Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 47, 24 November 1894 — Page 1

Page PDF (1.71 MB)

This text was transcribed by:  Kassidee
This work is dedicated to:  To my mom, Laura S. K.

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

            @ool@@@ @o@o.

 

H. @. HITCHCOCK.

            Not@ri no ka Lehulehu.

A p@@@ Hookolokolu Kaapuni Elua,  Kalua@ha, Molokai.

@@@@-@@

 

W. K. KAKELA.

L@@@ a he Kokua ma ke Kanawai.

            @@ LUNA HOOIAIO PALAPALA.

            2870

 

ANTONE ROSA,

            (AKONI.)

Lo@o a Ae Kokua ma ke Kanawai.

            LUNA HOOIAIO PALAPALA.

            @@@@@ H@@@ me Alana Kaahumanu.

            2870---

 

ALLEN & ROBINSON,

NA HEA KI@AI PAPA O NA ANO A PAU  K@@aa no ma ka Uwapo o Pakaka, H@  @@@@@ make kumukuai makepono loa, no ka  pomaikai o ka lehulehu e makemake anae ku  @@@@@@@ @kipa mai a e ike kamaka

2@@@@-@

 

WILDER & CO., (WAILA MA.

Mea Ka@@ Papa a me na Lako ku-  kulu hale o na ano a pau, a me  na mea @ @@ a pau e pono ai o ka hale.

Ki@@o Alanui Moiwahine me Papu.

@@@@-@

 

JAMES M. MONSARRAT,

OLAUNAKEA.

@@@@ a he Kokua ma ke Kanawai

HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.

            @@hana ia no na Palapala Auai, Palapala  ho@@@malima, a me na Palapala Pili Kana-  @@@@ @@ ma ka olelo Hawaii. Dala no ka  @@@@ ma ka @@paki ma na Waiwai Paa.  K@@@@ Hana: Hale Pohaku hou ma ka  @@ @@ Waikiki o ka Halewai, @lanni Ka-  @@@.                                                                                                                                          2370

 

J.T. WATERHOUSE,

(WALAKAHAUKI.)

Halekuai o na ole Nani Panio!

LAKOH@O.

Na Lako Hana Mahiko,

@ @E@A AKU HE @@@ WA@@.

Alanui Molwahine, - - Honolulu.

@896-q

 

E.M. NAKUINA,

Ku@@iwina o na Ala Liilii me na  Pono Wai no ka Apana o Honolulu.

NOTARI O KA LEHULEHU.

La@a Haawi Palapala Ao e Maro.

K@@@@ Hana Hele @08 Alanui Kalepa.

@@@@-@@@

 

Kulu Kaika@ahinwe Kamehameha.

 

K@wehe @a ana ka hapahu kula mua loa o ke  Kulu Kaika@ahine Kamehameha ma ka  Poakahi, Dekemaba 19, 1894  @@@ @ai no ke komo i keia kula, ua hiki no ke  @@@au mai ia M@@ Pop@ ma ke Kula Kameha-  meha a: ale ia M@@@ Pope me ke Keeua Kula  Pokii ma K@ma Hale ma na kakahiaka Poaono  m@@ ka @ @ @@ kahi e hauoli ai oia e halawai me  @@ @@@ @@@.. O ka @@@ kula he kanalima dala  he makahiki Aoie mea @@@ e ae ia malalo o  @@@@makahiki

2510:@

 

Noolaha a ka Lunahooponopono  Waiwai.

UA HOOKOHU PONO IA MAI KA MEA  @@@@ ka ia@@ malalo ihe i Lunahoopono-  @@@ @@ kawaiwai o WILLIAM K. KAO i make  @@e@ehu. Mokupuai o Maui, nolalia ke hoola-  he ia ai umea ka lohe i na mea a pau, he mau  @@@@ ka lak@@ @ ka waiwai o ka mea i make e  @@@@ koke mai me na hooiaio kupono i ka  @@@ @@@@ ka imua maiaio iho. Hoko o na mala-  @@ @@@@ mai kala le ahu, a @ole e haole mau  @@ ia aku na. A o ka pau a pau i aie mai i ka  @@ @@. o ha mea i make. ke kauoha ia nei  @@@ e hakea @oke mai.

