Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 44, 3 November 1894 — Page 2

Page PDF (1.82 MB)

This text was transcribed by:  Malia Aiello
This work is dedicated to:  Kayla Aiello

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

            Nupepa Kuokoa Ko Hawaii Pacaina i Huiia Kaika ka Rala. Hawaiian Gazette Co. GEO. H. Paris Lama Nui. J. K. Kawainui, Luna Hooponopono N. Honolulu, Oahu, Lakou a pau. Poaono, Novemapa 3, 1894

            E hui mai ana ka Peresidena in a ke Kinau o keia kakahiaka, mai kana huakai hoomaha aku nei i ka mokupuni nui o ka Republika, a e makamaka hou auanei kona noonoo i ka paa ana i na kaulawaha hookele o ka Repubalika Mokupuni.

            Ua hala aku ka la koho balota mua loa o ka hoau ana o ka Ropubalika o Hawaii ma ke kulanakauhele poo aupuni Sabati keia, alaila oia no ka mea e lanakila nei ke aupuni mai na hoolala ohumu kipi mai kuka ia ma ma poepoe mo kekahi mau manawa.

            Aia ma ke Kulanakauhele nui ma keia aoao o la moana kai akea e hoopuni mei ia kakou, ke Generala A.S. Hatawela kahi i hoeueu ai i na poe kalepa, na poe kuonoono a me ka lehulehu, no ka pomaikai oi loa ke homoe ia on a waeaolelo moe moana mawena o Kaleponi a me Honolulu nei.  A ma kekahi halawai o ka Papa Kalepa o la kulanakauhale, ua konoia oia e haiolelo no keia kumuhana ano nui pili i ka pomaikai lahui.  A in a e hoomoe io ia ana on a waei moe moana ma keia moana a hoea i o kakou nei, o kekahi ia o na hana ano nui pili i ka pomaikai lahui.  A ioa e hoomoe io ia ana ona wau moe moana ma keia moana a hoea i o kakou nei, o kekahi ia o na hana ano nui loa o ke au hou, nana o awiwi i ko kakou hookokoke ana aku me amerika Haipuia, a e lohe pinepine ai hoio kakou i na mea hou a pau o ke ao holookoa i kela a me keia imo ana a ka maka.  Ke puka ke alawai oki o Pauna, alaila e lilo ana ka Repunalika o Hawaii i wahi ano nui lea ma keia moana, a oia auanei ka makaha kace waiwai o keia mun aka.

            Kupaa ne ka Hoohuiaina. Iloko o ka halawai hope loa o na Aba Hooku a me Kuka o ka Repubalika i malama ia i ka auina la o Okateba i hala, ua ku mau na kahina pakahi a hooia imua o ia mau aha i ko lakou luliluli ole a kupaa ma ke kumuhana e heokokoke loa aku i ko kakou pili ana me ka Rebubalika kilakila o Amerika Haipula, ola hoi ka hookuiaina. Aole boi e like me kekahi mau lono hakuepa i hoolaulaha wale ia e  na enemi o ka manao e hoomau aku ai ia Hawaii i Republika kuokoa aole e hoohui aku me Amerika Huipala.  Ua haku wale no na enemi o ka mana hooko i mea e hoomokuhana ai i na hoaloha o ke kumahana ka hoohulaina i ka Repubalika Pokii i kukulu ai maloko o ke kanawai kumu, aole ma ka imi a lona ka oiaio alaila hoolaha spuhi aku. Aka i ka ike nui ana ae la o na poe ene mu nei, ua oki i loha nui ana a hoi aku la iloko o ka poepoe e pae ai ne he puhi la.  Aohe hauna ana mai a na enemi i ole ko lakou hoi aku me ka hoka.  Imua no ka hoonui aku a komo malalo o ke aupuni nona ke keha ia ana "ka home o ka wiwo ole a me ka lanakila."

