Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 45, 10 November 1894 — Page 1

Page PDF (1.60 MB)

This text was transcribed by:  Shaye
This work is dedicated to:  My ‘Ohana

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

ME KO HAWAII PAEAINA I HUIIA

 

BUKE XXXIII. HELU 45. HONOLULU, POAONO, NOWEMABA 10, 1894. NA HELU A PAU, 2519

 

H. @ HITCHCOCK

 Notari no ka Lehulehu.

@ @ @ Elua,

@, Molokai.

@

W. R KAKELA,

@ @ @ @ Kanawai.

@ @ @ Palapala.

@

@ ROSA,

AKONI

@

 @ @ @ @ ke Kanawai.

@ @ Palapala.

@ @ @ @ Kaahumanu.

ALLEN & ROBINSON,

Na mea kiai papa o na ano a pau @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ e makemakeana e ku @ @ @ @ @ ike @

@

WILDER & CO., @ WAILA MA.

@ @ @ a me na Lako @ @ @ @ @ @ @ a pau, a me na wea @ @ a pau e pono ai o @ @ @.

@ @ @ Papo.

@

JAMES M. MONSARRAT,

@.

@ @ @ Kokua ma ke Kanawai

HE @ @ PALAPALA.

@ @ ia no na Palapala @. Palapala @, @ me na Palapala Pili kanaka @ @ @ olelo Hawaii. Pala no ka @ @ @ @ @ @ Waiwai @. @ Hana: Hale Pohaku hoy ma ka @ @ Waikiki o ka Halewai, alanui @ @. 2370

J.T. WATERHOUSE,

WALAKAHAUKI.

Halekuai o na ole Nani Panio!

LAKOHAO.

Na Lako Hana Mahiko,

A PELA @ @ @ @.

@ Moiwahine, Honolulu.

2896-4

E. M. Nakuina.

@ @ @ @ @ Aia Liilii me na @ @ @ @ @ o Honolulu.

@ Haawi Palapala Ae O Mare.

@ Hana Helu @ Alanui Kalepa.

@ @

Kula Kaikamahine Kamehameha.

@ @ @ @ @ @ @ @ ke @ kaikamahine Kamehameha ma ka

Poakahi, Nowemaba 12, 1894

@ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @

@

Hoolaha Hoohui.

O @ MEA @ @ INOA MAOALO IHO. @ @ @ @ @ Mokupuni o Hawaii. @ @ @ @ @ @ @ ka lawelawe ana @ @ @ @ @ @ @ @ ma ke kanawai, @ @ @ @ @ @ Wilder @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ kokoke @ @ @ @ @ Waianuenue, @ @ @ @ @ a pau me ka hiki @ @ @ @ @ @ o ka hui ma @ @ @ @ pau o ke Aha Kaapuoi  @ @

@ H HITCHCOCK.

@ @ WILDER

Hoolaha a ka Lunahooponopono

Waiwai.

U @ @ PONO IA MAI KA MEA @ @ @ @ @ @ @ @ @ WILLIAM KEAO @ make @ @ @ @ Maai aolaila ke houla @ @ @ ka @ @ @ a pau, he mau @ @ @ @ @ @ waiwai o ka mea i make. o @ @ @, @ @ @ @ i ka @ @ ka mea @ @ ko kauoha ia me @ @ @ @ @ @

J @ LONO.

@ @ @ @ @ @ @ ma @ @ @. @ @ 4

Hoolaha a ka Luna Hooponopono Waiwai.

UA HOOKOHU IA KA MEA NONA KA @ @ @ @ Lana Hooponopono Waiwai @ @ @ @ @ MALIE KAHAI i make. ma @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ Hookolokolo Kaapuao @ @ @ @ @, 1894. @< @ @ @ @ @ @ @ @ @  he mau @ @ @ i ka waiwai o Malie Kahai i olelo @ @ @ @ i na @ @ @ @ @ pono @ @ @ @ @ @ @ @ ia mau mea-laa @ @ @ @ @ @ @ @ @ lolo o J. @ @ @ @ @ @ malama @ @ @ @ a i ole pola o hoole mau @ @ @ @ poe i @ i na waiwai la i @ @ @ @ lakoa e uku koko mau o @ @ @ @ @ @ @

@ @ Honolulu. Oct @ @.

JOHN @.

@ Hooponopono Waiwai me @ la @ i @ la a Malie Kahai @ make.

@-@

 

KA MAKAIKIU

LEONE ANA.

@

KA OPIO PUUWAI LIONA.

AOKA

Hopo ole Nana i Kuekaa na Hana Pohihihi a ka Poe Haihai Kanawai.

