Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 35, 1 September 1894 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

i'& HHniimulu, Kauiil, no hniirtU keiki m»ti, <« M r«. Vi( t..r11 Ai»e i. <» k»- Wnmukui» o he kopaa m.t ka h'ipe loa u»rt ku makeke o Atu«*rika, l»e mau keneta o ka |mini h<H*kahi. 1U UI4U ht oia keia o ke kulanakMUhale nei i na kilikilihuue ua, ua iuahu*hua iki niai hoi knhi wai, a oU pu lioi iue na maiiiuaai i uoko ia Jho uei « ka ia a uaWuka ka lepo. M« k« iioopau ia hi»h o ka wiliko i» k« mahlko o Onomea ma kela tD«« U aku nel, hooliiki pu aku la k* heluna o na kopaa i weliia i ka mau to«H. Ile oo ko nui kela. r« pnkui i<* aen«i ma ka akau o k» \ln\9 Kaa Kinai Ahl Helu 1 l»e wahi haie hou, i waiii no ke kaa ili « «aiho ai. A ma ia haua ana, e Uko |hioo loa ai ia kaa kinai ahi me k« miuiUhl. A kein i'o*kahi iho, e liooinaka •i ka wehe o na kuia lu aupuni a |mu oka iU*pui»alika. Nolmia, e | MQ nn* Ika hoi na kumu ame na k«uiu*n« iuh ku lakou uiuu kulniA hOMUMUao iiio ma ia ia a mamua iho (Mhii. E liiki uiai ana he puali kt*aka lio i H«aoialta uei nui ka uiokuahi mua e tipa mal hou ianei umi Kina a me Upana raai, « e nolio ana iakou WU nfi e hauwi mau |k> lealea ai uo ka poe e niakahehi a e liwle aku ana • Ike i ka Inkou mau inea hann akauiai o ke ho ana a iehia. H« piha ohua uui ka Malulaul i iMmhikihiki mai ai i ka auina la iho nei» he* 41 mau ohua kapena ahe 7o luau ohua oneki. l'a ps« mai uei i ka hoi ko Ilono)ul« Uf\ |M>e makaheiii kanu kope i l««U» aku uei i na Koiia a me n i kamaiii kuln i pau aku nei i ka hoi i k« hooinahn i ko iakoii mau home. Wahi a ua tohe, aia ka makai o ke aw* lau o l'uul«»a kekalii lua wai aoinoi ehu nei nn i»a la Salxti a p«a t «> o<>ke na kamahele i ka inu a lub<*. He iii« a lit«n ka hu waie aua «« o keU w«i maliiila, a e mnlama lua nae t> na (kh* nona keia luawai, o oiiki aku auanei na |>->puki, pau auhe lau kanii. Oke kuli ke •U, o ka loh«* k.t make. O kahihia malaina h.-ile h«H>kamakaoui i hopu ia ai he elua mau kane * wae oiau wahine l\»raui ma ka pe o ka la S o «te ma Pawaa, M hookolokolo ia iuiua u ka Aha Apana i ka anina la l'oakahi iho M»i, • oa lioopii ia hookahi o iakou •i« «> l.<eon ileuani:, he ?::» a me na koini he $3.4*», uo ka newa i hoopti U al. M«w«ena o ni ohua a ka Malula•i i lualui enai ai i k.t l\»alua iho nei f o Rev. J. a uie J. K. X*feftk», na taU o k« pap i luMipaa |HQ4 koho |)aI«U o ua onaiia o Ko* ll«l« T Kon« a iue Kau. Mai a Uiua i k»bc i* ipai *i, ui koki.ke i kn 400 *• ii«a o ka poe i hoohiki ma ko UkOQ ouhele o ka mokupuni uul. 201) • keu o keia heluu\ ae la W«ioM 9 he mau Hawali ponoi ma--0)4. O keU oiau aneo alil paakiki S. H. Miknki o Waimea, J. KaelenmkoU • Kailua • vat I>. Makaiuai, •• Uwe i ka hoohikl. Nui ko Ukou nuoao, i ke kaa ana na iakou e «Ukki •• 1010 Ilawaii «• Hvui« !u'u a m« *• wahi e ae.

