia makou i na hale hou kahi i noho ai i keia mau la.

            Nui ka malie o Kalawao nei i keia mau la, panoa ke kula, maloo na mea kanu, kaulai na kahawai i ka la, he like me he la he wailiula no Mana, ka haale mai i ke kula o ua mea o ka malie maoli.  Ke ano o ka noho ana o na mai, he maikai no ke ola kino o kekahi poe, a he palahe no hoi kekahi, he ku i ka manaonao na hana a ka mai.

HENRY KAAUWAI

Balauwina Home, Kalawae, Molokai, Iune 6, 1894

 

Ikea ka Lai o Kona Akau

 

            Ma ka nupepa "Hawaii Holomua" o ka la 12 o Mei, helu 19, i ike iho ai au i ke poo manao e kau ae ia maluna i kakau ia e Haikupolua o Holualoa, Kona Akau, ma ka la 3 o Mei.

            Ma kana haku manao e i ana ua help ka waha o ke kakauolelo o ka Mahele 2 Apana 4 o Kona Akau Hawaii, ma ka la koho balota kilakila o ke Aupuni Kuikawa, a mai lilo ka pahu balota i mea ole, a ua ulu ae he wahi kuee mawena o na hoa o ka Papa Nana mahele koho ia la i hala aku la me ka hiehie a hanohano hoi.

            Ma kou ano he anee alii, pela oe i hoopuka ae ai i kou manao lili no na hana o ua 'ia la, minamina au ia oe i kou haulehia ana i ka lua o ka hupo mau loa.  Ina ua manao oe he oioio kau i hoolaha ae ai, no keaha la oe i huna ai i kou inoa oiaio, a ke ninau nei au, owai o Haikupolua o Holualoa?

            Ke hookahua nei au i ko'u kukulu manao ma keia mau kumu, penei:  1. Aohe oiaio mai lilo ka pahu balota i mea ole.  2. Aohe inoa oiaio o ka mea nana keia hoolaha.  3.  Aohe oiaio ua ulu ae he wahi kuee mawaena o na hoa o ua Papa'la.  4. Aole no hoi i hepa ka waha o ke kakauolelo ma ia la e like me kau i hoolaha huna inoa ai.

            Ma keia mau kumu, ua manao ana e hoakaka aku au i keia mau kumu i lawa kou hoopunipuni, e uwila aku auanei me ka pololei o ka makou mau hana ma ia la, e ninau i ke Kuhina Kalaiaina.

            Aloha oe e Mr. Aneealii, paliu ko wana i ka io puaa a ka Hoohuiaina ma ia la.

H. JOHN AHU

Moaula, Kau, Hawaii, Iune 3, 1894

 

Ua waiho mai nei o Kauka A. McWaine i kona kulana Kauka a me luna nui no ka Halemai Pupule Aupuni ma Kalaepohaku, a ke lohe laula loa ia nei, e hoi ana oia i ke kanu kope ma Kona Akau a me kekahi hana e ae i manaoia e kukulu ia aku ana, ke maopopo na hoohoihoi e hoolana ia ai na manao.

 

HE MOOLELO KAULANA

:NO:

LOLENA LAUAE

Ka Makai Kiu

 

A o ka mea i kapa mau ia, a i kaulana nui hoi ma ka waha o na kanaka o

LIMA KILA UMII

KA WELI A NA POE HAIHAI KANAWAI, A O KA PUUHONUA HOI A KA POE AKE NOHO MALUHIA

F.M.

[Mea Kakau]

 

            Ina makamaka heluhelu o ke "Kilohana Pookela," eia ke pahola ia aku nei imua o ko oukou mau alo ka moolelo hoohaili a kaili puuwai o ka opio laeula a kelakela hookahi o kela aina puni ole o Amerika Huipuia, ka mea hoi nanai hooauhee aku i ka hapanui o na poai hana karaima o na kulanakauhale nunui, a lehulehu o ia poe mokuaina.  Nona hoi kela poo manao e kau ae la maluna.  E heluhelu iho me ke akahele, a e kaana me ka maiau i na akaku o kana mau hana, a e hooikaika e na opio Hawaii, e hoohalike me kana mau hana.  Oiai eia kaua moto:  "Ekoa me ka wewoole no ka pono, a e hoo wahawaha me ka hoopailua i ka hewa, a e hoomanao mau, aole ou enemi, aole hoi he hoaloha i kou wa e hooko ai i kau oihana.

 

MOKUNA I.

NA LA OPIO O KA KAKOU KOA

 

            Maloko o na kuono naele nui wale o kela kulanakauhale kaulana o Nu Ioka, e noho ana kekahi wahine ui opio, a nona paha ka nanaina a ka malihini e koho koke aku ai, aia kona mau makahiki ma kahi o ke kanakolu a keu iki, aka ma kou hoomaopopo pono ana aku nae, aole ka i oi aku mamua o ka iwakalua kumamalima makahiki a me eono.