NONA HOI NA MAKA OOI I LIKE ME KA @ @, - A ME NA LALA WIKANI KOHU KILA MAGENERKI.

MOKUNA I.

            No laila, i ka mare ana o kela kaikamahine me ka haku Balrama opio ua hauoli loa ka aau o kela palanalolo, a ua hooholo iho la kona naau he kula @ hou keia ana e ai @ @ ai.

            Mahope koke iho o ka mare ana o na opio, ua holo makaikai aky la laua no Parlsa a hoea loa I Italia, a ua ukali pu hoi keia alopeka i ka huakai a kona kaikuahine a me kona kaikoeke, a e like hoi me ke aloha o ka haku opio i kana wahine ui, pela hoi ioa i hoopuuahele loa ai i kela kaikoeke on a, a ua haawi aku la hoi ola i kekahi buke kikoo dala i ua kaikooko la on a, me ka haawi pu aku na ua kaikoeke la on a o uku na bila a pau o ko lakou mau lilo ma ke kaahele ana.  Ia lako e walea  nei i na @ luaole o Parisa, aole loa he maopopo o ka haku opio i ka nui o ko lakou mau lilo e hele nei, oiai, ua hilinai piha aku oia maluna o ke kaikunane o kana wahine, a he hookahi wale no ana mea nui, o ke kilohi i ka nani o Alpo, i ka hala ana o hookuhi nahina mai ko lakou haalele ana aku i na kapakai o Enelani, ua liuliu hou ae la lakou e holo @ aku no Napela, ma Italia me ka hoemaopopo ole ae no o keia opio no ka nui o ko lakou mau lilo, oiai, ua manao no oia ke hookele nei kona kkaikoeke me ka pololei.

            Ia lakou i hoea ai ma Italia, ua holo nui loa ia ka lealea o na lii opio ma na lealea like ole o kela wahi, a ua @ la la ko lakou noho ana malaila.

            I kela wa nae, ua hoea aku la he leta mai kona mau kaikaina mai, e kauoha mai anu iaia e hoi aku, oiai ua makemake ia noi no kekahi niau @ e pi ana no ka waiwai, ua lilo hoi ia i mea makemake ole na ua haku la, no ka mea, aole he makemake o kana wahine e hot koke, ua piha loa la ola i na lealea o ka aina la lailai o ke kai waenahonua.  O ke kumu o keia, ua hooipo aku la ua nohea la me kekahi keiki maka poniponi o wa aina la, me ka h=noho hupo hoi o kaua kane puuwai waipahe.  Ua ulu mai no keia mau hana mamuli o na hana a kela kaikunaoe lapuwale, oiai hana no i weawea i kona kaikuahine me kela keiki Italia a ua hana la ka hewa e laua me ka ike ole a moeuhane ole o keia kane.  I kela wa ua kuka like iho la ka haku opio me kana wahine no ka mea kupono e hana ai, a ua hoike aku la ka wahine he mea maikai, o Alepeka ka mea nana e hele i Enelani o hooponopono ai i na mea a pau ma ka inoa o ua haku @, me kona haawi aku i kekahi palapala hooman piha iaia.

            Mamuli o keia mau hoakaka a ku wahine, ua puni koke ke kane, a kauoha koke iho la i kaua kuene nui e haua mai i kekahi palapala hoomana hope no kona kaikoeke, a me ka nonoi aku i ka oluolu o ua kaikoeke la e holo l Enelani e hooponopono ai i ka waiwai.  I ka holopono ana o keia mau mea a pau, ua kani iho la ka aka a ua kolohe la, ua haalele iho la oia ia Inia no Ladana ka ihu.  He mau la pokole, ua hoea maalahi aku la ole @ @, a hoi aku @ oia ka hotele e noho ai, aole hoi i hoi aku.

 

KA MOKUAHI "KE AU HOU."

            O ke kii keia maluna ae o ka mokuahi hou loa i kapiliia mai nei a paa e na Hoahanau Hali ma Port Blakey, no ka Hui Hoholo Mokuahi Piliaina o Hawaii nei, i pani no ka mokuahi Bihopa i nahaha.  O kona loa he 121 kapuai; laula he 28 kapuai; hohonu 9 kapuai; a he 220 mau tona kona nui.  Ua kiiia aku nei oia e kapena W. B. Godfrey a ua hookele ia mai nei a eia i Honolulu nei.  Ma kela pule aku nei, ua hoike piha aka makou i ka moolelo piha nona, aka ma keia, o kona kii maoli.

