Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 35, 1 September 1894 — Page 3

Page PDF (1.73 MB)

This text was transcribed by:  Lokelani Tomiyama
This work is dedicated to:  Mom and Dad: April and Terry-John Tomiyama

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

E HOOLOHE

            E na poe lawe a pau i ka uopepa Kuokoa i hookaa ole mai i ka uku pepa no ka hapa e pau ana i Dekemaha 31,1894, ke kono in nel lakou e uka koke mai, ma ke @ maoli a ma ku liilii kikoa Hale Leta paha. A i hookaa koke ole mai oukou, e hoopaa ia ana na pepa aole e hoouna ia aku. Nolaila, e makaala @ oukou i mai ka ike ana i na mea hou a paa a makoa e hanai mau aka nei.

KA HUI ALAHAO ME AINA O OAHU

MANAWA HOLO.

Mai a Mahope aku o Iune 1,@1893.

:NA KAA AHI

No Honolulu.

@

No Honolulu.

@

NU HOU HAWAII.

            Ua make ma Hanamaulu, Kauai Augaie 20, no ka hanau keiki mai, o Mrs. Victoria Aoe Sei.

            O ke kamukuai o ke kupaa ma ka lono hope loa ma ka makeke o Amerika, he 3.25 mau kaneta o ka paona hookahi.

            He mau la ola keia o ke kulanakauhale nei i na kilikilihuuo ua, ua wahuahua iki mai hoi kahi wai, a ola pu hoi me na mahinaai i moku ia iho nei e ka la a nakaka ka lepo.

            Ma ka hoopau ia ana o ka wiliko o ka mahiko o Onomea ma kela wai ia aku nei, hoohiki pu aku la ka heluna o na kupaa i weliina i ka 9,400 mai tona. He oo ko nui kela.

            Ua pukui ia aenei ma ka akau o ka Hale kaa Kinai Ahi Helu I he wahi hale hou, i wahi no ke kaa ili o waiho ai. A wa la hana ana, e lako pono loa ai ia kaa kinai ahi me ku waalahi.

            A keia Poakahi iho, e hoomaka ai ka wehe o na kula la aupuni a pau o ka Repubalika. Nolaila, e pau ana i ka hoi na kumu a me na haumana ma ko lakou mau kahua hoonaauao iho ma ia la a mamua iho paha.

            E hiki mai ana he puali keaka lio i Honolulu nei ma ka mokuahi mua e kipa mai ana ianei mai Kina a me lapana mai, a e noho ana lakou maanei e haawi mau po lealea ai no ka poe e makahehi a e hele aku ana o ike i ka lakou mau mea hana akawai o ke ao ana a lehia.

            He piha ohua nui ka Malulani i hoohikihiki mai ai i ka auina la Poalua iho nei, @ 41 mau ohua kapena a he 75 mai ohua oneki. Ua pau mai nei i ka hoi ko Honolulu nei poe makahehi kanu kope i holo aku nei i na Kona a me na kamalii kula i pau aku nei i ka hoi i ka hoomaha i ko lakou mau home.

            Wahi a ua lohe, aia ka makai o ke awa lau o Puuloa kekahi lua wai aniani e hu nei ma na la Sabati a pau, e aoke na kamahele i ka ino a @. He mea hou ka hu wale ana ae o keia wai malaila, a e malama loa @ e na poe nona keia luawai, o wiki aku au@nei na popoki, pau pulu aohe lau kanu. O ke kuli ke ola, ka lohe ka make.

            O ka hihia malama hale hookamakama i hopu ia ai he elua mau kane a me elua mau wahine Farani ma ka po o ka la So Augate ma pawaa, ua hookolokolo ia imua o ka Aha Apana i ka anina la Poakahi iho nei, a ua hoopai ia hookahi o lakou oia e Leon Renang, he $75 a me na koina he $3.45, no ka newa i hoopii ia ai.

            Mawaena o na ohua a ka Malulani i hului mai ai i ka Poalua iho nei, o Rev. J. Kauhano a me J. K. Nahale, na iaia o ka papa hoopaa inoa kono @alola o ma okana o Kohala, Kona a @ @. Mai a laua i lohe ia @ ui, a i kokoke i ka 400 ma inoa o ka poe i hoohiki ma ko lakou mahele o ka mokupuni nui. He 200 a keu a keia heluna ae la maluna, he mau Hawaii ponoi maoli. O kela mau ane@ alii paakiki S. H. Mahuka o Waimea, J. Kaelemakule o Kailua a me D. Makainai, ua lawe i ka hoohiki. Nui ko lakou naauao, i ke kaa ana na lakou e alakai ma lolo Hawaii o Honolulu a me na wahi e ae.

