Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 41, 13 October 1894 — Kealoha me Kona Ekalesla ma Kalaupapa. [ARTICLE]

Kealoha me Kona Ekalesla ma Kalaupapa.

O Rev. C\ M. KealoUa, he kahu no Onomea Ililo, a i kuhea ia i kahu io na]hipa ilukoo ka ehaeha, be wahi kiao pahaahaa kona me kona naau kihipwhiwi kihikihi, kona papalina poepoe, kona noonoo kuhohonu o ka luli ele. Ua hoi mai e noho kahu no na hipa e noho ana iloko o ka ohaeha, ua lilkī uiai iloko o Iulai, a i ole ina pule bope o Inne o keia makahiki* I kona hiki malihini aua mui, ua launa nui aku oia i waena o kekalii mau hoahanau, ā i kona hai ana mai i ka olelo o kaaa oihana loa, ua like ia me ka waiu a me ka meli- Pela uiai feona hai ana i ka olelo me kona launa pu iwaena o ua hoahanau me ke kuikahi like, hana m\u lakou mi ia ano he kuikahl, aka mahope mai nei ua lalau ka nooHoo o kekahi mau hoahanau i ke kahu malihiui, i hiki iho nei iioko o keia mau malauia. Ua puka amaka aela ia ike akea me na olelo hoino, i ke kahu maiihini lie kahunapuie naaupo, hupo, me ka olelo pu ia aiai he poe uhane ole kana poe o haīolelo &i 0 ka luahine; aole oia waie, ua oleio pu ia mai ke kahu malihini i kipaku ia, aeie maikui, eia no ke kahunapule o Haole. A Ina hoahanau, ka mea hoi 1 olelo ia ina oia ke kahuunpule make Ioa ka ekaleaia, he mea oia i ka wa kahu ole o ka okalesia o Knlaupapa nei. Make iho no, i kekahi wa ho 01 aku ka uui o u.i noho hakahaku aka i keia wa ua lehau kii mai, o na halawai Poaha, he halawai pihaole, i keia wa ua mahuahua mai na wahi hoahanau. Ina io no

paha o J. Haola ke kahu e manao alaila oia ka mea aloha i ka hui mai i ka olelo imua o na noho, oiai he Kanaka ohohia ole ia keia Haole. O ka poe makeaiake ia Haole i kahu ma kahi o Rev. Mr. Kealoha o lakou ma iho 110 ia. Eia kekahi i ka pule hope paha o Augate i haia, ua hooholo ia e ka ahahui ekaleeia e wthe ia i ahamele uialoko o ka luakini, i uiea « kokua al i ka ekalesia ; ua hooko io ia ma ka la 15. O aa loaa oia po he $9.75. ia ilaole keia mau (lala kahi i paa ai ma kona ano puuku. Ma ia pule no paha, ua hoopau ia ke kahu, kena ahaluua no ka like ole paha o kona manao ne ka oaaoao alakai o kikahi mau iuna ua waiho mai na hoahanau e koho ka aha ekaleaia, ua koho ia ua ke Sabatl hope o Sepatemaba. I waena o na inoa imua o na hoahanau, aele i hoihoi ko lakou noonoo ia Haole, nolaila ua kapao ia o Haole mai ka ahahui aku, ua wae ae na houhanau i keia poe keonima* na, Kahoohiki, Makamu, Kalawaiaopuua, Kekini, Kainuwai a nae Notley, o ka «ui mamiia o lakou ua pau i ka hoi i maliwaa, i ka mea iaia ka hopo moku, ua pau pu me ilaole, ua pau pu mai hoi oia mai ka Puuku mai, ua hilinai aku na hoahanau ia Notley i puuku no lakou e like me ka hiiioai ana o ka ahahui Opiopioiaia. Nolaiiai kahoi* hoi ia ana mai o ka buke i ka ahaluna aohe waihoaa o na ekalesia, o na daia 9 a m® 75 k«neta iaia ua pau i ka hoolilo ia eia, n'an'a keia mau haaa a Haole, ho kaoaka e hoike aoa ! ka pooo o k« kaaaka huha, ioaioa oo ia ano haoa ls Miau; eia nae aole i oaiowala hookahi keneta iaMiau, iaia iile 9 dala me 75 kenetd a ka ekaleaia malaio o kona ■aoa, ka «ea hoi i kaueha ole ia īaia e haoa peia. Kupalanaha na hana o keia iima akau o ke aupuai o Karisto, ua kii ia aku no hoi aia i kekahi o na kouite e hele mai e hui pu me ka ahaluna, ua ae uiai, awakea nae o ka la i kii ia aku ai, ua hoole mai oia. Oleie aku o Kahoohiki, aa makemake ka ahaluaa iaia e hiki kino aku im«a o ka lakoo aha f hoole mai o Haole, a pakui pu m.U i keia mau olelo, heaha bo hoi ka mea i koe, aitt oo hoi k&'u hoike iloko o ka boke, oielo aku ke koroite, he wahi pohihihi ko ka ahahul, nolaila i makemake la a» oe e hiki kino, heaha no ia pohihihi wahl a Haole, aole I maepopo ia'u ka manao o ka akaiuna wahi a ke komile. Ina pela e hele kaua wahi ana, ka pehea iaumei kuu hIu, e kuke aoi oia la m.iuuw&; heie puha t»u a hoi niai ua

i pio, ia wa kaaoha ©U Im Keaau, ? oiai oīa e noho aoa. E na«A oe i > kuu ab>, hoole mui la o Keanu, a 1 qo kaaa kuke ole, hoole hoa oia, a ' peU i Uiki ole ai ao kela wahi ahi i wiie no, oiei'i uoai oia i ke komite, aia mahope o ka pau o ka pule nui,

kosa wa kaawaie ia, na ka hoi aoa 1 o ke koaiito a hoike i keia iuau maa apau, hoole aiai ke kahu. Keia ka makoa oieio hoohoio, *oie uae i loaa mai i kou kiu ka iohe no ia oieio Noiaila aa pau kou ble e Haoie, a e hooiaa ia aoa ko iaua iudkiut me ko iaaa mau hoaUha ke hiki aku i k* 1* 7 a e nei, ke ole be mau keakea, e koolaa io ia ana no, eia na iooa i waiho ia mai no keia kale, Kaaanu Castie a me Makaena iiaii, aia nae ia wa e ike ia ai ka mea o keia mau inoa e o ana i keia hale. l ? a lohe ia nae he 3 lila o ka ahahui hou i loaa, pe!a io auei? A! o ka ahahui oanuii papaa berena e ooho PeresiUena ia nei e Makaena, he 40 lala a oi uie ua hoa, aiwena e na poe koikoi o ka aina i komo ia ahahui o Nctley, N«thaniei, Makakoa, Kniua, Miau, Sriti:h, Kauka a me Uuea t a he nui wale aku laki<u. Eia keia oi.iU uhahui elu;t, in;t pela io hoi ke lann nei me he w.ii ia. Noiaila e Mr. Luiuhooponopono, mauuei au e hojkuu uku nei ia Kamanu e hooikaika a hoala i kona kia hoomauao a tue Makaeua hoi e kukulu i koua poliaku kumu i paa o ka pa auauei a ke Koua a huli pu, a te hookahua nei o Kamanu i kuna kia hoomanao, uoiuiia imua e na hoahnnau, a lohe i ka leo, a eia iho uo kit iaau, peuei; e liooikaika e hoomau i ka lukahi ana o ka aianao o na hoaiiauau ma ke upo o ke kuikahi. Kalaupapa.