He Moi imi e loaa on a Wahine

            Vanekouwa (B,C,), Oct. 14-Ua lawe mai ka mokuahi Arawa i keia mau mea hou malalo iho: I ka wa e noho ana ka Ahaolelo hope iho nei o Tonga, ua malama ia he halawai o na alii no ka noonoo ana i ka ninau ano nui o ka wae ana i wahine na ka Moi.  He eha mau inoa i waiho ia aku imua o ke Alli ka Moi.

            Ka mua oia ke kama aliiwahine Kaiulani, kaikamahine hanauna a ka moi make o Hawaii, a kaikamahine hanauna pu no hoi a ka moiwahine i kipaku ia mai nei.

            Ka lua, ke kaikamahine a Malietoa, Moi o Samoa.

            Ke kolu, ke kaikamahine a Latie Timote, ke ahi alakai o Fiji.

            Ka eha, ke kaikamahine a Maatu, he alii kiekie no Tonga iho no i make koke mai nei.

            Ua hoike ia ae, ua oluolu ka Moi e ae i ka manao i hoolaa ia, a no la mea e hoouna ia aku ana ka palapala noi e hoopalau ia Kaiulani, oiai oia ma Enelani e hoolawa ana i kona imi naauao i piha.

LEVI P. MORTON.  DAVID B. HILL.

NEW YORKʻS CANDIDATES FOR GOVERNOR.

More than ordinary interest attaches to New York's gubernatorial election, as @ believe the winning candidate will get the next presidential nomination.  These are the latest pictures of the nominees, Senator David B. Hill, Democrat, and ex-Vice President Levi P. Morton, Republican.

Na Moho Holo Kiaaina o Nu Ioka.

            O na kii malua ae, ole no na kil o na MohoHolo Kiaaina o Nu Ioka o na Aoao kahiko nui elua o Amerika Hulpuia, ola hoi ka Repubalika a me ke Democarata.  O ka inoa o ka moho a na Repubalika o ka mokuaina nui o Nu Ioka , oia o Levi P. Morton, hope Peresidena i pau o Amerika Huipula ma ke kau me Genarala Benjamin Harrison kona mua.  O ka inoa hoi o ka moho a na Democarata o Nu Ioka, oia o David B. Hill, he kiaaina mua no Nu Ioka a i waiho a lilo i Luna Senate Lahui ma Waainetona i keia wai.  Ua lilo keia koho balota kiaaina ana ma Nu Ioka i ka noonoo o ka poe kalaiaina o na aono a elua, no ka mea ua maopopo i ka poe hakilo i ka nee ana o ka manawa, o ka mea o laua nei e koho lo ia ana a lilo i kiaaina ma keia kau, oia aky ana ka moho hole Peresidena i ka makahiki 1896 aenei.  Ke liki a akena ia nei he mau kanaa ikaika nae ana no laua a elua nokela a me keia aoao kalaiaina like ole o laua.  Nolaila he koho balota kiaaina alualu moho Peresidena keia o keia mau kanaka malua aenei.  A oiai, o ka Poalua mua iho nei o keia Novemaba, ka ia kohe balota kiaaina a mau luna aupuni e ae o na mokuaina lehulehu o ka Union o Amerika Huipula, maila o lohe kakou i na mea hou o keia kau koho ma ka mokuahi China e ku mai ana i keia Poalua iho.  Ke keha nei kela a me keia aoao i ka mea o laua e puka ana, a ke hele nei ka wai me ka ala a ka poe pili waiwai no ka hopena, aka no kakou iho mai keia mamao aku, ma na balota ko kakou hoomaopopo i ka mea o laua e puka ie ana.

            Aole i hoi mai o Peresidena Dole ma ke Kinau o ka Poaono i hala, e like me ka mea i upu ia e kona Aha Kuhina, aka ua hala ae oia ma ka aina mai Hilo mai a Hamakua, a ma keia Poakolu iho e ku mai ai.

            "O ka oi ma ke ao holookoa.' Oia ka W.D. WOODRING O BORDLY KENETUKE, e hookaulana nei no ka Chamerlain's Cough Remedy (Laau Kunu).  Ke kamailio nei oia ma kona ike ponoi iho i ka inu ana, oiai o kona a me ko kona ohana ola ana mai nei no ia mai ka loaa ana i ke kunu koikoi loa a me ke anu, a ua hooholo oia o keia laau lapaau ka oi ma ka honua nei.  E kuai ia no ma na Halekuai Laau Lapaau pau.  O BENSON, SMITH & Co., na Agena ma ko Hawaii Pae Aina. tf

            I ka wa e nakulu ai oloko o ka opu me ka eha, a hele moku ka lepo, alaila, e hoao i ka CHAMBERLAIN'S COLIC, CHOLERA a me @ REMEDY laau lapaau a e oi aku ana kou mahalo ke ike oe i kona hopena.  He oluolu, palekana a ouhili ole.  He oluolu, palekana a puhili ole.  He 25 a me 50 jeneta o ka omele, a e kuai ia no ma na halekuai lapaau a pau  BENSON SMITH & Co., nu Agena ma ko Hawaii Paeaina. tf.