            I ka Poalima o ka hebedema i hala, ua ku mai ma keia awa ka mokukaua pananaiki Beritania Hyacinth, kapena May, he 13 mau la holo mai Beritania Columebia mai. I holo mai oia e pani i ko Champion wahi maanei. Aole oia i kipu mai i ka hae o ka Repubalika, no ka mea aohe ia he moku me ka batari kipu aloha.

            Ke olelo ia nei, eia o Haku Randolph Churchill, kekahi o na luoamakaainana o ka Hale Ahaolelo Makaainana o Beritania nui, ma kona alanui hele ma Amerika mai e hoohiki aku ai i ke panalaau o Austaralia. Ina pela, alaila e kipa mai ana oia ma ka paredaiso o ka Pakipika e ike i kona mau wehi a me kona ea oluolu laau lapaau.

            I ka poe e noi mai nei, e hoouna aku na lakou i ka nupepa Kuokoa i keia mai la hope, ke hai aku nei makou ia lakou, ua hauoli loa makou e hoolawa aku i ka nupepa, ke hookaa mua ia mai ka auhau o ka nupepa no ka hapa i koe o ka makahiki. Ua paa loa ko makou rula me ke dala kuike wale ne e loaa aku ai ka nupepa. E hoolohe i keia a e lilo kakou i mau hoaloha oiaio.

            O kela haole nana i kipu i ka nou popo George Wood o ke Crescents nona ka inoa Arthur White, e kali nei no ka hookolokolo ia aku o kona hihia imua o ke kiure, ua lawe ia ae me ka mai a ke hoomalu la nei ma ka hale paahao o Kawa. No ka mea, ua manao ka Leio Kuhina, aole i lawa kona mau hope @ i bela mua, a nolaila i kii ia ai e hoihoi e hoopaa ma Kawa.

            Ma ka mokuahi Waila o ka wehewhena kaiao o ke Sabati aku nei, i hoi mai ai o Peresidena Dole mai kana huakai hoomaha pokole aku nei i ka moku a Hina. Ua koi mai ka lono, ua hoopomaikai ia ka Peresidena ma ke ku ana iaia he eha mau dia ahiu o Molokai, a i na keiki pakahi a ka lunakanawai kiekie, oia o Albert a me James, he eono dia pakahi, a ua pupu hoi i ke kipuka ili a Kale Kauka he eiwa mau bipi bulu ahio.

            Eia na papa hoopaa inoa a me ninaninau o ka mokupuni o Oahu nei, ke noho hou mai nei i keia mau ia ma ke kakahiaka a me ke ahiahi. Nolaila, o ka poe i koe e hele ae lakou e hoopaa i ko lakou mau inoa i loaa kela pomaikai koho balota i miuamina nui ia e ke kanaka kuokoa a aloha aina. Ua pau ka apa ana e na Hawaii maoli e kali ua hoohoka ia mai na kiu "aohe lewalewa iho" i aea hele aku nei i Wasinetona, a e hoi mai nei me na naau luuluu.

            Ua hala.-Ma Kalaupapa, Molokai, Aug.19, 1894, ua hla a ua haalele mai la i keia ola ana o Mrs. Mele Adamu i ke kanalima a oi o kona mau makahiki, o Halualoa, Kona Akau, Hawaii, kona one hanau. He kupa a he kamaaina oia no "Kona kai opua i ka lai, Opua hinano ua malie." Ua haalele iho oia mahope nei he kane, a he kaikamahine hookahi a me ka ohana e noho u aku ana nona ma keia aoao o ka muliwai eehia o ka make. Walohia wale.

            Ke lohe ia nei ma Honolulu, o haalele ana ka mokuahi "Toyo Maru" ia Iapana ma ka la 6 o Sepatemaba a hoohikihiki mai no keia awa ia 1,000 mau limahana Iapana. Ua hoopaapa loa ia ka holo ana mai o keia puali mamali o ka pau loa i ka hoolimalima ia o na mokuahi kupono e ke Aupuni o Iapana no keia wa kaua me Kina. Mamuli o ka hooikaika nui ana, a me ke kokua pu mai o na luna aupuni Iapana lehulehu, ua ohi ia na limahana a ua hoolimalima ia on a mokuahi nana e lawe  mai i na limahana.

