Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 44, 3 November 1894 — Ke Aliiaimoku o Iapana. [ARTICLE]

Ke Aliiaimoku o Iapana.

0 keisi la 3 o 1894, oia ka la hanau o Mutsuhito, ka Mikado a Emepera e noho hoomalu nei maluna o lapana. Oia nei ka akahi haneri a me iwakaluakumamakahi alii i noho ma ka nohoali! o lapana mahope o Jimmutenuo ka emepera mua loa, nana i hoomaka ka nohe hoomalu ana i ka GGO makahiki mamua o Karistoi Ua hanau ia o Mutsuhito ma Kioto ma Novemaba •°>, 1350, a nolaila eia oia i ke 44 o koaa mau makahiki o ke ola ana. Ua pii mni oia epani ma ka nohoalii 0 kona makuakane i Feberuari 3, 1867, i kona wa he eono malama aku i koe, alaila piha ka 1(> mau makahiki iai». Ika 1809 mamua o ka piha ana o ka 18 makahiki, mare iho ia oia i ka wahine o llaruko kona inoa, a o ka hua o ia awaiaulu la ana, oia he ekoiu mau keiki—o Yo9hihito Harunomujß, ka hooilina moi, a me elua mau kaikamahine o Mnaako E9uneuomuja a me Fusako Kanenomiia. O keia mau keiki ua nunui e hikl ai ke puana i ko iakou mau inoa, aka o ka h»oiiina alii, eia oia ma ka 16 makahikl i keia wa. O Mutsuhito, oia ka Mikado inua loa i hoike mai i koua mau maka i koua mau makuainana. O kela a me keia aliiaimoku mamua aku ona, ua paiama ioa wale ia no lakou mai ka ike lihi ia ana aku e na uiea a pau koe ka ka emeperese a me kona mau kuhina hlekie. Aole i aeia kona mau wawae liilii i opa «a a liilli e p.i iluna o ka lepo, a 1 kona wa e haalele ai i ka halealii a hele i kekahi wahi, e komo ana oia iioko o kekahi kaa i panipani ia a paa me ka hoonani ia a maikai oloko e kauo ia ana e na pipi kaulua i hoanaokoa ia no kt ka im«periala mau hoohanohano ana. Ikawa e make ai ua manaoio ia ua komo k»ke aku la no oia i ka hui o na akua.

O neia emepeni, ua ano paioa ae oia nai ka maa mai o na lapana. Aole i like koua hiehie ke naaaaku me keia kahiko Europa, i hoomaa ia e ia he mau makahiki wale no i hala aenel, e like ia me kona kulana kilakila a hiehie ke komo i na aahu kahiko o lapana. O kona nanaiua ma ka hakilo ana a kekahi kamahele, aa like me ka waihooluu o ke kope i paiia a nui me ka walu, o kona mau maka he ooi eleeie, a o kona maa kuemaka me he pio laa oa lapana e olelo ai he welo o na mamo alii. O kona kino he ano plplo, a ua manaoia ua loaa mamuli o kena malama ana 1 na maa kahiko 0 lapana o ka noho ana ilalo eia ka papa i na makahiki opioplo o kona ola ana. Ua haalele ia aao kela maa 1 keia wa. Eia ola i keia wa aoio o ka nobo wale malona o na aoho e llke la me ka aa haole Europa a me AmeHka e hana ai, aka ko heomakaukaa ia nei kana mau mea ai maluna o k« pakaukau a ke ai nei mo ka pahi a me ke o. O ke ake o Mutsuhito, oka hoomaa aku ina mea a mo na aao ana i makemake al oka noho ana naauao o ke komohana, a e hooaaa aku i maa ai kona lahui a me knna »upuni i ke ano ok« oi«« muh a me ka Uwelawe hana ana e like me ka