            E ku ana keia wahine ui opio me na waimaka e naloiloi ana ma kona mau lihilihi maka loloa, ma ka ipuka hale e huli papu ana i kekahi o kela alanui, a pipa oololi, a ano pouliuli o ke kulanakauhale i hai mua ia ae la; a, ma kona aoao e ku ana he wahi keikikane nona na lauoho ehuehu apiipii e kuuwelu ana ma kona mau kipoehiwi, a e paa ana kona lima akau i kekahi o na manamanalima o kela wahine.

            "E kuu mama, heaha la ko papa mea e loihi loa nei?" wahi a ua wahi keiki la i pane ae ai i kona makuahine, oiai o kela wahine io no kona makuahine.

            Huli iho la na maka o ka wahine me na hiohiona o ke aloha a pane iho la me ka leo ku i ka nanahe ke hoolohe aku, -"aole i maopopo ia'u e kuu aloha aka malia paha e i ae oia a hoea mai."

            "E mama, mai keia kakahiaka mai a hoea wale i keia wa, ua hoomaopopo au, ua kaumaha kou naau uo kekahi mea, aole anei pela?" i ninau ae ai ua wahi keiki la me ka nana pono ana ae i na maka o kona makuahine.

            "Pehea oe i maopopo ai e kuu aloha, ua kaumaha ia ko'u naau?" wahi a ka makuahine me ka hoao ana e hoonalonalo iho i kona hiohiona kaumaha.

            "Ua hoomaopopo au mamuli o kou noho kukule a me ka haloiloi mau o kou mau waimaka me he la e hoike mai ana ua luuluu ia kou naau no kekahi mea," wahi a kahi keiki me ke ano kuoo, a ano kanaka makua.

            I keia mau mamala olelo a kahi keiki, ua hiki hou ole i ka makuahine ke uumi wale iho i kona manao pilihua, nolaila ua kulou iho la oia aa me kona mau lehelehe e naka ana, ua honi iho lo oia ma ka lae o kana keiki, me kona kalokalo pu ana ae i kekahi mau mamala hua haipule, ua huli ae la oia me ka paa ana no i ka lima o kana keiki, a komo aku la ma ka ipuka a ka hale me ke pani pu ana mai i ke pani puka, a nalo aku la laua iloko.

            Ia laua i hoi aku a loko o ko laua keena hookipa, ua hapai ae la ka wahine i kana keiki a hoonoho iho la maluna o kona mau uha, a me na waimaka e hiolo makawalu ana, ua kamailio aku la oia i kana keiki me kona naau i hele a luuluu.

            "He mea makehewa ia'u e kuu keiki ka hoao hou ana e huna mai ia oe mai i ka mea oiaio, nolaila he mea pono e hoike aku no au ia oe, a e auamo pu no kaua i na luuluu a me pilikia.  He mea oiaio, ua hiki na'u e auamo keia mea he pilikia, aka o kou auamo pu ana i keia mea iloko o kou mau la opiopio, ua lilo ia i mea haehae nui loa i ko'u naau.  Eia ke kumu o ko'u kaumaha.  I keia kakahiaka, ua hoike iho kou papa ia'u, e hele ana oia e hopu i kekahi hui powa ino ino loa, ka hui hoi ia i weliweli nui ia e na makai kiu e ae a pau o keia kulanakauale.  Ua hai mai hoi oia ina i hoea ole mai oia a hala ka aina awakea, alaila e hoomaopopo iho au, ua make oia i na powa.  Ua hooikaika au e aua iaia, aole hoi e hele wale aku no e kiola i kona ola mamuli o ke kauoha a kela poe alii makai palaualelo, aka aole oia i hoolohe mai i ka'u aua aku.

            Nolaila, ke hoomaopopo ae nei au aole o kaua makua i koe ma keia honua.  E noho aku ana paha kaua iloko o ka hune a me ka pilikia."

[Aole i pau.]

 

Mare o na Kama'alii

 

            I ka la 28 o Mei, ma ke kulanakauhale o Barusela, Belegiuma, ua awaiaulu ia ma ka mare o ke Kama'aliiwahine Josephine o Belegiuma me ke Keikialii Charles o Hohenzollern Sigmaringen.  O ka mare ana ma ke ano kivila i ka hora 10 kakahiaka; o ka mare ana ma ke ano hoomana mahope iho maloko o ka halepule ponoi o ka Halealii.  Ua nui a makena wale na mukana mare, na mea hihiu a kumukuai nui a me ke kalaunu nani daimane me ke apo lima i hoonani ia a i okomo ia i waikahi a i ka nana ana aku, mai ka Moi a me ka Moiwahine mai o Belegiuma.  O ke Kama'aliiwahine Josephine, oia ke kaikamahine alua a Couna Flanders, o ke Keikialii Charles hoi, oia no ka muli iho o ke Keiki alii Hoilina Kalaunu o Roumania.

