Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 50, 15 December 1894 — Page 3

Page PDF (1.74 MB)

This text was transcribed by:  Kate Motoyama
This work is dedicated to:  sister pat sharp

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA HUI ALAHAO ME AINA O OAHU

MANAWA HOLO.

Mai a Mahope aku o Iune @, 1893.

 

NA KAA AHI

NO HONOULIULI.

 

                                                            B         B         A         D

                                                          A.M.    P.M.    P.M.    P.M.

HAALELE IA HONOLULU . .       3:46     1:45     4:35     5:10

HAALELE IA MANANA . .            @:30   2:30    5:10     5:56

HIKI I HONOULIULI . .                 9:57     2:57     5:26     6:22

 

NO HONOLULU.

 

                                                            C         B         B         A

                                                           A.M.           A.M.    P.M.    P.M.

HAALELE IA HONOULIULI . .     6:21     10:43   3:43     5:42

HAALELE IA MANANA . .            5:56     11:15   4:15     5:10

HIKI I HONOLULU . .                    7:30     11:55   4:56     6:45

            A No na Poaono wale no.

            B  No koia a@@ keia ia.

            C  Koe ua Sabati.

            D  Koe na Poaono.

--

 

NU HOU HAWAII

--

 

            Ua lohe ia, ua pau i kipaku ia na ohua i kekahi pa okoa aku i kaawale ai ka hale nui ao na koa.  Owai au?

--

            He omaimai iho nei ko Waiakahauki makua i kela mau la aku nei, a i kela wa ke pii malie aenei ka paapaana.

--

            Ma ka Poaono i hala, ma Honolulu nei, ua hanau mai na ka wahine a Col. G. W. Macfarlane, he kaikamahine.

--

            Ke upu ia aku nei e ko mai ana iloko o keia malama, he elua mau huakai limahana Iapana kuokoa maanei, e hiki ai ka heluna o na huakai elua i ka 750 paha.

--

            Mamuli o ke kaa ana o ka la Karisimaka ma ka Poalua, ka la holo o ke Kinau a me ka Waila, nolaila ua hoopanee ia ka holo o ia mau mokuahi a i ka Poakulu ae.

--

            Ua hookuu ia mai mawaho nei ma ka hela no $1,000, ke haole puhi ahi J. P. Bowen i waiho ia aku no ke kuu kiure o Feberuari aenei e ka aha apana o kela kulanakauhale.

--

            O ka nui o na dala loaa mai no ka Aha Fea o ka luakini o Sana Anaru, he $2,283.95, a o na hoolilo, he $533.21, nolaila o na loaa oiaio e koe ana no ka waihena he $1,750.74.

--

            E hoomaemae ia aku ana ka mokuahi Likelike, a ke pau ka hana a ka poe kamana, alaila e hoouna ia aku ana ia no ka hoohikihiki kopaa ana, oiai eia ku hoomaka mai nei ka wili o na mahiko.

--

            I ka hora 2 auina la Poalua nei, i ae ia mai ai ka loio C. W. Ashford e ike aku i na paahao Bush, Crick a me Weed ma ko lakou mau wahi paa maloko o Kuapapanui, a ua hala paha he hora ka manawa i pau iaia ma ia makaikai ana i na pio a ke kanawai.

--

            He $250 ka nui o na dala a na haku a me na paahana o ka Hale Hana Hao o Honolulu i hookupu ai no ka wahine a me ka ohana o Iosepa Kela i make ai oiai oia ma ke kahua o kana hana.  He hapalua o la puu dala, ua na paahana, a he hapalua na ka Hui Haua Hao.

--

            Ua hala aku nei o Mr. S. M. Kauakanui, kekahi o na anaaina aupuni i ka moku o Kau, no ke ana hou ana i na aina home hookuonoono mahope aku o Punaluu.  Nolaila aia oia ke hooipo la i keia manawa i ka alua nona ka hooheno ana, "Aia i Punaluu ka'u aloha.  I ke kai kauhaa ka malihini."

