Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 29, 21 July 1894 — Ka Make ana o Hon. S. N. Kakela. [ARTICLE]

Ka Make ana o Hon. S. N. Kakela.

Ma ka hapalua o ka hora 8 o kela kakahiaka Poaono aku nei, lulai 14, i haalele mai ai i keia ola mauleule ana o S. N. Castie (Kakela), kekahi o na haole kamaaina i noho loihi loa ma Hawaii uei. Ua pauaho m«i om i keia ola ana, a niau nku la uia kela ao, me he aheahe lau makani la koua palamimo aua aku , a haalele iho la i na ohnaa he lehu-1 lehu a me na makainaka a ine na hoaloha e walohia aku nona me ka paumako a piha luuluu o ka naau. Mnmuli o ka make ana o ka makua Kakela, ua hookaawale la aku mai ke alo aku o Hawaii kekahi makamaka oiaio i noho a'.oha me na kanaka Ilawaii, a he mea no hoi i I kokua nui i ke kukuiu ana i keia wahi aupuni uuku oiai ka wa o Hawaii e waiho ana mawaena o ka moana Pakipika me ka ike nui ole ia e na aupuni mamao. Ua hauau ia o Samueia Xorthrup Kakela ma Nu Enelani, ma ka hikina o Amerfka Huipuia, ma ka la 12 o Augate, 1805, a noiaiia, he mau la helu wale no hoi koe a piha aku ke kanawala kumamaono o kona mau makahiki, a haaiele koko mai la i keia no me kona nani, a hoi aku la ma keia aupuni nani ma o a kakou a pau e upu aku nei malaiU e loaa ai ia kakou ka palekana. He keiki puni heluhelu buke o Samueia i kona mau \a opio, a ua noho kumukula mua no oia nia konaaina hanau mamua o kona holo ana nfai no Hawaii nei. I ka 1830, e noho ana oia he puuku no kekahi banako u& Ohio t aka, kau

| oal koaa man&o oo HiWaii oei • hA*leSa aka U oia U h*»a a hele m&i e hookAown bua maUlo o ka Pap* Ame:ika. Ma ki ii 14 o Dekeawlxi qh baaltle &ka U Ukoa r be 32 ko l«koo hoioa U oo Hooolala d«1. Ho *53 tooa ka oai o ko Ukoo Wihi moka, e lika p»ha me Mik«h*U ka nai. Hoea Ukoa I Honoiula oei i ka U 9 o AperiU 1&57, aoUIU aa 54 a ol ooa mikahiki o ka ooho ana aia Hawaii nef. Oko Ukou poe he 32 I hoea iike uai ai, he elaa wale no i koe e ola nel, e Mr<. A. S. Coake a lue makua Bai* ley e noho mai nei i Kaieponi ae nei. I ko Ukou huea aoa u>al, m ma« ana no ka hele olohelohe aaa o na kanaka Hawaii, ao!e i Uha nui ka naaaao U wa. He mau Imlepili wa!e bo ko Honolulu nei ia wa f a he kakalkahi na wahi Uau e alo kakaawale ana. He maa hale pohaku ko na ohaoa nll!. Ua kakulu mua ia aku keU hale pohaku o Kakeia e ku nti ma ka aoao ma waikiki o ke Kuia Kaikamahiue o Kawaiahao, a o ka halepule pohaku o Kawuiahao, he mau makahiki loihi mahope mai kona kukula ia ana. Mwhope koke iho no o kona hlki ana mai, ua hoomaka koke no o Kakela e hoomaemae a e hooholomaa ina hana oka Ekalesia. Ua nui ke ohohia o na kanaka ia Kakela, aoie wale no kona piha naauao, aka, no kona noonoo akahoie, kona launa pu a me kona hooikaika e lauha ka nohona maōmae. lloko o kela kau hoopaapaa i ka 1839 mawaena o na poe Farani a me na alii, ua waiho aku o Kakela i kekahi palapala i kakau noeau ia e kona pulimi, a ua lawe ke kapena o ka moku Amenka ia hoike na ke ano he hoike pololei a kaulike. Iloko o na hora kupilikii o Ilawaii nei, ua iilo o Kakela makua he kuhi kuhipuuone o ke aupuni nana i pallaka na alii o Hawaii nei a hala na akoakoa o ka hoohihia wale ia mal

o na poe enemi o.waho mai. Ua nui na wu o nu alii i koi *i iaia e lawe 1 na oihnna koikoi o ke aupuni ma o ka hilinai aku i kona kulana naauao, uk», ua h»o!e mau o Kakela iiie ka i pu inal, aole i pau kona hookauwa ia ana e ka P.pa Mislonarl o Atnerika, aka, o kana uiau olelo noeau iihc ua lawo ia • na poo aupuni, a ua pomaikai ka lahui a aie ka aina aianauli o kana mau olelo alakai. Aole o K&kelā he kanaka anunu oihana, aole no hoi i puni wale i na poloai i olinolino mau aku imua o kona maka, aka, ua kupaa mau oia malalo o ka Papa Amerika, na ka nawaliwali o kona kino i kono mai iai* e waiho aku ia oihana laa. Na Kakela i kukulu keia hui kalepa nui o Kakela a me Kuke, a oia no kekalii pou ika. ; ka i hoala ai ia Punahou, a no 47 makahiki kona noho ana ma ke kuiaua puuku no ia kuli. Ua noho Peresiclena oia no ka Ahaolelo o 1564-5, a i ke au o Kalakaua, ua koho ia oia i lala 110 ka Aha Kukamalu o ka Moi. Ma ka hor<i 4 o ka auina la Sabati ae i mauele ia aku ai kona kino wailua a huna ia aku la hoi wailua ma ka ilina o Kawaiahao. Xa ka Rev. H. 11. Paleka i malama ke anaina haipulo hoolowa me ka piha anoano ona hana. Na na keiki kane ponoi he eha a ka mea i make i hapai I ka pahu kupapau o ko lakou luaui a kau aku iluna o ke kaa hoolewa me ke kokua ole fa, a eia ko lakou mau inoa; Wiiiama R., GeorgoI 3 ., James 8., ame Heury N. Ona poe hapai pahu hoohanohanooia keia; A. F. Judd, J. B. Atherton, Chas. M. Uooke, F. A. Schaefer, W. W. Hall, P. C. Jones, W.D. Alexander, Rev. C.M. Hyde, Rev. S. E. Bishop a me J. G. Hoapili.