Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 36, 8 September 1894 — Page 1

Page PDF (1.59 MB)

This text was transcribed by:  Dylan Moniz
This work is dedicated to:  Charlene Rutkowski

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

W. R Kakela,

@ he kolua ma ke kanawai. @ @ @ Palapala.

Antone Rose,

Loloa he Kokua ma ke kanawai. Luna hooiaio Palapala. @ @ @ @ Kaahumanu.

Allen & Robinson, @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ loa. No ka @ @ makemake ana e ku @ @ ike kumaka.

E. G. Hitchcock @ Waikiki,

@ Kokua ma na me a mau @ pulu ana malu ke @. @ @ @ @ @. Hilo, Hawaii                 2370

Wilder & co. Waila Ma.

Mea kuai papa a me na lakou @ iulu hale o na ano a pau,  a me na mea @ a pau e pono ai o la hale.

@ @ @ @ me Papa.

James M. Monsarrat, @

@ @ Kokua ma ke kanawai

Mk luna hoolalo Palapala.

E haua no na palalpala huai. Palapala @ @ a @ @ @ @ @ @ @ @ @ olelo Hawaii. @ na ka @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ waiwai paa.

J. T Waterhose Walakahauki.

Haleknai o na ole Nani Panio!

Lakohao

Na Lako Hana Mahiko

@ @ @ @ @ @

Alanui Moiwahine, - - Honolulu

Ke Kula Hanai kaikamahine o kawaihao.

E wehe kou ana ke kala Hanai kaikamahine o kawaiaha ma ka poakahi. @ on a Nakoa a me ua kahu keiki e makemake ana a haumea i @ kaikamahine i keia kula. E haumana @ mai lakou i na noi i ke kokua @.

Miss Elizabeth F. Gilman

Na kanaka Dr. Liebig & co. Na kauka no na mai kuluma malua me kuulala.

@ @ @ @ @ ka @ @ @ @ @ @ @ @  @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ hoo makemake @ @ @ noho ana mam, ke @ a ne ua @:  He hookahi emole $1 @ @ mai a ame hoouna a aku luna ua ka iki nioi i keia nua e puke mai ana ana @ mai M. Puke @ @ @ @.

Hoolaha a ka Lunahooponopono Walawaai.

Ua Hookahi pono ia mauka mea kona mea malolo iho me ka palpala kauka hoopili pu ino ka waiwai . Kahe @ mako hauuhi koolauloa, Oahu nolalia ke hawaii ia aku neu ka lohe i na mea a pau e waho mai i ka lakou maua koina i ka waiwai o ua S Kahele la i hoomio pone ia in a paha oia ka marake a ano e ae ia @ Hawaii ma kona keena lolo ma Alanui keina Honolulu Moa paai o Oahu. Makou mai o na malama eono aole ia e hole mai ioa ia aku no. A oka poe a pau i ale mai i ka mea i make ke akuoho ia @ @ e bookaa koke mai ka mea uano ka no maiaio iho.

Kekauaua ma Honolulu. Aulele

Lauahooponopono me ka paipala kanoho i @ @ @ @ @ @

Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai

Oiai ia hoolohe pono ia ka mea nono ka inoa walolo iho i Lunahooponopono waiwai no ka waiwai o Alber Waile ole noloha ke nai ia aku nei ka lohe i na pee a pau loa he mai i ka lajou mau koi me na bella i @ ku pono ia in a paha na ka monokia mai ano o oo paha i ka mea nona ka inoa malalo io @ o ka malama eono mai keia la aku a ole ia o ma i make ke kauoho ia aku lakou e houkoa kake mai i ka moa honoka inoa malalo iho Charles Williams.

Lunahooponopono o ka wai wai o a W. Haa @ i make.