--

            Holopono na hana o ku aha mele ma Kaumakapili i ka po Poalua iho nei, no ka lapulapu imi makana karisim@ka ana no na mai lepera @@ma ke paualaau o Kalaupapa, malalo o ka paipai ana a Mr. Wray Taylor a me ke kokua ia mai e kekahi poe lede a me na keoni@a@a naau maikai.  Ua hiki aku na loaa i ka $269 paha ma ia po hookahi.

--

            Ma ka makou pepa o kela habedoma aku nei, ua loli ulia i ka wa i hoonohonoho ia ai iloko o ka papa nui ua poo manae "Kaulua ia no ke ola" a me "Haole kipu iaia iho."  O ka pololei, o ke poo mamua, no ka manao ia malalo o ke poo hope, a pela hoi ke poo hope no ka manao ia malalo o kepoo mua.  E maopopo ana no hoi ma ka heluhelu ana i na mauao malalo o ia mau poo o kekahi manao i kekahi, a pela no hoi kekahi.

--

            Maluna aku o ka Arawa i holo aku nei o Mr. Alexander Young a me ka ohana no Amerika a me Europa.  E hala ana ma keia huakai he hookahi makahiki a me ka hapa.  E awili ana o Mr Young ma keia hele ana no ka hoomaha a me ka hakilo i ka nee ana e na mea pili mekini, na hana mahiko o ko na aina e a me na lako pa@h@na haua hau paa e hoopili pu ia mai ana i ka Hale Uila o Honolulu nei.  O lakou a pau, e nome ia ana ia ma ka huakai hookahi kuanui ole aku.

            Ua lohe mai makou, o kekahi poe anee alii i holo aku nei i Maui mai Honolulu aku, ua hoolaha e ae lakou e ala ana ma Honolulu he haunaele hookahuli aupuni.  Ua ike e keia poe i na hoolaia a ke lakou aoao, a nolaila ia e hoomau aku la i ka hookana@he ana aku i na anee alii i aneane e paupauaho i ke kali o ka hoea mai o ka hookahuli aupuni a na anee alii e hoihoi ia ae ka moiwahine. Eia nae, i ka wa e hoolaha ia kela poe ma Lahaina, ua pakaha koke ia na alakai kipi Bush a me Nawahi.

--

            O kela wahi paele o Kakaako a makou i hoike aku ai i ka hebedoma i hala ua hopu ia no ka loaa ana o na lini opiuma he 180 ka nui ma kona wahi, ua hoololi ia kona hoopii mai ka hoopae opiuma malu a i ka malama opiuma.  A i ka niuau ia ana aku no kona hewa a me ka ole, ua pane mai oia ma ka ae i ka hewa.  Ua hoopai aku ka aha i keia paele nona ka inoa Gilsey, he $250 ma ke dala maoli a me eono malama hoopaahao a me na koina.  Ua hoohalahala hou no ka nui loa o ka hoopai ma ke dala a me ka hoopaahao.

--

            Ua hooi loa ia aku ka wikani o ka Repubalika Hawaii mamuli o ke kau o ka weli o na anee alii a me ka nohoalii mau o ka maluhia mahope o ko na enemi hoolala ana a makaukau e lele poipo mai i ka Repubelika, ana hopua koke ia aku nei kekahi mau alakai a eia ke paa mai nei i ke gehena o ka honua he pio.  A o ka poe anee alii alakai e ae, eia ke pieo mai nei a haikea na helehelena, me he mea la o lelele mau ana na oili i kela a me keia wa a kii ia mai ana paha au e hopu,, e @aa ana hoi au, a pela aku a pela aku.

