Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 42, 20 October 1894 — HE MOOLELO KAAO NO Namakaokapaoo KE AHIKANANA WI WO OLE O KULA I MAUI. Ke Koa Kaulana i ke Au O Imaikalani ka Moi O Kauai. KA MEA NANA I PULUMI PAU NA KAEAEA O KAUAI A PUNI. KA OLALI AU MOANA O NA KAI EWALU O HAWAII NEI.-KA HIAPAIOLE O NA LA I AU WALE AKU LA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO Namakaokapaoo

KE AHIKANANA WI WO OLE O KULA I MAUI.

Ke Koa Kaulana i ke Au O Imaikalani ka Moi O Kauai.

KA MEA NANA I PULUMI PAU NA KAEAEA O KAUAI A PUNI.

KA OLALI AU MOANA O NA KAI EWALU O HAWAII NEI.-KA HIAPAIOLE O NA LA I AU WALE AKU LA.

(J/i>>|>uhn'a e John K. /Uhia, Uhnf, Kanai.\ Ia wa, piine ae nri ua 'lii 1«, un maopopo ae nei ka oukou ike a p»u loa ia'u, a o ka olua wale 110 koe ka na kahuna, he makemake :.u y liulke pololel iuai olua iaiua o'u i ku oi. io o ka oleio a ke keiki, kon i ano a me kona kuiana, ina ia iie alii a ina ia he koa. la wa lahm aku nei ua ma* elemakule nei i k« laua mnu puolo iliili, uwai mai uei a mua o ke alt a wehe ae nel; aia i ko laua

manawa i wehe ai i na puolo puu iiiili a laua, he maah» ana o kekahi mea kino aka wuilua ka laua uiea i ike mamua pono o l nia iloko iho la 0 ia wa, a kulolou iho la ua mau elemakule nei llalo a liuliu, a kunou mai nei kekahi elemukule i kahi elemakule, a ea ae nel iluna a hoopuka aku nei i ka huaolelo imua o ke Mii; kahaha, e kalani—e, ao mai nei ke 'lii, e o—, kai puhl, kai hee, kai kakala ka hoi o ka moku keia hoaka o ka pulelo ana īho U mamua pon(V o mauu nei no, a ua iku iho la maua, eia la he ka-ha-ea, he Uhiokalani, he Niuhi ai holopapa no na moku, ai koa, ai alii, ai lau, ai ma* no, ai kini, ai lehu, he o'a ku kanawao mai ka po mai, he laau palala iiiwa ull no ke kapu, he i-o, he manu i ke a-ewa o ka lani, a he koa, o ke koa kei.i laupapa ka aina, laupapa ka moku, o ke koa no hoi keia laumeki kahawai o Ililo, malo 1 ka hele a ke koa ikaika, a i kumu no maua e ike muopopo loa ai i ke ano o keia mea eke 'lii, e aho ea e u haele ae maua e komo iloko o na heiau, aohe moua e liullu aku a hoi mai, a eia nae ka maua mea hai aku imua ou e ke lii, a imua hoi o ka poe o loko nei o ka hale a pau loa, aohe 100 walaau, aohe hamumu, aohe hawanawana, aohe huloholo, ho kapu ko loko nei ke puka iwaho, a pela hoi ko waho mai u komo iloko nei, o o ka mea e hookuii aua i keia olelo a maua la ea, he make no kona hoopai, a oia iho la ka olelo.

Ia wa i pane mai ai ua 'iii nei, ua mahalo ia keia manao o oiua, uo ka mea oia ko'u makemake o ka ike i ka mea oiaio, aole o ka mea wahahee; a ia manawa i oili aku ai ua < kahuna nei mailoko aku o ka hale a | ku ana iwaho, & kamailio aku nei | ua mau eiem&kule nei i ke anaina | kanaka o waho e paapu nei, a kamaiiio aku nei, e noho malio oukou a pau ioa o waho nei i keia wa aole holoholo, aole he leo walaau, hae ka ilio make, pua ka leo o ke kanaka make, aiala ke keiki make, a nolaila, kai-hakoko kanawai o ke akua, aia hoi a komo ko maua mau poo iioko o ka haie nei la, aiaila noa kanawai o ke akua. KA HOIKE ANA O NA AUMAKUA O KA KAKOU KOA OPIO IMUA O NA KAHUNA O IMAIKALiNI, OIAI LAUA ILOKO O NA lIEIAU. Ae, la wa f beh aka aei ua maa kahana nei a kahi • na heiau, a pii aku nei kekahi elemakoie a komo iioko o ka heiau alii, a o kekahl elemakule no hoi a komo iloko o ka heiau akui, o ke ano hol o keia mea a keia mau eiemakole e komo nei iloko o oa heiau, he halhaia ke ano o ia hana, a o!a ko laaa koleana o ke komo pakahl ana iioko o na heiau a 1 eiua, a na ke akua a me na aumakua e hoike mai i ka mea oiaio, iat ia he koa, a ina paba ia he alii nui mai ka po mai, a i ole ia, he ano akua a kupoa paha, a o ka puie a na kahuna e pule ai iioko o keia ma« heiau, he kaha-ea ka pule o ka heiau alii, a he ku-hooua hni ka pule o ka heiau akua. I keia wa i hoomaka aku ai ua