                                                                                       J C LONG.

i upahoopo@@@@@ Waiwai o Wm. Keao 1 ma-  ae @aiehu, Maui                           2517-@

 

Kuai a ka Ilamoku.

 

MAMULI O KA MANA I LOA A @@@ MA-  iaiu o kekahi Palapala Ohi Waiwai i  @@@puaa ia e ka Aha Apana o Honolulu ma ka  @@ @ @ Okaloha. M.H. @@@@ e k@@ ana ia Kin Loy.  ka mea haopii ia. no ka pamaikai o K M. Na  a@@@@ ka mea haolii. me ka kuina o 8113 15, ua  @@@@@@ @ la e a u, a o kuai aku ana hoi ma ke  a pana o Honolulu. Mokupuni o Oahu, ma ke  @@@@ @ awakea o ka la

17 O NOVEMABA, 1894

@a moa kohe kiekie. I ma pomo a pau, na  @@@ouma a moma mahele a pau o Kin Loy, ka mea  hoopu la, malake e kela mau waiwai malalo  iho ke ole e aku e ia mai ka Oloelo Hooholo i hai  @@ @@ k@ ka @ku@@@ee. na koina a me na lilo.  @@ @@ @ @mi (mau paha) Pake Poi ai ole. @ Noho  L@@@@. @ Pakeokau. @ P Papa kui poi. @ Pohaku. I  @@@@@@@@@ a me i Tabu mai hoomea kalo.

E. C. HITCHCOCK,

                             Ilamuku.

H@@@@luia, Okatoba @1, 1@@@.                        2516-3

 

KE KII O KA LUAKINI O KAWAIAHO.

 

            Ke lawe mai nei makou maluna  ae e kukulu aku imua o ka lahui, i  ke kii o ka luakini kahiki loa hoo-  kahi ma Hawaii e ku nei, oia o Ka-  waihao, i kahakaha ia kona moole-  io ma na buke a pau i hakuia no  Hawaii nei, no ke kumu ua hooma-  opopo ia e na kamana mahope o ka  naua paka kaawale ana o kekahi  mai kekahi mai a ua hoike kaawale  kela a me koia, ua popopo na kua  nunui o ka hale e mce nei mai uka  a kai o luna, a he mea pono e lawe-  lawe koke ia ka hana ana, no ka  neia he manawa wale no e haki mai  ai kela mau kua a e hoomahuahua  hou aku i na lilo.

            Eia ke kahu, na luna, nahoaha-  nau a me na hoaloha ke au nei no  kahi e loaa ai na dala o hoopaa hou  ia ai keia hale kahiko i hoopunana  loihi ia ai ka olelo maikai a ke  Akua. Oiai, o na lilo e paa hou ai,  e komo ana a oi aku mainua o ke  kauna @ausani nolaila, ke noi ia nei  na koukua ana a pau a ka lehulehu  no keia luahini hahiko o kakou, e  pance ae ma o ka lima la o ke kahu.

            Ua pau na Moi, na Alii, na Kau-  kaualii a me na makaalnana nana i  luhi i ke hukulu ana i keia luakini  i ka hanauna i hala e aku, aka, aole  o makou manao, ua nele loa ke poe  e ola nei i ka pili ana i ka poe nana  i kakulu i keia kia hoomanao o ka  lakou hana maikai na kokua lo-  kahi i ka hoomau aku i ke ku hou  ana aku o keia luakini.

            Ua hoolaa ia keia luakini no ke  Akua ma ka 1842, a me hoomanao iho  kakou ua loihi ke ku ana he hapalua  keneturia a oi, a akahi no a hoohana  hou Ia e hoopuipui aku i ka paa o kona ku ana aku i keia mua, in a no  e ku hou oia i hapalua keneturia  hou, ua hiki no, ko o la no kana  mau hana maikai ia manawa aku a  ia keneturia aku.