--

            Ua hoonoho ia iho nei ka mokuahi kamaaina o Mokolii no ka hana hou, a ua pani ia aku ne ma kona wahi o Lehua.  He mokuahi nui ae o Lehua mamua o ka Mokolii, a nolaila e hoomau ia aku ana oia ma ia mau awa ma keia mua uku.  E like me ka nui o ka moku, pela e pii pu ae ai na lilo, aka ke lana nei ko makou manao aole e haule hope ana o Molokai i ke ohaoha ana mai i keia ala moana paapaana a oi ae o ka maikai no na ohua.  Ma ke ahiahi Poakahi iho nei i holo aku ai o Lehua malalo o ke komodoa kamaaina Makareka.

--

            I ka hoohaunaele a Wilikoki i ka 1889, he pu no ka J. E. Bush ma kona hale.  EIa nae, aole i huna ia ma kahi nalo.  I keia makahiki 1894 hoi, ka manwa a kona kanikani waha i hookelakela ae ai oia ke alakai o ka lahui Hawaii, ua hoomahuahua ae oia i ka hoahu ana.  I na pu a hiki i ka 7 ka heluna.  Eia ka mea apiki, pau ke dala i ke kuai i na pu ki kanaka, noho ka ohana i ka poioli a o ke kino ka luahi.  He alakai naauao anei ia e ola ai kamalii kea pua o Kawaihae?  E nana ae i ka haule pio ana o ka poo hookiekie ia lakou iho.

--

            Ua haule mailuna aku o ka moku kiakahi Waianae i ka ao Poakahi iho nei ma ke ala e hoi ana i Waianae, o Manuel Silva, ke kapena a me ka on a o ke kiakahi, a ua poholo iloko o ke kai.  O kana wati no ia manawa e ku ana me kekahi luina kanaka, e holo an ake kiaha iloko o ia wa me ka mahine e konane ana, ua opai ae la ka paepae o ka pea hope iaia a kiola aku ia iaia iloko o ke kai.  Ua pane mai kona leo kahea e kokua, a wa lele aku iloko o ke kai he ekolu on a mau ohua e hoopakele, aka mamua o ko lakou hiki an aaku ma kahi o ke kanaka poino, ua piholo e aku la ola a nalowale.  He pukiki keia i mahalo ia e ka poe i ike i launa me ia, a ua waiho iho mahope nei he wahine a me ka ohana nui o na keiki.

--

Na Lede o ka Mana Hooko o Amerika

Huipuia.

--

            Aohe kulaukauhale e ae o Amerika Huipuia kahi e akoakoa nei na lede eiwa o ka Mana Hooko, i waeia mai ai mai na kihi eha a pau o ka aina, o Wasinetona wale no.  Ko ka Akau, Hema, Hikina a me ke Komohana, ua kaana wale ia no he wahi no lakou.  Eia nae, aohe hookahi o keia mau lede, no Wasinetona ponoi iho.

            O ka mokuaina emepire o Nu Ioka ua hoowehi ia oia e Mrs. Cleveland, Mrs. Lamont a me Mrs. Bissell, no ka mea no ia mokuaina wale no lakou a pau.  Me ka heluna, o ka Hema ka mea oi, in a aole ia in a la, ua like ka mahele ia ana.  O Mrs. Gresham, he kaikamahine papa ia no Kenetuke, eia nae he home wale no ia o kona mau la kamalii, oiai  ua neo kona mau makua i ka mok'ina o Indiana i kona wa opiopio lea, a ua oi aku ka lilo mai o kona launa ana ma ka hapa komohana o ka aina.  O Mrs. Carlisle, ke paa nei no kona ilui i kona hoane oiwi ia Kenetuke me ka naua ole i kona loihi o ka noho ana ma ke kulanakauhale o Wasinetona.  O Mrs. Hoke Smith, he Gerogia oia, a o Miss Herbert ke paa nei kane koina he Alabama.

            O ka hikina, ua hoolawa ia e Mrs. Olney o Makesuketa, a o ke komohana hoi na Mis Morton o Nebraska.

