Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 33, 18 August 1894 — Page 2
| This text was transcribed by: | Kawai Regidor |
| This work is dedicated to: | Bernice Pauahi |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MA KE KAUOHA.
KANAWAI 2.
HE KANAWAI E PILI ANA I KE KOHO ANA I NA JURE
E @@@ @ @@@@ Aha H@@@@ a ma ka Aha K@@@ @@ @@@@@@ o H@@@@@
Pauku 1. I na manawa a paa i ami ai man@@@ o kekahi kama ka nui o na jure k@@@@@ malalo o ka iwakalua-kumaha ma kekahi papa jure. Hawaii a haole paha, i laki ae imua o ka Aha ma kekahi kau o ka Aha Hookolokolo Kaapuni ma kekahi Apana Kaapuni. a i ole ia i na manawa a paa iloko o ke kaa o kekahi Aha Kaapuni mamuli o kekahi kumu ua emi ka nui o na jure kupono ma kekahi o na papa jure elua i ae ia ma ke kanawai i keia manawa malalo o ka iwakalua-ku-mamaha na hiki i ka Lunakanawai Kaapuni me ke Kaka@olelo o ka Aha e hoomaka koke aku, e like me ka mea i pono i ka Lunakanawai e koho mailoko mai o ia Apana Hookolokolo Kaapuni ma ke @@@ i hoakaka ia ma ka Pauku 2 o keia Kanawai. i papa jure hou, a i ole ia i poe i @@@ kupono e lawa ai ka papa jure he kanakolu-kumamaono ma ka Apana Hookolokolo Kaapuni Ekahi. a i iwakalua-kumamaha ma na Apana Kaapuni e ae a o ka poe i koho ia pela e hana no lakou no k@ k@@na o ke ka@ i koho ia ai lakou. no ka poe i kupono o ka papa jure mua ma na koe kekahi.
Pauku 2. Na ia Lunakanawai Kaapuni me kekahi Kakanolelo o ka Aha Kaapuni a i ole ia o ka Oihana Hookolokolo e koho i ka papa jure hou e like me kou mahope iho nei: No ke jure Hawaii ma kekahi Apana Kaapuni na ia Lunakanawai e koho i na inoa o kekahi poe o ke koko kanaka maoli a koko hapa kanaka maoli paha. a mailoko ae o ia poe inoa he kanalima e unuhi ae oia i na inoa i lawa ka nui e hoopiha pono ia ai ka papa @@@. No ke jure haole no ka Apana Hookolokolo Kaapuni Ekahi, na ka Lunakanawai @ @@ @@ ia e koho i na inoa o kekahi poe he kanalima, aole lakou he poe kanaka Hawaii maoli, a mailoko mai o ia kanalima e unuhi ia na inoa i nui kupono e hoopiha pono ia ai ka papa @@@. Ma na Apana Hookolokolo Kaapuni a pau mawaho ae o ka Apana Hookolokolo Kaapuni Ekahi i manawa a pau i kupono e loaa he jure holookoa a hapa palia mawaho ae ae o ke jure kanaka Hawaii maoli na ka Lunakanawai Kaapuni kauoha ia jure e hele mai i kela me keia manawa mai ka Apana Kaapuni mai.
Pauku 3. Ua hiki i na Lunakanawai Kaapuni e koho i na papa jure hoa mahope o ke koho mua ana i like ka nui me ka mua i kupono.
Pauku 4. O na kanawai a me na hapa kanawai a pau i kue i keia nei ma keia na hoopau loa ia.
Pauku 5. E mana keia Kanawai mai a mahope aku o kona la e hoolaha ia ai.
Apono ia i keia la 9 o Augate. M.H. 1894.
(Kakauinoaia)
SANFORD B. DOLE,
Peresidena o ka Repubalika o Hawaii.
(Kakauinoaia)
J.A. Kino,
Kuhina Kalaiaina.
KANAWAI 3.
HE KANAWALE HOOLOLI AI I KE KANAWAI HELU 66 O NA KANAWAI O KE AUPUNI KUIKAWA I KAPA IA "HE KANAWAI E PILI ANA I KA PAE ANA MAI O NA KANAKA O NA AINA E MA KO HAWAII PAE AINA." I APONO IA MA KA LA 10 MARAKI, 1894.
E hooholo ia e ka Aha Hooko a me ka Aha K@@@ o ka Repubalika o Hawaii.
Pauku 1: Ma keia ke hoololi ia nei ka Pauku 1 o ke Kanawai Helu 66 o na Kanawai o ke Aupuni Kuikawa. i kapa ia "He Kanawai e pili ana i ka pae ana mai o na kanaka o na aina e ma ko Hawaii Pae Aina." i a apono ia ma ka la 1 o Maraki. 1804. ma ka pakui ana aku mahope ae nei, oia hoi. "i e hoopaa ana i ua kanaka la o na aina e e hana ma ke ano he limahana oihana mahiai no kekahi manawa aole i emi malalo o elua makahiki."