 

HE MOOLELO KAAO

NO

Namakaokapaoo

KE AHIKANANA WI WO OLE O KULA I MAUI.

Ke Koa Kaulana i ke Au o Imaikalani ka Moi o Kauai.

KA MEA NANA I PULUMI PAU NA KAEAEA O KAUAI A PUNI.

KA OLALI AU MOANA O NA KAI EWALU O HAWAII NEI.-KA HIAPAIOLE O NA LA I AU WALE AKU LA.

(Hoopukaia e John K. Ilihia, Lihue, Kauai.)

            A akoakoa keia mau mea a pau loa i ka hale nei, ke uka a me ke kai, alaila e ke-na hou oe o ke alii i ke kanaka e @ hou iuka o Kamooloa i ka lawai‘a oopu, ka i‘a kaulana o ke aina e Kalani, he lau ama‘u wale no ua mo‘a ka oopu, eia hoi paha na oopu ala ola nei la ke moe mai nei, ua hele aku la ia o ka oopu ia a piha i ka momona, no ka mea he mau mahina memena keia o ka oopu, o Nana, o welo, o Ikiki iloko o Nana, he mahina ia a ka i‘a o heonana ai, oiai ke helelei iho la ka liko o ka lehua i ka wai, ka liko o ka ohi‘a a me ka pua o ka hala, ua ai wale aku la ia o ka oopu la a piha, nolaila hoonana ka i‘a ne ka piha i ka momona, ua hele aku la keia o ka oopu la a ehuehy, ma-u no ka hoi ka loaa o na wahi kauna oopu elua la, a e aho no ia o ka pa ae ka paha o ka waha hewa ou e ke alii la, a hoonoa aku hoi i ke keiki, a i mau hina‘i opae kalaole hoi kekahi, a eia ka mea i koe a o ka pau ana ia o kau mau mea a pau loa e ke alii e hoomakaukau ai.

            A ole keia, e heouna aku oe i ko kukuni mama ia Kaalele o helo i Wainiha i keia la, aia hoi paha na copy Nopili aala o Wainuha la ke waiho mai la, ua ai wale ia o ka nopili la i ka liko o ka lehya a me ohi‘a, ua haupa wale ia o ka i‘a ia i ka liko o ka awapuhi, a aia hoi a pa ia e ka makani he lupua, he makani kiai maka-lae ia no ku aina, wahi a keia kahuaa i paha aku ai imua o ke alii, helelei ka pua o ka hinalo i ka wai, he aala okoa ia, a ola ka mea i kaulana ai o ka nopill e  ko‘u aina o Wainiha i ke ala, he kanaenae ia na ko laila keiki kamaaina, a oia keia.

            Kuu wahine mai ka i‘a pa ili kanaka o ka aina,

            Ua lolii wale i ka ha mu‘o o ka hiaalo,

            Ke pauku ala i ka hala mo ka lehua,

            Ua hoope wale i ka liko o ka awapuhi,

            Honi mai ke kupa, ke kini, i ke one o Hoohila,

            Pu-ia i ke ala, ke kai o Haena,

            I pili aloha laua me ka Lupua.

            A oia iho la ka leo o ko‘u aina o Wainiha, e pili ana i keia i‘a o ka nopili, wahi a keia kahuna i pane aky ia imua o ke aili, no ka mea, ko-pi mai la na keiki kupa olaila i i keia i‘a he nopili a miko i ka paakai, a lail hoope ia maila a paa i ke ope, o ka lau ma-ia no mawaho loa o ka lai mai, o ka lau mai o ka awapuhi, a e kela ha o ka hinalo, a ola ka mea hana a nui maloko loa ia, hauhoa ka ma-ilihau a paa i ko ope, kau malie iloko o ka hale.