--

Ka Oihana Mahi Kofe

--

[Hoomauia]

 

            Ma na aluna kanu kofe hoi i hiki aku ke kiekie i ka 4,500 kapuai, e palulu ia na kumu kofe i ko lakou wa e kanu ia aku ai i ke akea, me kekahi mau mea palulu kupono i mea o pale aku ai i ka makani pa puki-ki o na malama o Dekemaba, Ianuari a meFeberuari; no ka mea he ikaika loa ka pa ana o ka makani ma ia aina iloko o ia mau malama ae la mai ke kukulu akau mai; a in a aole e hoomakaukau mua ana ka mea kanu kofe me keia mea, alaila he mea maopopo e poino wale ana na kumu kofe hou i ko lakou wa e kanu ia aku ai.  O na aina kupono loa no ka mahi kofe ana malaila, oia no na aina ma kahi ano eawa o ka aina, a e loaa ana hoi ka palekana i na kumu kofe ma o na pali la, aka, inao aole loaa na aina o keia ano ae la, alaila e kanu ia ana no ke kofe ma kahi e hiki ana, in a no ma kahi palahalaha o ka aina a wahi e ae paha; he ano like ole no ke ea o keia aina i kela a me keia manawa o ka makahiki; i ka wa anu loa, oia i ka wa e hiki aku ai ke ana ea i ke 60 degere i ka po, alaila e hoa ia ana he mau puu ahi ma ka aoao makaui o ka mahi kofe, a na ka uwahi e m@e kokolo ana iloko o ka mala mawaena o na kumu kofe a kaupale aku i ke anu, no ka mea, he mea ua kuluma i na mea a pau, aole e loaa ana he ulu maikai ana i ka laau i kanu ia ma kahi ano kiekie loa o ka alua.

            O ka laau nui e kanu ia ai no ka hoomalumalu ana i ke kofe i ka wa e kanu ia aku ai i ke akea, oia no ka maia; aole wale no ka hoomalumalu ana i ke kofe ke kumu o ke kanu ia ana o ka maia, aka, no ka mea no hoi, he laau hoopomaikai mai no hoi ia ma o kona hua ia.  Mahope iho o ka hala ana o hookahi a elua paha kau mai ka manawa e kanu ia aku ai ke kofe i ke akea, alaila, ia wa e hookaawale ia aku ai no laau i kanu ia ai no ka hoomalumalu ana mai ka maia kofe aku.

            O ke kumu nui hookahi wale no nana o kaohi nei ka hooholemua ia ana o ka Oihana Mahi Kope ma Guatemala, oia no ka mele i na limahana; he nui o ka hooulu ana i na kawowo a me kanu ana aku hoi iwaho i ke akea, ua like loa no ia me ko Mexico; a o ka malama ana i ka laau mahope iho o kona ulu ana ae, ua like no.  O ka wa pua wale no o ke kope, kahi manawa e pihoihoi ai kamanao o ka mea mahi kope ma ia aina, no ka mea ia manawa o ka makahiki e haule mau ana he mau kuaua koikoi loa, a in a aole i paa pono iho ka pua o ka laau, alaila e pau ana i ka palahu a helelei; aka in a e haule ke kaua a ua paa ka pua, alaila aohe he pilikia.

            Mai ka hoomaka ana o na pua e mohala a hiki i ka helelei anu, he 3 a 4 ia no ia, a ia manawa e ike ia aku ai ka oili ae o ka hua kope.  O ka malama o Okatoba, oia ka wa e hoomaka ai ka pala ana o ke kope, a ia manawa oe e ike aku ai i ka hio mai o ka poe mahi kope, ma ka ohi ana i na hua i pala.  Mahope iho o ka hookaawale ia ana ae o ka alualu ulaula, alaila e holoi ia ana ka wale o ke kope a kaulai koke ia aku la no iwaho i ka la.  (Ma keia wahi, oia ka pilikia nui i loaa i ko kakou poe mea kope, oia hei, mahope iho o ka wae la ana ae o ka alualu ulaula a kaaawale alaila waiho hou iho la no i ke kope iloko o ka ipu no kekahi mau la, alaila kaulai aku la; ma keia kumu i ano inoino ai kekahi mau kope o kakou nei, e laa ua hua eleele a ulaula.)