            Eia Keia hoka Nui o na Anee Alii. O ke aupuni a na Anee alii i akena mau ai ma ma kamailie waha a ma na hooni maka peni ana, aole e ike mai ana i ka Republika o Hawaii, oia o Beritania Nui, ko lakou kokua hoi i ohumuhumu malu loa ai ko lakou lini i hookio ia e na lili pilikino, ohumu pomaikai, mihi no ka pololi, a pela aku a pela aku, ua ike piha mai nei i ka Republika o Hawaii, a ia nanakee la aku la ka maunu ekaeka a na anee alii i houlala au e lele poipu mai maluna o ke Republika.  Ke ku nei lakou me ua kuli e puke ana no ka ike e ana mai nei o Beritania Nui i ke aupuni nana e hoomalu aku nei maluna o lakou me ka hoopilikia ole aku ma na ano a pau.  Ke hoohoka mau iai nei na oni ana, na nee ana a me na ohununumu heala kupu ino ana a anee alii puuwai eleele i ka Republika i kela a me keia wa a lakou i kuko ai e hoala mai.  A nolaila ke puhee mau aku nei iwaho na paulele a kekahi poe i puni wale i na alalai hewa hoala kupu ino a na anee alii.  Eia wale iho no ka makou e ao aku neu u na anee alii i puni wale no ka hoihoi hou ia ae o Liliu malena o ka nohoalii, a i kali loihi no ka manawaa kokoke e piha ka elua makahiki no ia hopena a o na olelo ponoi pekole wale no a Kalivalana i ka moiwahi.  ne i kipakuia:  "aohe nohoalii o Liliuokalani e loaa mai a Amerika Huipuia aku;"

            O keia mau huaolelo iloko o ke kauna koma, oia ka waiwai o ka huakai a Widemann, Parker a me Cummins i hoihoi mai ai a haawi i ka moiwahine.  Eia nae, ua hunakele loa ia kela mea mai ai a haawi i ka moiwahine.  Eia nae, ua hunakele loa ia keia mea mai ko na anee alii lohe ana, no kekahi hoopoino pilikino, a o pau loa hoi i ka naholo na anee alii ma ka aoao o ka Republika.

            Haluku mai na ike Aupuni. Maloko mai o na eke leta kuwaho o ka Poaha o ka hebedoma i hala, i halaku mai ai i ke aupuni na palapala ike piha i ka Repukalika o Hawaii a na aupuni o Farani, Helevetia a me Mekiko, a ua hoolaha akea ia ne ma na nupepa namu kuloko nei na palapala pakahi a lakou ia Perersidena Dole ma na huaolelo moakaka o na anee alii ke hoololi ae i ke ano o ka io o ia mau palapala ike aupuni i mea ole. 

            O ka mea nau i haneenee loa ai na iwikuamoo o na anee alii i keia mau la, oia ka ike ana mai nei o ke aupuni o Beritania Nai i ka Repubalika o Hawaii.  A ma ka la 26 o Okatoba, ua kipa kino ae ke Komisina Bertania A. G. S. Hawes e ike i ke Kuhina o ko na aina e F. M. Hatch a hoike aku la, ua loaa mai iaia he palapala ano nui mai ke alii ka Moiwahine Victoria mai kakau ia na Peresidena Sanford B. Dole, a o ke ano nui o ia palapala e ike mai ana i ka Repubalika.  Ua ninau mai oia i ke Kuhina i ka wa kea la oia e kipa mai ai e ike i ka Peresidena a e papahi ike ole koke ana mai i ka Repubalika o Hawii maloko o na malama elua mai kona la i kukulu ia ai, ua lilo ia i kumu na na anee alii e hoolana ia ai ko lakou manao no ka ike oke ia mai o ka Repubalika.  O na poe naauao aole o lakou kanalua no ko Bertania ike mai i ka Rebublika, aka o na holona wale no e like me na anee alii, o lakou ka pee i manaoio e haalele pau ana i na hilinai no ko lakou kanaaho.  Eia nae, ma kela hebedoma aku nei, loaa mai la na lobe e hoohoka loa ana i na kuko hewa a ko lakou mau manao lili hehea pilikino o kela mau la.  Malia nae paha, e lilo ana keia haawina i mea no lakou e noonoo ai a ike iho aohe oala i koe ao ka lakou mau akua lapu i lalama ai mamua aku nei.