Honokaa, Hawaii Aukake 20, 1934

Li ka Moi o Korea

O ke kii maluna me ola no ke kii o li ka moi o korea ke kanaka hoi nona na Aupuni o iapana a me kina e kaua hookahe koko maui nei.  O korea,  he aupuni anemoku ia e waiho nei ma ka hikina o Asia. e noho aku auhau ana malalo kina a nona ka ili he 79, 414 mile kuea ka nui. Ma na ike a pau i makili iki mai i waho nei o ka malamalama he aina mauna hookoa keia a pau i nee papa ka pili o ka ululaau ma he aina mauna holookoa keia a pau i nee papa ka kekahi mau apaname na awana momona kuponp.

Ka moiwahine o Korea.

O ke kii ae keia maluna o ka moiwahineo Korea kekahi o na mea paahana i hoea mai ai keia kaua mawena o Kinaa me lapana.

Ka Hoike Piha o ka Huakai a na Komisina Auee Alii Wasinetona.

Mamuli o ke omaimai o ka Peresidena, ua keakea ia kona ike ana aku i ke Komisina Anee Alii o Hawaii i ka auwina la onehinei, Wahi a ka nupepa, "Washington Star" o ka la 16 o Augtae,  a o ka lakou hana me ia ma ke kakau palapala wale no a pau. Ua hoomaopopo ia ua hoopii maoli aku lakou i ka Peresidena e hoohana i kona kulana oihana me ka Aupuni Hawaii no ka hopena e loaa ai on a aku hoomau i ka moi wahine i noholii a me ka mana e hiki ai ke malamala ai oia ma ke ano i ku kona hanohano o ke ola ana. Ke oleoloia nei, he hoolala hou keia mai ka hoolala manao kumu mai e uku maoli mai ke aupuni o Amerika moiwahine i kipaku ia no kona hookahuli ia ana mamulu i ka ohu  mu ino o ke kuhia Amerika hui puia i pauStevens a me na aliimoku o ka moukaua Bosetona.

Ua haahele mai ua poe kumuisina ia l kaia kulakaunahale i ke ahiai nei a ua hoi aku la no ku lakou home mokupuni pela ka manao ia maanei iho nai lajou no kokoke e umi mai ia pau loa a ua hoole paakiki mai i ka hoike akea ae i ke kumu o ko lakou hele ana mai i keia kulanakauhale a pale no ma ka ike aku i ka ea huna koe wale no i na luna o ke aupuni. Ia lakou ma Wainetona nai, ua kamakumailio

lakou me kuhoa Greslum n me kekahi haleuna o ka poe ahaoleo uka i ko lakou wa maanei e aiwana wale ana ua ike piha aku la ja presidena i ka republika o Hawaiii peka e ike lea ia ai in a ua hoao na komisina aneo alii e hoopanee aku i ka ike aupuni ana alaila ua koohoka loa ia lakou.

Kikako, Aug. 16-Ua hoeo mai ko liliuokalani mau komusina -Samuel Parker,H.A Widemanna me J.A Cummis-ma Grand Pacific Hotel i keia po, ma ko lakou ala e hoi ana no Honolulu. "Aohe"i nelo haahele loa ka makou misio na," wahi a kekahi a na komisina." Ua loaa ia makou ka hoike ana aku i ke kulana ma kona mau ano kupono a pau. Ua upu e no hoi ma kou e hiki ana mai o ka repubalika. Ua haulepahu makou ma i amea oiai ua ike o Peresidena Cleveland us Kupono iaia ke ike aku.  Ike iho la makou aohe mea e ae i koe a hana ai o ka noho wale aku np malolo o ka Repubalika me ka manaolana malia ma kekahi ia e loaa ai on a luli ana.

He mea hiki ole ke loaa ka mana hoomalu i ka aoao anee alii no ka mea ke kono nei o Doile a me kona aoao e laew i ka hookiki e kupaa malalo o ka repubalika. Aole he loaa o ke kokua ia e ka hapanui o na kauaka iki keokeo a aole loa aku hoi he kokua o na kanaka maoli. Oia iho la ke ano, a e ike oe aole he wahi laia no ka oni paa.