            Aole hoi i ike aku ka makaukau a lawa pono o ko Guatemala poe mahi kope e like la me ko Berazila; oia hoi ma kahi o na mikini hookaakaawale alualu a me na mikini naua e hookaawale nahua kope mahope iho o ka hookaawale ia ana ao o ke aa maloo mai ka hua ae.  Ina e loaa ana keia mau hemahema, alaila e kau ana o Guatemala ma ka papa ekahi o na aina mahi kope o ke ao nei--ma ka maikai a me ka nui maoli no hoi o ka hooulu ia ana.  O kekahi kumu nui nana i keakea i ka holomua ana o keia oihana mahi waiwai nui ma keia aina, oia no ka emi mai o na limahana.

            Ke lawe nui nei na ohana Geremania i na wahi kupono o ka aina i ka @ahi kope, a ke paa nei malalo ke lakou lima i keia la, ke hoomaepopo aku i ka nui o na poe e lawelawe nei i keia hana ma Guatemala, aia malalo o ko lakoku mana ka akahai hapa lima o na pomaikai mai keia hana mai.

 

NA LETA

 

[Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi o na hele @o na manao i hoopuia ia malalo o k@@@ @@@ e ko @@@@@ @ @@ mea kakou.]

--

Hanohano Kau i ka Makani.

--

 

            Ma ka la 1 o Dekemaba, ma Waiohin@, Kau, ua hoohui ia ma ke apo gula o ka mare e Judge J. H. Waipuilani o Geo. Dawson o Honuapo me Miss Bella K. Martin kekahi o na iwaiwa o ka ua Haao i hoolue ia mai e J. H. S. Martin a me kana lede hoomanawanui.

            Mahope iho o ka awaiaula ana, ua nuu iho na makaikai he nui i hele mai iaa kohi kelekele a ka puukolu i hana malau ia e na mea m@re, ua hoomauia keia papa abaaina a hiki mai i ka la 2, mailoko ae o ka heluna nui o na hoa i hele mai i ka mare o Hewitt luna nui o Hutchinson Sugar Plantation Co. a me kana lede, J. Kauhane a me kana lede, Samuela Kauhana a me kana lede, luna nui o Kaaalualu Ranch, W. J. Yates a me ka lehlehu o ae.

            He ku i ka hanohano a me ka e ehia na lawelawe apau e pili ana i na paa mare, ua hoomaka ka mare ana ma ka hora 7 p.m. maloko o ka hale noho o na makou o ka wahine.

            E hoomaopopo ia o ka hiapo loa o na keiki a J. H. S. Martin, ua mare i k@ luna nui o ka Hutchinson Sugar Plantation Co., o kekahi kaikamahine ua mare i ka luna nui o Kaalualu Ranch, o kekahi hoi ua mare i ke keiki kipukaili o Manoakalanipo.  He poe hunoua kane kuonoonoo lakou apau, me he la o keia kekahi o na ohana i hoopamaikai nui la.

            Ua hoonaue ae he olai ma na la mua o keia malama, a ma ke ahiahi la 7 ua hakui hou ino he olai, in a e hoomau mai ana, me he la e hoeu mai ana paha ua kupueu nei o ka lua.

            Ua pahola ae he wai nui ma Kau, ua ulupa ia na alanui , na uapo, na aina mahiko a me na home o kekahi poe a ua koho ia ua oi aku maluna o $5,000 poho.  O kela home nani i ike ia e ka lehulehu o ka hui o Hilea e noho ia nei e ka luna nui J. C. Scare, ua hoopiha ia 4 kapuai manoanoa i ka pohaku a me ke one a ua piha pu, ma ke koho wale aku he $400 paha na iilo ke hoomaemae hou, ua waha kole ae na wahi kauna hoomanamana o Hilea, no ke kii ana o ka luna nui o Hilea e wawahi i ka wawae o Kumauma, oia ka mea i huhu ai o Kuamu a hailuku ai i ka hale me ka pohaku, e na mahuna awa, e hoopau i ko oukou koena hupo.