Pauku @. E mana keia Kanawai mai kona la aku e hoolaha ia ai.
Apono ia i keia la‘9 o Augate. M.H. 1894.
(Kakauinoaia)
SANFORD B. DOLE.
Peresidena o ka Repubalika o Hawaii.
Kakauinoia)
J.A. Kino.
Kuhina Kalaiaina
Mahele o ka Loio Kohina.
OIHANA MAKAI.
K@@na o ka Ilamoku,
Honolulu. Augate 2. 1894
I kulike ai me ka hoakaka o ka Mahele 2, Pauku 93 o ke Kumukanawai o ka Repubalika o Hawaii, nolaila ma keia ke hoolahaia aku nei o na Palapala Hookohu a pau i hoopokaia mai keia keona aku malalo o ka mana o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Paeaina, e lillo i mea mana ole mai, a mahope aku o ka la 1 o Sepatemaba 1894.
Nolaila, ke kauoha ia aku nei ka poe a pau e paa nei ia mau Palapala Hookohu e hoihoi mai i keia keena no ke kapae loa ana ma a mamua paha o ka la i olelo ia.
E.G. HITCHCOCK.
Ilamuku o ka Kepubalika o Hawaii.
25054
Kuni o ka Hoolimalima o ka Pa Aina Aupuni Helu 15 me ka Halelaau Iluna a Balo ma Alanui Papu, Ainahou, Honolulu, Oahu.
Ma ka POALUA, SEPATEMABA 11, 1894. hora 12 awakea ma ke alo o ka Hale Mana Hooko, e kuai ia aku ma ke kudala akea ka hoolimalima o ka Pa Aina Aupni Hela 13 ma Alanui Papu, Ainahou, Honolulu, Oahu, nona ka ili he 5000 kapuai kuea, me ka Halelaau iluna a Ilalo e ku la ma ka aina.
Manawa-He 5 makahiki hoolimalima.
Kumukuai kiekie: He $300 no ka makahiki, e hookaa mua ia ma ka hapalua makahiki.
J.A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Koena Kalaiaina, Aug. 8, 1894.
2506-34
E noho ana na Papa Hoopaa Inoa a me Ninaninau no ka Apana Ekolu I oia na mokupuni o Maui, Molokai a me Lanai i ma na wahi malalo iho, e hoomaka ana ma ka hora 10 A M o kela a me keia la:
Hamakuapoko, Maui, Poaha. Iulai 26, 1894.
Hoelo, " Poakahi, " 30, "
Keanae a Ulaino, " Poalua, " 31, "
Hana, " Poakolu, Aug. 1, "
Kipahulu, " Poaono, " 4, "
Kaupo, " Kaupo, " 6, "
Kahikinui me Kanaio,
" Poalua, " 7, "
Ulupalakua, " Poakolu, " 8, "
Waiakoa, Kula, " Poaha, " 9, "
Makawao, " Poalima, " 10, "
Kahakuloa, " Poakahi, " 13, "
Honokohau
} " Poalua, " 14, "
Kaanapali
Lahaina, " Poako‘u, " 15, "
Kalawao, Molokai, Poalima, " 17, "
Pelekanu, " Poaono, " 18, "
Halawa, " Poakahi, " 20, "
Pukoo, " Poalua, " 21, "
Kannakakai, " Poakolu, " 22, "
Maunalei, Lanai, Poeha, " 23, "
Lahaina, Maui, Puaono, " 25, "
Ma na pepa pai alanui e hoolaha ia aku ai na wa e ae e noho ai o na papa i olelo ia mamua.
F.W. HARDY,
O.H DICKEY,
J.W. KALUA.
I ka Poe a Pau e Ike mai ana.
Ke HOOLAHA ia aku nei ka lohe i na poe a pau, mamuli o na hooko ana o ka Mahele 2 Pauku 91 o ke Kumukanawai o na Komisina a pau o ka poe i hookohaia mai ka Uihana Kalaiaina aku. e pau no lakou a hilo i mea ole mai a mahope aku o ka la 1 o Sepatemaba, 1894.
O ka poe a pau a paa ana ia mau Komiaina a e make make ana e hookoha hou ia, ke kauoha ia nei lakou e waiho koke mai i na noi nia ke kakau i ke Kuhina Kalaiaina, me ka haawi pu mai i ka inoa piha, ka la o ke Komisina, ka Apana a me kahi noho iloko o ia apana.
O na põe hookohu hou wale ia no ke hoolaha ia aku ana, a aole kupono o ka poe e ae.
J.A KING,
Kuhina Kalaiaina.
