Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 24, 16 June 1894 — HE MOOLELO KAULANA NO LOLENA LAUAE Ka Makai Kiu A o ka mea i kapa mau ia, a i kaulana nui hoi ma ka waha o na kanaka o LIMA KILA UMII Ka Weli a na Poe Haihai Kanawai, a o ka Puuhonua hoi a ka poe ake noho maluhia. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAULANA NO LOLENA LAUAE Ka Makai Kiu

A o ka mea i kapa mau ia, a i kaulana nui hoi ma ka waha o na kanaka o LIMA KILA UMII

Ka Weli a na Poe Haihai Kanawai, a o ka Puuhonua hoi a ka poe ake noho maluhia.

F. M. [Mea Kakau.] Ina makamaka heluhelu o k« «♦Kilohana Pookela," eia ke pahola ia aku nei imua o kooukou mau alo ka moolelo hoohaili a kaili puuwai o ka opio laeula a kelakela hookahi o kela aina puni ole o Amenka Huipuia, ka mea hoi nana i hooauhee aku i ka hupanui o na poai haua karaima o na kulanakauhale nunui, a lehulehu o ia poe mokuaina. Nona hoi kela poo manao e kau ae la maluna. E heluhelu iho me ke akahele, a e kaana me ka maiau i na akaku o kana mau hana, a e hooikaika e na opio Hawaii, e hoohalike me kana mau hana. Oiai eia kana moto: <<E koa me ka wiwoole no ka pono, a e hoo me ka hoopailua i ka hewa, a e hoomanao mau, aole ou enemi, aole hoi he hoaloha i kou wa e hooko ai i kau oihana.

MOKUNA I. NA LA OPIO O KA KAKOU KOA. Maloko o na kuono naele nui wale o kela kulanakauhale kaulana o Nu loka, e noho ana kekahi wahine ui opio, a nona paha ka nanaina a ka malihinl e koho koke aku ai, aia kona mau makahiki ma kahi o ke kanakolu a keu iki, aka ma kou hoomaopopo pono ana aku nae, aole ka i oi aku mamua o ka iwakalua kamamalima makahiki a me eono E ku ana keia wahine ui opio me na waimaka e haioiioi ana ma kona mau iihiiihi maka I©loa, ma ka ipuka hale e huii papu ana i kekahi o kela alanui, a pipa 001011, a ano pouiiuli o ke kuianakauhaie i hai mua ia ae la; a, ma kona aoao e ku ana he wahi keikikane nona na iauoho ehuehu apiipii e kuuweiu ana ma kona mau kipoohiwi, a e paa ana kona iima akau i kekahi o na manamanalima o kela wahine. "E kuu mama, heaha la ko papa mea e loihi ioa nei?" wahi a ua wahi keiki la i pane ae ai 1 kona makuahine, oiai o kela wahine iono kona makuahine. Huli iho la na māka o ka wahine me na hiohiona o ke aloha a pane iho la me ka leo ku I ka nauuhe ke hoolohe aku,—»<aole i maopopo ia'u e kuu aluha aka malia paha e i ae oia a hoea mai." "E mama, mai keia kakahiaka mai a hoea wale i keia wa, ua hoomaopopo au, ua kauuoaha kou naau uo kekahi mea, aole anei pela?" i ninaH ae ai ua wahi keiki la 'me ka nana pono ana ae i na maka o kona makuahine.

t! Pehea oe i maopopo ai e kuu aloha, ua kaumaha ia ko 7 u naau?" wahi a ka makuahine me ka hoao ana e hoonalonalo iho I kona hiohiona kaumaha. u Ua hoomaopopo au mamuli o kou noho kukule a me ka ha'oiloi mau o kou maii waimaka me he la e hoike mai ana ua luuluu ia kou naau no kekahi mea," wahi a kaUi keiki me ke ano kuoo, a ano kanaka makua. ī keia mau mamala oielo a kahi keiki, ua hiki hou ole i ka makuahine ke uumi wale iho i kona manao pilihua, noiaiia ua kulou iho Ia oia a me kona mau lehelehe e naka ana, ua honi iho la oia ma ka lae o kana keiki, me kona kalokalo pu ana ae i kekahi mau mamala hua haipule, ua huli ae la oia me ka paa ana no ī ka lima o kana keiki, a komo aku la ma ka ipuka o ka hale me ke pani pu ana mai i ke pani puka, a nalo aku la laua iloko. īa laua i hoi aku a loko o ko laua keena hookipa, ua hapai ae la ka wahine i kana keiki a hoonoho iho la maluna o kona mau uha, a me na waimaka e hiōlo makawaiu ana, ua kamailio aku la oia i kana keiki me kona naau i hele a luuluu. <«He mea makehewa ia'u e kuu keiki ka hoao hou ana e huna mai ia ōe mai i ka mea oiaio, nolaila he mea pono e hoike aku no au ia oe, a e auamo pu no kaua i na luuluu a me na pilikia. He mea oiaio, ua hiki na'u e auamo keia mea he pilikia, aka o kou auamo pu ana i keia

mea iloko o kou mau la opiopio, ua lilo ia I mea haehae nui loa i ko'u naau. Eia ke kumu o ko'u kaumaha. I keia kakahiaka, ua hoike iho kou papa ia'u, e heie ana oia e hopu i kekahi hui powa ino ino loa, ka hui hol ia i weliweli nui ia e na makai kiu e ae a pau o keiakulanakauliale. Ua hai mai hoi oia ina i hoea ole mai oia a hala ka aina awakea, aiaila e hoomaopopo iho au, ua make oia ina powa. Ua hooikaika au e aua iaia, aole hoi e hele wale aku no e kioia i kona ola mamuli o ke kauoha a keia poe alii makai paiauaieio, aka aoie oia i hooiohe mai i ka'u aua aku. Noiaiia, ke hoomaopopo ae nei au aole o kaua makua i koe ma keia hooua. E noho aku ana paha kaua iloko o ka hune a me ka pilikia." [Aole i pau.]