Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 27, 7 July 1894 — HE HANU HOU NO HAWAII NEI. Ka Ia Hanan o ka Ripubalika Pokii Hou. KA LA 4 KILAKILA O IULAI MA HONOLULU. KE KULAIA PAPALUA. Na Hauoli Lehulehu. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

HE HANU HOU NO HAWAII NEI.

Ka Ia Hanan o ka Ripubalika Pokii Hou.

KA LA 4 KILAKILA O IULAI MA HONOLULU.

KE KULAIA PAPALUA.

Na Hauoli Lehulehu.

Aoh(> la iiani, kilakiia a kHinahao eae i wae iu no ke kuahaua ana aku i ka Uipulnilika o Hnwaii elike me ka la 4 o lulai, 1894 nei. No ka mea, uia ka hora 8 o ia kakahiaka, ma na anuu o ke alapii raa ke alo aku o ka Hale IMana Hooko, i kulike ai nie na liooko anao na hoo lala hana a ko Kouiile Ahaelelea imuu o ke anaina nui makolukoiu a ulumaiiiehio o na Lihui waihooluu like ole i akoakoa ae, ua lioolaua la mai la ka inoku aupuni hou o Hawaii o holo ma kona ain.

Me na hookelukela a h.iowehiwehl ole, aole hoi he nmu hookahakahu pualikoa me na mea kuun e like rae ke kiiHhaua ia ana o nu kiunukanawai o iu! an aiii i hula, aole iioi he kahiko koa i ike i«, koe wale 110 ka puali uknli a rue na aliikoa, ua puka mai la o Peresidena Dole inawaena o kn lehulehu e ku pili ana mn ka lanui a uie na puka a me na hoomahie paipai lim;» o ke anaina a ku iho ia.ma kahi i hoana e ia ai nona. Ua kaulona pono mai Ia kona nanaina i ke anaina kanaka nui e haka pono axu ana iaia, no lakou hoi ni\ pomaikai a kona au hoo« kelo i kiai makaaia ai i ka makahiki a me >iapa i haia, alaila heluhelu īuai la ma ka olelo Eoelani i ke .Kuahaua e hoololi ana i ko aupuni o na Paeaiua o Hawaii mai ke kahua no ka manawa a i ke kulana onipaa, penei: Ua hoomakn nn hana e pili ana i Ki hooponopono aupuni aoa ma o ua kanakn i hiki mai i ke kulana holomua i ikeia i keia manawa ma keia Paeaina nia ka makahiki 1839, i ka manawa o Kauikeaouli, mnmuli o ko alakai ia nna e ka naauao hou e pahola ana uio ka hikiwawe maluna o kon.i aina i wailio ai i kona mana piha ma ke ano he Moi, a haawi ai i kela a oie keia kanaka i ka pono o ke «la o na iala o ke kleo, 0 ka noho hoopaa ole ia a me ke keakea ole ia o na mea a kooa iima 1 hana pono ai, a me na uiea a kona mauao i hooponopono ai. O ka ho* iomua o keia hana mai ia la mai, aole ia i hiki e kaohiia. He oiaio no, ua ike ia he mau manawa i ka nana aku ua aoo hele malie loa kona I nee ana inua, a hoi hope paha 1 kekahi manawa, aka o na kumu keakea, ua lilo walo no lakou i mau kumu e ala mai ai me ka Ikalka hou i oi ae, nana e hoohoio hou aku imua me ka hikiwawe. O ka Papa Luna Hoona Aina a me ta mahele aina nui i mahelehele ia ai na aina o ke aupuni mawaena o na kanaka, na 'lii, ke aupuni a me ka Moi, aa kumukanawai © 1552,