Kaena Kalaiaina, Iulai 25, 1891. 2504 g
KA
NUPEPA KUOKOA
Ko Hawaii Paeaina i Huiia
No ka Makahiki, - - - $2.00
No Eono Mahina, - - - $1.00
Kuike ka Rula
PUKA 1 2 3 4 5 6
}
ANA. Pule Pule Pule Pule Pule Pule
Iniba $ 1.50 $ 2.00 $ 2.50 $ 3.00 $ 3.50 $ 4.00
2 Iniba 2.00 2.75 3.50 4.00 4.50 5.00
3 Iniba 2.50 3.50 4.50 5.00 5.50 6.00
4 Iniba 3.00 4.00 5.00 6.00 6.75 7.50
5 Iniba 3.50 4.75 6.00 7.00 8.00 9.00
6 Iniba 4.00 5.50 7.00 8.00 9.00 10.00
O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana na ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pii mai me ka auhau, a in a aole, aohe hookomo la.
HOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO.
H.M. WHITNEY, Luna Nui.
J.U. KAWAINUI, Luna Hooponopono.
No Honolulu, Oahu, Lakou a pau.
POAONO, - - - - - AUGATE 18, 1894
KE MAKAIKAI hou mai nei na i‘a ulaula Alalaua ia loko o ke awa o Honolulu nei, e like la me kona maa mau o na wa i hala e aku, no lakou na kahoaka hoopihoihoi manao i na kahu a me na hanai alii, a o ka oi loa aku hoi i keia wa kupihipihi o na alii. O keia hoike e ana mai nei o ua i‘a luku nei i na alii Hawaii, aohe ia i pili iki i ke aupuni e ku nei, no ka mea aohe keia he aupuni o ke ano "alii mai ka pa mai" e hiki ai ke makaleho mai a aihemu iho i ke aupuni Repubalika. Mamuli o ka hapa loa o na alii i koe e hiki ole ai ke palahalaha aku ke au ana, me he mea la ua hoouluhua loa ia aku la lakou i keia ma a ua lelele loa aku la na oili. Aole no hoi keia i pili i ka huakai a ke komisina poo aupuni ole, no ka mea mai ka hale aku nei no ke alualu a ka paoa "aohe lewalewa iho."
UA KU MAI ka mokuahi Australia i ka Poaono aku nei i hala, ka mokuahi a na Anee Alii a pau i kuko ai, hoomoemoe uhane ai a i waha-a e ia ae ai ma ia mokuahi e lohe maopopo ia mai ai ka hoihoi io ia o ka moiwahine. Eia nae, aohe wahi lohe iki o ia ano i loaa mai nei e pono ai ia liki mua ana. Me keia mau hoohoka mau ia ma ko na anee alii aoao mai ko lakou mau kuko ino mai a pau, ke puhi mai nei no ka lakou mau pu la‘i, ua ike ke komisina kuewa makamaka ole o Hawaii aku nei i ke Kuhina nui Gresham ma ke ano pili oihana paha a ma ka palapala hoolauna hoaloha paha a Adimarala Walker i haawi ai ia Wilimana. Ua ike no na wahi nupepa anee alii, aohe he wahi ahu iki o ka pala i na liki a pau e na wa loihi i hala aku nei, aka eia no ua mau wahi nupepa nei ke liki paupaka hou mai nei. O i pakoli mai paha auanei a nele aku i ka mea hana ole, homa pu iho a hoka loa e hooili aku ai i ka hewa ia hai.
O KA APA o ko ka Peresidena Cleveland ike aupuni piha ole mai i ka Repubalika o Hawaii, aole la no ko ka Peresidena manao ino, aka mamuli o kela manao ua waiho ia ka ninau o Hawaii aia iloko o ka Ahaolelo nui. A e ike ia ka oialo o keia ma o kona hoouna io ana aku i ka Kuhina Willai palapala iloko o ka Aha Senate e like me ia i hoike ia mawaena o na mea hou kuwaho o ka nupepa o keia la. Ma ia ano e kaukai ia ana ka Ike aupuni piha ia mai o Hawaii maluna o ko ka Aha Senate apono mai, a o ua olelo hooholo la a ka Aha Senate, ua kahakaha ia ma ka moolelo, "o ka pono io maoli aia no ke kuleana kaokoa i ka lahui o ko Hawaii Paeaina e kukulu a e hoomau aku i ke lakou ano aupunii a me na kahu@ hana alakai kuloko; aole loa ma kekahi ano e komo aku ai o Amerika Huikuia e keakea malaila, a o na hokai ia ana aku o na hooponopono pili aupuni o kela mau mokupuni e kekahi aupuni e ae, e manae la he hana makamaka ole ia Amerika Huipoia."
EIA KE HOOLALA nei ke Aupuni e hoakea i ka uwapo mokuahi o ka Pakipika e lawa ai ke pili ma na aoao o ka uwapo he elua mau mokuahi nunui holoholo kai ehuehu a me hookai mokuahi kuloko iho. A o keia hooponopono hou ana e hana ia no ka pomaikai o na mokuahi nui e kipa ana ma keia awa a no ka hooholo mua ana i na mea a pau no ka wa a lakou e hookaulua ai ma ke awa, oia hoi ma ke kiola ana mai a me ka hooili ana aku i na ukana a me na waiwai. No ka mea, o ka makemake o ke aupuni, o ka hoohoihoi aku i na makuahi nui e holoholo nei ma keia moana e kipa mau mai ma Honolulu nei. A ia lakou e komo io meiai a pili ma na aoao o ka uwapo a iki 1 ka papaana o me ka unoolahi o ka hue ana a me ka hoopiha ana i na moku alaila na lakou aku auanei hoi e hoolaha aku i inoa maikai pakui hou no Honolulu, alaila e kakahe mau ia mai auanei keia awa e na mokuahi. Imua aku e ka Repubalika ma na hana hoonui pomaikai.