            I ke kakahiaka Poakahi iho nei, Augate 27, ua hekau mai ma ka nuku o Mamala ka mokuahi Belgic he umikumamakolu mau la holo mai lokohama mai, me 7 mai ohua kapena, 32 mau Iapana a me 1020 mau lona ukana no keia awa. Ua pili koke aku na luna o ka papa ola, aka, ua ike lakou, ua kaawale ka moku aohe wahi mai iki o luna. Ua hoi koke mai ke kauka o ke awa, kahea ia na lala o ka papa ola a malama ia he halawai. Ua hooholo ka papa mahope o ke kuka ana, e hoohomo i ka moku iloko o ke awa a e papa ia na poe o uka nei o ka aina aole e pii aku iluna o ka moku, koe na luna o ka hale @ a me na agena o ka moku. I ka hora i o ia auina la, ua hookomola mai ka moku ahi a hoopili ia ma ka uapo mokuahi o ka Pakipika no kiola mai i na ukana. O na ohua kapena, ua ae ia lakou e lele mai iaka nei, a o na ohua oneki lapana, ua hoomalu ia ma Kahakaauiana a i keia la e hookuu ia mai ai. Ma ka hora 3 auina la Poalua mai, ua haalele mai ka Belgic a hoi loa aki la Kapakiko.

            O ka mea hou oi kelakela loa i hiki mai i Hawaii nei maluna o ka mokuahi Arawa o ka Ponono aku nei i hala, oia ka ike piha ia o ka Repubalika o Hawaii e ka Repubalika nui o Amerika Huipoia ma ke ano he lala iloko o na ohana aupuni o ka honua nei.

            Mamuli o ka lokomaikai o ke Kuhina Hatch, ua haawi ae ka puali pohi ohe o ka Repubalika ma ke Kuea o ka Ho lele Hawaii i ka po Ponono aku nei, i anaina pohi ohe manawalea no ka hanohano o ke kaukaualii Countess o Glasgow, Beritania nui. A mahope o ke kani honehone ana o na leo o na ohe a na keiki, ua kena ia mai la o Mr.Berger kumu puhi ohe e hoike aku iaia imua o ke Countess, a ia manawa i pahola kino mai ai ka malihini aliiwahine i na mahalo ponoi ana i ke kumu puhi ohe no ke anaina puhi ohe lea i panee ia aku nona, a ua hauoli loa oia i ka lohe ana i na leo mele Sekotia hoohauoli e puhi ia ana ma la po ma keia wahi, he mau tausani milo ka mamao mai kona one oiwi mai.

          Ke pii mai nei ka maea o ke puhi okolehao ma Koolauloa, a ua lilo i hana piepiele maoli e luaa ai ke ola o ka noho ana. Ua komo kino maoli kekahi poe pake o Kahana e noho la iuka kuahiwi iloko o keia hana, aka aole nae he paa iki o na eueu haihai kauawai. Ua puhili na ike o ka maka @ o ka hope makai akea loa a waiho kahela ana o na apana ke kumu o ka ulu mai o keia kupuino nana e hoolahea mai nei i na pali hauliuli. Ina pela, alaila e mahelehele hou i elua mau luna aupuni kukaawale no ka oihana hoomalu ana ma na apana elua. Nolaila e hakilo pono i na mea ino e ulu mai ana iloko o na pana, no ka mea he pepeiao hoolohe ko ka Repubalika ma o a maanei.

          Ua hala aku i ke aupuni uhane i ka auina la Poaono aku nei i hala, Augate 25, o Mrs. Susan, wahine a ko makou hoaloha oiaio Mr. Enoch Johnson, mahope o ke kaa ma‘i loihi ana he mau malama lehulehu a me ka imi ia ana o na lapaau naauao apau e oluolu ai, eia nae ua oi aka ka ma‘i mamua o ka ike o ke kanaka. Ma ka ahiahi Sabati mai, ua manele ia aku kona kino kupapau e ke kaoo nui o na makamaka a me na hoaloha a huna ia ma ka ilina o Kawaiahao, e moe malie ahiki i ka la o ke keiki a ke Akua e hoala mai ai i na make apau. Walohia wale oia i hele aku la. He oiaio he haawina luuluu kai hooili ia iho maluna o kona kokoolua, aka e uwe naauao kakou ka poe e ola ana no ka mea aloha i hala, no ka mea o ke alanui ana i hele aku la, oia no ka pahu hopu o na mea kino uhane ola apau e hele pu aku ai.

NA LETA

[Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi o na hala no na manao i hoopuka ia malaloo keia poo e ko makou poe mea kakau.]

 

Huakai Makaikai a na Kamahele ia Haleakala.