O kela olejo ia e kali wale ano na kanaka maoli no ka ike ia mai o ka republika e ameriaka huipuia alaila lawe i ka hoohiki kupaa aohe oiaoi. Aole e lawe ana na kanaka maoli i ka hookiki. He haawi nei ke kimikanawai i ka mana a oi aku i ka peresidena mamua o ka ke kumu kanawai i ka mana a oi aku i ka Peresidena mamua o ka ke kumukanawai o 1852 i haawi ai i ka moi ka mea iaia maoli ka mana e hoomali malun o ke ola a me ka make a ma ka waiwai ke ae oia.  HE Repubalika wale no ma ka inoa a aoleloa e mau aia wale no a hoakea loa ia aku.

Wasinetone, Aug 16 Mahope o ka noho ana kiheahea i ka halawai a ke komite o ka na aina e o ka hale lunamakaaluana nui ua hoe holoia he olelo hooholo hui hoomaikai mai a Amerika Huipuia aku i ka Repubalika e Hawaii a e waiho ia aku ana no ko ka hale hoapono mai i ka wa mua loa. Eia ua olelo holo ia:

E hooholoia ke pahola aku nei ka aha senate a me ka ahaolelo luna makaainana o Amerika Huipuia i na hoomaikai i ka Peresidena o Hawaii ma o ka lawe ana lame ka maluhia i na hana a me ia i koikoi o ke aipuuni e like me ai i hoikeia ma ke kukuluia ana mai nei o ke ano aupuni repubalika.

Kapalalakiko Aug 23 O na komisina Samuel Parker H. A Widemann a me J.A Cummins o Hawaii ka poe i hele aku i Wasineto na e ike ia Peresidena Cleveland he malama ae nei i hala a i hoi mai ianei i ka poalua e huli hoi aku ana lakou i keia ia no ka home.

Ua holo aku makou i Wasinetona wahi a Samuel Parker i loaa ia on a pane mai ke aupuni mai no ka mea pono e hana aku ai a ua loaa mau ia makou. Oia keia aole hiki i ke aupuni i keia wa ke keakea mai a o ke ano nui ua like me ka manao o ka aha senate i kekahi wa aku nei i hala. Eia nae ua loaa no ia makou kekahimau hoohoihoi ana o ke ano koikoi maoli oia mea he malu loa aia a hiki makou i Hawaii alaila hoike aku ia ka pow nana i hoouna mai ia makou. Ua noho au me ke kuhina Greshman ua ike a ua kamakamailio me ia kokoke e pau loa na la.

Ka Moi o Siama.

O kulalanalona 1. Moi o Siama aia oia ma kahi kakoke i ke kanaha mau makahiki. Ua noho alii ola no umikumaono makahiki a ola ka ewalu o na keiki mai ke kanawalu mai o ka kona makuakane mau keiki.

Mawaena o na hana hou i hookomo ia mai iloko o Siama i kona au oia na laina telegrapha, na kaa hapaumi na kukui uila a me ke alahao no ka hoeueu ana i na waiwai oloka loa aku o ka ain. Ua kauoha oia e kukulu ia on a kulanui Europa a me on a hale hoahu mau mea hoomomoa oiai o kona loaa makahiki aia ma kahi ka $10,000,000 a o na auhau ua kaumaha maoli no ke hooohalikelike ai oia nae he makemake ia no oia e kona lahui.

Ke olelo ia nei o ko ka moi ahana aia ma ka ekolu haneri mau wahine a me kanawalu kumamahiku mau keiki.  Ia lilo oia i makuakane i kona wa he umikumalua mau makahiki a he kanaka opio akeikeu ke keikialoo.

O kulakanakona he moi ola ma ka hana a me ka olaio. O me eka aina a pau iloko o na mile kuea he 250,000 iloko o Siama nona wake no. Nona ponei wale no ka pono maluna o na kumilaua a pau ma na ululaau, a o na maine o na sapire a me kegula, ke hoohana ia nei no kona pomaikai wale no. Oia hoolahi ka haku maluna o kona mau makaainana he umi milliona. O na kane a me na wahine, oia kana mau kauwa kuapaa, a mailoko aku o kona halealii e puka aku ai ka huaolelo una no ka make a me ke ola, a o kana mau hana ano nui wale no ka mea nana i keakea i kona nohoalii ana mau ka piepiele ia ana e na hana ino haalele loa i kiheahea ia aku makuna o kekahi mau au nohoalii mamua ona.

