Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 48, 1 December 1894 — Moolelo o ka Aha Lunakahiko o na Mokupuni o Maui a me Molokai. Novemaba 7, 1894. [ARTICLE]

Moolelo o ka Aha Lunakahiko o na Mokupuni o Maui a me Molokai. Novemaba 7, 1894.

llnlawai ka Aha Lunakahiko o Maui ma ka luakini o Halawa, Molokai. Luuahoomalu ma ka noho. Mele 128 o ka »'Hoku Ao Nam" a pule. Na hoa o ka nha. —Puia, Haiku n mo Huolo, liev. J. B. lvuiaj Wananalua, llev. E. M. Hanuna; Wailuku, ltev. S. Knpu, Lunnkahiko Palea Opio; Waihee, llev. O. Nawahine, Lunakahiko, J. N. Kamakaiwi; Honokohau a me Kaanapali, J. K. Ilihio; Kaluaaha, Rev. H. Mana.se; Halawa, Rev. Kaalauahi, Lunakahiko Kalaau; Pelekunu, Kev Kolopapela, Lunakahiko Wailiula. Na hoa mau—o. P. Emekona. Koho ka nha ia Ilihio i lunahoomalu, hoolioloia. Emekona, Kapu a me Kamakaiwi na komite iml kumuhana. Nawahine, Kula a me Palea na komite no na haawlna. Noi o Ilanuna e 1110 o Timoteo, Kaumiumi a me Kealoha i mau hoa kuka. lloike hapa mai ke komile i na kumuhana. 1 Hapa hora haipule. 2 Koho ana I na komite holke aku Imua o ka Aha o ka Paeaiua. 3 iNa hoike kihapai. 4 Na palapala hoopii. 5 Olhaua kuwaho. 0 Oihana kuloko. (a) Na misiona i na lahui e. (e) Kula hanai. (i) Keiki a ka aha. (o) Luakini, halehalawai a me hale kahu. (o) Ekalesia kahu ole. (h) Ola kahu. (k) Hooponopono ekalesia. (1) Na hana kinai i ka pono. (m) Na hana hoeaeu. (n) Na liana kristiano iwaena o na opio. (p) Na haiolelo o keia aha. 7 Kai hana u ka nha no E. Kekoa ma llonolulu. 8 Na kahunapule a me na kahu okalesia i !i!o ma na hana nupuui. 9 Knlii e noho ai o keia aha. Emekona, Kapu a me Kamakaiwi nakomile. Aponoia ka hoike. llupui ia ke kumuhana 2. Koho ia o Muna.se i komite no ua hoike kihupai. A ia Kuia no na hana o keiu* aha. Kumuhana 3. Na Kula i iioike mai no Paia a me Ilaiku. Lawe ia keia hoike a noonoa Ua ike ia nm keia hoike r o Kaumiumi he halolelo kuleana hemahema e noho nna iuk Haiku. L r a hooholo ka aha e hele ke komito hoeueu e hooponopouo mawnena o na hoahanau o ka ekalesia « i laiku a me Kaumiumi. Na Kuia no i heluhelu mai uo Iluelo. Na Ilanuna no Haua a me Kipahulu. Na Kapu no Wailuku. Nol mai o Hanuna e hoopanee ka ahu a noho hou i ka hora 9 npopo. lloepanee ia me ka pule a ka lunuhoomalu. La Hana 2. Nov. 8. Noho hou ka Aha ma>ka honi 9 a. m. Malama ia ka hapalua hora haipule, kahea ia na lioa, heluhelu ia ka moelelo, aponoia. '