            Hawaii ma na Aina e. Ke hoohiki mai nei na Kanikeia Hawaii a pau mam na aina e malalo o ka hoohiki e kakoo i ka Repubalika o a Hawaii. 

            Ua hoopuka ia aku na palapala hookohu hou i na Kanikela Hawaii ma Mekiko.

            Ua haluku mai i ke keena o ko na Aina e o ka Repubalika nei na palapala noi lehulehu e hookohu aku ia lakou i mau Kanikela Hawaii.  O kekahi o keia mau palapala noi mai na kulanakauhale a me na aina i paa mua i na Kauikela i hookohu e ia aku nei.  O kekahi mau nui mai ae wahi aohe mau elele o ka Repubalika malaila.  O kekahi o keia, mai kekahi alii Couna mai o Viena. Malila paha ua makemake keia Couna i ke Kanikela Hoohanohano wale no o ka inoa.

            Ua kakou mai ke Kanikela Hawaii ma Antwerp i kona kokua ana i kekahi luina Hawaii i haalele ia malaila, e hiki i Amerika Huipuia.

            Ua hoouna mai nei na Kanikela o ka Repubalika ma Nu loka, Piladelapia, Bosetona.  Kapalakiko a me Toronoto ma Canada i ke Kuhina nui Hatch i na hoike e pili ana i na hui kaa uila haupaumi ma la mau wahi.

            Eia Hou ua Lokomaikai a C. R. Bishop. Ua panee mai nei o Mr. C. R. Bishop o kekahi o na manawalea hou ano nui i ke Kula Kamehameha, ma o ka haawi ana mai nei i kela aina ma alanui Hotele Arington, ka hale a we ka aina ma ka puka ma o iho i noho hope ia iho nei e Kauka Peterson, a me kona kuleana no ka wa e ola ana ma na aina a me ka hale ma alanui alii i ike ia e na kanaka Hawaii o Haleakala.  O keia mau makana, he mau waiwai kumukuai nui wale no, a he pakui hou ana aku no hoi ia i na wikani hoopuipui waihona dala i na halekula hoonaauao.  Aohe wa i oi loa aku ai ka lokomaikai nui wale o ka haku hanako on a miliona, e like la me keiai mau la hope o kona ola ana e nee nei, a he kana naauao hoi ke kaana ma keia mau hana manawalea, oiai aole i paa i ka pahu. 

            E Haalele mai Ana ke Kanikela Iapana. E haalele mai ana o Mr. S. Fuji, ko Iapana Kanikela ma Hawaii nei, a me ka ohana, a e kau aku ana maluna o ka mokuahi China o ka la 13 aenei o keia malama e ku mai ana i Honolulu a hoi no Iapana mamuli o ka ae ana mai o kona aupuni e haawi i manawa o keia holo hoomaha ana aole i maopopo, a o ka ae i hookuu ia mai nei e holo aku, ua loaa mai nei ma ka waeaolelo ma ke ala aenei o Kapalakiko.  Aka, aole no e hoonele ia ana ke aupuni o Iapana me kekahi pani ole o ka ohana kauikela ma Hawaii nei, no ka mea he nui ko Iapana mau makaainana maloko nei o ka Repubalika, a e hoopalaeha ole ia ai ka hoomau ana i elele no lakou ma kahi kokoke i ke kulanakauhale poo o ka Repubalika pokii.

