Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 29, 21 July 1894 — HE KAAO HOONAUE PUWAI NO PUAKAOHELO KE Kaikamahino Alii. KA Ui Oi Kelakela o ka Nani a me ka Maikai. NANA I HEHI-KU NA KAPU O KUAIHELANI A ME NUUMEALANI. KA Ui i Hiolo ai ke Kapu ame ka Mana o ko Kiowai kupua-kahi e hiolo ai ka nani a me ka maikai o na men kino kanaka o ka Honua nei. [ARTICLE]

HE KAAO HOONAUE PUWAI NO PUAKAOHELO KE Kaikamahino Alii. KA Ui Oi Kelakela o ka Nani a me ka Maikai. NANA I HEHI-KU NA KAPU O KUAIHELANI A ME NUUMEALANI. KA Ui i Hiolo ai ke Kapu ame ka Mana o ko Kiowai kupua-kahi e hiolo ai ka nani a me ka maikai o na men kino kanaka o ka Honua nei.

Ki: Kiowai kapu a me ka Mana KL'PUA K KIAI 1A ANA E NA lIONU AI.II lIE UMIKUUAMALUA; L'A LIIiO IA MANA I MEA 01.E IKA NANI AMK KA 171 O llawaii. MOKUNA 11. .. Oial lakou e luaiw ana, a mahopo iho o ka pau an;i o na ninau a Puakoolau, ii:t hoom:»ka m.ti la ko k:\mniUna k«m» i ku ninau uua i kam» wahiiu», ponei: 1« olua i helo aku nei, aiiea r>lua h i mai nei? P.iik» m.ii la KealiiWMhineokaloa i k 111-i :t!ii kane, penei: la mnua i hele aku nel iuu kuu haku, kuu alii, a hala na kahakai o !ko ono anapanapa, a me ko kai o | Kaholomoaua, a hala ia wahi ia I maua, e honi ana kuu haku aiii i ke l nla o na pua uala o kuu aina, ua hele waie u paoa i ko ula o na pua like e.le » Kuaihelani nei, he ala ma na ar.o h pau o I»oni iho ai ke kamahel* makaikai a iu»ohihi iho ka manao, i honmanao iho ai ka mea kakau i k*'ia 111.*ti lalani mele a ka poe loea:

Nai".i wale kuu pim Plkako I luoaui i ke knknlunka Hoohikl mtii an.t ke mU K lioi niauH la e pili Hii'imi ke uhi ahlahi I ho-i kaana no kuu kino (> kuu kiuo kai luhl iu iala l ka nowelo a ke »U i ka po 1 ka hoolaualana I ka manao Nani w.ilo ke ala huihui l hiki uiai nei ianei t*a like me mailo laulii Ke al« anuanu l ka nahele. I» m:uia o hele nei a hula keia mau w.ihi ia maua, ke hele aku la ka !a « huli mauka o na kuahiwi kuulana o Kualhelani nei, i ninau ut:«i ai kuu honhele. Owai kela inau kuahiwi eku kilakila nial nei ma ka huli komohana o ka uina, ua Uko no hol nee na ku»hiwi o kuu aina aloha, e aahu mnu »na i ka hau, aia niau wahine noho kuahiwi e noho ai, U ua kuahiwi k»ulan;\ hoa, a owai ko lakou aiau inoa, a owai kela mau wahine noho kuahiwi wahi a'u i kaha maha aku &\V Oiai kela e ninau mui una i.*'u, 1 k'i nialw iho ai ka ui no kekahi m.iu minute, a haloiloi mni la na \v;iimaka m:»i kona mau maka poui- ! jv»ni mal me ka puai leo ole nwi o Kona waha waimeli mai. Oiai no lioi au e kn ana me ko'u l'.meleoole aku no ka hi-U nioau | i..'u a pela no hoi kela. Oiai maua k elua e kali aiia kēkahi o uiaua l ka haina o na ninau a maua, a no ka mauawa lvihi ua pane mai l* ka ui i kau ninau iaia, —walii a ka ui I pane mni ai mo ka leo nalie o ka lualulu aloha aina aiohn maku:\ a aloha no hoi i na makauiuana. O oa kuahlwl aloha kuu aina banau, e hoike aku ana au me kuu }iloba i • i*k'»i! « |mh. O lliio kuu alna hauau, o ka mo-

kupuni o Hawaii, o nm kn*hiwi kaulana o Maunakea, Maanaloa, Hualalai, ona wahine ao&o kuahiwi e aahn ana i ko laoa kapa o h* hau, oia o Poliaha ame Lilinoe— he mau wahiae ui laua a i elua bo Hawaii, i lohe oe e kuu mama maikai i hoomaha iho ai ka ui i kana kamailio ana mai ia'u. Oia no hol ko'u wa i hai ako ai i ka haina o ka ia la ninaa ia'u, ae— e kuu haku alii e hai aku aaa au i na inoa o na kuaUlwl kauiana o kun aina nei, henui no na kuahiwi kaulana o kuu aina nei, oia na lalani mauna n Alanahoiepea a me Kinihoiaoa, oia hoi na kuahiwi ma ke komohana hema ae o ke la kuahiw au e nanu aku iti. 0 kela kuahiwi au e nana aku la oia no na kuahiwi Manualohi oia nei ka ©i o na kuahiwi «aui loa o kona kuiana ame ka maikai loa, aia ma keia kuahiwi ke gula ame ke eiaimana a uie na inomi makamae loa. E kiai ia «na e na moo gula, h« umikumawaiua, i noho poo ia e ka moo iiamuku Kihauuiiulumoku, aia no maluna pono ia mauna e iho aku al'ka Ih ui<\ Uel-.i huti o ka aina, oia la i iohe oe e kuu alii muikai I hoopau Iho ai au i ka'u komailio ana i k;i uf. A pau keia kamailio aua a maua, hoomaka hou aku ia maua e nee hou aku imua a ma ka iae o Keaiohilohi, a maiaiia maua hoomaha hou. A pau ka hoomaha ana a maua, maiaila maua i hooholo ai i ko mnua manao no ka nee hou aku imua a me ko maua hoi aua no ka honeu». Ua hooholo maua e hoi no ka mea ke lawe aku ia o Lehua i ka ia. Alaila maua ln hoi mai nei, i hoopau iho ai ke alil wahine o ka ioa i kana kamailio ana imua o kona kane —i pane mai ai kana olomana nani ko olua m ima nui wale o ka hele ana i ka la loa a'u i ike ai, i hoopau iho ai ka olomana i kana kamailio ana imua o lakou a pau. 1 hoomaka hou mai ai kaolomana i ke kamailio ana imua o lakou a pau.