I ka Poalima oka i hifla, ua ku niīii ma keia awa ka mokukaua pananaiki IkriUniA Hyacinth, kaf>ena M<sy, he 13 ro»u la holo mai Beritania G>!aineh!a imi. ī holo mai oia e pani i ko ehampi'in wahl maanoL Aole oi;* i kipu m.i i ka hae o ka ka mea aohe ia he moku me kn bUari kipa fllrtha. Ke oleio ia nei, eia o H;tku FUndolph Church»H, kekahi o na lunamakaainana o ka ttale Ahaolel» Makaainana o Beritania nul, ma kona alanui hele ma Amerika mai e hoohiki aku ai I ke panalaao o Ausiar<i}ia. Ina pela, alaila e kipa mai ana oia ma ka paredaiso o ka Pakipika e ike i kona wao webi a me kona ea oluolu laau hipiau.

1 ka poe e noi mai nei, 6 hoouna aku na lakou i ka oupepa Kuokoa i keia raau la hope, ke hai aku nei makou ia lakou, ua hauoli loa »akou e hoolawa aku i ka nupepa, ke hr>okaa mua ia mai ka auhau o ka nupep* no ka hupa i koe o ka makuhikī. l':t paa Io;i ko makou rula me ke dula kuike wale ne e loaa aku hi ka nupepa. E h(»olohe i keia a o lilo kakou i mau hoaioha oiaio.

O kela haole nana i kipu I ka nou popo (Jeorge Wood o ke Cre3eentg n®na ka iaoa Arthur White, e kali nei no ka hookolokolo ia aku o kona hihia imua o ke kiure, ua lawe ia ae me ka mai a ke hoomalu ia nei ms ka hule piahao o Kawa. No ka mea, ua maiiao ka I>»io Kuhina, aolo i lawa kona mau hope naiia i hela mua, a nolaila i kii ia ai e hoU hoi e hoopaa ma Kawa.

Ma ka mokuahi Waila o ka wehewehena kaiao o ke Sabati aku nei, i hoi mai ai o Peresidena Dole mai kana huakai hoomaha pokole aku nei i ka moku a Hina. Ua kui mai ka lono, ua hoopomaikai ia ka Peresidena ma ke ku ana iaia he eha mau dia ahiu o Molokai, a i na keiki pakahi a ka lunakanawai kiekie, oia o Albert a me James, he eono dia pakahi, a ua pupu hoi i ke kipuka ili a Kale Kauka he eiwa mau bipi bulu ahiu. Eia na papa hoopaa inoa a me ninaninau o ka mokupuui o Oahu nei, ko noho hou niai nei i keia mau in:t ke kakahiaka a rae ke ahiahi. Nulaila, oka p«>e i koe e helo ae lakou e hoopaa i ko lakou mau inoa i loaa kela pomaikai koho halota i miuamina nui ia o ke kanaka kuokoa a aloha aina. Ua pau ka apa ana e na llawaii mauli e k ili wnle ai i ke ahe a ka makam, oiai uft hoohoka la mai na kiu "aohe lewalewa iho M iae i hele aku nei i \Vtisinet<>na, » e hoi mai nei me na naaii luuluu. Ua hai.a. —Ma Kalaupapa, Moiokai, Aujr. 19, 1804, ua hala a ua haalole mai la i keia ola ana o Mrs. Mele Adamu i ke kaualima a oi o kona mau makahiki, o Iloiualoa, Kona Akau, Hawaii, konu one haiihu. Ile kupa ahe kamaaina oia 110 " Kona kai opua i ka lai, Opua hinano ua malie." Ua haalele iho oia mahope nei he kane, a he kaikainahlne liookahl »\ me ka ohana e noho u aku ana nona nia kela aoao o ka muliwai eehia o ka make. Walohia wale.

lu' lohe ia nei mallonolulu, o haalele ana ka mokuahi u Toyo Maru" iu I.ipana ma ka la G o Sepatemaba j si hoohikihiki mai no keia awa ia 1,000 uiau liinahana lapana. Ua hoop»»P» loa ia ka holo ana mai o keia puali mamuli o ka pau loa i ka hoolimaiiiua ia o na mokuahi kupono e ke Aupuni o lapana no keia wa kaua me Kina. Maniuli oka hooikaiku nui ana, a me ke kokun pu mai o na iuna aupuni lapana lehulehu, ua ohi ia na limahana a ua hoolimalima ia ona mokuahi nana e lawe mai i na limahana. 1 ke kakahiaka Poakahi iho nei, Aupite 27, ua hekau mai ma ka nuku o Mamala ka mokuahi Belgic he umikumamakolu mau la holo mai lokohama mai, me 7 mau ohua kapena, :>2 mau lapnna a me 1020 mau t«na ukana no keia awa. Ua pili koke aku na luna o Ra papa ola, :<ka, ua ike lakou, ua kaawale ka moku aoho wahi mai iki o luna. Ua i h»I koke mai ke kauka o ke awa, kahea ia na iula o ka papa ola a mahi'ua ia he halawal. Ua hooholo ka )>n;>u muhope o ke kuka ana, e hookomo i ka moku iloko o ke awa a e j»»p i ia na poe o uka nei o ka aina aole e pii aku iiuua o ka moku, koe na luna o ka hnle dute amena ngeiia oka moku. Ika hora lo ia auina ia, ua hookomola mai ka mokuahl a hoopili ia ma ka uapo mokuahi o ka Paklplka no ke kiola mai i na ukana. O na ohua kapena, ua ae ia lakou e lele mai iuka nei, a o na ohua oneki lapana, ua hoomalu ia ma Kahakaaulana a I keia la e hookuu ia mai ai. Ma ka hora 3 auina la Poalua mai, ua haaleie mai ka Isel£lc a hol loa aku la no Kapv kiko.