mau kahuea nrl e kala i ka pole, | ke iho »ei hoi k» po!« a kekahi | kahun* o i na papaku o kn hoi ua, naua *ku i» I» r Mkolokolo, *»-H o nw», ke h#»le ln iloko «> K«»h> ki-ke * i Kihiki tih> i , Kt> fcU il«ko o Kt'j*ltthil «ni » n«c N tunn\< lani, » p**l»t n*» hoi kek*»ht k«hun« f ke hnuk-iwew#» ne» no hoi kit |»ole a tiei ele:i».«kul«», i«s»u i « 1», h«»1« v i» knuA n»a» t nakeke lk* la»»i, |»«a j.n*ina i k» iewa, o-w» i kit honU'% n«tkuluku!u tai»i ka w|»i h, h«« mai KahMk«*ektt-e«i rae Kunihelao», oape hoj»u mai ke k«i po|K>lohua » Kdne. Ain hol i keia mnoiwa a ua iomu kiihuun uei e haukawewe nei i na puie a laua, oia ko laua nei wa i ike aka ai i na aumakua e ka kakou koA opio, eia iakou a pau akoakiKi ke kaalo oel inawaho ooa heiau, a okawa no hoi ia oua mau kahuna oei i kuupau iho ai i ka ikaika bele huhu o ka luua aiau puie, ke hole la a hu ka makaal aole o kana m»i, me be mea la e hoowa ia ana oluna o na hei«u, he aiawa aku ka a ike i ua poe eepn nei e kaalo ae aua mawaho o na heiau, nee no ka pule a ua oiau kahuna nei, a iloko iho la o keia wa i loaa ai ia laua ka ike, ke akauiui a oie kn inana piha tnai ka kakou koa opio wai. (> ka hele hoi keia o na pule a laua nei a amama ae nei, puka aku nei a mawaho o na heiau, a ninau aku nel ke kahuna iaia ka heiau akua, i ke kahuna iaia ka heiau alii, pehea ke akua ? I inai nei keia kahuna, ua maikai. Ia wa hoi flku nei laua .iel a komo iloko o ka hale, pane ae nei ua mau kahuna nei, ua noa kanawai o ke akua, ua pau ke kapu; a haiile iho La laua nei noho ilalo, hull aku nei a hoopuka i ka huaolelo imua o ke Mii. E Kalanl e, e o inai nei tu» h»»i ke 'lii. K kamaiiio aku ana maua, a e hoolohe pono mai 00, e hoike piha aku ana maua i ka ike I loaa ia maua i keia vva, no ka olaio o ka olelo a ke keiki a kahi k«»a 1 lawe mai nei, a eike ke ano:

Namaka-o ka-|)aoo, oia ka inoa o ke keiki a kahi koa nei i hoike iho nei, o ka inoa hope, o kona inoa ponoi uo ia, <'ka-p.500," aole i hea kona mau makua ia inoa iaia, nana ponoi no keia iuou i kajm iaia ilio, he elua ano o neia mea he paoo, ho i'a aia iloko o ke kai, n o ka paoo uula no lioī, aka ua hoike iho uei kahl koa i ka olelo a ke keiki, he kalina lau uala kana mea i ike e |i.ot ana i ka lima a hoopuka ae la i ka olelo, "e ai paha au e koe paha oe, e koo paha oe i o no Imaikalani." He ai keia ua ke akua he uala a he maia, a nolaila, o ke ano o keia keiki, he akua a he kupua, a eia hou, nole i ike keia keiki ia oe, a aole uo iioi oe i ike laia, aka ua loaa nae kou inoa iaia ma koua at»o akua, u eia hou, "o Imaikalanl ka hoi ke 'lii, owau keia o Namakaokapaoo." Ae, ooe ke 'lii, a oia ke koa, o ke koa ia puni ka moku, a eia hou no, u me kuu aiknne me Namakaokai'a, puni ka hoi o Kauai nei ia maua." Aia, akahi no a inaopopo ae la, e hoike piha aku mnua; eia ke ano o keia kelkl, he alii kiekie, he alii nui mai ka po mai, he ahi a he wela, he ano akua, a he akua, a he kupua kekahl uno, he mana a he ike ina na ano a pau, he ikaika a he koa, he like ka maka o ka ihe a me ka laau palau me he wai auau ia imua onei keiki.

Aohe e lawa kn ikaik» o nei keiki i ka lau kanaka, i mano kannka, i kini, i leliu, puni o Knuai nei a j>uni, aole no e ana iho ka ikaika o nei koiki, pau ka moku, a pau aku ka inoku, a pau iiou aku he moku, aole ro e ana iho, a komo nei keiki e komo i Ka)rthiki, o ka puni ana no hoi ia o na moku, ulaila, e oielo aku mauA la oe e ke 'lii, aohe oinn, | aohe hu, aohe i, aohe mahi, aohe | palena oka ikaika o nei keiki, no ka mea, eia ke keiki lu ua heie a ulu kokea iluna, he lila maia no ka e'a, aohe e pala i ke anahuiu, he iki aaiii kukohann, aohe nmkani nui ikaika nana e kuiai e hina ai, he laau |»alala hina-kii no Ilaloa, uh hele ka laau a uei keiki a po oluua i ka lehua. Eirt ka uuaou la he lu, he mauu no Kahiki, ua heie ka laia o ka iaau a neia nelki a luiua i ka maou, a nolaila he io ke keiki, aohe lala kau ole, kau o k» lala uiaka o ka iaia maloo, he Niuhi ai humuhumu, a! holopapa, ai aina, ai moku, a oolaila, o keia mau mea a pau ioa a aaua e hoike piha uku nei imua oaele 'lii, he mea oiilo ioa in, i lawe ia mai nei e kahi koa a hoike ia iho nei iinua ou. £ manao iho oe e ke Mii, o ka olelo au i iohe iho nei, he e lelo ia nou e Ike aku »1 1 ke keiki, nolaila e ike aku oe i ke keiki; i aha ai? I ola ai oe, a i Ike ole aku oe i ke keiki, ehia ka hut mea aloha ooee ke 'lli, a pakele ma! oo mana na kahuaa, (Aole i pau)