            O na hoolaha elepi a kekahi poe pili alii i hoopuka la ma ka Makaainana i na la i hala, e hoole ana i ka uku ana i na auhau, ua koka loa, ua lokahi na kanaka apau loa e hookaa i na auhau, aole hoohalahala, aole no he hoopii a ka luna Helu no na kanaka Hawaii no ka auhau kaa ole, oiai ua pau loa ka hapanui i ka hookaa.  O kekahi kumu nui o ka holopono a me ke kue ole, no ka hoakaka pono o ka poe naauao ma ka aoao alii, e hai aku ana ia lakou penei:  Aole hiki la kakou ke hoole i ka uku ana i ka auhau, oiai, in a hoole, e paa ana kukou i ka hopu ia a e lawe ia ana e hoopaahao, e hoohana ia ana me ka aahu hapa ulaula, nolaila o ka uku ana, he emi iho ka hilahila mamua o ka uku ole, a komo i ka aahu hapa ulaula, ua olelo ae kekahi oia auna i na e lawe ia ana e hana paahao, e lilo ana paha kahi pili alo i ka aihue ia.

            Ea naauao oukou, no ka mea aole loa e hiki ke pakele ua makaukau ka huipa ma na kikala o ka poe kue kanawai.

            Ke ohohia nei na elemakule, na opio a me ka poe makua, i ka lawe ana i ka berita mare, iloko o keia mau pule wale no he 8 paa mare i hipuu ia e ka lunakanawai ma ka mare.

--

Na Ano Ai o ke Kai Malino

--

            Alohe oe:--E oluolu mai oe i ke kahi wahi kaawale o kau nupepa, ka olali Kuhaimoana o ka Pakipika nei, e hookomo iho i na hua e kau aela maluna.

            I kulike ai me ke kuahaua a ka Peresidena o ke aupuni Repubalika o Hawaii, ke aupuni e haaheo ai ke kanaka Hawaii, e hoolilo ana i ka Poahahppe o ka malama i hala iho la, i ka Kulala ma ka hoomanao ana i ke Kahi-Kolu, ka mea naua i ulupa na mea iao wale, nolaila, ua uleu aela na hea oia poai a hoomanao aku la i ka mea nana i haawi mai ke onipaa ana o ke aupuni Repubalika o Hawaii.

            Nani ka maikai o ko ka Peresidena hoomanao ana i la e welo haahelo ai ka have Hawaii o ka lanakila, ke kahua ia, aohe mea nana e hooni i ka Repubalika.  No ia mea, ke haawi aemeika mea kakau i kona mau hoomaikai piha i ka Peresidena a me na hoa apau oia poai, a e noi aku ana hoi i ka poe i alakai hewa ia e na manao lalau o na wahi nupepa apuhi, e kaakaa ae ko oukou mau maka a hoi iloko o ka Repubalika e hoomanao a e hauoli pu ai.  Yuro no ka Repubalika o Hawaii.

Halawai a @a Kumukula o Kona.

            Ma ka Poalima Novemaba 30, 1894, ua malama ia he hui kumu nui o na kumu o Kona Akau a me na kumu o Kona Hema, ma ka halekula ma Popopiia, Kona-waena Hawaii, no ka noonoo ana no na mea e hoohelomua ai i ke kulana ao i na opio hou e Hawaii.