K laua n«i, o niaua no kekahi i aku nei ma kahl a olua i hele ai inehinei, aolo nae maua i hiki aUu i ka olua wahi i hele ai a hoi mai nei maua i lohe olua e im iuea kaahele n>a ka akau oka aiua a hoopau ih<> l;i ola i ke kamailio ana, uo ka inea ua lawa ko iakou wa no ke ala ana ke huli ao lu ka hor« I*J oia po, ua kokoke mai la o ka hiaeuoe i ua maks», a he wa Ia no ka hooluolu ana i ko la\cou ir.au maka, i hookuu ae ai lakou i ko lakou luana ana ma ka nnui hookipa, oiai ka hiamoe e haanipo iho ana ia lak( u. Oiai lakou e hoi pakahi ana no ko lakou mau rumi pakahi, i ka ui e hui nei a ma koua rumi oial na uiauu iiwi makapolena e noho ana me ke kali ana i ko laua haku alii, u\ laua i ike mai ai i ko laua haku i iu>okuu iiiiii mai ai i ko laua mau leo houehone, o ko iaua haku alii i hoolal iho ai iluna o kona noho alil e hoolono ana i na leo hone o kana mau manu panaUele o ka au ana mai i ke kai loa.

I ke!;i wa a na nianu o hlmeni ;uia, e wehe ana ka ui i kona aahu alīi 111.il kona kino lahilahi ae a pao kona timu kapa alii, ua hoomaka aku la ohi e hoi HunA o kona moe aiii a hoomaka aku U e hookuu i kona mau lihilihi maka no ka aina moeuhane, e waiho kakou ia lakou e hiolani ana no ka aina o Nalopakiana. O keia ka elhna ko laua mau poo ka moe ana i ka home o ko laua iuuu makua hookama, oiai ka oi e hioiani ana maluua o koaa wahl moe, ua halawai aku ia kona uhane tue ko laua kupanawahine me PunahoH« e oielo mai ana iaia ma keia noho ana a oiua me keia mau ma- | kua hookama o olua. K noho aoa olua ma krU wahi a hila na maiama elima mai kela U aku alaila oe hoomakaukau no ko he!e ana i ka haie alii, aia nae a pau na malama elima mai keia la aku. Oiai o keia mao la aoie e loaa U 00, ua hala ke alii ala i Nuumeālaml i keia uiau maUma elima aiaa pihu i ua malama elima, alaiU hoi «ai oia

no ka hal» alil aia i ka eoao o oa m&l&ma, alaila pao kaoa hana oo Nanmeaian! aiaila oe hele, aole aae oe e pono ke beie ooe wale oo e pono oe ke koi aka 1 ka olaoia o ke kamaaina i mea aoa e hiki poao &i i fca haie alii, oo ka mea, he pohihihi ke ala e hele ai a he loa mai anei aka a hiki ilailt, a he piiikia no hol no ka mea a kahi a hele ma ke ala a aoe ka hiki aaa i ka hale aiii. Oiai ka haie aiii he pohihihl i ka mea akahi a hiki m&laila, a na ke kamaaina hoi • hoike aka i oa mea a paa e pili ana ia oe a me kou kalaoa aiii do Hawaii a me ke kumu 0 kou hele ana mal i keia aina malihini ia oe, eia nae aoie au e haaieie aaa ia oe ma kaa wahi e hele ai a hiki i ke ko ana o na mea a pau i olelo ia na olua e kuu moopuna aioha. Eia keia i Hawaii aku nei au, ua make o Puakaunaoa i keia mau la mai nei o Kapoho ola mau no, ua iilo ka noho alii o Hawaii iakunane Puakanakamaikai i keia mau la mai nei, no ka make ana o Piikea ke aiii nana i kipi ika aina, nolaila, ua huli ka manao o na iahui ia kuoane i alii no lakou, a ua maikai ka noho ana o ka aina i keia mau ia. Oia ka'u mea e hai aku ia oe e kuu haku kuu alii, a mai poina i keia mau olelo ao a'u ia oe o pilikia auanei oe, oia ia i iohe oe aia a aia mai o kunane alaila hat &ku oe iaia, 1 na mea a pau a'u e kamaiiio aku nei ia oe, 1 hoopau iho ai ke ku punawahine 1 ,kaoa kamailio aoa me kana moopuna aloha, a naio wale aku Ia ;a m:;i ko laua hui kamailio Rn£. "* Aoie i pau.