KE HAUOPI mai nei na auwae o na wahi nupepa anoo alii no ka ike ole ia mai o ka Repubalika Hawaii e ka Repubalika kaikuaana, aka poina nae lakou i ko ka Ahaolelo Senare nui o Amerika Huipuia kukala akea ana mai na ka lahui o ko Hawaii Paeaina e kukulu a hoomau aku i ka ano aupuni a lakou i makemake ai, a e lawelawe aku i ko lakou mau kahua hana kuloko, me ka papa pu ia aku o na mana nui o Europa a me na aina e ae aole e komo e hokai i ko Hawaii mau hana ponoi iho, no ka mea, ina e komo mai kekahi aupuni pakaha iloko o no hana o Hawaii nei e hoinihala ai, alaila, ua kahakaha la ka olelo hooholo "e manao ia he hana makamaka ole kela ia Amerika Huipuia," oia hoi keia ma ka wehewehe ana i kona ano maoli, me Amerika Huipuia na aupuni lima kakauha e hakaka aku ai ke hokai mai ua mau aupuni la i ka Repubalika o Hawaii nei.
Aole hoi ola wale, ua pahola mai no ka Elele Kuhina Mana Piha o Amerika Huipuia ma Honolulu nei i ka ike ana i ka Repubalika ma ke kakau, me ka ui aku i kona aupuni no ka apono mai. Ina aole e kue ia ka ike aupuni ana a ka Elele Kuhina i ka Repubalika ma ka la 5 o Iulai, 1894, alaila, aia no ia ike aupuni ke ku la i pohaku kumu i kukulu ia a i kahakaha ia i moolelo ua keia mua aku e leha iho ai.
O ka Repubalika o Hawaii i keia wa, oia wale no ke aupuni mana. O keia wale no ke aupuni e hookele nei ia Hawaii me ka naauao, a oia wale no ko aupuni a na Kanikela o na aina kuwaho e hooia mai nei i ka lakou mau lawelawe oihana ana aole i ke aupuni i ulupa ia a okaoka mamuli o na hana naaupo a kona aliimoku a me na paalalo maukauka hoe hewa. O na kanawai a keia aupuni e kau nei oia ke hoolohe ia e ka poe a pau e noho ana maluna o Hawaii nei, a ola wale no ka mana mahalo ia mai e na luna aupuni kuwaho a pau e noho kokoke mai nei.
Ihea aku ka auwaa panana o na anee alii e kau aku nei na maka poniuniu a me na manaolana poho e hookanaaho ia ana e na kuko ino wale aku no e hoihoi mai i ka noho alii i palahuli a weluwelu haalele hiki ole ke hoakoakoa ae i na apana i kauliilii. E hoolohe ka poe malamalama iki mai o na anee alii i kela olelo, "he mana ka naauao," a e hoomaopopo iho aole ka hookahuli o ka la 17 o Ianuari 1893 he hana na ka naaupo e like la me ka hoao hookahuli aupuni o Iulai 30, 1889, ke pahemo wale a make mau wale na ola o na kino kanaka ehiku!
O KELA NUPEPA nui o ka hoolaha ia ana ma Nu Ioka, nona ka inoa namu "Herald," kekahi o na nupepa mua loa o Amerika Huipuia i lele mua mai i kinohi e kue ikaika loa i ka hookahuli ia ana o ke aupuni alii o Hawaii a me ke kumuhana hoohuiaina, a i hoouna mai i kela haole @@makule ia Noedofa e kakau aku BJ ia nupepa mai Hawaii nei aku no ka pono wale no o ka hoihoi ae i ke alii, he aupepa hoi i hilinai nui loa la e na anee alii o Hawaii nei, ua haalele loa i keia wa i ke kokua ana i ka hoihoi hou ae i ke alii a ke kalai akahele nei oia i kona mau manao no ka nineu o Hawai ma ke ano maupopo e hookomo hou ole aku ai iaia iloko o ke kio lepo o ka makemake ole ia a e pau loa aku ai kona pulama ia mai, ma o kona kaa mau ma ka aoao haule wale o na ninau ano nui, e hoowahawaha ia ai e lona poe heluhelu kuliu a naauao ma kela aina nui palahalaha. Aole no ka nui o na hewa ka mea e make ai, aka no ka mihi ole. Nolaila ua mihi keia nupepa a ua haalele i kona aoao hewa i haunaku lalau ai oia i kinohi.
Ka Banako o Bishop & Co. a me ka Banako hou.