            Eia na kumu i akoakoa ae ma ia ahahui kumu:  Mr. Thomas Aiu, kumu nui o Kailua a me kona mau hope, Sam Pietero a me Moses, Mrs. Scott, kumuluna o Holualoa a me kona hope, he lede i loaa ole kona inoa i ka mea kakau, Henry Makaikai, no Kekaha, Miss Scott, no Kona-waena, ma ke ano kula kuokoa, Mrs. Sunters no Kona-waena, D. H. Kahaulelio, ke kumu poo o Napoopoo; T. K. R. Amalu, kumu nui o HOokena a me kona hope Geo. Kanikau, Thomas Haae, no Alae a me Nihi Koomoa, no Keauhou, a me elua lede Hawaii.

            Na kumu i hiki olemai, oia no o Mr. Scott no Pahoehoe, i Honolulu oia no kekahi hana, Mrs. Hugo, hope o Scott, ua loa ia oia i ka nawaliwali o ke kino.  Minamina nui ko'u i keia kumu ahonui, Mrs. Amalu, kokua elua o Amalu, ua like loa kona kulina me ko Mrs. Hugo, a ua hoopiia loa ia au me ka minamina nui ne kona hiki ole ana ae mamuli o keia ulia, oiai ua ike ia ka holopono o kana unau hana i waena o na keiki liilii.  Nui ka mahalo ia o kana alakai ana, Mr. Wilson o Milolii a me Miss Abe Mahoe o Papa, no ka loihi loa paha o ko laua wahi mai kahi e hui ai na kumu, nolaila ua aneane hiki ole paha ia laua e hui mai, aka i na no he manao nui no keia hana maikai, ke manao nei au ua hiki mai no laua, oiai ua hoike mua ia aku ka lohe i na kumu apau e ka Peresidena, Mr. Amalu, e hui ana na kumu apau o na Kona nei a elua ma ka halekula ma Kona-waena, a ua makemake ia na kumu apau e akoakoa ae.

            He hookahi kumu a ka mea kakau i pahaohao loa ai, oia he kokoke loa kana kula i kahi o keia hui nui, oia no o Jonah Kumalae, hope kumu o Kakaulelio.  Ua ninau aku au i Kahaulelio, auhea kou hope kumu?  Ua pilikia ia paha i ka lio ole.  I kahi e ka ua waele e no ke pulu, ua ike no he hui kumu noho no nae, ke hoomanao aenei ka mea kakau i kona lohe a ke hooiaio iho nei ua pololei na mea apau i hoike ia mai iaia.  O Jonah Kumalae ke kumu i pee malu malalo o ka papa Hoonaauao o ka Repubalika o Hawaii me ka olelo ana ua lawe no ia i ka hoohiki e kakoo ana i ka Repubalika me ka maalea nui a me ka epa i ka olelo hoolaha a ka Peresidena o ka papa Hoonaauao e kauoha ana i na kumu apau e lawe i ka hoohiki kakoo i keia aupuni Hou a hanohano kilakila lua ole, aole i hana e like me ke kaoha.

He aloha lalau

            Na alopeka ka mea e ino ai ka malawaina, nolaila e ka Papa Hoonaauao maikai he mea pono loa me ka hakalia ole e oki aku mai ka oihana aku i na kanaka o keia ano, oiai oia no kekahi mau mea e keakea ana i ka kakou mau hana.  Nui ka lalau o keia mau hana hupo a ka poe anee alii.

            He maikai na hana i lawelawe ia e na kumu i akoakoa ae ma kela halawai, a ua piha lakou me ka hauoli no na hana i hana ia.  I ka hopena loa o na hana ua koho hou ia na luna nui o keia makahihi hou ae, oia o Mr. Wilson Peresidena, hope Peresidena Kahaulelio, Thomas Aiu Kakauolelo.  A e hui mau aku ana lakou i ka pule hope o keia a me keia hapaha makahiki no ka hooholomua ana i ka lakou mau hana.  Mahalo au i ka nui o na opio Hawaii ponoi e lawelawe nei i ka oihana kumukula ma ua Kona nei.  Eo no ia Kona Kaiopua i ka Lai a i kekaimalino hoi a Ehu.

