Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 31, 4 August 1894 — Page 4

Page PDF (1.78 MB)

This text was transcribed by:  Jayme Reyes
This work is dedicated to:  Valerie Aila - the unborn child of Brenden and Jayme Aila

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

KA

NUPEPA KUOKOA

Ko Hawaii Paeaina i Huiia

Ko ka Makahiki . . . 82 00

No Eono Mahina . . . 1 00

Kuike ka Rala

Hoopukaia I Ka

Hawaiian Gazette Co.

H. M. WHITNEY @ Nui

J. U. Kawainui @ Hooponopono

No Honolulu, Oahu, @ a pau

@

KULA SABATI.

@

palupalu.  Aola pili keia inoa i na @uahiwi @ paa, aka nae, i kekahi pauke.  @ Galilaia-ka mokuaina @ ka @ loa o ka Aina Hemolele o @ ka waena o ludaia ka makuaina ma ka hema.  44 Betesa @-he kauhale me ke kapa komohana akau o ka lokowai o Galllaia, kahi a ka muliwai loredane e komo @ @ Naianaela-o Baretolo-maio kona inoa ponoi e ae, @ Nazareta-he wahi liilii i hoohinuhinu ia e like me ke gula ma ka olelo Hawaii.  Pehea e puka ai hookahi mea oi aku ka maikai @ loko mai o keia kauhale i hoowahawaha ia.  Ike-aole hiki ke hoopau i ka hoopaapaa ana ke ole ka hoomaupopo like ana.  47 Iseraela-kekahi alii a ke Akua, he kanaka haipule maoli e like me lakoba ma Pemola, @ 2:25-29.  45 Ike-a moakaka ko Natanaela iini nui e launa pu me ka Mesia, ka elelo hou no ke Akua mai.  49 Rabi-kuu kumu aloha.  Keiki-ma ke ano like me ko ke Akua.

            I-Na haumana i kuhikubiia aku ia @, 85-39.  Mahea i bapetizo ai o @ Bapelite pau ko lesu hoowahewale ia ana.  Heaha ko Ioane olelo hoike haumana elua i lohe ai i keia hoike!  Heaha ko laua hana?  I ka la hea keia.  I ka hopa hea?  Ua @ ke kuikihipa pakela kuiana akahai, oluolu, @.  Heaha ka manao o ka poe manaoio ma ka hahai ana ia @.  Ua paulole wale anei lakou i ko loko pana kalahala?  Ua hoomaopopo la anei na haumana mua i ke Iesu ke ole ko kekoa launa pu ana me ia.  Ua kuhikuhi anei kou hoaloha ia Iesu mana hoopomaikai?  Hiki anei ke kala ia na hewa ke ole kekahi eha ano nui?  Ua hiki anei ia or ke hahai aku ia Iesu ke ole ka eha o ka manao?  Ua @ anelo @ Bapetite i kona @ haumana ma ka haalele ana iaia e lilo i mau haumana no Iesu?  @ anei ka luana o ko Iesu olelo kahea mamua o na leo e ae?  Ua @ anei o Iesu e launa pu me oe?  O keia ano hana, ke ano hookuhi anei ia o ka huli ana ia Iesu?

            II-Na haumana i alakai ia aku ia Iesu, 40-42.  Owai keia mau hau @ elua?  Owai ko @ kaikuana?  Heaha ko Ene@ olelo ao ia Simona?  Ua ao aku anei o Simona i ka wa hookahi?  Ua paulele wale anei oia i ka olelo hoike o Ane@?  Heaha ko Iesua olelo po ia Semona?  Heaha ke kaona o keia olelo?  Ua kii anei o Ioane i kona kaikuaana lakolo?  Heaha ko An@lerea mau hana ano like e ae, @ 02:22?  Ua hoopaapaa anei keia mau haumana mua, mamua o ko laua paulele ana ia Iesu?  Ua waiwai anei a pomaikai no hoi ka nui o ka hoopaapaa ana e pili ana i ka olelo a ke Akua?  Ua manaoio anei ke komite mai Ierusalema mai i ka olelo hoike o Ioane Bapetite?  Heaha kekahi mau kumu no ko kakou hahai ole ana ia Iesu?  Heaha kekahi mau @ no ko Ioane kam@lio ole ana e pili ana ia Iesu oia no ka Me@ia, oiai ua kapa o Ioane ia Iesua ke keikihipa a ke Akua?  Ua hiki anei ia Ioane ke kala aku i na hewa?  Ua hiki anei i na kahuna @ ke huikala i na mea hewa? 