            Pale i ke Koi Pono a Liliuokalani.  Malalo o kekahi lono kuikawa o ka la 11 o Okatoba mai kulanakauhale poo aupuni mai o Amerika Huipuia, ke olelo neu ia ua lilo i mea hoopilikia nui mai i ke Keana o ko na Aina e ke linakanawai II.  A. Widemann hiki ana ilaila ma ke kamailio ia he elele oia noka Moiwahine i kipakuia e koi ai puu dala nui elua milliona.   Oia a me kekahi poe anee mahope o ka moiwahine aupuni ple, ke hooikaika nei lakou e loaa kekahi puu dala nona mai a Amerika Huipuia aku.  Mai kekahi luna aupuni kiekie mai o ke keena o ko na aina e, ua hoike ia mai i ka mea kakau, oiai aole i hiki aku e Widemann a hoike aku iaia iho i ke Kuhina nui Gresham ma ka inoa o Luliuokalani, aka o ka manao maaena o na kilo aupuni o ke keena o kona aina e, i hiki aku o Widemann ilaila no ka manao e hoao i na ahaolelo lahui i keia manawa ae o noho wai, e hooponopono me ha elele o ke alii i hookuewa ia ma kekahi kahua uku dala.  Ke loha ia mai nei e waiho mai ana ke Kuhina nui Gresham a me Peresidena Clevelend i pane, ua hoike aku ka mana hooko i keia manawa i ka manao e hoihoi hou i ka moiwahine ma ka nohoalii i kiolaia mai ai, aka ua hoole ka moiwahine i na kumu a ka mana hooko o Cleveland, aia wale no a hookuu ia aku oia ma ke ano he moiwahine e hana ma kona mamao i ka poe i komo ilioko o ka hookahuli aupuni. O kela manao o Luliuokalani e oki i na poo o ka poe nana i hooki pa i ka olelo hooholo a Peresidena Cleveland a me ke Kuhina Nui Gresham aole e hapai hou aku i keehina e nee aku Imua ma kana hibia.  O keia ka olelo pale a ka mana hooko Democarata. 

            A la ke ku ae la he mau hale noho hou ma ke kulanakauhale Momi i keia mau la na ka poe i loaa na pa aina malaila.  I lawa no a hemp ka nuku o ke awa o Puuloa, no na moku e komo mai ai a puka aku, ua lako mua o Ewa i na hale no ke ehaoha ana aku i na malihini aukai e kipa ma ua hale a e hookamaaina iho.

            Koho Balota Mua O Ka Repubalika Hawaii.  Oili Pulelo Na Moho Hoohuiaina ma oahu nei.  Huina Balota o na Moho a pau o Oahu Nei.  Na Senatoa I Puka.  Cecil Brown H. Waterhouse J.A. McCandless W.C. Wilder H.W. Schmidt JNO. N. Wright Na Lunamakaainana i puka.  Chas. L. Carter D. LIma Naone E. C. Winston J.C. Clunie James Davis L.K. Halualani

            He la kalae a maluhia nui loa ka la i hoau ai ke koho balota mua loa malalo o ka Repubalika o Hawaii nei ma ka moku o Kakuhihewa nei, ma na apana Koho Balota Eha a me Elima ma ka mahelehele ana a ke au hou.  A olai he moe kahi wale no na moho Senatoa a ka Aoao Amerika i Hoolokahiia ma Oahu nei aohe mau moho kue i ke kahua, nolaila ua ike e ia ko lakou palekana i ka wa i paa ai ka puka no ka hookomo ana mai I na moho holo Senatoa ma Okatoba 19 i hala.

            O kahi moho holo kue wale no i ka paa balota a ka Aoao Amerika i Hoolokahiia, mawena o na moho ma ka Apana Kolo Eha , eia e H. Klemme.  Eia nae, i ke paui ana o na pahu a helu ia na balota o kela a me keia mahele koho, ua ike ia, ua puka no ka paa balota pololei lunamakaainana, a ka Aoao Amerika i Hoolokahiia, a ua haulehia ka moho holo kue.

            Ma ka Apana Koho Elima hoi o Oahu nei, oia na Koolau elua, Waialua, Waianae a me Ewa aohe moho holo lunamakaainana kue, nolaila aohe no he wahi mea e puikaika ai, a ua like ko lakou palekana a me ka minoaka me ko na moho Senatoa ka moe kahi o ka huki lau ana.