O ka mea hoc oi keNkela l«ja i hiki m.ii i Haw&ii nei mnluna o ka mokuahi Amwa o ka i*i«on« aku nei i hala, oi* ka ike piha ia o k& H r p<ilwiika o Hawnaii e ka lika nui o Amenka Iluipoia mi ke «no he I«Ia iloko o na ohina aupuni o ka honua nei. Mamuli o ka iukoauik d o ke Kuhioa Haleh, ua h&awi ae ka puali puhi ohe oka Repubaiika Hia ke Kuea oka Uotele liawaii ika po Pmoīio aku nei, i anaina puhi ohe manawalea no ka hanohano oke kaukaualii Couutess o Gla«gow t Beritania nui. A mahope oke kam honehoue ana ona ieo ona ohe a na keiki, ua kena ia aaai la o Mr. Berger kumu puhi ohe e hoike aku : iaia imua o ke Counte««, a ia mana- | wa i pahola kino mai ai ka maiihini aiiiwahine i na mahalo ponoi ana i ike kumu puhi obe no ke anaioa puhi ohe lea i panee ia aku nona, a ua hauoli loa oia i ka lohe ana i na leo me!e .Sekotia hoohauoli e puhi la ana nw la po tna keia wahi, he mau tausani inilo ka mamso mai kona one oiwi mai. Ke pii mai nei ka maea o ke puhi okolehao ma Kooluuloa, a ua iilo i hana piepiele maoli e loaa ai ke ola o ka noho ana. Ua komo kiuo maoli kekahi poe pake o Kohana e noho la iuka kuuhiwi iloko o keia hana, aka aole nue he paa iki o na eueu haihai kaoawai. Ua puhili na ike o ka maka at»to o ka liope makai uui ona Kooluu. Maliapaha no ke akea loa a waiho kahela ana o na ap iua ke kuiuu o ka ulu mai o keia kupuino naim e hoolahea mai nei i na p;tli hauliuli. Ina pela, alaila e muhelehele hou i eluu uiau luna aupum kukaawale no ka oihana hnouinlu ma ia apaua, a malia ma ia hana nna e houmahuahua ia hi ka in ikaala o ka hoomalu ana ma ua apana elua. Nolaila e hakilo pono i na niea ino e ulu mai ana •.loko ona puna, no ka mea he pepeiao hoolohe ko ka Hepuhalika nia o a iiiiianei. Ua hnla aku i ke aupuni uhane i ka nuhia l.t Poaono aku nei i hala, Augate 25, o Mrs. Sisan, wahine a ko makou iioaloha oiaio Mr. Enooh Johnson, uiahope o ke kaa ma'i loihi ana he mau malama lehulehu a me ka imi ia an* o na lapaau naauao apau e o\uolu ai, eia nae ua oi aku ka nia'i mamua o ka iko o ke kanaka. Ma keahiahi Sabati mai, ua manelo ia aku kona kino kupapau e ke kaoo nui o na makamaka a me na hoaloha a lmna ia ma ka ilina o Kawaiahao, e moe inalie ahiki i ka la o ke koikl a ke Akua e hoala mai ai ina malfe apau. Walohia wale oia i hele aku la. Ile oiaio he haawina luuluu kai hooili ia iho maluna o kona kokoolua, aka e uwe naauao kakou ka poe e ola ana no ka mea aloha i hala, no ka mea o ko alanui ana i hele aku la, oia no ka pahu hopu o na mea kino uhane ola apau e hele pu aku ai.