1564, ISS7, imeka «leio kukal* • km la 17 o Iaoo&ii ISB3, Le mao pohāku kuhikohi mile iakou mi keia alakele. I keii la, oa komo k<ik«>u m*l«*o o km ipokm emni r m komo iio&o o kekmhi iupuni hou i piha i na pomai* kmi, km man?oliai a me na mea he aui i biki e hmna ia. Ke kukulu bou nei k&koo i kek:ibi pohaku kuhikuhi mile i oi ae kona nui a aae kooa nmni mamoa ona mea e ka mna mahope ena. Aoie nae i hiki mai km hopena. 0 na noho mnm o ka man&wa mmlahia t na oi aku kona iilo i mea nana j e hoanoe i na manao oloha I ka aina J mamua oka noho aoa i!oko o ka i mmnawa kaua. <f O k* makaaia mau ! ioa ke kumnknai o ka noho lanakila ana. fT Aole i hlki mai ka hopena. ' Eia akn no he mau mea maikai I oi lae e hana ia. He mau hana hou | aku no e plli ana i ka hooponopon» aopuui malamalama i hana ole ia, i hooikaika ia e loaa, he inau hooia ana aku i ke koi e boea niau mai nei e ikeia ke kanaka ilihune, ke kanaka nawaiiwali a me kc kanaka uaaupo ma ke ano maoli a me ka inoa, oia kekahi lala o ka lehulehu. He mau pohaku kuhiknhi mile hou e kukulu ia aku ana ma ni wahi kiekie i loaa oie i keia wa. E nana pono kakou 1 kupono ka kakou mau hana o keia mua aku me na mea I iiaia mahope, a e niau kona uiu aua e like me k.t ulu ana o ka iaau mai ka anoauo mai, a i liio ole ai ke auo o ka huaoleio lunakiia e manao ia he pakaha wale ma na huaolelo o ka Kepuhalikn, a e komo oie hoi ka manao kaiepa iloko 0 ke Keena Kuka a . ole ia iioko o ka Huie Aliaoieio. A ano, ma ka aoao o nu kunuka nana i hapai a hooholomua i keia hana, a ua makaukau e kokua i keia hana me ko lakou mau oia, ma ka aoao o na wahine 'Uana i haawi i ka lakou mau pule aua, ka iakou mau mau kane me ka iukou mau keiki uo keia hana; no ka pomaikai a me ka hoomaiu pono ana i na kanaka a pau o keia Paeaina, o na lahui a inoa a pau; a me ka hooinaikai aku 1 ke Akua, ka mea nona ka lima nana i aiakai ia kakon. KUAIIAUA. Owau o Sanford B. Do!e, Peresi-

(lena o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina, mamuli o ka mana i haawi ia mai hoi ia'u e na Aha Hooko ibo Kuka o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina ma ke Kanawai i hana ia ma ka la 3 o lulai 1894, ke kukala aku nei i ka Rlpuba)ika o Ilawaii oia ka Mana Aupunl Piha maluna a ma na wahi a pau 103 ma ko Hawaii Pae Aina mai keia manawa aku. A ke kukala aku nei au o ke Kumukanai hanaia a i hooholoia e ka Aha Elele Hana Kumukannwai o 1894, oia ke Kumukaoawai a me ko Kaaawai kiekie ioa o ka Kipubalika o Hawaii. A mamuli o ke Kumukaoawai i olelo ia ma keia ke lawe nei au i ka oihana a me ka mana o ka Peresidena o ka Rlpubalika o Hawaii. E ola ka Uipuhalika o Hawaii i ke Akua. I ka pau aua o ka Peresldena Dole, ua haawi mai la ke anaina he ekolu mau huro uakolokolo. AlaHa na Mr. J. W. Kalaa i helahelu I mai naa ka olelo Hawaii. A i ka pau ana i ka heluheiu ia ua haawi hou ia mai ia hoi he ekolu mau huro. Ia manau-a, ua nee mai la o Luoakaoawai Rieki6Judd imua o P«reiidiM Dole me kooa aaho oihana holoku a hoohlki mai ls i ka hoohlki oihana o ka lawe ana i ka oihana kiekie iioko o ko ke kanaka makaainana oU aoa he Peresidena. I ka hoohiki ia ana a pau o ka Pere3ideaa, ua kukala mai la oia I kona Aha Kahina, o oa keonimana mua no 1 hookanwa pa ai me ia maialo o ke au o ke Aupuni Kuikawa. Alaila oa palakulu hou mai la oa huro