          A i na paha i ao mua mai ia makua o‘u o J.K. Iosepa ka puu kani ma ia hana i ke mele kaulana ou ua puu ala, i na ua komo iloko o keia haku manao ana. A he ku maoli no i ka nani ka waiho lahalaha mai o ua aina ala o Hana ua lani haahaa, maanei kukulu na lio a iho wawae aku ia ilalo e ike pono ia Waianapauapa, a mailaila aku hoomau aku la ko makou hele ana iloko o ka hihipea o ka nahele a me ke pohopoho i ano like paha me Mahiki i Hawaii. A hala paha na hora elua, hoea aku la makou i Waiale ma kekahi aoao aku o ke kualapa, he luawai keia i oi ae kona nui ia Waianapauapa e hoopuni ia ana hoi kona mau aoao apuni me na laau lolo oia kuahiwi. Ia wa i pane mai ai ko makou alakai eleu, e noho na leole malaila e pili koke ana i ka luawai ma ka malama a H. Dickenson a me L.A. Choy me ka laua mau pu, a hele aku la makou no ka imi ana i na hipi ahiu o ka waonahele.

          Eia na poe i hele i ka uhai holohelona, Morton, Cockett, Jimmy a me Cornwell, na lako lakou me na pu, a o George a me au ua lako me na pahi pepehi holoholona. Ia makou e hele nei, ua like loa makou me na Ilikini uhai holoholoua ma Amerika e kokolohele ana me ka malie loa, e nana ana maloko aku o na lau laau, e hoolono ana i ka owe ae, alaila ukali aku mahope o ka meheu kapuai i maa i ka hele ia e na holoholona, no eluahora paha a oi ka makou hele ana, a he ueo ka mea i loaa ia makou.

          Nolaila, ua ki aela makou he ekolu piha pu me ka manao i puiwa ae na pipi a holo paha mao a maanei, i ike aku ai makou, eia nai he neo loa ka mea i loaa mai. A maanei i huli hoi aku ai makou no kahi o ko makou mai lio e ku ana me ka nui o ka luhi e ha‘i hoi nei i ka piina ikiiki oia kula.

          Ia makou i hiki hou aku ai i Waiale, ua hoi mua aku no na leole, a hoomau aku la no hoi makou mahope o ko lakou meheu a hiki i kahi o ko makou mau lio e ku ana, alaila huli kou aela na alo o makou a nana hou i ua aina kaulana ala o ka ua Apuakea o Hana. Ia makou no e hoomau nei i ka nana ana, ike aku la makou i ka mokuahi Kalauolina e kaalo ae ana mawaho o ka puu o Kauwiki, a huli hoi aku la makou no ke kahua hoomoana kahi i ku ai o ma halelolo. A hiki makou, wehewehe koke aeia makou i na halelole a hoi aku la makou ilalo o ka lua e moe ai, ma kahi i ku mua ai na halalole i ka po mamua iho a makou i hoaumoe ai. Hooaumoe iho la no ia po a ao ae me ka hoomanawanui i ka nui o ke anu, aole no hoi he anu a lohe mei i ke a‘o, a hu aela ko‘u hoomanao i kekahi mau lalani mele himeni a ko‘u papa aloha e himeni mau ai i kekahi mau ahiahi e hoonanea ai, o kanakolu makahiki i hala ae nei, oia hoi keia:-

          1.       He anu ka makani

                   He anu e ka ua

                   Ua hui ku‘u kino

                   I ke anu e.

          2.       Ua anu hoi au

                   E noho aku nei

                   Ua lia ku‘u ili

                   I ke anu e.

          3.       Hooipo mai ana me ke ala

                   Ke ala onaona o ka hala

                   Onaona ko maka ke ike aku

                   Ia mea nui he aloha

                   Aloha ia Kuahiwi.

          Ma ia kakahiaka malaelae, oia ka Poaha, i haalele aku ai makou ia lalo o ka lua me ko makou puana ana ae i ko makou aloha hope loa Good-bye, a huli hoi aku la makou no ke ala hoi no Kula, e alo ana i na puu one o ka lua. A hoomanao aela wau, ua auo like makou me Iona ke kaula, "Ekolu po ekolu ao iloko o ka opu o ka i‘a nui," a pela hoi makou, ekolu po a e kolu ao iloko o ka opu o Haleakala. Ia makou i hiki ai iluna o ke kae o ka lua, ilaila makou nana hou i ke kupapu mai Hawaii me na kuahiwi ekolu i kulike hoi me keia mau lalani mele:-

Ua nani Hawaii Kilohana i ka lai

Ua ku ekolu kuahiwi

Hoohihi ka mano a e ike

I ke ahí kapu a ka wahine.