 

            "O ka oi ma ke ao holookoa."  Oia ka W.D. WOODRING o BORDLY KENETUKE, e hookaulananei no ka Chamberlain's Cough Remedy (Laau Kunu).  Ke kamailio nei oia ma kona ike ponoi iho i ka inu ana, oiai o kona a me ko kona ohana ola ana mai nei no ia mai ka loaa ana i ke kunu koikoi loa a me ke anu, a ua hooholo oia o keia laau lapaau ka oi ma ka honua nei.  E kuai ia no ma na Halekuai Laau Lapaau a pau.  O BENSON, SMITH & Co., na Agenga ma ko Hawaii Pae Aina.     tf

 

PAPA!  PAPA

AIA MA KAHI O

 

Lewers & Cooke

(LUI MA)

 

Ma ke kahua hema o Alanui Papu me Mei.

 

E LOAA NO NA

 

PAPA NOUAIKI

 

o ke! a me keia ano.

 

Na Pani Puka, na Puka Amani,

na Olepelepe, na Pou, na O'a,

na Papa Hele, na Papa Ku,

me a Papa Moe he nui lea@

 

NV PILI HALE O NA ANO A PA

 

a me na

 

WAI@ HOOHINUHINU NAN@

 

o ua ano a pau loe.

 

Na Balaki o na Ano he Nui Wa

 

            Ke bai ia aku nei oukou e na makamaka a pau, ua makauka@ keia mau makamaka o oukou @ hoolawa aku ma na mea a pau pili ana ma ka laua oihanano ka

 

Uku Haahaa Loa,

like me ka mea e holo @n@ mawae@ @ @ @ me ka Mea Knai

 

Hele Mai e Wae no Oukou iho

2396-@

 

Hoolaha Humau.

KAAYER SASEPARILA

 

            Oia ka LAAU oi loa o ka maikai no na mai i hookumu ia mai ke koko ino mai.  Ua oi loa ae hoi, no ka mea, o kona kahua i hookumui a io ka

            Honodorusa Saseparila Oiaio.

            No ka mea, o ka LAU NAHELEHELE a me na mea a pau i maa i ka hoohuihui ia, oia na laau oi loa o ka maikai, a no ka mea hoi ua ike ia ka waiwai io ma ka lapaau ana i na MA'I o ke KOKO - ua oi ka

 

Ayer Saseparila

 

            ma na mea a pau e hooikaika a e kukulu hou ai i ke kino i hoonawaliwali ia e ke ma'i a me ka eha.

 

            Ua hoonoono ia ka ai, ua hoopau ia ka ma'i o ka waihona hoowali ai, ua hooikaika ia ke Ake a me ka Puaa Hoowali ai, a hoohana maikai ia na lala a pau o ke kino.  Ua hookuke ia mai ke kino ae, ka laau make o ka ALAALA, ua hoola ia na EHA, na PUHA, na RUMA-TIKA, na MAIHEHE, na HUEHUE a me na ma''i ma ke poo kahe wale o ka hupe, a ma na wahi a pau ke hoola mai nei na Kauka alakai ka maikai o keia laau.

            Ke hoola nei ia hai, a e hoola no hoi ia oe.

            No ke KUNU a me ke ANU o ka

 

Ayer Cherry Pectoral

ka laau lapaau alakai o na ohana.

 

            Io ka NALULU, ka LEPOPAA ka LENA a me kekahi mau mea ino@no e ae o ka opu, e lawe i ka

 

AYER HUAALE CATHARTIC

E makemakenui ia nei e ko ke ao puni

Hoomakaukauia e Kauka J. Ayer & Co., Lowell, Masekuseta.

 

HOLLISTER DRUG CO.

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.

82

 

KAKELA

ME

KUKE

 

kA-HALEKUAI-NUI

 

O NA

 

WAIWAI LIKE OLE

 

NA MEA

HANA KAMANA AIPAU

Na lako pili hao kukui@ hale,

Na kepa,

Na lei ilio,

Na kaulaheao ilio,

Na Pahi,

Na Upa

Na kope hulu,

Na Pulupulu

 

PALAU LIO

Na mea mahiai,

Na au ho,

Na au koi,

Na kua bipi,

Na lei bipi,

Na kaulahao bipi,

Na uwea pa,

Na kaa palala,

Na mea piula,

Na ipuhao.

 

Makau me Aho Lawaia

Na Iliwai

Na kaula,

Na julu pena,

Na pulumi,

Na pena, me ka aila,

Na kopa,

Na aila mahu

Na pakeke

 

Na pakeke hao,

Na kapu hao,

Na pau@s,

Na kukaepele,

Na uwiki, a me

Na ipukukai.

 

Mikini Humuhumu Kaulana

 

Wilcox, & Gibbs Hookahi Lopi.

ka Remington, Elna Lopi.

 

A me na ukana he nui loa, o kela ano @ me keia ano.

 

Kakela me Kuke

2896-@