Mahope iho o ko Mr. C.R. Bishop hoi ana 'ku nei i Kapalakiko mai kana makaikai hope ana iho nei ia Honolulu, ua lohe lauahea wale ia ua hoolala oia e hoolilo aku ma ke kuai i kona mau kuleana nui iloko o ka Banako e hea nei ma kona inoa ma keia kulanakauhale i kekahi poe hui o aku e noho poo ia ana e na hoahanau Lilienthal o Kapalakiko, o kekahi o laua i Honolulu iho nei no kahi i nana ai a hoi aku nei, a e kipakaia ana o Mr. Samuel M. Damon mai ka noho luna nui ana o ka banako ana ponoi i lawelawe loihi ai no ka iwakalua makahiki a keu, a e hoonoho ia ae ana o Mr. Godfrey Brown ma ia wahi.
No ko Mr. Damon makemake ole e waiho ia oia iwaho o ke anu mahope o keia mau makahiki loihi o ka paaua ana, ua holo kino aku nei oia i Kapalakiko e hoolohelohe pono ai i ka oiaio o keia mau lohe lauahea, a ua loaa io aku nei he olaio. I kona hio ana mai nei, ua hui aenei ola a kukakuka pu me kekahi poe mea dala oleko nei o ka aina in a paha e hiki ana iaia ke kukulu i banako me na hooia no ka holomua. Ua hooholo ia na hoolala no kana banako hou e kukulu aku ai.
Ina he olaio e ku ana he banako hou, alaila e halawai ana o Mr. Bishop me na kuia i kona wa e hoolilo aku ai i na waiwai ana i hooia aku ai. No ka mea e paa pu ana malalo o ko Mr. Damon mana lawelawe hana na kopaa a na hui kalepa aole e emi malalo o elima ka nui e komo pa ana hoi na hui o C. Brewer & Co., Castle & Cooke a me T. H. Davies & Co., a ko lilo aku na hana o keia mau hui nui ae la mailoko aku o ka mana o ka banako mua, he puka nui hakahaka okoa ia o na loaa o ka banako e puehu ana a e kuhau ai ka poe hou e anehe mai nei e kuai i ka banako o Bishop & Co.
Ke olelo ia nei hoi o ka aoao o ka poe nana e kuai nei i ko Bishop kuleana iloko o ka banako, he banako aku ana keia e kukulu ia malalo o ka hui hoohuiia o ke kanawai o 1884. O ke kumuwaiwai, he $1,000,000, me ke kumuwaiwai e hookupu ia a piha ke 50 pakeneta. E kuai mua ia ana na mahele o ka banako ma Hawaii nei, a o ke koena aku, ke pau ole i ka lilo ma Hawaii nei, e hoihoi ia i Kapalakiko e kuai ai. E hookoe ana o Mr. Bishop i kuleana nona iloko o ka banako, ma ka 1 hapa lima o ke kumuwaiwai holookoa.
Huli hoi ka Piladelapia.
Ma ka hora 8 kakahiaka Sabati, Augate 12, ua hulihio aku ka moku kaua lawe hae Amerika Piladelapia Adimarala J.G. Walker, me ka have silika nui e pulelo ana mahope. I ka mokukaua nui e huki ana i kona pohaku, ua haawi aloha mai la ka mokukaua Beritania Champion i ka have Amerika, a ua panai aku ka Piladelapia ia hana maikai.
Naluna ae o ka moku Adimarala ia kakahiaka ke Kuhina Willis a me ke Kanikela Amerika kahi i haawi ai i na aloha i ka Adimarala Walker a me Kapena Barker.
E hookikina ia ana ka Piladelapia e hiki koke i Kapalakiko e like me ka awiwi e hiki ai ke holo. Ua olelo ae kekahi allimoku, ua hiki ke holo ia ka mamao mawaena o na awa a i elua malalo iho o ka ehiku mau la, aka, mamuli o ka paa loa o ka iwikaele a me na aoao i ka limu nolaila, aole paha e hiki ana ke hilinai ia kela keha maluna ae, malia paha e panee aku ana i ka ewalu a eiwa la.
NUHOU KUWAHO
ULELE KAUA IAPANA ME KINA.
Lanakila Iapana ma ke Kai.
HELE OKOA KINA MA KA AINA.
Ku Aku Corea Nana.
Ma ke ku ana mai o ka mokuhi Australia I ke kakahiaka Poaono i hala, Augate 11, mai Kapalakiko pololei mai, ua loaa mai ia makou na mea hou malalo iho:
Ua lawa mai keia mokuahi kamaaina maluna ae no Honolulu nei ma keia huakai mai la, ia 27 mau ohua kapena 35 mau ohua oneki, 6 Pukiki limaiana, 35 mau eke leta a me na ukana.
O ke kumukuai o ke kopaa ma ka makeke o Amerika Huipuia, he 3 1/5 mau keneta o ka paona hookahi.
REPUBALIKA O HAWAII ME AMERIKA HUIPUIA.