            No ka pomaikai o ka lehulehu e makemake ana e ike i na heluna o na balota o kela a me keia mahele koho o Oahu nei a me ko na moho pakahi o na Senatoa a me na Kunamakaainana, nolalila ke panee aku nei makou i keia papa hoike piha malale iho:

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

            Ma ka la koho @aolta aku nei, ua panika la na halekuai nama liilii o ke kulanakauhale nei o Honolulu mau ke kakahiaka nui mai a hiki i ke puhi ana i na kuikui, alaila hookuu ia aku la lakou e lawelawe i ka lakou hana maa mau.  A ua pakui mai keia hookapu ana i ke kuiana la Sibuti o ke kulanakauhale poo aupuni nei.

            Ma ka hoike maluna ao o na halota e na lunamakaainana e ka Aoana Koho Eha, he wale no balota ka haule o ka moho holo kue i ka moho haahaa loa o ka paa halota pololei.

            Na Lono Koho Balota e Ae. Maluna mau o ka mokuhi Malulani o ka auina la Poalua nei, i loaa mai ai keia mau huina balota pau pono ole o kekahi mau wahi koho o Hawaii a me Maui, a ke hoolaha ia aku nei.  Apuna Koho o Hawaii, oia na Kohala, na Koua a me na Kau lakou kana maa mau. A ua pakui mai keia hookapu ana i ke kuiana la Sabati o ke kulanakauhale poo aupuni nei.

            Ma ka hoike maluna ae o na halota e na lunamakaainana o ka Aoaba Kohe Eha, he i wale no balota kahaule o ka moho holo kue i ka moho haahaa loa o ka paa balota pololei.

            Na Lono Koho Balota e Ae. Maluna mai o ka mokuahi Malulani o ka auina oa Poalua nei, i loaa mai ai keia mau huina balota pau pono ole o kukahi mau wahi koho o Hawaii a me Maui, a ke hoolaha ia aku nei.  Apuna Koho o Hawaii, oia na Kohala, na Kooa a me na Kau.

            Hawaii. @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

            He elua mau lunanakaainana no keia Apana e koho ia, aka he elima mau moho e holo nei.  Ke hoike aku nei makou no na mahele koho ekolu a me aha wale nokeia koe aku elima mau mahele koho ekolu a me eha wale nokeia koe aku elima mau mahele ekoa aohe i lohe ia mai:

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

            Apana Koho 3- Maui. Na Senatoa. Na Mahelele Kalaupapa 1 Pukoo 2 Lahaina 3 Kaanapali 4 Wailuku 5 Kaului 6 Hamakuapoko 7 Makawao 8 Ulupalakua 9 Kipahulu 10 Hana 11 Keanae 12 Na Lunamakaainana Na Mahelele Kalaupapa 1 Pukoo 2 Lahaina 3 Kaanapali 4 Wailuku 5 Kaului 6 Hamakuapoko 7 Makawao 8 Ulupalakua 9 Kipahulu 10 Hana 11 Keanae 12

            Nuhou Kuwaho Ke kaua o iapana me kina. He kaua nui a Ulele iho, Ma ke anamai a na mokuahi Monowai mai Kapalakiko mai, a me Arawa mai Vanekouwa mai, ma ka Poaha o ka hebedoma i hala, ua  loaa mai i ke Kuokoa kela mau mea hou o na alua e, a ola keia e hoonuanua la aku nei no ka pomaikai o kona poe heluhelu: Ke kaua nui ma ialu a ulele iho.

            Ladana, Oct. 17.- Ua loaa mai he lono waeolelo mai Wi Iu mai e hoike ana, ua hoi mai na kiu Iapana i hoouna ia e kiu i ko na koa Pake kulana pale ma muliwai Ialu, a ua hoike mai he mau kulana pale nawaliwali loa koa lakou mai ko na lohae mua mai.  Ke upu ia aku nei e lele kaua koke aku ana na Iapana a malaila e hoouka ia ai he kaua kau pau.