            III-Na haumana i loaa ai ia Iesu, 43-49.  Ehia na kanaka i olelo ia ma keia haawina ua hahai aku lakou ia Iesu?  Owai ka haumana i alakai ole ia?  Owai ka haumana a Iesu i kahea mai ai?  Owai ka mea i ike pono i na Palapala Hemolele o ke Kauoha Kahiko.  Ua wanana ia anei e puka aku ana ka Mesia mai N@reta aku?  Owai ka mea a Pilipo i huli ai?  Heaha ko Pilipo olelo ao ia Natanaela?  Heaha ko Natenaela olelo pane?  Heaha ko Pilipo olelo pane?  Heaha ko Iesu olelo hoapono ma ka halawai kina ana nue Natanaela?  Heaha ko Natanaela ninau pane ia Iesu?  Heaha ko Iesu olelo hooiaie ia Natanaela?  Heaha ko Natanaela hana ma ka malu o ka laau liku?  Heaha ko Natanaela hoike manaoio?  Pehea e loaa ai na haumana ia Iesu i keia wa?  Pehea e lilo ai ka palapala honua i moa hooiaio ia Iesu?  Heaha na kumu no ko Natanaela pilipaa ana ia Iesu?  Heaha ke kumu no ko Ioane Bapetite paulele ana ia Iesu?  Ke makemake nei anei oe i kekahi hoailona paa e like me ko Ioane?  Makaukau anei oe e ae aku i ko Iesu olelo ao ma na mea imi, Mareko 8:34?  Ua launa pu anei oe me Iesu no hookahi la holookoa?  Mahea ko Iesu wahi e noho ana i keia wa?  Ua huli anei oe iaia?  Ua kahea anei oia ia oe?  Ua alakai anei oe i hookahi makamaka ia Iesu?  Ua loaa anei o Iesu ka hoola i kou mau makamaka a pau loa?

            Manao Pili.  1 Heaha kou manao kekee e pili ana ia Iesu?  2 Heaha ke kumu kupono e paipai ana ia oe i ka hoike manaoio?  3 Heaha ka mea ano nui e pili ana ia Iesu i oleloia ma keia haawina?  4 Ina paha ua hoole oe i ka malamalama e kuhikuhi ana ia Iesu ka hoola, e pono anei ia oe ke loaa he wahi malamalama hou aku?  5 Heaha ko Iesu leo kahea ia oe in a paha aole oe kona haumana, a in a paha o oe no kona jaumana ma ka hoike manaoio?

            Ua kakau lela o Rev. D. Kaai, ua lawe aku o Rev. A. S. Walkup iaia a me kana wahine mai Apaian aku a hiki i Butaritari no ko Kaai pilikia kine, he lumatika.  Pehu na wawae, a pau no hei ka ouo o ka ai.  No na mahina elima keia pilikia nui, aole oluolu iki.  Ina paha aole e pau keia pilikia, e hoi hou mai ana laua no Honolulu nei ma ka hoi hou ana mai o ka moku Hoku Ao.  Ua kakau ia ka leta ma Butaritari, Mei 28, a ua haalele laua ia Apaian Mei 4.

            NA LETA.

            (Aola o makou makemake e lawe i ke koikoi o na heia no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo manao e ko mekou poe mea kakau.)

            Make Hapauea

            Aloha nui oe:-Ma Kapohue Hana Maui, ua kii mai la ka anela o ka make a lawe aku la i ka hanu hepe loa o Luesiana Kahula ko makou makuahine, I ke 70 o kona mau makahiki o kona ola ana ma keia ao.  Ua hanau ia oia ma Maalo Kaupo Maui, mai na puhaka mai o Aieouo(k) a me Kaululena (w), ua @a@e oia me Lazaro Keonui ma Hana, e Kenete ke kumu kahiko o ka Okalesia o Hana nei, M. H. 1843 ua hanau mai na laua he mau keiki eha i make a ehiku e ola nei.  Na lakou i hanau mai he mau moopuna lehulehu, na keia makuahine ahonui, oia hoi he 11 moopuna kane a he 8 moopuna wahine, no lakou ka huina he 19 e ola maikai nei.  Pomaikai ka lahui Hawaii ia L. Kahula.  Ua make me ka hauoli iloko o ka Haku Iesu Karisto.