          Ke kulana a me na hiohiona o Haleakala, ia makou e ku nei a huli aku ke alo i ka hikina kahi e puka mai ai o ka la, alaila, aia ma ko‘u lima akau e moe hikina hema ana he kualapa pali o Haleakala a hiki i ka palena i Manowainui ma Kaupo, a ma ko‘u lima hema e moe ana he kuaapa pali ma akau e iho ala a puka i kai o Honomanu, a ma ka aoao hikina iho he kahawai kuhoho a puka i kahakai o Koolau, a ia oe e huli pono aku ai i ka hikina, e ku mai ana kela aoao o ka lalani pali e pili ana ia Koolau. Ala oe e alawa iho ai ia lalo o ka lua, e ku ana na puu liilii he 16 iloko, aka aia a haule oe i lalo o ka lua, a alawa ae oo iluna e hai ana ka a-i i ke kiekie o keia maupuu, o na alanui hele e pii ai iluna o ke kae o ka lua a e iho ai ilalo, he one wale no. A ma ka pii ana o na puu me an lapa a hoea i kela wai anapanapa, aohe he mai pilikia ma ia mau alahele, maluna o na lio e hopohopo ole ai ke kamahele makaikai. He kilakila a he kamahao ka nani o keia kuahiwi, i pili pono i keia mau lalani mele:

          Ua nani o Maui ia Haleakala

          Ua ku hookahi kuahiwi

          A he mea mau no ia kuahiwi

          A he kapu a he kamehai i ka malihini

         

          Ka hulihoi loa ana no ka home.- Maanei makou haalele i ke kae o ka lua e hoi ana no Kula no ka home noho o ko makou alakai Edgar Morton, a hookuu iho la ka luhi o na kamahele makaikai ma ia po a ao ae Poalima Aug. la 3, hooluolu hou iho la no makou e honi ana i na ea oluolu o ia home, a e ai ana hoi i na mea ai ono a ia puuwai hamama e pauaho ole ai i keia heluna nui o na kamahele. A hoaumoe hou iho la no ma la po a ao ae Poaono la 4 o Augate, haalele ka huakai ia home noho o Part. Cockett. A hoo kuku hou iho la ke lakou luhi ma ia po a ao ae la Sabati la 5.

          Hora 2 auwina la ua hele aku ia kou mea kakau e lohe a e ike i ka haiolelo a Rev. S. Kapu ma ka luakini o Waikapu. O ke poolelo aia ma Isaia 48;18,19,20. I ka wehe ana mai o ke kaha i keia olelo, piha ko‘u naau i ka hauoli, a ia‘u i alawa ae ai i ke anaina, ala makou a pau iloko o ia hauoli hookahi.

          Poakahi ae la 6, haalele makou ia Waikapu i ka hora 9 a.m. no Iao Valley no ia wahi kaulana o ko kakou aina kaulana o ko kakou aina aloha, a ia makou i hiki aku ai ilaila, aia hoi he nani ia no. Olai ko makou mau hoa e hoolawa ana i na ohu o ia uka, e loa na lei rose, awapohi, lehua a me ka palai, ma ia manawa, haalele makou ia Iao Valley a huli hoi mai la ka huakai no ka home noho o Part Cockett @a Waikapu. Hooloolu hou ma ia po a ao ae ia la a po, a ma ke kakahiakanui o ka la 8 o Aug. hora 6, I huli hoi mai ai ka huakai no ka lalo ka ulu o Lele. Maanei ke haawi nei au i ko‘u hoomaikai nui la Edgar Morton a me Part Cockett, na makamaka maikai i hookipa ia makou me ka oluolu lokomaikai a me ka laua mau leole puuwai hawawa a ohaoha ia makou na malihini.

Me ka mahalo,

David K. Kahaulelio,

Lahaina, Aug. 17, 1894.

HE MOOLELO KAULANA

 

-:NO____

 

LOLENA LAUAE

 

Ka Makai Kiu

 

A o ka mea, kapa mau ia, a i kaulana nui hoi ma ka waha o na kanaka o

 

LIMA KILA UMII

Ka Weli a na Poe Haihai Kanawai, a o ka Puuhonua hoi a ka poe ake noho maluhia.

 

F.M.

 

[Mea Kakau.]

 

Mokuna 1

 

          "I keia hora mai nei no, ia‘u hoi e noho ana ma ka hale oihana makai," wahi a ke kiu.

          "Heaha ke kumu o kona make ana?" wahi hoi a ua kanaka la me ke ano kunahihi ino o kona nanaina.