            Ma ka nupepa "Manawa" o Ladana o ka la apope, e hoolaha aku ana ia he lono waeaolelo mai Tientsin mai i kakau ia ma ka la 16 o Okatoba, e olelo ana ua loaa mai na nupepa Iapana ma ia wahi e hoole ana u ka oiaio ole e na lono hoolaha ia he ekolu mau hebedoma mamua aku neu no ka hoouna la ana o ke kahi pualikoa Iapana mai Hirishima aku no ke komo kaua ana aku iloko o Kina.

            He mea hiki ole loa ia ano huakai koa ke hoouna la me ka ike iho no i ke kulana manewanewa i loaa i ke aumokukana o Iapana. Malia paha ke manao nei o Iapana ma kona hoolala ana iho i ke kupono ke anuhi mai i kona mau pualikoa mai Korea, kahi o lakou e noho la me ka lelele o na oili o na mana aumokukaua, o ka oi lea aku nae paha o Rusia, ke aupuni e hoouna nei he umikumamakahi mau manuwa pakui hou mai, ke hui pu me ekolu mau mokukaua hao. O Rusia ka mana oi loa o ka ikaika kaua moma i ike ole ia ka akoakoa ana ma ka hikina aku o ke alawai o Sueau.

            Wasineiluna, Oct. 17- Aole he mau lono pili aupuni i loaa mai i ke Keena Kuhina Iapana wisinei e hoilalo ana i ka lilo pio ana o Awakumoku Arthur i lohe wawa wale ia mai ai, a nolaila me je mea la aohe olaio o ia lohe.

            AIa he puali ikaika loa o na Pake kai koonoho kini ia ma Awakumoku Arthur, a he mea puakiki loa ka lilo lioana mai ke ole he kaua hahana ke koouka ia.  Aole ia awa ma ke alanui e hele ai i Pekina, a o aa mea hou no ka mee ana o na pualikoa Iapana he hele poai loa ae ao mawaho aole o ka lilo pio wai o ia awakumoku.

            Nu loka, Oct. 12.- Eia ka mea hou a ka nupepa "Herald" mai Sanahai Kina wai:  Eia o Kina ke uhu nei no ka maluhia, ma o ke Kuhina BEritania la nia Kokio lapana.  Ke ae nei o Kina e ike aku la Korea ma ke ano aupuni kuokoa a e uku i puuu dala nui huikala.  Ua puka mai kela manao mai a ke Keikialii Kung a me Li Hung Chang.  Eia ke kali nei ke Kuhina Beritania O'Connor i ka lapana pane ma Pekina.

            Ka manao o kekahi amerika no kina. O Philo N. McGiffia, he haumana i puka mai ke Kula Ao Mokukaua aku o Annapolis i ka 1882, a i hookuu ia aku me ka hanohano mai ko Amerika Ohana Mokukaua i ka 1884, no kahi hakahaka ole iloko o ka oihana noua, eia oia ke noho kapeua nei no ka mokukaua oi loa o ka nani iloko o kona aumokukaua. O Kapena McGiffin wale no ko Amerika ahimoku hookahi iloko o ke aumokukaua o Kina, a he manaolana kona no ka holomua o ke aupuni ana e hookauwa nei.

            NA Farani ma Medesakeka. Parisa, Oct. 17- Keolelo nei ka Estafette o ka palapala noi hope loa e hali ia la i Antananariwa e M. Le Mure de Vilers, ko Farani Koanisina Kuikawa i ka mokupuni o Madesakeka, e wehewehe aku ana ia i ko Farani lawelawe ana i ka mana hoomalu kaokoa maluna o ia aina, a e hoonoho ia ana on a pualikoa kiai ma Antananariwo.  He ewalu mau la i haawi ia aku i na kanaka o Medesakeka e pane mai ai i kela palapala.