            A oia ka mea i @ ia ai o keia i‘a he nopili e ko Wainiha keiki kamaainana, he @ he i‘a moe kau oe @, he pahaohao ka malihini i ka inoa o keia i‘a, a ko laila kanaka e kapa mau ai, a he i‘a pi no hoi keia na ko laila kini e ka nopili, aole e pono keia i‘a ke manao e ai i ka wa ahiahi, he wa ia o ke kehau e kaomi ana mauka ihe. No ka mea o ka makani kehau ola ka mea aana e lawe aku ka aala o ka i‘a, hiu pu iho la ke ala o ka awapuhi me ke ala o ka hinalo, a oia ka mea e honi ia ai e kanaka o kauhale o kahakai i ke ala o ka nopili pua hinalo, a ela ka hauolelo a ke kane e pane aku ai i ka wahine, hele mai nei ka hoi ke ala o ka unuloa a ma-pu, nohea ia?  A i aku nei hoi ka wahine, o ka‘u hoi ia e honi nei, ono wale ka hoi au, e hookolo @ hoi ha kaua i ka hale o keia i‘a e aala mai nei, @ ka hookolo ia aku la no ia a loaa pono, aohe hiki ke huna iho, he kahea mai ko laila, he @ iho koonei a piha, ku ae ka palaualelo hoi ana, kau kihei a ke aeloa, ae, a ke makemake e ai he waiho a hano ka leo o ke kanaka, a pau kauhake a pau loa i ka moe, alaila @ aku ua ope unuloa nei wehe ae a hemo, a haule iho hoi paha o kahi elekulekane a me kahi elekulekane, haupa ono ana hoi paha ia i ka mea ai ono a Liua.

            Ae, ia wa, i hou aku nei no ua mau kahuna nei i ke alii, a eia kahi mea i koe e ke alii e haawi mau ai ia maua, i wahi puaa iki hiwapaa, no ka mea na maua ponoi no e kui ke keiki i kai o Wailua, a na mana no e lawe mai a ike oe, a nolaila a keia wanaao iho la o ka la apopo no Lona=o ia la a me la po iho, he la maikai ia a maua e kii @ i ke keiki, he hoolono na mea apau.

            Hoolomo ka laai

            E hole ka honua

            Hoolono ke kai

            E lohe ka manu

            Hoolono ka hekili, Paapaaina i loko,

            O Iku-a

            E lohe ka uila anapu mai ka lani,

            E lohe ka ua he‘a, ka ua koko, ka Punohu ula,

            Hikii mau ke anuenue Pipi‘o i ka lewa,

            Hoolono kane, hoolono ka wahine,

            Hoolono keiki, hoolono ke akua

            Hoolono o Kane me Kanaloa

            Hoolono ka paa iluna, ka paa i lalo, ka hooku‘i, ka halawai

            A hoolono mai na mea apau loa i ka maua olelo nei la, aohe mea koe, a nolaila he la maikai ia o Lono no ka maua papahana, a oia kau e ke alii e olelo aku ai i na kanaka, kani no ka moan kuakahi ho-a ka imu o ka puaa, hulei ka imu o ka ilio, hele kahi mau kanaka e kuu i ka i‘a, a hele hoi ko ke kuahiwi a hele hoi ko ke kai, ae, i ka wanaae no o ka la apopo keia mau mea a pau loa e hana ia ai, a e nana aku hoi maua, aia hoi a akoakoa mai na mea a pau i ka hale nei la, aohe mea i koe, alaila hoomaka ka hoi maua e kii i ke keiki i kai o Waialua me kahi koa, a oia hoi ko maua alakai.

            Ae, a ia wa, i hou mai nei ua aii nei i na kahuna, i ka wa hea e kii ai ka oopu nopili?  Pane aku nei na kahuna, i keia wa no, aohe maikai e waihe a ka la apopo alaila kii, aohe ono ke ai aku, maikai ea, i keia la no, kii aku hoi o na wahi kauna nopili elua la a kamau mai hoi ka ekolu, a pili mai hoi ka eha, alaila wah-i no a paa i ka la-i, ka lau e ka awapuhi a me ka ha o ka hinalo, a o kona ipukai iho la no ia.

            Ua loaa mai nei he kapa lua ilalo o ke kai, mai Kapalakiko mai, ma ka mokuahi Australia o ka Poaono i hala, no ka poe hio o ka moku ili G.G. Wilikoki ma Molokai, no ka luu ana ilalo o ka hohonu e kii i na mea e loaa aku ana.  Ua hali ia aku na mea luu la ma ke kahua o ka po ino i ka Poalua iho nei, e hoohana ia ia.

            Mamuli o ka noho oihana loihi ana o Mr. S.H. Mahuka o Waimea, Hawaii, ma kona ano he lunakanawai a pana no Kohana Hema, ua ae iho nei na L. K. o ka Aha Kiekie e haawi aku ke Kakauolelo o ka Oihana i Laikini ia Mr. Mahuka e lawelawe i ka oihana lolo ma na aha apana a pau iloko o ka Repubalika, a i ma ke keena ma na @ i hoohalahala ia imua o lakou.