Wasinetona, Iulai 28.- O na palapala apa mai a Kuhina Wilils mai e hoike mai ana i ke kukulu ia hoea ae i Kapalakiko he hebedoma i hala mai keia la aku, ua loaa mai nei i ke Keena o ko ua Aina E, a e hoouna loa ia aku ana i ka Ahaolelo nui iloko o keia mau la kakaikahi iho. O ka manaoio mawaena o ka poai aupuni, e hapai koke ia ana na koehina kupono a me na maa mau e ike aupuni koke aku i ka Repubalika kaikuahine, a o ka Kuhina Willis hana ano nui aku i koe, oia ke kukakuka i kuikahi launa aloha a me kalepa me ke Aupuni hou o Hawaii.
Wasinetona, Iulai 30.- Ua hoouna aku ka Peresidena i keia la iloko o ka Ahaolelo nui he opeope o na palapala hou mai Hawaii mai, o ka hapa ano nui oia mau palapala, oia ko Kuhina Willis ike ana aku i ka Repubalika hou. Ua kakau mai oia: "Ke hooia aku nei au maanei e like me ka mana i hiki ia‘u ke hana, ke pahola aku nei au i ka ike aupuni ana i ka Repubalika o Hawaii e like me ka ike ia ana i kona mua ke Aupuni Kuikaka o ko Hawaii Paeaina. Ke hana nei au i keia me ka manaoio owau in a ka aoao o ka Peresidena o Amerika Huipuia, a iaia ma ke ano mana hooko kiekie o ke aupuni, o ka‘u hana ma keia wahi e waiho koke ia aku ana no ka apono kupono ia mai."
O ke komisina Aneo Alii o Hawaii e kuoe mai nei ma ke alahele e hiki ai i Wasinetona, e kono ia ana lakou e kuoioi no lakou iho i loaa ai ka ike ana i na luna aupuni o keia aupuni, Aole he mau kokua e haawi ia aku aha e na luna aupuni o ke Keena Kuhina o ka repubalika hou maanei, no ka mea aole he pono ia lakou ke komo aku e uwao ma ka aoao o kekahi mea e kue ana i ke aupuni e ku nei.
Wasinetona, Aug. 1.- Ua paniku iho ia lakou na Komisina anee alii Hawaii i hoea mai ai i keia kulanakauhale i ka ponei, maloko o ko lakou mau keena ma ka Arlingto Hotele i ka hapanui o ka la, e hoolala ana no ka lakou hana maanei. I ka wa i ninau ia aku ai heaha ka mamao o ko lakou hele ana mai i Wasinetona nei, ua pane aku o Mr. Widemann penei:
"Aole e hiki ia'u ke hoike aku ma keia wa. Ua aelike makou aole e hai wale aka i ke kumu o ka lakou huakai a hiki i ka wa e ike ai ia Kuhina Gresham, a malia paha i ka Peresidena. Ke upu aku nei makou e ike i ke Kuhina Gresham i ka la apopo, a e hele pololei aku i ke Keena o ko na Aina E, a aole i makemake ia e imi aku i na kokua ana o kekahi mea kuwaena, aka e hana e like me he mea la ina he hana io kau malaila. Ua loaa i ka Peresidena ke noi no ka hoi ae i ka Moiwahine, a o makou ka poe e ku nei nona maanei, ua loaa ia kakou ka pono o ke kipa ana aku e ike i ke Kuhina o ko na aina E. "
Ua apaapani hou aku o Mr. Widemanu, aole i holo mai ke Komisina i Wasinetona nei e hoomano i ke noi no ka hoihoi hou ae i ka Moiwahine, aole hoi e noi aku no ka uku hoomau mai no kona hookahuli ia ana. O ka oiaio, aole ia (Widemann) i lohe iki no keia mea ahiki i ka wa i hoea ai i Wasinetona nei.
KA AOAO O NA ANEE ALII.
Ke oleio nei na nopepa anee alii o Honolulu, ua loaa i na makamaka o na Koiniaina anee alii ma Honolulu nei he elua mau palapala waeaolelo i kikokiko ia ma ka olelo Hawali, a ke kope nei makou i ua mau olelo la mai na pepa paikano nei mai, penei:
"Wasinetona, Aug. 4.- Ike Kahuna nui a me na hoopono apau: Ua holopono loa. Hoouna hou mai i kala."
[Na oukou e nooneo a hooholo no oukou ihe i ka oiaio a me ka ele o keia mau palapala waeaolelo i kahakaha ia ma ka olelo kanaka, me ka ka hoolaha ele ia e na nupepa o Wasinetona o ka halawai kino ana o ke Komisina me Gresham.
IKEA KA NOA HUNA HOOLALA PAKAHA MOKUPUNI.