i ko W&ihee. Noi ro«ii o ma kaki e piii ana i ka aie o ka ekaiesU \ fce kaha, e lawe iii a ooonoo ma kahi o ke kueaahana no ke oU o ea kahu. Homhoioiii. Na Hihlo do Hoookuhaa a ioe Kaaoapali. >'oi ia mai « waiho pa me ko Waihee. Xo Kaanapaii, e waiho ma kahi • na palapaia hoopii. Na ke kakaaoleo i heluhela mai s ko Lakaina; noi ia mai e waiho a noono» ma kahl e piii ana i ke ku* muhana o na luakioi. Na ka kakau* olelo i heiuhelu mai i ko Oiowalu. Waiho ia keia hoike a ooonoe hou ma kahi o ke oia o na kahn. Hoo> hoioia. Na Manase no Kaluaaha, Kaalauahi no Halawa. Waiho pu ia keia hoike ma kahi o ke ola o na kahu.. Na ka iunahoomalu i heiuheiu mai i L-.tnai. Waiho ia keia hoike a noonoo pu ma kahi o na luakini. Hoohoio ia. Na ke kakouolelo no Kalaupapa. Noonoo ia ma kaiii o na ekalesia kahu ole. Noi mai o Kapu e hoomaha ka aha a noho hou ma ka hora 1 p. m. Hooholoia. Noho hou ka aha me ka pule. Noonoo ia ke kumuhana 4, no na palapala hoopii. Nit ke kakauoielo i heluhelu mai i ka palapaia kahea 0 Kalaupapa. Noonoo ka aha i keia. Noi mai o Nawahine e hoopanee i keia palapaia kahea ine ka noonoo ole; a e ae aku keīa aha e hoi aku oia e hana no i kana hana me ka pololei a maemae a hiki hou mai i ka wa e noho hou ai ka aha. llooholoia. Waiho mai o Ke»loha lie paiapula hooku iaia mai keua pili ana he lala no ka Ahahui Euauelio Mokupuni o Ilawaii, a e pili pu oia nie ka Aha Lunakahiko o na mokupuni o Maui a me Molokai. Ma ka noonoo ana, ua noi mai o Kupu e apoiio aku keia aha i keia paiopula hookuu, a e lilo oia i hoa no kela aha, aponoia. Waiho fa mai ka palapala noi a ka Ahahui Opiopio o Kalaupapa, e noi ana i ka Aliahul Opiopio o Maui holookoa, e kokua ana i mau hko ai, puaa a me ka i'a, no ka hana nui ma ka la e hoolaa ai o ko lakou hale halawai; a mamuli o ka hoike ana inai o Kealoha, aole he kuleana o keia mau inoa iloko o ka Ahahui Opiopio; oia o J. A. Kamauu, J. Ilaole, W. J. Fenry a mo Juo. Like, he mnu poo no ka Ahahul Opiopio, nolaila ua haule koia palapala noi, a ua hooholoia na ke kakauolelo e panu aku i kela poe. Na Ilihio i hoike mai iaia iho imua o keia aha, ua hoopai ia oia e ka aha kanawai no 10 keneta, e like me ka mea i ike ia ma kana hoike kihapai, nolaila ma ka noonoo ana o keia aha, a ua hooholoia e waiho ma ka li»m o kekalil komite, a ua lakou e noonoo a waiho mai imua o ka aha. Ua noonoo ka aha i ko noi a ka EkaiCBiao Lahaina i keia eha no ke kokua aku i ka luakini o Waiueo i pau iho nei i ke ahi ma ke kukulu hou ana. Ma ke noi a Emekona, na ke kakauolelo e paue aku i ke kahu o Lahaina, a e hai pu aku i ke komo pu ana o keia aha e noonoo ma o ke komile hoeueu la. ka luakini o Lanai, ua hooholo ia e ae aku keia aha i ke komite o ! Lanai oia o Illhio e komo ae e noi | ilala iloko o na ekaieaia malalo o | keia aha; noouoo hou ka aha no na 1 ekalesia aie *o ke ola o na kahu, a ua liooholoia e waiho ma ka lima o ne komite hoeueu. Noouoo hou ka aha no na kahu elemakule, oia o Rev. D. Puhi, Rev. S. Kamakahiki a me Rev. S. K. Kamakahiki o Olowalu, Maui no ko lakou ola. Ua hooholo ka aha e pa haucri dala pakalii ia lakou. [1] I keiki na ka aha. Aohe keiki. [e] Kula hanai. Hoopaneeia. [a] Na mlsiona I na lahui e. Ua hooholoia e hoi na hoa o keia