            NA KEIKI A KAHULA (W.) Kapohue, Hana Maui, Iulai 20, 18'.

            Hoike i ka Make Oiaio.

            Ma @

            Aloha oe:

            @ mai oe, owau pu kekahi me oe ma kau nupepa a nau e hoike aku i ka mea oiaio.  Aole hoi e like me kau i hoolaha hewa ai ia Mrs. Kapohaku Mele mai o Pauahi Home, Helu 9@8 Puke 11 o ka nupepa "Ka Leo o ka Lahui," o Iulai la 9 nona ke poo manao "P@a i ka Amu ia e ka Mano "Paa i ka Amu ia e ka Mano."  No kela Hanele i make aku la, he keiki oia no ka Home Keiki nei, a owau ka luna nana o na keiki a me ka poe oo, a wa ike na mea a pau na haole a me na kanaka maoli, i ka make ana maloko o ke kio kai aole i pau i ka mano.  Eia ka mea oiaio maoli, ua make oia no kona ma'i huki, aole na ka mano i amu.  Mai ako hewa i ka hu-a kai o awaawa ko waha e ke kaikamahine o Pauahi Home i ka hoolaha hewa ma ka nupepa, "A loaa ko ma'i he nae holu malie."

            D. KEOLA.

            Home Keiki, Kalawao.

            Ua Ola ka Lahui i ke Aupuni Ripubalika Hawaii.

            O ka hoohiki ana o ka lahuikanaka Hawaii malalo o ke kumukanawai o ka Ripubalika Hawaii, oia kekahi hana kaulana loa i loaa i keia lahui, a e ike ia mai ai e na aupuni naauao loa o ka honua nei o Hawaii nei kekahi aupuni nauao i hiki i kona lahui ke hookele ma ke ano aupuni lahui a o ike ia mai ai e na aupuni lahui e ae ma ke ano Ripubalika Hawaii.  O ka pono koho barota oia kekahi pono kivila nui e loaa ai i keia lahui.  Aole mea e lilo ai keia pono, koe wale no ka hana ana o ke kanaka i na hewa nui i ku i ka hoopai ia i ka make a me ka hoopaahao ia a pau ola a i ole a hala paha kekahi mau makahiki, a he mau hewa hoi e hoonele ia ai ke kanaka i ka pono kivila, oia ke koho barota, a pela pu no hoi ka aihue.  Ina e heohiki ole na kanaka Hawaii ponoi, alaila ua maopopo loa i na aupuni maauao a launa aloha nei me Hawaii nei he lahui hana hewa loa keia mai na loio hoohiki ole, na on a nupepa, na kahunapule, na lunakanwai, na kanamakaainanana, poo Lahainaluna a me kekahi poe i manao ia ua hoonaanuao ia ma na kula kiekie a me na kula haahaa.

            A eia no hoi kekahi mea nana e hoonele hou i keia pono koho balota oia hoi ka hiki ole ke heluhelu a me ke kakau ma ka olelo Beritania a me ka olelo Hawaii.  Nolaila, ua hiki loa keia inoa ke hoopili pu ia aku i ka poe loio, na kahunapule a me na one nupepa i hoohiki ole he Lahui Asia.  Ina oukou e ka poe hoohiki ole e ike i ka manao o ka pauku @ o ke Kumukanawai Ripubalika Hawaii, na loaa no i ka lahui kela pono kahiko o ka Kumukanawai Kamehameha V a me M. H. 1887 o Kalakaua, he mau pono pili paa ke ola, ka noho lanakila ana a me ke kuleana e imi aku ai a loaa a hoomalu i ka waiwai, a me ka imi ana i na mea e oluolu ai ka noho ana.  Mahele II, ua lawelawe ia ke aupuni no ka pomaikai o na mea a pau, aole no ka waiwai a hanohano a i ole ia pomaikai o ke kanaka hookahi ohana a lahui kanaka paha.