 

E Lilo ana ka Ninau Hoohuiaina i Mea

Nui Iloko o na Aoao Kalaiaina

o Amerika Huipuia

 

            Ma ka haiolelo a ke Kiaaina Re-  pubalika J.B. Foraker I pau o ka  mokuaina o Ohio imua o ke anaina  ma Parkersburg mokuaina o Viregi-  nia Komohana, Amerika Huipuia,  i ka la 22 o Okatoba i hala, ua hoo-  paapaaima iho oia i kekahi mau ma-  nao e hoelanalana ai i ua noonoo o  ka poe hoohuiaina, a oia keia:

            "Aia he mau ninau e ae kekahi e  noonoo la aku ana. Ka ninau no ke  dala, oia kekahi o lakou. He pone  e loaa ia kakou on a dala io a me  hoopone. He pono e kapilila ke  alawai oki o Niearagua a na Ameri-  ka Haipuia e hana. E hoolawa ka-  kou i ke kapili ana i ko kakou au-  mokukaua. Aia a loaa ke kalaiaina  loaa o ka papa kiekie hiki ke lawe-  lawe ia keia mau hana. Aohe hili-  nai ana aku i koe na ka aoao nana i  huki ilalo o na paeaina o Hawaii i  na hoku a me na kahakahana nana  e hana keia mau mea. He mea  pono e lilo mai ia mau mokupuni no  kakou. Ua noi mai lakou e komo  mai malalo o ko kakou have. O ko  kakou makemake e noho mai iloko  o ka mana hooponopono o ke aupuni  I aoao aloha aina a me ka Ioea kalai-  aina e lawa ai no ka hookomo ana  mai i keia paemoku. Me he mea  la o ka aoao Repubalika wale no kai ho@@@@ i@ no keia hana. Oia ma ka  aoao maikai me ka hae o ko kakou  aina."

 

NUHOU KUWAHO

 

KOHO BALOTA MA AMERIKA

 

Ke Kai Hoee Nui.

 

LANAKILA KA AOAO  REPUBALIKA.

 

Lumilumiia ka aoao De-  mocarata

 

Ka Hooili Kaua ma Kina- Geremania  ia Hawaii.

 

            Ma ke ku ana mai o ka mokukaua  Amerika "Yorktown", kapena W.  M. Folger, i ka wanaao Sabati aku  nei i hala iloko o na la holo ewalu  mai Kapalakiko mai, ua loaa mai  keia mau mea hou ano nui malalo  iho:

PULUMI IA NA DEMOCARATA MAI  KA NOHO MANA ANA.

            Ma ke koho balota luna aupuni  kuloko iho a me na lunamakaainana  i ka ahaolelo lahui o na mokuaina a  pau o Amerika Huipuia ma ka  la 6 o Novemaba, 1894, ua like me  ke kai hoee nui nana i poi maluna o  ka aoao Democarata a lumilumi ia  e na Repubalika a naowale e ke  kilakila o ko na Repubalika lana-  kila. Eia ka hoike mai ke kulana-  kauhale poo aupuni mai, penei:

            Wasinetona, Nov- 9. --Ma na he-  luna balota i loaa mai ahiki i ka  hora 9 o ka ponei, ua houluulu ae o  Lunahoomalu Babcock o ke Komite  Repubalika Ahaolelo i akaka ai ka  nui o na Lunamakaainana Repuba-  lika i ka Hale Ahaolelo Lunamaka-   ainana nui o keia mua aku a ua ike  ia he 225, a ua hoomaopopo pu oia i  ka nui o na Luna Seuate i keia Aha  aku a ua ikeia he 43 Repubalika,  39 Democarata a me 6 Populisa.

            Malalo iho nei e hoomaopopo ia  ai ka nui o na lunamakaainana o  kela a me keia aoao kalaiaina a me  na mokuaina i kohoia mai ai lakou  penei:

                                           R. D. P.

Alabama---------------------      7   2

Arkan@@@----------------      6

California-------------------- 6

Colorado--------------------- 2   1

Connecticut------------------ 4

Delaware--------------------- 1

Florida------------------------     2

Georgia-----------------------    11

Idaho-------------------------- 1

Illinois-------------------------22

Indiana------------------------ 23

Kansas------------------------ 7

Kentucky--------------------- 6

Louisiana---------------------      6

Maine------------------------- 4

Maryland--------------------- @  3

Massachusetts--------------- 12  1

Michigan--------------------- 12

Minnesota--------------------  7

Mississippi-------------------       7

Missouri---------------------- 12  3

Montana----------------------  1

New Hampshire-------------  2

New Jersey------------------- 8

New York-------------------- 29  5

North Carolina---------------  2   3  4

Nebraska---------------------- 6

Nevada 1 ("Silverite")-------

North Dakota----------------- 1

Oregon------------------------ 2

Ohio--------------------------- 19  1

Pennsylvania----------------- 28  2

Rhode Island-----------------  2

South Dakota----------------   2

South Carolina---------------       7

Tennessee---------------------  4  6

Texas--------------------------  2  9    2

Vermont----------------------- @

Virginia------------------------ 2  8

Washington-------------------  2

West Virginia-----------------  4

Wisconsin--------------------- 10

Wyoming----------------------  1

Arizona------------------------  1

New Mexico------------------  1

Oklahoma---------------------  1

Utah----------------------------  1

                                           2@@ 94 8

            Ua p@kui ia iho a nui ka poino o  ka aoao Democarata ma ka haule a

puka ole ana mai o keia poe alakai  o ka Hale Lunamakaainana lahui o  keia wa, oia o Wilson o Vireginia  Komohana, ka makuakane o ka  @ila kanawai hoemi auhau dute,  Holman a me Bynum o Indiana,  Springer o Ilinoe, O@thwaite o  Ohio, Bland a Missouri, McMillin a  me Enloe o Tenesi a me Crain o Texaka.

            O ke koho balota kiaaina a me na  luna aupuni iho o Nu Ioka, ua hau-  le ino loa o David B. Hill, ka moho  a na Democarata a au puka o Levi  P. Morton ka moho kiaaina a na  Repubalika, he 153,000 na balota  oi, a au puka me na meho luna au-  puni e ae a na Repubalika. Ua  manao o Hill e koho ia ana oia i  Kiaaina no Nu Ioka i keia makahi-  ki, alaila manaolana oia no ka holo  moho Peresidena i ka 1896, aka ua  haule oia a pela paha auanei e au-  wana aku ai ka noonoo holo moho  Peresidena mai a ia i keia kau  ae.

            Ma keia kau koho wale no i ike  ia ai ka paapaaina ana o ka "Hema  kupaa" mai ka aoao kalaiaina De-  mobarata aku, no ka mea ua koho  mai nei o Vireginia Kmohana he  4 mau lunamakaainana  Repubalika  i ka ahaolelo lahui, o Marilana hoi  3, Kenetuke 4, Tenesi 4, Missouli 7,  Deleware a me Tesaka ma ka paka-  hi.

            Me he mea la, e ukali aku ana  paha ka Peresidena ma ka Mrs.  Kalevalana huakai e holo ana i  Piladelapia i ka Poakahi, Novema-  ba 12, e hoolaa ai i ka hoolana ana  o ka mokuahi kalepa hou loa S@na  Lui. Ke upu aku nei na lala a  pau o ka aha kuhina a me ka lakou  mau lede a me na ohana a me ke  Kakauolelo Ponoi pu a ka Peresi-  dena o ke komo iloko o ia huakai, oiai e hoolawa ia mai ana ka hua-  kai me kekahi kaa ahi malu e holo  pololei ai ahiki i ka pa kapili moku  o Cramps.

            LIULIU KAUA A GUATEMALA.

            Guatemala, Nov. 9.- Ke hoomau  nei o Guatemala i ka liuliu no ke  kaua. He hookahi tausani koa e  hoouna la ana i ka palena aina ma-  waena o Guatemala a me Mekiko i  keia hebedoma.

            NO GEREMANIA.

            Berelina, Nov. 8.- Ke hoomao-  popo la aku nei, ke hookikna nei  ke Keikialii Hohenlohe, ke Kuhi-  kuhi Puuone hou o ka e@@pire o  Geremania no ka hooololiloli hou ana  ana aku i na lala o ka Aha Kuhina.  Ke olelo ia mai nei e waiho mai ana  o Freiherr von Berlepsch, ke Kuhi-  na Kalepa, a me kekahi mau kuhi-  na e ae i ke lakou mau hookohu.