aha, a elawelawe nui i na kokua o ka mahina hou. [o] Na luakini, hale halawai a me liale kahn. Noi ia mai e waiho ma ka lima o ke komite hoeueu. [»] Na ekalesia kahu oie. Na Kola e malama ia Huele, aa S, Kamakahiki e malama ia Keanae, na Hanuaa ia Kipahulu a me Kaupo, na S. K. Kamakahiki ia | Olowalu a me Lanai, na Kealoha ia | Kaiaupapa. [k] Hooponopono eka-! lesia. Ma ka noonoo nul aua o na hoa o keia aha, ua hooholo ia e hoi aku na kahu a me na lunakahiko e h«eko a e hooponopono me ka hoomaemae laa i ko lakou mau ekaiesia, a e hoike hou mai s keia aha. Hoike a ke komite no ka hoopii a Hihio i kela aha no ka hookolokolo aku iaia. Me ka minamina nui koa kosnite e hoike aku nei i ke komo ana o kekahi !ala o keia aha iloko o kekahi aha kaoawai o ke ao nei, mamuli o kou kue ana i ua kanawai o ka aina, ma o kona aua ana i kaaa keiki mai kooa hooana aku i ke kula o ke aupuni, ma kahi ana i noho kaba ai, a mamuli © 1« mea, ua hoopai ia ola e ka lunakaoawai apana o Lahaioa he 10 keneta a me na koiiia o !a aha. Ma ka uoonoo akahele ana o kou komite,

mahope iho o kb Ukpa aiaaniaaa po*3D ana, oa loa« keia maa mea: lUa h&ale ka hanohnno o ka oihana kahanapule mamali o ka paa i«a ana o ka hoopai o ke aupu»i malaoa o keia iala o ka aha. —He oiia waie no keia i loaa ai i kela lala haaohano o keia aha. 3.—Ma manao o koo komite, e huikala ake keia aha J. K. Hihio mai keia oi:;\ 0 ka m«nawa i loaa ai »aia; e nono*. pa ako, e hoomaa aka oia i kao» oihana uia ka hanohaoo a me ka ihiihi. Kapo, Kuia a ro« Hanuna na komite. [p] No ka halUelo. N«i roai o Emekona e lilo o Kauuiiumi 1 hai* oielo no keia aha, a e ninaa ia <>ia e kekahi komiie, oia o Kapa, Kuia a me Hanuna. Hooholoia. [1] Na mea e kinai ai i ka pono. Ua hoakaka ia ponei: Huia, hoomanamana, ona rama a me ka «na awa. Ua kauoha ia na hoa a pau o keia aha e hei aku e kinai Kuwuhana 7. Ka hana a ka aha no E. Kekoa. Noi maioNawahiue e hoopanee ka noonoo aua o kela aha no keia kumuhaua a hiki ae 1 Mei 1894, hooholoia. Ma ke noi a Emekona, e hookuu aku keia aha iaia no Honolulu, hooholola. Ma 1 ke uoi a Rapu, e hai aku o Eme- ; kona i ke aloha o keia aha i na ekalesia o Oahu 0 hui pu aku ana m® ia, ua hoopanee Ia ka aha a hiki aku i horu 9 a. m. o ka la apopo, me ka ' pule a Kolopapela. | La Hana 3. Nov. 9. Noho heu ka aha e like me ka I hoopanee ana. Malama ia ka hapa- | lua hora haipule. Niaau ia ka haiolelo Kauuiuml e ke kom!te. 1. Ia Kapu ka ainau o na kumu alakai o ke ano haipule a me ke kahua o kona manaoio. 2. Ia Kuia ka moolelo ekalesia. 