mea hiki a kopono. Ke lioikeike oei oia iaia ibo imua o kona ma«

makaainana ma na manawa pokole. Ke holoholo nei oia maluna o kona lio ma keia mau la ano nui, a iaia e hana ai pela e ukali pu ia ana oia e na kiai imeperiala mahepe o ke ano e like Ia me ka Emepei-a o Rusia a me ko Qeremania. I kekahi' manawa, holoholo kaa lio ka Mikado, a o ua mau kaa la i hookomo ia mai ai mai kekahi mau wahi mai o Europa, ua lil» i mea nana pahaehao nui ia ke loaa mai. Ua lioolilo nui oia I kona manawa i na mea pili i ke aupuni a mo ka lawelawe ana ī kana hana pllikino ponoi. 0 keia mau mea hope ae la, ma ke ano hana nui maoli la no, oiai ma kona pono pilikino iho, he kanaka waiwai loa oia a ua ae ia e lawe i ka uku makahiki he $2,500,000 no kamakahiki uo ka malama ana i kona hanohano imeperiala. O ka heluna o na kanaka 1 komo iloko o ka huina o kona aloalii, aohe i kana mai ua inea he nui, a he mea lealea ina he wahi akea kekahi o ka nupepa e kamailio pakahi ai. Mawaena o na luna aupuni ua komo pu he eiwa mau kauka lapaau. O ka olhana aipuupuu, ua manaeia oia kekahi o na lala ano nul, a no ia kipapalale i 1110 ai o Iwakura, he hookalii wa i hoonee ia ae ai mai ke kulana koko alil mai i haku no ka oihana aipuupuu a me kuke. Mal ka wa mai o keia Mutsuhito i pii ai maluna o ka nohoalii, ua hoolilo nui oia i kooa manawa i ka oana aoa i na oihana kaua a me mokukaua. Ua lilo ī maa nona ka paikau ana he mau manawa i kona pualikuna i kela a me kela makahiki, a o konaaahu mauola ke kahiko 0 ke aliikoa o ka pualikoa lapaoa. 1 kona au, ua hookiekie ia na pualikoa o ka emepire a i ke kulana kiekie o ka eleu. He mea makemake loa nana ka paani mawaho • na ipuka hale, o ka oi ioa aku paha ke alualu holoholona ahiu, aka he kanaka maamaalea wale nae no oia ma na paani mawaho, a ma ka hakilo aku nae ī ko hai paani mai aole hoi ke komo kino pu aku. He mea akaka loa he kanaka piha hana maoli ka emepera o lapana. Ke ala nei oia i ka wa kakahiaka loa, al 1 kona paina kakahlaka oia wale no, hora 7 a me 8 paha, a ma ka hora 9 makaukau no ka ike mai i na kukina ma kona keena heluhelu buke. O na anaina me lakou, e apa ana 8 hiki I ka horm 12, kona manawa e paioa ai. Mahope o ka ai ana, heluhelu I na nopepa lapana o ka la a me na manao unuhiia e pili ana ia lapana mai na nupepa Amerika a me Europa mai. Ke pau kana helu~ helu ana, o hoohala ana oia he manawa ma ka hooikaika kino a hooiuoiu, aiaila paina awakea i kekahi manawa me ka «meperesa, a i kekahl manawa oia wale 00. Aole i leaa iaia he manawA e ao al! na olelo Europa, a he mea nana i minamina loa ai. £ hookelakeU ae ana na lapana ma Hawali nei 1 ka la hanau o ko lakou Mikado a poo hoi o ka lahul e hee mal nei i ka nalu o ka hoio-

mna i aapo e hopn mai a paa i ka nee ana oka naanao o ka malamaUma kooiohana. £ia n& luna aupuni lapana maanei, na kamuao, ka poe kalepa a me na Bgena ke iiuiiu nei no ka hoohanehano ana ika la. Ua haawi ia na hana o ka hoomaukan ana ma Honolulu nei no ka la hanau o ka Mikado y malalo o Uev. J. Okabe ka lunahoomalu o ke komite. Ua hoolimalima ia kaHalepaikau ma Manamana i hale e malamaia ai na hana oka ia. Xa ka Puali Pubi Ohe o ke Aupuni e hoolako aku ao: i na leo mele puhi, alaila he mau hiiolelo kekahi ahe ahaaina. Ke lohe ia nei, na ke Kanikela aui Fuji a me ke Kakauolelo a ke Kanikela na haiolelo o ka la i keia Poaono ma kela hale maluna ae. Ua hiki mai nei na mea hoopahupahu a me na ahikaolele a na lapau;i ma ka mokuahi hoohikihiki limahana, a e hoohana ia ana ua mau mea hoohauoli nei ma keia ahiahl Poaono.