Melbourne, Iulai 29.- Ke houle nei o Robert Reid, ke Kuhina Pale, i ka oiaio ole o na mea e hooili la nei ka ahewa maluna on a, nana ka i huai akea ae i ko Beritania nui manao hoolala e pakaha ia mokupuui Necker. Ua hioke ae nei oia, ua hoouna aku o Sanford Fleming he haole e hoolimalima i mokuahi ma Honolulu no ka holo ana a kaulu ae ia mokupuni Necker, me ka hilinai e apono a e ike mai ana o Beritania Nui ia lawe kaili ana. I ka lohe ana o ke Aupuni o Hawaii i keia hoolala pakaha, ua lawelawe ia na keehina e houhana iaai a holopono.
KA BILA HOOPONOPONO AUHAU DUTE.
Eia no kela bila hooponopono auhau dute o Amerika Huipuia a ka aoao Democarata o ka Hale Lunamakaaina i lawe ia mai ai e Lunamakaainana Willson, i noonoo ia e ia hale a hooholo loa ia, alaila hoouna loa ia i ka Ahaolelo Senate. Aka, ua noonoo keia Aha hope, hoololiloli a ma kekahi mau wahi, ua poho la a ua ano bila hou a hooholo loa aku la. Hoihoi ia aku nei i ka Hale Lunamakaaleana nui, a ke apa mai nei lakou a hoohalahala i Kekahi mau mea oloko o ka bila i apono ia ai a ua waiho ia i ke Komito Kukakuka o na Hale elua. A hiki i ka la 3 o Augate, aohe mea i hooholo la na ia Komite e hoike aku ai. E hooholo ia ana paha, aka na ka eke leta e hoeamui ana i keia mau la iko e hoomaopopo mai i ka mea e hana ia ana no keia hooponopono nuhau dute.
KAUA IAPANA ME KINA.
Wasienetona, Aug. 3.- Ua loaa mai ke Keena Kuhina Iapana maanei i keia po, ka lono no ke kaua mawaena o na pualikoa Iapana a me na Pake ma ka aina o Korea, mai ke Keena o ko na aina E mai o Iapana, e olelo ana penei: Ma ka la 28 o Iulai, ua kau aku kekahi hapa o na koa Iapana ma Seoul e kue i ka pualikoa nui Pake i hoonoho ia lakou ma na auwaha eli ma Shan Yeng. Ua hoouka ia he kaua a mahope o ka hakaka hahana ana, ua holo pukaka aku na Pake a ua lawe pio ia mai e na Iapana he heluna nui o na paahao o me na lako kaua.
Ma ka la 30 o Iulai, ua nee aku na Iapana e kue ia Gasan. O Shan Yeung, ala la wahi ke waiho nei mawaena o Seolu a me Gasan, e kokoke la i Yashau, kahi o ke kaua nui mawaena o na puali koa Iapana a me Pake i hoouka ai, wahi a ka lohe, a poino ai na Iapana ma ka 2,000 ka nui. O ka manao o na luna aupuni o ke Keena kuhina Iapana maanei, o na lono mai ka aoao mai o na Pake e pili ana i ke auhee ana o na puali koa Iapana ma Yushan, he mea hoonuinui wale iho no, eia nae aohe no he hoike e pili ana i ua hakaka la i loaa mai.
Ladana, Aug. 3.- Ua loaa mai he lono i ka nupepa Standard e olelo ana penei: Ua lohe ia mai nei, ua hookui kaua hou mai nei na pualikoa Pake a me Iapana ma Korea. Me he mea la, mahope iho o ko na Iapana auhee ana, ua hoakoakoa hou ae lakou i na wahi koa kupono iki i koe, a hoaano kaua aku ia mee ka loaa o ka lanakila maluna o na koa Pake.
Berelina, Aug. 3.- Ke olelo mai nei kekahi lono pili oihana mai ko Keremania aoao mai ma Tien-Tsin mai, penei: Ua oialo na lono no ko na Pake mau lanakila maluna o na Iapaua ma ke kaua hope mai nei i hoouka ia ma Yashan, Korea.
KAUA MOANA IAPANA ME KINA.
Ma ka la 25 o Iulai, ua ike aku la ka Adimarala Iapaua maluna o ka mokukana holo Matsushima Kan, me elua mau manuwa e ae malalo oua ma ke kai Korea, i ka moku Pake Kow Shung e hoohikihiki ana ia 2,600 mau koa no ka hoolele iuka o Korea, he kanaha paha mau mile mai Chemuipo. Ua kau aku la ka adimarala i ka have e ku iho ka moku pake. Mahope o ka helo ana o na ninau aku ninau mai ma ke kula have, ua hookuu aku la ka mokukaua N@@@@@ i kona maha e alualu ana me ka pupuaholo a hoehaiua huli papu mai la ma kahi he 20 i metero ka mamao nai ke Kow Sourg aku, a hoohuii aku ia i ke topido me ka hikiwawe e hoio e hekui i ka moku pike, wahope koke aku olaiala. ua kupapa pu ia aku na pkunaihi o na aoao a elua. E hoomaka ana @@ koke pake i ka la welawe e haki i na pukumahi hihi @@@@ o ke kia i ka wa a ka Naniwa i hooana aku ai i ke inapohi. Ua hookui aku ke @@@@@@ ma kahi heahu ao kekahi o na ipohao, ua ikaika no ke pahu ana, aka aole @ae i lawa ka hoopiho koke ana i au moku pake. Ua kipu mai la ni koa Pake i ka mokukaua Naniwai me na raifela a me na pukuniani hhilii me ka hoike pu i ko lakou wiwo ole. Ua hoomau aku ka Naniwa i ke kipu ana ahiki i koke moku pake hiki ole ana ke kaua mai i ka noke ia aku i ka iu o @@ me make, me ka hoomaka aoao Re Kow Shung e piholo a p@@@@@ loa aku la ma kahi he ewalu anana ka hohonu o ke kai. O ka hopo o ka moku kahi i poholu mua nae ka have Pake no e pulelo ana.