3. Ia Hanuna ko ke Akua ano. Mahope iho o ka uinau ia aua e ke komite, ua hooholo ka aha e Ii!o o Kauiuiumi i haiolelo malalo o keia aha, a e haiolelo oia i hookahi makahiki. LTa hoolaa ia ka huiololu e ke komite um ke ao ann a ka buke Lawe lima. Hoike kihapai inui o Kolopapela no''Wailau. [mj I komite hoeueu. Kohoia o Kapu, Kuia, Uanuuaa me Kaalauahi i komite hoeueu uo keia ahn; hooholoia. [u] Na bana kristiano iwaena o na opio; hoopaneeia. Kuuiuhana S. Na knhuuapule me kahu ekalesia i lilo ma na oihana aupuni. Noi mai o Nawahine e waiho i keia kumuhana i ka aha o Mei 1890, a e hookomo loa aku i ka aha nui K 11 P ma Honolulu i lune 1895; hooholoia. lloike a ke komite o na 'haawina heluhelu. I—loa i koho mai ke Akua i kekahi kanaka no ke ola mau loa, e ola ana anei ia kanaka kanaka ke noho oia saa ka. hewa a i ka make? G. W. Kolopapela. 2 — Ina aole ka Baibala, e loaa ana no anei he mau holke e akaka ai aia no he Akua? E. M. Hanuna. 3—Ua oielo ia, ua kouio ke Akua iloko o ka naau o ke kauaka, pehea la 1 komo ai a lilo oia i Akua nona? J. K. Hihio. 4—Ma kalil hea la i ioaa ai ke ola mau loa i ke kanaka, ma ko lesu Kristo make aua paha ma ke kea, ma na liana maikai paha i hoike ia ma ka Baibala, a i ole ia, ma ia mau mea paha elua? D. K. Kaumiumi. f>— Heaha ke kumu | hoeueu e ulu ai ka pono iwaenao ka ! ekaleala? A. Pali. o—Pehea0 —Pehea e I holo ai ke aupuni o ke Akua iwaena 1 o aa kihapai? M. C. Keaioha. 7 —Pehea la e hooliolo pono ia ai na hana kristiano iwaena o na opio? 8. K. Kamakahiki. B—E wehewehe i ka Pauku 14 o Mataio, Mokuna elima. J. Haalauahi. 9—E wehewehe i ka Pauku 10 o Solomona, Mokuna ekahi. S. Kapu. 10 —Heaha ka hoike o ka noho ana o ka uhane mahope iho o ka make ana o ke kino, i leaa ma ka moolelo 0 Elia a me Enoka? H. Manase. 11—Ke noho nei no aoei ke Akaa ma na wahl a pau? E hooia mai. S. Kamakahiki. 12— Ina uapaa na manao |vaa o ke Akaa, pehea la ī •lelo ia ai ua mihi Oia? J. P. Inano ai i ka laau. No ka mea, o ke | ano maoli o ka o-u i maaao ia, oia ! no ke oki ana ae ia luna o ke kumu I ma kahi he 2 a 3 paha lala mai ka i ina. 13—Ina i koho mai ke Akua 1 kekahi kanaka n« ke ola, aole anei oia e oia ke noho mai me ka malama ole i ka pono? J. K. losepa. 14— Heaha ko ke Akua-pono, Kona ano poloiei a me Kona oialo? J. P. Kuia. Kumuhana 9. Kahi e noho ai o kela aha. Hooholoia e noho ma Wailuku. Waiho mai o Kapu he oklo hooholo. Olelo Hooholo, hooholoia. Ke haawi aku nei na lioa o keia Aha Lunakahikoo na Mokupuni o Maoi a me Molokai i ko iakou koomaikai mo ke aioha kuio i na kahu, oaluna a me aa hoahanau o ka Ekaieaia o Halawa a me Kaluaaoa, no ko iiakoa kokua aloha a hooluolu ana mai i na hoa a pau o keia aha, mt na mea a pau e olaoiu ai ke oia kino, i Ka hooia&o j»a ana mai me na iio no ka hele ana ma ke ala ioa. S. Kapu.

Heiuhela !a ka moo!%!o o keia aha. >Toi ia inal e hoototfld i keia mooielo īloko o ka Nopep» Kcc»koa. Hoopaaee koia aha a, nolio hoo iua ks Laakini Kanhanaanu tna Wailoku, ma k* Poakolu mu» 0 M#l 1595, hora 10 i. if. Heokuoia ka *ha me ka pale a M. C. Kealoha. O. Sawahise, K»Lauo!eio Aba Lunnkahiko.