            Nolaila, aole i hoouele ia ka lahui Hawaii i na pono kahiko o na aupuni moi, ua kailike no keia mau pono me na lahui e ae e noho nei iloko o ka aina.  O ke aha aku la na pono kahiko i koe o he aupuni moi e ohumu loa ia nei e kekahi poe Hawaii e kuhalahala loa nei, malia nae paha no ka lilo ole ae o na hookele aupuni ia kapulupulu ma, aole ike wale iho o kahi hoa kanaka e haumana aku ana ka waha hoolei iho i wahi apena berena, o ke kau ae la ia o ka ihu i ka lani, aole he wa e ae i loa ai i na kanaka Hawaii e like me keia ka hoouoho ia ma na oihana aupuni i hiki i na na kamaka Hawaii ke hookele.  Oia hoi Lunakanawai a me Lunamakai a me kahi mau oihana e ae, a koe aku no na oihana hiki ele i kanaka ke hana, e laa ka Peresiduea, Lunakanawai Kiekie, Loio Kuhina, Oihana Kuhina a me na oihana kiekie e ae o ke aupuni, no ka mea, aole i lawa a mahuahua ka ike i loaa i ke kanaka Hawaii- Nolaila, ke hooulu nui ia nei na kula e hoonaauao la ai na keiki Hawaii ma kela a me keia lala o ka ike a mo ka naauao e loaa ai i na keiki kane a me na kaikamahine Hawaii a me na lahui e ne. 

            Ke hoomanao nei wai i ke kula kaikamahine o Maunaolu, Uaulalena, na H. @. Balauwina ma e uku nei ka uku kula o ka hapanui o na kaikamahine o keia kula.  O ke aha ka Buki, Nawahi a me kahi poe e hapaimue mue nei i ke aloha i ka aina, a i ke kanaka hoi aole he olelo ae he aloha ku mai hoi e uku ae i ka uku kula.  No Hilo mai kekahi mau kaikamahine o noho nei i ke kula aole he puka e hoomaha ma ka hoike makahiki o ka M.H. 1@@3, ua kii mai ke kupunakane aoo ua nawaliwali, a uakipa @ai i ou nei a he mau helehelena malihini hoi iau, ua haawi aku wau i kou lokomaikai i ka moalihini aoo, a ma ka kupono ua hookuu aku laua e kii i na moopuna e hei i Hawaii a hiki, i ka manawa k@la aiaila hoi mai, ua hoole mai na kumu, ho@a 2 oia la no ua hiki hou mai ka @alihini aoo i ou nei, ua ninau ako nu, aohea ka hoi ko mau moopuna, ua pane mai kela aole e loaa mai i na kumu no ka hookaa ole o ka Molwahine Liluokalani i ka uku o ke kula, na ka walmaka noe hiolo, ua nee ia mai e ka na ukiu a pulupe.

            He nui kou aloha i keia aoo i na paha wai he alohaaina i na ua kii wau e uku.  A o ka elua mai nei keia o ka hele ana mai nei oia ana no ka mele a hoi nui aku la no, i no paha ma ka inoa o H. P. Balauwina ka hookomo ia ana, aole he olelo ana.  O kau kaikawahine 4 makahiki i ke kula o Maunaolu, na H.P. Balauwina ka uku, he kii wale aku uo me ko hoohoka ole ia, aole he waimaka helelei i ke alanui.

            Auhea oukou e Buki ma, Nawahi ma, a me no loio, na kahunapule ka poe Asia naaupo hoohiki ole eia iho ka uepa o na kikala o oukou, pauku 3 o ke kumukanawai o ka Ripubalika Hawaii e hoomaka ana ma ka hapawaena a hiki i ka pau ana oia pauku, moa puehuehu paha auanei na kikala oukou, ke hookina nei oukou i kanaka e pule, aole e hooloe mai ke Akua i ka pule a ka poe aia, no ka moa ua olelo mai o Iesu, o ka mea aole ma ou nei kou enemi no ia o ka mea hoiliili pu ole me au hoohelelei wale aku no wau, no ka mea i ke ahiahi, olelo oukou e hoi ana ka Moiwahine, no ka mea, ke ulaula mai nei ke ao, no ka mea ke hakumakuma mai nei ke ao, o ke ao a oukou e kuhihewa nei he ao ua ole, he ao paa ole i kahi hookahi e puhi wale ia ana e ka makani a nalowale loa.  Nolaila, ua lalau loa oukou i ike ole i ka palapala hemolele a me ka mana o ke Akua, ke kauo nei oukou i na kana Hawaii iloko o ka nenelu poho o ke kuhihewa, a ke hooili nei oukou i na ukana kaumaha hiki ole i na kanaka Hawaii ke auamo, ua maluhiluhi oa, he 18 malama keia a oukou e hooluhi nei, ua pau ke ikaika ka manaolana no ka hiki hou o keia pohaku he hapai hou a kai i kona wahi i kau mua ai.