            Ladana, Nov. 8.- Ke hoike mai  nei ka lono palapala i ka nupepa  "Standard" mai kona mea kakau  mai ma Berelina, ua hoopuka ae ka  nupepa "Vossiche Zeitung," ua hoo-  pau ia aku o Kauka Von Schelling,  ko Perusia Loio Kuhina a me Herr   Goring, ke poo o ke Keena Kuhi-  kuhi Puuone. Ua koho ia aku o Herr Wilmewski e pani ma ko Herr  Goring makalua.

            Berelina, Nov. 8.- I ka pane ana  aku o ka Emepera Wiliama i ka  Peresidena Dole hoike oihana ana  mai nei, ua ike piha aku la oia i ka  Repubelika o Hawaii.

KUKULU KIA HOOMANAO NO ALE-  KANEDERO III.

            Sana Peterodoro, Nov. 8.- Eia ke  wehei nei on a mau palapala hoo-  kupu dala no ke kukulu ana i kia  hoomanao nui no ka Emepera Ale-  kanedero III. i make, Ua hapaila  keia hana ma ke kauoha a ka Eme-  pera hou, a ua hoomaopopo ia e ku-  kulu ia aku ana keia kia hoomanao  ma Mosecao. O ke kino kupapau  o ka Emepera make, e waiho ia @ku  ana ma kahi kokoe i ko na kupa-  pau o ka makuahine a me ka ma-  kuakane, ma kahi kokoe i ke  komo ana aku i ka halepule.

            KE KAUA MA KINA.

            Wasinetona, Nov. 8- Ua hoouna  waeaolelo mai o Kuhina Amerika  Denby i ke Keena Kuhina nui o  Amerika Huipula mai Pekina mai,  na lawe ae la na Iapana Ia Foo Chow  a ke hooweliweli ae la no ka nee  mau aku ma Moukden a me Tien-  tsin. Ke wehewehe ia nei ke ano  o keia mau lalani waeaolelo pokole  e ke Keena Kuhina nui, e make-  make ana o Iapana e noho paa iho  iho ma Moukden, Awakumoku  Arthur a me Tien-tsin, alail, lawe  pono ke kulana kaua maikai, nana e hookoikoi i ke ano o ke kaua ma  na kumu a na Iapana e makemake  ai e noi, a in a aole e pau ke kaua,  alaila ae aku ia lakou e komo ma na  wahi e noho ai iloko o ke kau hooilo  a kapae i ke kaua a hiki i ke kupu-  lau.

            Ladana, Nov. 7- Ke olelo la mai  nei, aia he like ole na noonoo ma  Iapana no ua kumu e hoopau ai i ke  kaua me Kina. Ke kulala nei  kekahi nupepa alakai o Iapaua, e  makemake ana ia e hoolilo ia mai  ka okupuni o Foamosa a me on a  puu dala huikala kaua. Ke olelo la  hei kekahi nupepa, e noi aku ana o  Iapana no ka uku ia mai o na puu  dala nui he $100,000,000 ma e  gula  Beritania a me ia puu dala e kukulu  ia ai on a kahua dala gala. O@na  nupepa hoi, ke noi nei lakou e hoo-  kikina aku o Iapana e haawi mai o  Kina i kona mau mokukaua a pau  loa, na pu, na lako kaua a me na  mokuahi o ka Hui Hooholo Moku-  ahi Kalepa o Kina. Ke noi pu nei  hoi lakou, e pue aku o Iapana e lawe  ioa mai ia Sinahai a me kona loaa  hale dute.

 

Ka Makuakane Hanauna o na Alii  Aimoku.