          "I powa ia, a o ka mea maikai loa nae, ua paa ka powa i ka hopu ia, a ua hoike mai hoi kela kanaka powa, nau ka i hoouna aku iaia e hele e powa i ke ola o Mr. Make."

          I ke kiu i hoopuka aku ai i keia mau huaolelo, ua ike aku la nae ola i ka anehe ana iho o kekahi lima o ua Kalani la ma ka hope o kona lolewawae, nolaila, me ka eleu nui, ua uauhi koke ae la oia i kana pu panapana me ke kau pololei ana ma ka lae o Kalani.

          Ia wa hoi oia i pane koke aku ai: "Aole loa e hiki ia oe ke hoopuhili ia‘u e ke kanaka puuwai eleele, nolaila he paahao oe na‘u i keia wa!"

          Ua hiki ole ia Kalani ke pane mai, aka ua puapuai mai la nae ka ula nono ma kona mau maka, i ka ua mea he piha huhu no kona hoohoka ia aua e keia wahi keiki wale iho no.

          A liuliu iki, ua pane mai la oia: "Akahi no au a hoomaopopo ae i ke ano o kau mau olelo ia‘u i nehinei. Laki maoli no oe i kuu palaka ana, oiai in a au I manao mua ua ano hoohuoi oe ia‘u, in a la aole oe ma kena noho au e noho mai la, a ina la aia oe iloko o ka Iwakupapau i keia wa. He mea makehewa nae ia‘u ka huna hou ana iho no ko‘u hewa, aka no‘u no nae ka lolo, ina au i holo maluna o ka mokuahi Parisa i ka po nei, ina la aole loa au e loaa iki ana."

          "Ina oe i hoao e hana ia mea, aole la e kala oe i noho ai iloko o ka halepaahao, oiai ua paa ia moku i ke kiai ia. Ke hoike aku nei au ia oe o Mr. Kalani, i keia wa no au i hele mua ae ai e hoolimalima ia‘u a me kuu makuakane, ua maopopo no ia‘u i kela wa, aole he mea e aku ka aihue, aka o oe ponoi no. Oiai ua hele ae oe me na olelo hoopunipuni ma ka olelo ana nou ponoi kela lei olaimana, me kou ike no aole nou, aka no Miss Make kela lei, ke kaikamahine ponoi a Mr.Make ka on a milliona waiwai nui, ka mea hoi nana i hapai la oe a kiekie, ka mea hoi i hilinai ia oe me kona uhane maikai a pau. Nolaila he hana ino eleele loa keia au i hana aku ai maluna o kela kanaka, nolaila eia wale no ka mea maimai, e ku koke ae oe iluna a e haele pu ae kaua no ka hale oihana makai."

          Me ka ekemu leo ole, ua eu koke aeia ua Kalani nei, me ka hooko ana i ke kauoha a keia opio, ke kanaka nui a koikoi i na minute mamua iho, aka he pio oia na ka kanawai i keia wa.

          Mamua nae o ko laua oili ana aku iwaho, ua lawe mua ae la ka opio i ka pu mai ia Kalani ae, a olelo aku ia oia iaia:

          "He mea pono e hele mai oe me ka maikai, a aole hoi e ike wale ia mai oe he pio malalo o ke kanawai, oiai he mea maikai ole keia nou. ka mea hoi i maa i na maka o ka lehulehu ma ke ano he kanaka hanohano a kiekie no keia kulanakauhale. Ke ao pu aku nei no hoi au ia oe, he mea pono e hoike oe me ka pololei i na mea a pau, alaila ke manao nei au, aole hoi oe e hoopaa ia ana ma ka hale paahao."

          "Pehea auanei au e pakele ai?" i ninau mai ai ua kanaka la me ka leo haalulu, i kuliko ole me koaa ano mamua.

          "E hoolohe oe i ka‘u e ao aku ai, a na‘u hoi e imi i kou pono, a oiai hoi, ua ahona kou hoouna malu ia e holo i ko na aina e, mamua o kou noho ana me ka inea maloko o ka hale hoopaahao no iwakalua paha a oi makahiki. Ina aia la oe kela lei dalmana i keia wa, he mea pono e haawi koke mai oe ia mea ma ko‘u lima," wahi a ke kiu opio.

          "Eia no ia‘u, aka pehea auanei au e pakele ai no kela powa ia i na o ke o Mr.Make?"

(Aole i pau)

Hoolaha Hou.

 

Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai.