Tien Tsin, Iulai 31.- Ua hoooka ia he kaua moana inehinei mawaena o na aumokukaua Pake a me Lapana. Ua hoopiholo aku ka Lapana i ka mokukaua Pake Chen Yuen He elau mau mokukaua hole i manaola ua kapili ia e Armstrong no Kina i lilo pio mai a i ole ia ua luku ia.
Tokio, Aug. 1.- Ua hoouna pala pala aku ke Aupuni o Iapana i na Luna Aupuni a pau o na aina E maanei, eia he kulana o ke kaua ke ike ia nei mawaena o lapana a me Kina. F. manao ia keia ua like me ke kukala kaua.
NA AWA KUMOKU KUIKAUI O KINA.
Ua hoolala na aupuni o Beritania Nui, Keremania, Italia a me Amerika Huipuia, e hopu a lawe ae e noho ia aku e ko lakou mau mokukaua, na awa kumoku o Amoy, Canoton, Ningpo, Chin Klaug, Koa Choo, Shanghai, Hankow a na Tien-Tsin, e pale aku i na paniku ana ia mai e na Iapana a me ka poe e ae e keakea ana i ko lakou mau kalepa kuwaho ana a e pale aku i ua kino a me na waiwai o na haole e noho ana ma ia mau kulanakau hale.
NA WAIWAI HOOMOAMOA MAI MO O HAI.
O na moolelo a me na waiwai hoomoamoa o ke Keena Kuhina Iapana ma ko kalanakauhale poo aupuni o Pekina ma Kina, ua haawi ia aku la aia malalo o ka malama ana a ke Kuhina noho o Amerika Huipuia Mr. Denby, a o ko ke aa hoi o Kina mau mea hoomomoi, ua haawila malalo o ka malu o ke Kuhina noho o Amerika ma Tokio Mr. Dunu. Ua hooholo aelike pu ia, o na palapala a pau a na aupuni hakaka o makemake ai e holo palapala aku i kekahi o laua, i ka wa e noho kauaa ana, ua hiki no ke hoouna ia ma o na luna aupuni kiekie ae la o Amerika Huipuia malana.
Na Aina Lei Alii
Ua hoomanao mai o Mr. C.P. Iaukea, ka Agena o na Aina Lei Alii, a ua hoouna mai ia makou i kope o ka hoike a na Komi-ina o na Aina Lei Alii i pai apana buke ia no ka 1891, malalo o kana hoomakau kau ana.
He buke kela nonana aoao he @@@@ he mau kii palapala aina kekahi o na aina hookuonoonoo a me na aina i hookaawale ia ai i mau aina mahi malalo o na hoolimalima ma Olaa a me Kaimu ma Puna a me Puukapu ma Kohala Hema. Ua koakaka ia ka nui o na aina mai Hawaii a Kauai aia ma kahi o ka 971,4@3 na eka, a ua koho ia ka waiwai io oia mau aina apau aia ma ka $2,314,250. He hoike piha keia o na aina lei alii a na Komisina Aina Lei Alii i waiho mai nei Imua o ka Repubalika.
I ka mokuahi James Makee i hoopuka mai ai i ka auina la Poaono i hala, mai kona awa ku mau mai ma Kapaa, Kauai, aia hoi, ua ili aku la oia ma kahi lae, loaa pu mai la hoi i ka nalu a ahai ia aku la kona puka uahi. No kona kokoke no hoi i kahi e ku ai, nolaila ua hoemi hou ia aku oia i hope. Ua hoao ia kona pauma e hoohana no ka manao ia e ikeia ia wa. Ua hoouna ia aku ka mokuahi Kaala i ka Poakahi nei e holo i ke kahua o ka poino, me ka lawe pu aku i puka uahi hou. Ma ka po Poalua iho nei, ua hoohiki mai keia mokuahi poino i Honolulu nei me ke kokua ia e Kaala, a ke kau nei iluna o ke Alahuki moku. Ua hemo olalo ae o ka iwikaele a me na poino e ae e hala ai he mau ia malalo o na lima o na kamana kapili moku e lapaau ai i kela mau poino.