 

 e oi loa ka pono o kapa ia aku  ke Keikialii o Wale, he makuakane  hoahauau o na aliiaimoku. Mamuli  o ka make ana o ka Emepera o  Rusia Alekanedero II. ma ka la 1  iho nei o Novemaba, ua hoolilo io  ia aku ke Keikialii o Wale i makua-  kane hoahanau no elua mau aliiai-  maoku Imeperiala nunui o Europa,  oia o Geremania a me Rusia. O ka  Emepera o Geremania, he keikika-  ne ia nako ke Keikialoo o Wale kai-  kuahine hanau mua, ka Emeperese  Ferederika. A o ka Emepera hoi o  Rusia, oia ko keikikane a ko ke  Kama Aliiwahine o Wale kaikaina  muli iho, ka Emepera Dagmar o  Rusia@ O na moi aku o keia mua  iho o Helene a me Roumania, he  mau keiki hananna ia na ke Keiki-  ahi o Wale, o kana kaikamahine  hoahanau ke kaikamahine a kona   kaikuahine mua loa, ua mare me  ka Hoolina o ka nohoalii o Helene.  A o kekahi kiakamahine hoahanau  hou aku na aKeikialii nei o  Wale, ke kaikamahine a kona kai-  kaina ponoi ke Duke o Edineboro,  oia ka wahine a ka Moi o De-  nemaka i keia mua iho, oia ke  kaikoeke o ke Keikialii o Wale, a  pela no hoi ka pili o ka Moi o  Helene i keia wa no ke Keikialii o  Wale, he kaikoeke no. Pela iho  la keia mau ohana e komo nai ka  pili iloko o na koko o keia mau alii-  aimoku, paakiki ai paha ko Enelani  komo ana iloko o ke kaua o kauoia  ai o Europa holookoa a pau. Aohe  mea kanalua no ke komo kuhohonu ia e ke kumakena o ke Keikialii o  Wale ma o ka make ana mai la o  kona kaikoeke, ka Emepera o Rusia,  Alekanedero III. O keia mau keo-  mana kiekie elua, he mea oiaio he  aloha kuio ko kekahi i kekahi, a ua  hoomau ia mawaena o laua na holo  palapala makamaka ana i kela a me  keia he@edoma mai ka wa mai i  mare ai o Alekanedero i ke Kama  Aliiwahine Dagmar o Denemaka.

            I kekahi manawa i hala, ua haawi  ia he paina ahiahi iloko o kekahi o  na hui neneihi kapu o Ladana, i  hoolauna ia mai ai kekahi "kanaka ikaika" i mea hoolealea i ke Keiki-  alii o Wale- ka malihini kiekie o  ke ahiahi- no kekahi mau minute  pokole. Mahope o ka pau ana o na  hana lealea a ka mea hoolealea, ma  ka hapai ana i na mea kaumaha a  me ka pakui pepe ana i na kaulahao,  ua hoomaikai aku la ke Keikialii  iaia, me keia mau huaolelo: "He  mea ole kau mau mea i hoikeike  mai nei imua o'u me ka maalahi ke  hana ia me ka hiki wale no i kuu  kaikaina ka Emepera o Rusia. Ma-  lia paha, he pono ia'u ke olelo i hiki  wale no iaiake lawelawe, no ka  mea ke hopohopo nei au he manawa  @enei ka loihi o kona hoopilikia ia  ana e ka pihoihoi a na keonimana  nihiliki e haawai ai i kumu no ka  naluea maloko o Rusia.

            KA MAKAIKIU

LEONE AKA.

            -:AO:-

KA OPIO PUUWAILIONA.

            -:AOKA:-

Hopo ole Nana i Kuekaa  na hana Pohihihi a ka  Poe Haihai Kanawai.

 

NONA HOI NA MAKA OOI I LIKE  ME KA U@VILA,- A ME NA LALA  WIKANI KOIIU KILA MAGENEKI.

            MOKUNA I.

            Holo awiwi koke mai la ke kiai  me ka manao heaha la keia, aka,  aole nae oia i upu mua, e halawai  ana oia me keia mea lihaliha.

            Iaia i hoea mai ai, ua ike koke  mai Ia oia i ke kumu a ke kanaka  kauwa i kahea mai ai iaia. He mea  e ka pioloke @ na noonoo o keia mau  kanaka. Nolaila wa nonoi aku la ka  makai i ke kauwa e oluolu ola e  holo mama aku a hoike aku i keia  mea hou i ke poo o ka oihana ma-  kai ma ka hale hoolulu o na makai.  He manawa ole ua hoea aku la ua  wahi kanaka la, a me na huaolelo  pihoihoi ua hahai aku la oia i keia  mea hou i ke alii makai.