Ua pomaikai loa oia nei mamuli o kona hookomo ana mai i kekahi mau mea hou iloko o kona aupuni. Ua hoonaauao ia oia e kekahi kukmu wahine beritania,m alaila komo iloko o ka hoomaama ana i ka oihana kahunapule. Mahope o kona puka ana mau ua loaa iaia na kumuao Beritania a hele maikaikai honua a oi loa aku mamua o kekahi moi e ae o Siama. Ua haawi mau aku oia i na dala i na misiona a ua kono mu in a misionari i kana mau anaina ike alii. Ua kukulu iho oia i hale hana hou lehlehu e ae ua hoike mai oia i kona hakihaki ana i kekahi mau kapu o ka noho ana kihiko.

Ke aliikui kedive Mahiai o Aigupita.

E pulama mau ana o abas pasha paso ke aliikui opio o aigupita i kona makuahine a ua oi ae kona kulana keiki maluna o kona mau alakai oihana a pau o ke Aupuni. Ke olelo ia nei oia kekahi o na wahine o aigupita a i pakui mawaho ae o keia oia kekahi o na wahine naauao loa. Ke ola nei ke aliikui e like me ke ola ana o ke kanaka mihiai beritania a amerika. A ia ke pili pu la me kona hale noho koubbeh he aina mahiai he walu haneri mau eka ka nui. Maluna o keia aina e mahiai hoomaaamaa nei oia ma na ano e loaa ai ma enolani a ma amerika.

Ke olà nei no ka Ninau Hoohuiaina.

Ua hoolaha la maloko o ka nupepa commereial Advertiser o Kikako ke kamakamailio o Peresidena Harrison i Pau ana o ke kumuhana o Hawaii ua lawe loa ia aku ia ninau a kaawale mawaho aku o ke kahua kalaiaiaina a ua make loa hoi ka noonoo ia ana o ka hoohuiaina nome ka naauao kiekie ike mua i ka pili ana koko wahi a ka pane. He aupuni Repubalika kuekoa o Hawaii i keia mua aohe kanaka ike e. Eia kau e olelo ai in a i hiki mua mai ke noi hoohui ia hawaii he eono mau malama mamua ae o ka hiki ana mai ai imua o u in a ua kaawale a akaka ka hopena.

Na alahele elua o ka hauoli.

Eia he elua mau alanui no ka hauoli i loaa hioe io nei i kekahi poe naauao: No ka piha inaina e hele holoholo ia ma kahi akea e hanu ai i ka makani me ka hoeha ole aku i kekahi poe a kauhaua ole aku ia oe iho he kanaka naaupo oe. No ka palauaielo e helu oe i ke kakani ana o ka wati; e hana oe pela no hookahi hora, a e hauoli ana oe e wehe ae i kou kuka a e e hana e like me ke kanaka.

Ka ohana Lahui.

O keia malalo iho na huahelo i hoolaha hpe loa ia. Eia ke ola nei ma ka honua i keia ia ma kekahi kokoke i ka 1,450,000 ka nui o na kanaka. Mailoko mai o kela heluna he 500,000,000 wale no a i ole hookahi hapakolu i paa pono ka ili i ka heaahu ia i ka ole he 230,000,000 ke hele olohelohe holookoa kuluma mnei he 700,000 o waena wale no o ka puhaka kai paa i ka uhila. Mailoko o na hale he 700,000,000 e noho nei maloko o na pupupu a me na ana oiai hoi ke koena he 250,000,000 aole los o lakou hale a aole wahi e malumalu ai.

He Baibala nui a ka Launa Ole.

