Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 32, 11 August 1894 — HE MOOLELO KAULANA NO LOLENA LAUAE Ka Makai Kiu A o ka mea i kapa mau ia, a i kaulana nui hoi ma ka waha o na kanaka o LIMA KILA UMII Ka Weli a ma Poe Haihai Kanawai, a o ka Puuhonua hoi a ka poe ake noho maluhia. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAULANA NO LOLENA LAUAE Ka Makai Kiu

A o ka mea i kapa mau ia, a i kaulana nui hoi ma ka waha o na kanaka o LIMA KILA UMII

Ka Weli a ma Poe Haihai Kanawai, a o ka Puuhonua hoi a ka poe ake noho maluhia.

F. M. [Mea Kakau.] MOKUNA I la Mr. Make e hoi ana aa oa aiah«le kikeek«e o kt malapua, a iaia hol e naaea ana i ka hoi, aa ike ole oia i keia mea e mhi hele aku nei mahope aku ona, me kekahi pahi loihi ma koua lima, oiai ua oili ae keia kanaka kino nui puipui mai* loko ae o ka hihipea o na laau, »ahope hoi o koaa kie ana ia Mr. Make e kaalo ae ana. He po pouii ua }>o Ih, a noho alii iho ka meha anoano naa na eheu o ka lewa, a e imoimo iho ana na hoku o ka lewa me ko latou nani nui. E heomaka mai ana boi na weleiau huihui o ke kehau e iniki mai i ka iii o ke kamaheie oka po. Xa ia mea hoi i hoopoluluhi loa i na noonoo o ke kanaka aoo waiwai, a ua hoomau aku ia no oia e auau me ke kuiou ana ilalo me ka puliki ana ia mua o kona kuka aui, i mea e komo ole mai ai ke anu i kona kino aoo. Me ka hoomaopopo ole ae eia ka poino ka hahai aku nei mahope o kona meheu ma kahi kokoke loa.

He mau sekona pokole, ua pili kokoke loa aku la ka powa ma ko leaa o Mr. Make. Ia ua powa la hoi e lilo loa ala i ke alualu mahope 0 ka moheu oka ona milioaa, me kona laanao e hooko koke aku oia i kana hana puuwai eleelo maluna o kela aoo maikal, ua ike ole oia i keia wahi kanaka kino ano pahaahaa, a piiia eleu e ukaii koke aua mahope mai ona t me ka newa ma kona lima, a he aahu hoi o ke ano iuina moku kona e aahu ana, me ka papale kapu uia koua poo. Me ka maopopo ole ia Mr. Make, aia hoi, ua hina iho ia oia iialo, a maluna iho ona, ua ike ae la oia i kekahi kanaka kino nui me na iima oolea e paa ana iaia ma kona a-i, a ma kekahi lima oua kanaka la, he pahi lolhi hulali e aua iho ana e hou iho i kona oi ma kona puuwai. Ia wa, ua hiki ole ia Mr. Make ke noonoo pono, a he hooka ai wale no ana mea hoomaopopo, ua hoea mai kona hopena mai ka lima mai o keia powa. I ka pahi hoi e iho iho ana e inu 1 ke koko maemae o ka puuwai o ka mea haia ole, ua lohe koke ae la oia i keia mau huaolelo me ka moakaka, a lohe aku la oia i ke pahu ana o ke kino o ua powa la iluna o ka ili honua. "E ka hiiahiia «le! £ hoopau i kau hana eleele?! He poka ka mea i lohe ia, a meha pu koke iho ia uo e like me ke ano mau. Ia wa, 1 hoomaopopo ae ai o Mr. Make i ka ieo o ka inakai kiu opio i ka pane aua iho iaia, me ka lalau pu ana iho i kona lima. 4t Ke iana nei ko ? ii aaanao, aole paha oe i eha nai na lima mai o keia powa?" U E Mr. Loleua Lauae, he nui ko'u aie ia oe. Ina paha aole oe i hoea mai nei, ina la be heaoa au na ka make ke loaa mai. O, pehea la e hiki ai ia'u ke uku aku ia oe!" Hoopaa mua iho la ka opio i na lima o ka powa me ke kupee hao kila, a huli ae la oia a pane aku la i ka ona uoiliona, iaia hoi i ala ae ai, a ku iiuna oia ko ianei aoae, me ke ano haalul« o kona kino aoo. «'Aole ou aie ia'u e kuu makamaka maikai, «iai ua haaa wula no au i ka mea kupono a'u e hana ai no ko'u hoakanaka, me ka nana ole no kona kulana kiekie a haahaa paha, nolaila, mai kamailio hou mai •e ia'u no kela mea. Eia wale no ki mea kupone, e ku iki oe »a keia wahl, a e kii ae au i kekahi o kau aaao kauwa • kokoa ae ia'u aaa ka hapai ana aku i keia kanaka a boopaa aku iaU maloko o kekahi keena paa o kou hale, a i maopopo ae ai bo hoi ia kaua owai la keia kanaka." Holo aku ia ka opio me ka mama, a aole i liulia, ua hoea mai la ola me elua o na kauwa a ka ona miliona. I ka haia ana hoi oka opio no ke kii ana i na kaaaka, ud nalu iho ia ka ona miliona. .■ i

p?tkele ko'u ola mamali o ka eieu a me ke koa o keU epi#, noia!U r ke oie su e kohihewa t aole e nele ka ae mai o kn*u kaikamahiae e lilo i waiine na keiaopio. Ua oi aku ko'u hauohano a me ko'a makalo ia mai ke mare ia ka'u kaika> uuhine me keia opio, a be oiw maopopo no hoi i» f u, e pii aku ana ke kaulana a ne ka haoohano o kela opio imua o ko keia ao holookoa." I ka hoea ana mai o na kaowa, ua hapai ia ako la ua powa U, a hoea iioko o ka haie, a i ka hoomaamaa ia ana iho o kona helekelena, ua hiki oie i kekahi o iakou ke hooaaaopopo, oiai he kanaka malihini loa keia ia lakoo a pau. NuUila, ua hoopaa ia aku U oia maloko o kekahi keeoa, a aa manao hoi ka makai kiu, e waiho a hiki i ka wa e pohala ae ai alaila nieniele pono aku oia, oolaila ua hoi aku !a oi«, a noho pu me Mr. Make maloko o ke keena kakau o ka ona miliona. Maiaiia hoi Uua i hoohala iho ai i kekahi mau minute, a liuliu iki, ua ae la ka mea hale e hoomakaukau ia mai kekahi raau mea paina mama nd laua. Aole i pau.