            Me ka hookaulua hou ole aku, ua  haele aku la ka Ilamuku me ke  kauka a me kekahi mau makai no  ka hale o ka mea poino. A i ke ao  loa ana ae, ua laha ae la kela mea  hou a puni ke kulanakauhale me he  uwila la, a he nui na poe i hele mai  e ike kumaka i keia mau mea hoo-  kahaha manao, a ua lilo hoi i mea  kamailio nui loa ia.

            Ua huli na kauka, aka ua hoopa-  hua wale ia no, e like no hoi me ko  ka mua. Oiai, ua hoike mua aku  ka opio i ka Ilamuku no ka moolelo  o ko lakou ohana, nolaila ua hooha-  kalia ole ua Ilamuku ia mea manaonao  i ka muli loa o kela poe keiki oia  hoi o Keoni.

            He mea e ka luuluu a me ka mo-  kumukuahua o ka naau o kela opio.  Nolaila ua waeaolelo mai la na ola,  e hoouna koke ia aku na kino make  o kona mau hanau mua, me ke ka-  uoha pu mai e ialoa mua ia ia na  kino, i hiki ai iaia ke imi i ke kumu  i make ai o laua, oiai ua kohe e iho  la no ola, ua hana ia kekahi mea  ano e maluna o na kino, oia hoi ke  kumu i loaa ole ai i na kauka.

            Ua hooholo iho la oia, aia a loaa  iaia ke kumu i make ai o kona mau  hanau mua, alaila ma ia kumu e  hiki ai iaia ke hookolo i ka mea  pepehi kanaka. Aole no hoi oia e  hopuhopualulu ma ka noii ana, aka  e hana ana no oia me ke akahele.  Ua hoomaopopo ae la oia i kena laki  ma kona hoololi ana i kona inoa,  oiai ua maopopo no lala, in a e mao-  popo mai ana i kela poe enemi, oia  nei ka muli loa o kela poe keiki,  aole e nele ko lakou hooikaika mai  e lawe i ko ia nei ola, a e lilo no hoi  i mea kupilikii kona noho ana, aka  mamuli nae o keia inoa maluna on a,  aole loa e maopopo ana i kela poe  oia nei no ka hope loa o ka lakou  luahi.

            Iloko o ia mau ho@a o ke kupilikii,  ua lawe ae la oia a hoohiki iho la  ma ka mana kahi kolu kiekie loa, o  kana noii iho la no la a hiki i ka  loaa ana iaia o ka lima koko. Me  ka maopopo no nae iaia, o kela wa-  hine a me kona kaikunane kona  mau enemi ino loa, a in a he mea e  ae kekahi, ahaila he kane manuahi  ia na ua wahine la a lakou.

            I ka lohe ana hoi o ka lu@ui ma- e kona huhu a me ka hilahile no keia  hana a kana mau keiki, a ua lilo no  hoi ua kanaka @@@ la i ka ai, i  ka ua mea he @@@@@@ @ kona naau,  a mamua o kona ake ana, ua hoo-  lilo aku ola i kona mau waiwai  a pau, a me na dala ia K@@@i Bair@-  ma, ka muli loa hoi o kana hu@@@@  i make ai, me kona i aku, e hooika-  ika ola e imi i na lawehala, a e lilo  no hoi kana mau dala i mea e kokou  ai no ka hoopai ia o kana mau keiki  ponoi no ka laua hewa i hana ai, a  me kona auan@ an@ ae a@mua o  kona make ana: "He mea ia e ike  mai ai ko ke ao holookoa, ua hoo-  ikaika no au ko laua luaui e hookau  ia ka hoopai maluna o laua: nolaila  ua ahona au e make mua mamua o  ko'u ike make ana aku ia laua e  hoomainoino ia mai ana imua o ke  kanawai."

