Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 49, 8 December 1894 — NA LETA [ARTICLE]

NA LETA

>A>le o tntkoa mikemake e itwe ! ke ko ikol o n* h*i« uo n* man&o i hoopuk* s* ma,iiīo <j uoo e ko ia*koa me* k*k*a. i He Pane ia Sam- Kamakaia o Honolulu Oahu. ka mea e Kapa nei laia iho he Kaowa na ke Akna, a i ole he mea Haioleio na Kari«to. E ka nupepa Kuokoa me Pae Aina i Huiia; Aloha oe:—E ae mai ia'u e pane ae ia Sam. Kamakaia, kekahi lala, a i ole ka Pere;mlena oka puali haiolelo o Honolulu. Ua ike pinepine ia na manao o ua Sam. Kamakaia la me ka "Hawaii Holomua," a o ka oi loa aku nae ma ka Hawaii Holomua o ka la 10 o Novemaba 1894 iho nei, nona ke poo, «'lapuwale o na lts>uwale, wahi a ke kahuna pau loa na mea i ka lapuwale." O ke kahuna nui nae oia manao, e holno ana i na kahunapule Ilawaii I lawe i ka hoohiki malalo o ka Kepuhaiika o Hawaii, a e kapa ana i ua poe kahunapule la he lapuwale, a pela aku, a e hoopili ana i ka olelo a ke Akua, e kue ana ia lakou, a wahi a ua S. Kamakaia !r, o ka hoohiki ana a na kahunapule Hawaii, ua kue loa ia i ka Moiwahine a me ke Akua, oiai o ka mea e alii ana na ke Akua mui nt ia wahi ana. Ma ko'u nana pono ana ī ua wehewehe lalau la aS. Kamakaia he keu ka lapuwale a ano hupo maoli, a ma ia wehewehe ke nahu hewa la ua Kamakaiu la i kena aielo ponoi, a he mea hilalnla i ka nana ana i ke kukulu manao a ua Kamakaia hooio la o Honolulu, wahi ana, o ke kue ana ka i ka Moiwahine o na kaliunapule Hawaii a lawe i ka hoohiki o ka llepuhalika, ua kue loa ia i ko Akua, auhea oe e Kamakala lalau, aole anei ina ka la 17 0 lanuari 1593 i kiola ia al ka Moiwahino mai ka noho alii ae, a paui ia kona hakahaka e Dole. Oia ko kakou Mol ia, i lohe ko pepeiao, oia ka'u i olelo aenei, ke nahu hewa Ia oe i ko alelo ponoi, oia hoi o ko Dolo alii ana, na ke Akua mai no ia, a o ka poe e kue ana ia ī)ote ua kue ia i ke Akua, me ka noonoo ole i ka Moiwahine ma na ano apau, olai ua kipaku ia oia mai ka nohoalii ae. E liko mo ko kipaku ia ana o Berehaz:i mai ka nohoalli ae, a pe!a no i wailana ia ai o Hakau, a lilo ka nohoalii ia Umi. Heaha ke kumu 1 kipaku ia ai na alii mai na nohoalii ae? oka hewa no, no ka mea, ke huhu nei ke Akua i ka hewa i na la a pau, aolo 103 e hiki ia S. Kamakaia ke olelo mai, <» Liliuokalani he moi haipule oia, oiai oia ma kn nohoalii o Hawaii. Aole ! Aele lo.i!! O ka mea i ike ia ma kona

au hooponopono aupuni, ua pii ae ma na hana aupuni na kanaka e like me Mr. Wiison, J. Aea, Wiliokai a peia aku, a pela aku, me ka ike no aole lakou i kupono ma na hana o ko aupuni. Eia nae o ke komo iloko o ka llaal«'u, ho mea ole ia, a oi loa aku ko ka moi ae maoii ana e hookomo mai i kela kupuino ka loteri īua Ilawaii neK Nolaiia la, aole ioa o hiki ia S. Kamakaia ke hoole mai i keia, oiai o ka oiaio ia a pau. He mea pono ia S. Kamakaia e hookuku no ia Liliu me Mr. Doie, owai ia o laua ka mea haipuie a kupono maoli ? O Mr. Dole paha, ina, o Mr Doie ka mea pono a haipule hol, a no keaha ka uwe o S. Kamakaia la Liliu ka mea hewa, ma ka uianao o ka mea kakau, he mea |H>no ia Kamakaia o Honolulu Oahu, c lawe koke i ka hoehiki malalo o ka llepuhallka o Hawali, oiai, i ua haipule ua Kamakaia la, a i ole i ua lie hoa oia no ka puali halolelo o lvnristo. Oiai o ke aupuni Kepubaiika ua ompaa, o Mr. l>olo ua lilo i alīī ma ka 4 o lulai ISO4, o na aupuni uui o ka honua, ua Ike mai lakou, aole anel mai ia mau hionahiona e maopopo ai ia oe e Kamakaia. O ka nohoalii ana o Mr l>ole, mai ia lehova mai no ia, aolo loii he kauaka he hanu kona ma ka pukaiha qMoole mai i keia, a i ma pela, no keaha la e nukunuku nei ua S. lvamakaia uoi, a hoolilo ia Dolio i enemi nona, a lawe i ka hoohikil o ka Repub#lika, a ke olelo pu nei i na mikaueln aihue aina, kupauaha! lua he manao aihue ainu ko na mikanele, oo kealia la-

koti i aihue siqa o\e ai I k& nlna i ka va naaopo o keia lahui kanaka. Oiai he wa olaoia loa ia o ka aihae am, aia ka «a ao ia na kanaka a naaaiio, oia iho la ka ka wa e al* hee ai i ka aina, manao an he noonoo hapo loa kela, o ke ano haahaa loa» a he mea knpanaha maoii i na kanaka. Hawaii ka hoha ana i oa mikane!e f ka poe nana i hoomalamalama i keia lahai naaapo, a 0. Kamakaia la e oleio nei I ke Akaa me ka baibala, e palolo la ka waha i ka pono ame ka hewa. Nolaila, e Mr. Kaoiakaia, ina ke maoao io nei oe, o ka haihala Hemolele o ka olelo ia a ke Akaa, alaila e hoomanao īho oe, o ka Moiwahine Liliuokalaai ua wailana ia oia a iilo ka nohoalii ia E iike me ka iilo ana o ka nohoalii o Berehaza ia Saulo, mai manao oe he mea paa Loa na Moi ma na nohoalii, he hewa lakou, aole! aole!! loa? Oiai oka ke kahua e paa ia ai na oohoalii, aoie o ka hewa, a i na h« haipule io oe, mai pili ma ka aoao o ka hewa, oiai o ka uku o ka hewa he make la, o ka uhane lawehala e make ana ia. Auwe ke kanaka paio aku i kona mea nana ia i hana! He mea weliweli ka haule ana mai o na lima o lehova ke Akua oia. Kahunapule Hawaii, Kona Hawaii, Nov. 22, 1894.