O ka baibla nui a ka launa ole ma ke ao nei, aia no ia ma ka hale o ka Pope. HE baibala i kakau lima ia ma ka olelo Hebra. O ke kaumaha o keia buke, he 320 mau paona o he moolelo kekahi e pili ana i keia ba bala. Na kekahi ludiao Italia i ike i keia buke nui a hoike i ko lakou kumukuai i manao ai oia hoi e like ke kaumaha o ke gula me ke kaumaha o ka baibala . Ua hoole o Pope Julias 11 i keia wa o ka waiwai io o ke gula nona ke kaumaha he 23o mau paona alaila aole e emi malalo o ka $300,000. He kumukakuai nui maoli keia i haawiia no ka buke.

Na Luna Dute o Kina

Ua komo aku o Haku Robert Hart e noho luna Nui no ko Kina Oihana Dute i ka makahiki ua hiki aku oia i kaupoku. I ka 1861 he ekolu wale no mau makahiki a iloko o eha wale no mau makahiki ua hiki aku oia i kaupoku. I ka 1861 he kolu wale no mau awa kumoku o kina i ae ia i na haole e komo aku ai i keia wa hoi aia ka nui ma ka kanakolu oiai hoi ua oi aku mamua o ehiku mau haneri haole a me ekolu tatsuni mau pake e hoohana ia nei ma ia oihana a ke kiai makaala loaia la na kapakai o kina e na manuwa o ke ano hou loa mai nei o na mokukaua,

Aia ai Rev. S.L. Desba, kahu o ka ekalesia o halli ma hilo ka haiolelo o na anaina pule hui o kawaiahao a me kaumakapili i ka po o ka la apopo ma kawaihao. E hele nui ae e lohe i ka olelo i hoiliili ia a akoakoa he puapuai wale no.

He Moolelo Kaulana

No

Lolena Lauae

Ka Makai Kia

A o ka mea i kapa mau ia a i kaulana nui hoi ma ka waha o na kanaka o

Lima Kila Umii

Ka Weli a na poe haihai kanawai a o ka puuhonua hoi a ka poe ake noho maluhia.

F.M

Mea Kakau

Mokuna I

E Noho malie oe aole i make oMr. Make aka o ko kanaka aae i hoonua mai ai ua paa iau ka hopu ia i ka po nei. I kamailio aku nei au i kela mea i eahi mou e puiwa koke ai a pau koe hoi keia hana, nolaila ke hoike aku nei au ia oe i ka hale oihana makai aka e haele kaua no kahi noho o Mr. Make. A kelana nei kou manao e hiki ana no ia iaia ke kala mai ia oe aiai he mea hoohilahila loa keia i ua kanaka kalepa kiekie o kela kulanakauhale.  I ke;awa ua haeke mua aku la laua no kahi noho o Mr. Kalai a ilailaua haawi mai ia oia i ka lei diamana na me a bona dala nui ana i lawe aihue ia manalako ae o ka waaihona dala o Mr.Make a paa ma ka lima o ka makai kiu opio.  Ia wa ua haele aku la laua no kahi o Mr.Make. I ko laua haea ana aku ua koolipa mai la o Mr, Make ia laia me le la aohe he hewa hana ia aka i ke lako;u bogo ana nao maloko o kena keena kakau. Ua hoike aku la ka opio i na mea apau ia Mr. Mike mai ka lei salamana a ke dala maoli ne ke boboi pu aku o ka opio he mea maikai e kipaku loa ia o kaani mai ke kulanakuahale aku o Nuloka a e holo oia no na aina e he oi aku hoi ia mamua o ka hoopaa ana iaia i ka halepaahao mamuli o na wehewehe a me ke noi a ka opio ua ae aku la ka on a milliona i kela mea nolaila ua hookau ia aku kela kanaka hana karima nai e hele me ka hoopaa iaia i ka halepaahao. Mamuli o na wehewehe a me je hoi a ka opio ua ae aku la ka ena milliona i kela mea noalila ua hoolau ia aku kela kanaka hana karaima nui e hele me ka hoopaa ole ia ma ka halepaahao o ke kumu wale no no ka maikai a me ka maemae o ka naau o keia opio puuwai koa.