0 km lehuleha. Iloko o keia wa e iaweUwe *m ■«! keia mau hm mamea ie, na pahi U ma! tm e ka Puali Ohe oke Aapanl kela leo mele Uhui >«Ll<iwaii Poooi," ea huki ia na trae o na Hmle Mana Hooko m me Hookelokolo, ua bo«Uu U iho U ka hae Hawaii olana o ka pahuhae o Hale Hookolokolo & emooie, iiakolokolo mai I* na kani pokonl&hi hāuoli oo ka banau aoa mal o ka Ripabalika ho« o HawaU, oia hoi «a hoioi ia aku la ke Aapuoi Kuikawa, a ua paoi ia ma kooa wahi he au--1 puoi onlpaa no kā !»huf o Hawaii. Ma keia anaiiin nium loa o ka [ h*oau ana m&i o ka Ripubatika pokii o H&waii, aoie he maa iuna āupuni 0 na hina e, aohe hoi he mau kanlkeia a man aliimoku i kono ia, aka maiaila ae no kekahi mau kanikeia kahi I makaika! ai um ke ano oihana o!e a malaila pu ae no hoi o Adi- j marala Waiker, kooa mau ukall a me kekahi mau aliimoku kahi i ma> kaikai ai i na hana. Ua nui na makauinana i hele kino ae e paho!a i ko lakoo hoemaikai kiekie ia Peresidena Do!e me na olelo kaukau a me na lulu !ima ana, a oia kuknhi o na makaainana i uiukahehi ioa ia a i iini nui ia e !u!u aloha ma ia la a ua mnopaopa ioa aku !a paha kona pulima aknu i ka hooluliiuli iuau ia. 1 Ua huike waha i:i uiai i kelu maj nawa, ina o makemake kekahi poe •e hoohiki a e kakoo i ke Kumukanawai hou ua hiki uo ke kakau ia wa, lioiuilu ua iu!ufiit nui aku na hoaloha a uie na makamaka o ke aupuni hou e lawe i ka hoohiki a e kakoo I ka Ripubaiika a me ke'Kumukanawai. Iloko oka hookeke, ke aumeume a me ka nui o na wahi e liio ai i ka iehulehu i ka heie i o a ianei, u» hiki aku ia ka huina o ka poe i hoopau i ko lauou m:u» inoa i ka 300 a oi. E oiii ioihi ka Hipuhaiika! Hora 8:45, hoouuka na heihei waapa, uioku pon iiUii, waapa uunui, au, waapa pea, oia hni lieihei waapa 1, eo i ka Maitula; h«ihei waapa pukahi, eo ia Muhuka; waapa 12 hoe, eo i ko Piludelapia hauie na manuwa e ae; waapa G hoe, eo I ko Piladelapin; waapa mama, eo ia Dexter; waapu 4 iioe, eo i ka waapa o kaaakn; moku pea hooiuakeak»,

I eo i ko Kongo; heihei au, eo ia Pua haule ka haole; heihei 12 hoe, eo ia Kuliaikanuu; heihei moku pea papa elua, eo ia Mary \Valding; waapa nunui, eo !a Ohnmpion. Hora 10:30, malama ia na hanu haiolelo maloko o ka Halau nui ma Beritania Uuku, i hoohanohano ia oluna o ka awai kiekie ePereaidena Dole, Kuhina llmerica Wlllis, Adimarala Walker, Kapena Barker, Kapena Koa Marina Cochrane, J. B. Atherton, P. C. Jonea, Prof. W. W. Lovejoy, Leo Cooper a me na keonimana o kn papapai. Na Kuhina Wi!lis ma ke ano Pereaidena no ka la i wehe mua mai i na haiolelo kanaenae pokole e pahola mai ana i kona ohaoha a heahea ma ka inoa o ka ripubalika nui i na makaainana o Amerika Huipuia a me ka poe a pau e hoomoamoa nei i na lawelawe kulana ripubal!ka ana. Pule o Prof. Lovejoy a pau, himeni la ke mele "The Battle Cr>* of Fredom" e ke analna, aiaila ua heluhelu mai o Leo Coop«r i kela kukala no ke Kuokoa e mihi mau ia nei ma na la 4 a pau o lulai. Pau ia, heluhelu ia e Mr. J. B. Castl® he manao na Mr. W. N. Armstrong i haku, aka hala e oia i Hawaii. Mahope olaila, he haiolelo na Mr. p. C. Joues. Pau kana, mele ia he himeni, alaila ua hoolaona ia inai la imua o ke aoaina nui, ka haiolelo o ka la, oia o Kapeoa Cochrane o na koa Mariaa Amen'ka o ka Piiade iapla. He haiolelo kuliu ka Kapena Cechrace i hookahe mai ai, a ua k«> mo iloko o ia haiolelo mawaena o na manao lehulehu i pili i ka la h me kekahi maa mea e ae keia mau

huaoleio: < ( Ma ka hora 9 o keia kakahiaka, aa paka aka U iwaho ke Aopaoi Kaikawa a um komo mai he rtpu?<ilika pokii, la'u •ka aoa nia ke alo o ka Hale Misa Hooko a ieha aku ia iiuoa i ke aaaiaa nui ma* kolakolu, maluhii, maemae, kahike nani a naauao e ka piii aoa m* na anua a m« na ianai haie a e poai puni ana i ko oukoa Pere»idena kaaiaoa iaia i kuahaua tnai ai i ke kumokanaw&i hou a i hoohiki ia • ka Kiekie e kakoo la ksnawii kuma, ike aku ia i keia nanaina a na aioa a pea • haaheo ai, a pela afeo.

SANFORD BALLA.IiD DOLE