            Aole i loihi loa na la mai kela wa  mai, ua make iho la ua elemakule  la, a ia wa, ua lawe ae la o Keoni i  na waiwai o ua kanaka kalepa la, a  me ia mau waiwai, ua puipui lo@ ko la  nei waihona, a ua hoomaopopo iho  la oia, me keia mai puu dala nui e  hiki ai iaia ke kaapuni i ke ao nei,  ma ke ano hoomakakui i na mea  hewa, a aole loa hoi oia e hoomaha  iki ana a hiki i kona hopu pio ana  ia laua.

            Ua mapopo no iaia he hana nui  a pohihihi keia ana e hooko aku ai,  oiao aia me ua mau mea kalohe la  kekahi puu dala nui, a me ia dala e  hiki ana ia laua ke pee me ka nalo  loa, a aole  no hoi e nele ana ko laua hoolimalima  i kekahi poe he nui wale no ka l@ao  ana e hoopuhili laila nei.

            Mahope Iho o ka waiho maikai la  ana o ua kino o ko ia nei mau mua maloko o kekahi h@e i hana ia a  maikai malalo o kana hoolala ponoi  ana, ua kipa pinepine aku oia ma-  loko o ua h@e nei o imi ai ike kumu  i make ai kona mau hoamanau. He  mau la lehulehu wale no ia nei huli ana, a i iaia i hapai ae ai i ke poo o  ka haku opio i make, a nana ae la  ola ma ka hope o ke poo, oa ike aku  la oia i kekahi wahi kiko eleele  uuku, a ua hoomaopopolea iho, ua  ike pono iho la oia i ka hope o ke  kuikele e hulali mai ana mawaena  konu o ua wahi kiko eleele la.

            Ia wa ua wehe keke ae la oia he  wahi u@li uuku mai kana pahi pa-  keke ae, a me ia mea ua unuhi mai  la ola he kuikele lahilahi o au@@@  elua iniha me hapa ka loihi. Ike  pono iho la oia, ua make kona kai-  kuaana mamuli o ka powa maoli ia  ana me kela mea. Me ke kali ole,  ua nana koke ae la keia ma ia wahi  no ma ke kino o Kale, kona mua  iho, a ua loaa koke aku la no iaia  ka mea like no me ka mea i hana ia  ma ke kino o Willama.

            Hoomaopopo iho la keia he hoo-  kahi no mea nana i hana kela kara-  ima eleele. A i ka maopopopo ana  iaia o k@ kumu i make ai o kona  mau kaikuaana, ua hele aku la oia  e hoike i kela mea i ke poo o ka  oihana.

            Iwaena nae o na hoa e ae a pau o  ka oihana makai, he hookahi wale  no mea i ike a i hoomaopopo lala nei, oia no ka Ilamuku o ke aupuni.  O na hoa e ae a pau, ua kuhi no lakou he kanaka opio no kela o ke  kaulana makaainana, aka aia no nae  ma kona helehelena na hiona o ke  ano kapukapu, a ia lakou e nanea  wale iho ai no, ua like ole ko lakou  kaulana me ko ua opio la, a ua ano  wiwo wale no na hoa e ae iaia.

            He hookahi makahiki ka noho  ana o ua oipo la malako ponoi o ka  oihana, a i ka lua o na makahiki, ua  nonoi aku la ola e hookuu ia mai  oia e lawelawe kuokoa ola nona iho  ma ke ano he makai kiu kuikawa.  Ua wehe ae la ua opio la i kona  keena oihana, me kona inoa i hoo-  laha ia.

            I kela manawa i hoomake mai ai  ka pii o kona kulana, oiai he nui a  lehulehu wale nahihia nui pohihihi  i hopu ia e ia a hoopai la, a he nui  no hoi na hui powa a apuka dala i  wawahi ia eia a lilo i mea ole, a ua  hoopau loa ia hoi ka lakou mau hana hoopoino i ka lehulehu. Nolaila,  na lilo kela inoa Leone Aka i mea  weli nui ia e ko Ladana poe haihai  kanawai, a ua kukui aku hoi kona  kaulana a hoea i na aupuni mamao.

            Iloko n@ nae o keia mau hana ana e hana nei, aia no kona manao i na  wa a pau maluna o kela mau mea  nana ino i kona mau kaikuaana a  me ko lakou waiwai.