Eia wale iho no na huaolelo i kamailio la aku e Mr.Makei ua kalani ia he keu a ka ehaeha o ko‘u naau. I ka ike ana ia oe ma  keia kulana oiai o oe ka mea a kou naau i bilinai nui ai mawaho ae o kau kaikanahine ponoi. He mea no hoi oe au i manao nui ai e ilio aku ana la oe i keiki ponoi nai ma keia mua aku aka i keia wa nae ua hoopiliua loa au ia oe. Hlaila e hele a mai hoike hou mai i kou mau helehelena imua o kou mai maka. I ka hala ana he elua mau hebedona mahope mai oia wa ua hoookau ia aku oia maluna o kekahi mokuhai e holo ana no enelani a aole loa ia kanaka i ike hou ia ma ke kulanakauhale o nu loke.

No ke kanaka powa hoi ua kipaku pu ia oia maluna o kekahi moku e holo ana no Ameika Hema. He elua mau mahina ma ia hope mai ua malama ia ae he anama mare hanohano maloko o ka home o ka onamiliona kaulana Mr.Makle a boolilo ia iho la ka hooilina wahine waiwai nui Roalina Make i wahine mare na ka opio puuwai waipahe a koa wiwo ole o ke keneturia 19 Lolena Lanae.

He mea e ke kaulana o kaona inoa mai kela pae a keia pea o kela aina puni ole.  Ia wa no hoi ua hoolohu aku ka makuahonoeai iaia i Peresidenaa luna nui no kela banako nui aka aole no nae i pai oko ka lia ana o kona mnaau i kana oihana i makemake nui ai oia hoi ka hanu ana mahope o ka meheuo ka poe hana hewa. Ua lawa nai oia i kona mau makua ponoi a noho pu mr laua. O keia na hoopomaikai a ke keiki hoolohe i na ao maikai a kona mau makua.

Mamuli o na hooponopono noneau ana a keia opio ua ii loa ae ka waiwai o kela banako a oi wale ae maluna o na heluna dala hiki ole ke hoomaponopono ia. He oluolu maikai ko laua noho ana eiai ua like ke aloha mawena o laua. He elima mau makahiki mahope mai ua make iho  la kela mau waiwai nui a pau maluna olaua ne keiki. Ua hanau ae hoi mai ka puhaka mai o kana wahine nani lua ole, he elua mau keki nunui mahaha. I ka hala ana o hookahi makahiki o ko laua noho kanikau ana no ke laua mau makua aliha ua hoolohu aku la o Loena i kekahi kanaka kahiko o ka banako e noho ma kona wahi a ua holo aku oia me kana wahine e makaukai i ke ao holookoa maluna o ko laua mokuahi ponoi.

Ka Hopena

I ka wa e nakulu ai olokoo ka opu me ka eha a hele moku ka lepo alaila e hoao i ka Chamberlians Colic Cholera a me Diai Roes Remedy laau lapaau a e ol aku ana kou mahalo ke ike ow i kona hopena. He oluolu palekana e puhili ole/

He oluolepalekana a puhili ole he 25 a me 50 keneta o ka omole a e kuai ia no ma na halekuai lapaa a pau. Benson Smith & Co nu agena ma ko Hawaii Pealana.

O ka oi ma ke ao holookoa Oia ka W.D Woodring o Bordly Kenteke e hoolaulana nei no ka Chamberlins Cough Remedy. Ke kamalilionei oia ma kona ike ponoi iho i ka inu ana olaila kona a me ko kona ohana ola ana mai nei no ia mei ka loaa ana i ka kunu koikoi loa a me ke anu a ua hooholo oia o keia laau lapaau ka honua nei. E Kuai ia no ma na Halekuai Laau Lapaau :  pau. O Benson,Smith & Co, na agena ma ko Hawaii pae Aina.