            D. H. AUKAI

            Kula, Maui Iulai 28, 1894.

            Komo Pono, Iho la Oe i ka Ai a ka Lua, i ke Apapii a ka Opae.  I Hewa no i ka Lele mua i ka Hooulu i ka la Ino.

            MR. LUNAHOOPONOPONO;

            Aloha oe:

            E oluolu hou mai oe iau no ka manawa elua e hookowa iki ae nou i kekahi keena o ke Kilohana i hoopiha ia i ke uwila, a nau hoi ia e hoomolio pono ae i na owili kaula uwila o kona migini hoohana a kuhi pololei aku i ka Hikina Akau a loaa pono aku kuu wahi hoa paio e pee ana me ka manao e nalo iloko o kona mau alu pihapihi huna inoa o ka hohe wale "Makee Alii a Aloha Aina."

            Ua ike hou iho nei au ia oe ma ka nupepa "Ka Oiaio" e kupaka ana oe me ka lapuu o kou huelo e like me ka lapuu ana o ka huelo o ka moo delagona iloko o kona poino nui ma ka hopena o kona mau la iloko o ke ahi poi ole o Gehena.  E palu ana kona alelo i kona kino me ka manao, e hoomau me ka wale o kona waha, i hoomama ia ae ai ka wela enaena o na momoku ahi e kuni ana iaia, ua kuhihewa nea kona manao ana pela, no ka mea, ua hiki mai kona hopena.  Pela maoli kou ano au e ike aku nei, aole paha owau wale, aka, o ka lehulehu no a pau, oia ka mea hilahila.

            Heaha hoi ia au e kuawili hou mai nei, no kuu hoohiki ia ana ma ka la 2 o Mei, ka mea au i ae aku ai imua o ka akea.  Ua nele loa anaei kou puniu i ka noonoo maikai, a he hana kohu anei ia ma ka paio ana o ko kuwili kohu kanaka on a rama'la.  Auhea oe.  E kikou iki aku hoi au i ko lae i hookahi no manawa.  Ua olelo oe, "ua hookihi ia au ma kuono loa o ka hale hookolokolo o Wailua nei kahi kupono ole iau e hoohiki ia, a ua oi aku ka ka hanohano o ko Mokumaia hoohiki ia ana mamua o kou, no ka mea, na Alfred Kaili au i hoohiki ma ke kulana haahaa."  E ka hohe wale e hoolohe mai ko ihu, o kuono hea kau e waha palu nei, imua o na keonimana hanohano ekolu o ka Papa Nana, oiai lakou e noho ana e malama i ka pahu @alola ma ke kuea i ke kiko waena o ka rumi nui o ka hale hookolokolo, a e hoopuni ia ana e ka lehulehu a me ka puali makai ma ka lanai o ua hale ia.  Ua hoohiki ia iho ia au i ka hoohiki ana o ke kanaka keikoi me ka hanohano nui, i ano like aku me ka hoohiki ia ana o P@ Dole o ke aupuni hanohano au e ku nei, lua oe he kanaka uhane noonoo maikai e kapa no anei oe ia kahua akea o kuono ia na ka pupale e olelo pela.  Owai o Alfred Kaili ma kou huumaopopo powehiwehi ana, he wahi kanaka haahaa anei ia.  Kahaha!  O ke kolu hoi ia o na keonimana o ka Papa Nana i loaa pono he komisina mo i ke Kuhina Kalaiaina wai.  O na wahi au i hoike ae nei no kou hele ilaila e hoohiki ai, aole hoi ou makemake e hele ilaila, no ka mea hele aku paha auanei au owau wale no loaa ole anei iau ka hanohano, ala no a he la kanaka nui a imua o ke akea, ilaila au e hoohiku ai, aole i kuone e like me kau waha lepo, puu aku la paha ko lae ea, eia iho no ka laau o ke kahi iho i ke pohue.