            Ke alawaioki o panama. Parisa, Oct. 4.- Ua malama ia i keia ahiahi ka halawai mua loa no ka hoolohe pono ana i na hana a ka Hui Alawaioki hou o Panama e hoolala nei, a ua ewalu haneri poe kuleana i hiki ae. Ua hoike la mai, ua waiho ia mai kekuhi hapa o ke kumu waiwai o ka hui hou ma ke ano he waihona hoahu, a ua koho ia he komite ekolu lala e nana i na hoike a me ja hoolala hana.  Ua ulu mau ka walaau o ka halawai mamuli o ko ka lunahoomalu hoole ana aole e ae e hoike mai o ka hapa hea la o ka $3,600,000 i hoahu ia mai ka ka lehulehu i lulu mai ai.

            Ko ka Empera o Rusia omaimai.  Dana Pereroboro, Oct. 16.- Ua hoolaha ae ka nupepa Aupuni Elele i keia auina la, i ka papa hoike o ke kulana ola o ka Empera o Rusia, i kauoha la e Prof. Leydon a me na Kauka Zacchrim, Popoff a me Beljaminoff mahope o ke kukakuka ana o na kauka, penei.  "ke hoike mau nei ka mai o ka puupaa i ka paapaana ole ae.  Ke emi nei ka ikaika i ka Empera. Ke manaolana nei na kauka e lapaau nei iaia ma o ka ea la o na kapakai hema o Carimea e loaa ai he pomaikai no ke ola o ka Empera."

            Nu loke, Oct. 16- Ua hoouna ae ka mea kakau o ka mupepa Herald o keia kulanakauhale e noho ana ma Parisa. Aole o ko ka Empera mai he mai okoa, aka, he puu malalo o ka puupaa hema. Ua manao ke kauka Rukini Zacchrin, o kela puu he ano io ulu, a pela oia i hoike aku ai i ka Empera. Ina oia ka oiaio, alaila e i aku he pono nui a haule mai lokoo keia mau malama iho eha. I ke kauka Geremania hoi o Leydon, aohe on a manaoio he ano io ulu. EIa nae, ua ao oia he mai ola ole, aka, ke manao nei ola, in a ma ka malama akahele a me ka hoomaha loa ana o ka mai, e loaa ana he wa loihi mamua o ka hiki ana mai o ka hopena pilikia. E malama ia ana ke anaibna kuka o na kauka Iapaau akamai mahope koke iho o ko ka Emera honohola ana in a Corfa.

            Berelina, Oct. 17- Ua hoolaha ae kekahi nupapa Denemaka o Kopenahekena, ke manao nei ka Empera e hoololi i ka mea pani i kona noho alii maluna o ke keikikane ekolu, ke Duke Nui Mikaela i hooilina no ka nohoalii, no ka like ole o ko ka Hooilina Kalaunu olalo maoli manao kalalaina me kona, a no ke oimimai no hoi o Keoki keikikane elua.

            Imua o ka Aha Kakanawai. @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

            Hoolaha Hou. Na Leta e waiho nei i loko o ka Hale Leta a hiki i ka la 31 o Okatoba. 1884.  @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ O na poe na lakou na leka malona ae, o oluolu e ninau mai i na :Lokai i Hoolahala." J. M. OAT. Luna Leta Nui. Oct. 31. 1894.

            Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai. Ua hookohu pono ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho i Lunahooponopono no ka waiwai o Willian Keao i make o Waiehu, Mokupuni o Maui: nolaila ke hoola ha la aku nei ka lohe i na mea a pau, he mau koloa ka lakou i ka waiwai o ka mea i make, o waiho koke mai me na hoolalo kupono i ka mea nona ka inoa malalo iho iloko o na malama eono mai kela la aku, a ole e hoole mau loa la aku no. A o ka poe a pau i ale mai i ka waiwai o ka mea i make, ke kauohe ia nei lakou e hookaa koke mai. J. C. Long

            Lunahooponopono Waiwai o Wm. Kono i make Waiehu, Maui.