Oiai ua hoo kohu pono ia ka mea nona ka moa malalo iho i Lunahooponopono Waiwai no ka waiwai o Alvert Wailehua Haalilio o Waipio. Hawaii. I make kanoha ole, nolaila ke hai ia aku nei ka lohe i na poe a pau loa he mau koi ka lakou i ka mea make, e waiho mai i ka lakou mai koi me na oila I hoolalo kupono ia, ina paha ma ka mo@ki a mau ano e ae paha, i ka mea nona ka inoa malalo iho iloko o na malama eono mai keia la aku, a i ole ia o hoole mau loa ia aku lakou; a o na poe a pau loa he mau aie ko lakou i ka mea i make. ke kauoha ia aku nei lakou e hookaa koke mai i ka mea nona ka Inoamalalo iho.

CHARLES WILLIAMS.

          Lunahooponopono o ka waiwai o A.W. Haalilio i make.

          Honokaa, Hawaii. Augate 20,1894.

Hoolaha Hooko Moraki.

Mamuli o kekahi mana kuali hoike is maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o KEAMALU @ a me C. W. M KIKAUA kana kane mare o ka aoao mua, a me Sanford B. Dole, Kahu o ka aoao elua, ma ka la 19 o Iune, 1884. i kakau kope ia ma ka @ @, aoao 215, a i hooliloia ia H. W. Poomaikalani ka Palapala Hoolilo i kope ia ma ka Buke @ aoao 216, a mamuli o ka uhai la ana o na kumu aelike o keia moraki, ooia hoi ka uku ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanoe; nolaila, ke hoolaha ia aku nei o ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, o hooko ana ola ia mana @.

          A ke hoolaha hoi la aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila e hoolaha ia aku na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudaia ana, ma ke keoua k@ala o Jas. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka la 24 o Sepatemaba 1894, hora 12 o ia la, oia ka Poakahi.

          No ua mea i koe e ninau la W.C. Achi, Lolo ma ke Kanawai.

          Hanala i keia la 29 o Augate 1894.

K. H. POOMAIKALANI.

Hope o ka Mea Moraki Mai.

          Penei na aina i moraki ia:

          1.       O ka apaua 2 i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 1502, a Kuleana Helu 1540, ma ka inoa o Kahuiku, a ma ia apana he S3-100 eka ma Kalihi, Oahu.

          2.       O ka apana 3 i hoakakaia ma la Sila hookahi no. he 23-100 eka ma Kalihi i olelo mua la.

2509-4

Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.

KE HOOLAHA IA AKU NEI KA LOHE. I kulike ai me ka mana o ke kuai i hooko mo ia iloko o kekahi moraki i hana ia ma ka la 6 o Sepatemaha A. D. 1890, e WILLIAM C. AOHI o Honolulu, Mokupuni o Oahu, la C. R. Bishop. John H. Paty a me S. M. Damon, uo Honolulu lakou a pau, e lawelawe hana ana malalo o ka inoa hui Bishop & Co., kope ia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni Buke 226, aoao 245 a me 246, a i hoolilo ia aku e ua hui la o Bishop & Co. i ka hui Hawaiian Tea and Coffee Co. i kaupalena ia, ma Augate 20, 1892. Ke makemake nei ka hui Hawaiian Tea and Coffee Co. i kaupalena ia e hooko aku i ua moraki la, ola ka hookaa o.e la o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa e hookaa ai, a mahope o ke koi ana, a me ka hookaa ole maoli i ka hoolimalima maloko o ka hoolimalima i olelo ia maloko o ua moraki la.

          Ke hoolaha ia aku nei ka lohe i na mea a pau, o keia mau aina a pau, na pono hoaaina a me na pono pilikana maloko o ua moraki ia i kuhikuhi ia ai, e kuai la aku ana ma ke kudala akea ma ka Hale Kudala o James F. Morgan ma Alanui Moiwahine, Honolulu, ma ka POAKAHI la 24 o Sepatemaba A. D. 1894, hora 12 awakea o ia la.

          Eia ka waiwai i paa maloko o ua moraki la:

          O kela hoolimalima mawaena o H. N. Greenwell o ka aoao mua a me A. P. Maranha o ka aoao elua, I hana ia ma Iulai 1, 1886 a kope ia iloko o ke Keeua Kakau Kope, Buke 104, aoao 160-161 o ka aina i ikela o Koai, e waiho la ma ke Ahupuaa o Holualoa, Kona, Hawaii, ao ka manawa he kanakolu mau makahiki ka loihi mai ka la 1 aku o Iulai, 1888, ma ka uku hoolimalima he hookahi haneri ($100) dala .

          Kuike ke dala. Na ka mea e lilo ai e uku i na lilo hana palapala.