            Ke kuwili hou mai nei no oe i kuu ake oihana a hoohiki pupuahulu, ka mea au i hoike aku ai i ke akea aole uau i ake aku i ka oihana, aka, o ka oihana kai imi mai lau, e like me ke ku malie luli ole o makalei ka laau on a a ka ia a na ka ia no e pii.  Ina hoi ha he ake au ia mea, in a ua hoohiki kahiko i kuu wa i noi ia mai ai, in a paha o oe ia i noi ia ana aku a lawiki paha ko lima i ka alaume i ke kaula, ke hoihoi hou aku nei au ia olelo a pili pono akau ia oe, ke makemake nei au e kuni aku i weha ma ko waha, a e paa mau aku ia no kou hopena.  Na ke opulepule hea oe i olelo aku, ua hele aku au ia Rev. E. S. Timoteo e kakau mai i kona inoa ma kuu palapala nui lunakanawai hou?  Ke ano noho pono loa iho la o "Palamoa" iluna ou, a o lalau loa oe mamuli o kou apakau wale i na olelo makani me kou ike pono ole a hoopiha nupepa waiwai ole, eia mai ke kui uwila o uwehone nana e ohiki ae i ke kokuli o ko pepeiao.

            (Aole i pau)

            HE MOOLELO KAAO

            Namakaokapaoo

            KE AHINANA WIWOOLE O KULA I MAUI.

            Ke KQa Kaulana i ke Au O Imaikalani ka Moi O Kauai.

            KE MEA NANA I PULUMI PAU NA KAEAEAOKAUALA PUNI.

            Ka olali au moana o na kai ewalu o Hawaii nei-Ka hiapaiole o na la i au wale aku la.

            NA LA OPIO.

            A nolaila, e waiho aku kakou iaia a e huli ae kakou a e nana aku i kela alii ia Aikanaka, a e like pu no me ka ianei ka hoakoakoa i keia poe a pau loa i ke alo, a pe ia no hoi ka ke alii, aia na kahuna iloko ka heiau, ke hele la hoi na leo pule a keia mau elemakule, oi nd papaku o ka honua, ke nakolokolo la iloko o Kahikiku, ke haukawewe la iluna o Keapapalani, a ke noho nei no hoi na kuhikuhi puuene, ua panee ia mai la ka papa konane, eia i ke alo ia e waiho nei, ke hoohele nei na iliili i o a ianei, ke nana nei no hoi kona mau kilokilo iloko o na ao uli lani, a oia ka keia mau kilokilo i nana ai a ike i ka papaheana i ke kau i ke ao uli lani, huli ae a nane aku i ke alii.

            E Kalani e; a o mai la ke alii, eo; o ka lanakila ou e ke alii i ka la apopo, eia ia ma kou aoao no ka mea, eia ka uli o ka ia ke moe nei aia i ke hikina, a nolaila, hele hou no oe i ka la apopo hee hou no ko hoa paio ia oe, a o ka ike i loaa i keia mau kanaka, oia aku la no ka ike i loaaa i na kuhikuhi puuone a me na kahuna, ua lilo ia he mea hauoli i ka manao o ke alii.

            Ae, a eia hoi keia i ke ao ana ae, kakahiakanui wale, liuliu mai nei ua alii nei iaia iho, eia kona pukaua ke kalahea nei i na koa, ia wa makaukau ae nei na koa me ka lako pono i na mea kaua, a he wa ia no na koa e paiauma like ana i ke aloha mawaena o ka lakou mau ohana pakahi, e laa ko kane i ka wahine, a o ka makua i ke keiki, a pela aku pau a ana koe, hoomaka ua alii nei e hele me kona pualikoa nui hewahewa, a me kona pepa kahuna.

            Ae, o kahi o keia alii e hele aku nei me kona paalikoa, mai Wailua nei aku, he ino, aole o kana mai, he mau kahawai nunui, mau awawa hohonu, he nahelehele, he ulalaau loloa, he mau piina, he mau awawa liilii lehulehu, a he lea no o ehiku mile a oi, aole peia ko Imaikalani wehi e hele mai ai me kona pualikua, he maikai wale no, a he kokoke no hoi, a he like pu no paha ia la mai Honolulu a hiki ianei o Kahauhiki.

            Ae, ke hele nei ua alii wei; o ka hele keia o lakou nei a kau pono iluna o Kilohana, oia ka aweawe moku, he wahi powa keia i ke au kahiko, haule ua Aikanaka nei ilaila hoonaha, a hooluolu pu me na koa, a i maua aku ka hana o ua Aikanaka nei i ke kahua kaua o Kahoaea, e noho mai aua o Imaikalani me kona pualikaua ua makaukau, a i hakalia wale no iaia nei o ka hiki aku, alaila kakele ua ai o Hinakahua, nana aku la ua alii nei, hewa i ka wai ua mea he kauaka aole o kana mai, o ka hoomaha keia o ua alii nei a maha, hoeu ae nei na pualikoa o ua alii nei e hele, a hoomaka aku la e hele.

            O ia mau hele o lakou nei a komo iloko o ka ulu hala o Halenanahu, a hoea ma keia aoao, aia no ka maka hope o na koa o Aikanaka aia i kilohana o lalo mai, a eia ka makamua o na koa ke iho aku la ma keia aoao o ke kahawai o Opeula, a hiki ilaila, hoolulu iho nei ka makamua o na koa, kakali hoi a hiki mai kela poe, a o ua alii nei hoi a me na kahuna, noho iho nei lakou ma keia aoao aku o ke kahawai, hele aku nei hoi a ma kahi ahua kupono e ike maopopo pono ia ai ka manaina o ke kahua kaua wa kela aoao mai, a noho iho nei ua alii nei.

            Ia wa huli mai nei ua alii nei a hoopuka mai i ka huaolelo imua o kona mau pukaua, o Kaleipaihala me Kauluiki, e nai aku olua ia Imaikalani i kena la a koe i ka lepo, alaila, kukulu ae kakou i ka moku, oia, moea imua, o ka wa iho la no ia o ua mau pukaua nei i hoehu aku ai i na koa, a eia hoi keia poe koa ua pau akoakoa mai la, a aia ka makamua o ua koa ua kau aku la iluna ma kela aoao.

            Ia wa, ike mai nei na pualikoa o Imaikalani i ka oili ana aku o na koa o Aikanaka, o ka manawa iho la no ia o ua mau kaeaea nei i ulele iho ai i na ai o Hinakahua, ka hele la a

            Nee papa ka helu a ka la i Punahoa,

            A aia i ka wa o na aoao elua e kaua nei, ke nai aku la ka make a me ka luku i na koa o Imaikalani, a ke hoopilipu ia aku la e ka ikaika o na pualikaua a Aikanaka, a pili pu ua Imaikalani nei me kona mau hou ia la kanaka i ka ihe, ke ma ka opu, hulili ka maka o ka ihe ma ke kua, a eia hoi na lima wikani o ua mau pukaua nei a Aikanaka, o ke kanaka e loaa aku aua i ko laua nei mau lime, he like me ka au opiopio ke pohapoha o ka iwi.

            Ae, maanei e ka mea heluhelu e waiho malie aku kaua i ua mau kaeaea nei "E nononoke ana i na kipoohiwi o ka mala," a e huli ae kakou a e nana aku i ka mea nona keia moolelo:

            O keia la a keia mau alii o kaua nei, o ka elua ia o ka la a ka kakou koa opio e noho nei ma ka mokupuni o Kauai, a o ka eluu hoi o ka la o ka noho hoomanawanui ana iloko o ka inea a ka pololi, a o na mea ai e loaa ana iaia mai waena mai kahi ana e neho nei, oia ka mea nana i kipaku aku i ka pololi mai iaia aku a oiai ua koa opio nei a kakou e noho la iloko o kona halepohaku, a aia ke hoike la na moeuhane iaia mai ka po mai a me na hihio, a ke maalo ia na akaku, na kahoaka a me na leoleo a hanehaue o na uhane o kona mau kupuna i hala e aku i ka wa po, a eia pu no hoi me ia kona mau aumakua kahi i pulama ai iaia i na we a pau, a o keia mau mea a pau, ua unua aku la ia a akoakoa,