                   HAWAIIANA TEA AND COFFEE CO.

          Ma o Cahs. M. Cooke la

                   Ka Hope Peresidena.

2505-3

NA HAWAII MUA

          Aka e pono e lawe i ka pomaikai o keia mau mea maikai e haawi ia nei i na KEIKIKANE o ko

KAMEHAMEHA MAU KULA

a i ole o kekahi ae-

Hamama na Kula Sept. 3

Kakau koke mai ia

          Theodore Richards

o ke Kula hanalima ame

          Alice E. Knapp

o ke Kula Kumumua

KULA AO KUMU

ke wehe ia nei. Ma ka hoike ia e komo ai a i ole ma ka Palapala a ke Aupuni.

2505-1m

Hoolaha Hou.

E Haawi i na keiki Ai Waiu

A ME NA POE A MAIMAI

@

 

Hoolaha hou.

Olelo Hoolaha i na Ohua Holomoku.

O ka poe a pau e @ @ ohua maluna o na @ o ka @ Hooholo @

W. R. Godfret.

Peresidena.

W. H. Mclean.

          Kakauolelo.

 Honolulu. Iulai 17, 1894.

Hoolaha Hooka o ka Moraki a me ka Kuai.

Ke hoolaha ia aku nei ka lohe i na mea a pau, i @ ai ma ka mana o ke kuai i hookomo ia iloko o kekahi morakii hana la i ka i o Augate. A. @ e kekupu (w) nona kekahi inoa e ao. kupu @ Koolauloa, Mokupuni o Oahu ia James R. @ Jr. o Honolulu o kela Mokupuni o Oahu, kapeia maloko o ke Keena hakou hope o ao aupuni Buke 97 a ma na aoao @ a me @ a i hoolilo ia aku e na James R. @ Jr. iaia @ i make i keia @ ma ke ano Kahu o ka Waiwai o R. W. Hoku make ma ka hoolilo i hana ia i Maraki N. 1887. kope ia maka @ Kauai Kope Buke @ aoao ai a me @ @ ma ka ano Kahu o ka Waiwai R. W. Hoku o ua Honolulu la i make ke manao @ hooko aku i ua moraki ia no ka @ aelike iloko o ua moraki la ma ka @ ia o ka ukupanee a me ke kumupaa i ka @ hookaa ai.

          Ke hoolaha hou la aku nei ka lohe, o kela mau aina a pau, ua pono @ a me na pono pilikana iloko o ua moraki la. e @ ma ke kudala akea ma ka @ F Morgan ma @ lulu la. ma ka POAKOLU @ D. 1894. hora @ awakea o ia la.

          O ka waiwai i hoopaa ia @ oia kela:

          O keia mau apana aina elua o waiho la ma Koloa mokupuni o Kauai, @ puni o ko Hawaii @ Aina. nona@ mau eka I Kuda a me 17 Peka, a ma @ iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 7000 @ @oona Aina Helu @ ia J. H. @

@

          Kahu o ka Waiwai o R. W. @ i make

          Kuike ke dala. Na uku hana palapala i ka M. @, Lolo o ka mea e paa nei i ka moraki.

          Kakaula ma Honolulu. Augate @.

 

          Ua hoopanee ia ke kuai maluna @ ka POAKOLU, Sepateba @ 1894

PAPA! PAPA

AIA MA KAHI O

Lewers & Cooke

(Lui Ma)

 

Ma ke kahua hema o Alanui Papa me Moi.

 

E LOA A NO NA

PAPA NOUAKI

 

O kei a me keia ano.

 

Na Pani Puka, na Puka @,

          na Olepelepe, na Pou, na O‘a,

                   na Papa Hele, na Papu Ku,

                             me na Papa Moe he nui loa

NV PILI HALE O NA ANO A PAU

A me na

 

WAI HOOHINUHINU NANI

 

O Dna ano a @ loa

 

Na Balaki o na Ano he Nui Wa

 

          Ke hai ia aku nei oukou e na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou o hoolawa aku ma na mea a pau e ili ana ma ka laua oihana no ka

Uku Haahaa Loa,

E like me ka mea e holo ana @ o Laua a me ka Mea Kuai.

Hele Mai e Wae no Oukou iho

 

He Ai Hooulu Oi Loa

 

No ka hooulu Kamaili

          Ka Hoopohala mai ana

          Na Mai Ake Pau

          Na Opu Ai wali ole.

 

a me na olomakule @

Nawaliwali

HE

AI MAIKAI LOA

 

No na Pokii Hanai Lima ia