            Aohe mea koe ia Makalii

            Pau no o ka like o ka laele

            a aia i ke alo ia o waiho la, a he hookahi wale no ana mea nui e hoomanao mau nei, oia no kona luaui makuahine e noho mai la i Maui, ke hele la ia a

            Noho pono iloko o ka ukuna a ke aloha

            O ke kuko, o ka lia, o ka manao, a haalelewale, haule wale o Hookele i Puna-e-la

            O ka onohi kahi o ka lai

            Ua pooa e ke kehau

            Uwe hanini ka waimaka o ka opua

            O na lehua pala kei, mauka o Kawaiku-a

            Haule i ka la-e, o ka la o ke aloha i hiki mai ua ike-a

            A o kona wa ia i puana ae ai me keia mau huaolelo, eia ka la komo au e kuu makuahine i kanaenae mai ai iau, a eia hoi ka aina, a ke huli nei ke alo o kau kamalei huli i ke komohana, nai i ka aina, a ku au i ka la hiki, komo au a ku ae i ke moku i nai aina au, i nai aupuni au, a nolaila, ke hooku nei kau keiki ia lei ano.

            Oia ka LAAU oi loa o ka maikai no na mai i hookumu ia mai ke koko ino mai.  Ua oi loa ae hoi, no ka mea, o kona kahua i hookumui-a o ka

            Honodorusa Sasaeparila Oiaio.

            No ka mea, o ka LAU NAHELEHELE a me na mea a pau i maa i ka hoohuihui ia, oia na laau oi loa o ka maikai a noka mea hoi ua ike ia ka waiwai io ma ka lapaau ana i na MAI o ke KOKO_ua oi ka

            Ayer Saseparila

            ma na mea a pau e hooikaika a e kukulu hou ai i ke kino i hoonawaliwali ia e ka mai a me ka eha.

            Ua hoonoono ia ka ai, ua hoopau ia ka mai o ka waihona hoowali ai, ua hooikaika ia ke Aku a me ka Pua Hoowali ai, a hoohana maikai ia na lala a pau o ke kino.  Ua hookuke ia mai ke kino ae, ka laau make o ka ALAALA, ua hoola ia na EHA, na PUHA, na RUMATIKA, na MAIHEHE, na RUEHUE a me na mai ma ke poo kahe wale o ka hupe, a ma na wahi a pau ke hooia mai nei na Kauka alakai ka maikai o keia laau.

            Ke hula nei ia hai, a e hoola no hoi ia oe.

            No ke KUNU a me ke ANU o ka

            Ayer Cherry Pectoral

            ka laau lapaau alakai o na ohana.

            Io ka NALULU, ka LEPOPAA ka LENA a me kekahi mau mea ino, no e ae o ka opu, e lawe i ka

            Ayer Huaale Cathartice

            E makamakanui ia nei e ko ke ao puni.

            Hoomakaukauia e Kauka J.

            AYER & Co., Lowell, Masekuseta.

            HOLLISTER DRUG CO.

            Na agena ma ka Paenina Hawaii

            KAKELA ME KUKE

            ka-HALEKUAI-NUI

            Waiwai like ole

            Na Mea Hana Kamanaaipau

            Na @nko pili hao kukulu hale.  Na kepa.  Na lei ilio, na pahi, na upa.  Na hope hula, na pulupala.

            Palau Lio

            Na mea mahiai, na au ho, na an koi, Na kua bipi, na lei bipi, na kaulahuo bipi, na uwea ua, na kaa palala, na mea pi@la, na ipu@.

            Makau me Aho Lawaia

            Na Iliwai, na kaula na hala pono, na polumi, na pena me ka aila.  Na kopa, na aila maha na pakeke.

            Na pakeke hao, na kapa hao, na paada, na kukaepele, na uwiki, a me naipukakai.

            Mikini Humuhumu Kaulana

            Wilcox, & Gibbs Hookahi Lopi.

            ka Remington, Elua Lopi.

            A me na ukana he nui loa o kela ano @ me keia ano.

            Kakela me Kuke