            Me na keiki o niu hua kaulele o ka nupepa KUOKOA ke ahi kanana o ka moana Pakipika nei ko'u welina pau ole.

            EHU,

Kona Hawaii, Dec. 10, 1894.

--

            I ka hora 7:30 o ke ahiahi nei (Poalima) i hoomaka ai ka wehe o ke Anaina Fea o Kawaiahao, malalo o ka hooikaika ana a Mrs. A. A. Haalelea a me na lede hanohano a koikoi o keia kulanakauhale, me ka nana ole i ke ano o ka hoomana a me ke kaiaiaina.  O keia hana nui o hapaiia nei, no ka hana hou ana i na wahi poino o ka luakini o Kawaiahao.  Eukali ia na hana maikai a pau o keia ano me ka holomua.  E hoomau ia aku ana ka wehe ana i keia fea i keia auina la, mai ka hora 2:30 ahiki i ka hora 5.  A mai ka hora 7:30 aku a ka hora 10.

            Ua haule iloko o ke kai i ke kakahiaka o ka la 8 o Dekemaba nei, o Kapena Perkins mailuna aku o ka mokuahi Arawa.

--

            Ua make o Robert L. Stevenson ma Samoa i ka Sabati, Dekemaba 2.  He haku moolelo kana hana, a i Honolulu nei i kekahi wa.

--

            Ua hopuia o Jas. TInker, he haole Beritania ma kona hale mauka o Pauoa i ke awakea Poaha nei, no ka loaa ana aku o na pukaupoohiwi elua a me na lako poka ua hunakele loa ia maluna o ka hale.  Ua ninau ia oia in a he mau pu kana, a ua hoole loa mai.  Aka i ka huli ia ana a loaa keia mau pu, ua oki i hoka ana.  Eia oia ke paa nei ma kahi paa no ka ohumu kipi, a ua hoole ia ka @ela iaia i ka l'oaha nei.

--

Hoolaha Hou.

--

 

ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO KAApuni Apana Ekahi o ko Hawaii Pae Aina Ma ka hana o ka hana o ka Hanakarupe o W. H. Smith.

            He noi e hookuu i ka lahakarupe.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ke noi a W. M. Smith, e olelo ana he eono aenei malama a oi i hala o kona noho ana malalo o ka hanakarupe a ke noi nei e hookuu iaia maikona mau ale mai a pau.

            Ke kanoha ia nei, o ka Poakahi, la 7 o Ianuari, 1895, ma Aliiolani Hale, Honolulu, hora 10 A. M., o ia la, ma ke Keena, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me ia wa a me ia wahi e hele mai ai ka poe a pau i hooiaio he mau koina ka lakou i ka wai wai o ka mea i banakarupe a e hoike mai in a he kumu ka lakou e ae ole ia ai ke noi a ua mea banakarupe la.

            NA KA AHA@

            HENRY SMITH,

            Kakauolelo.

            Honolulu, Dec. 10, 1894.       

2524-3t.

--

AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.  Maka hooponopono waiwai.  Ma ka haua o ka waiwai o EZERA D. WAHINE, o Hilo Hawaii i make kauoha ole.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka palapala noi a Louisa Wahiue, ka wahine kauemake o Ezera Wahine o Hilo Hawaii i make kauoha ole ma Hilo, Hawaii ma ka la 2 o Ianuari A. D. 1894, me ka waiho iho he waiwai ma ko Hawaii Pae Aina i kupoao e hooponopono ia, a e noi ana e hoopuka ia na palapala hookohu lunahooponopono i ua Louisa Wahine la.

            Ke kauoha ia nei, o ka Poalima, la 7 o Dekemaba A. D. 1894 ma ka hora 10 A. M., oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe aua i ua noi la ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha ma Hilo Hawaii, a ma ia manawa a ma ia wahi e hele mai ai ka poe a pau i pili e hoike mai lua paha he kumu olaio ka lakou e hoole la ai kela noi.

            Kakau'a ma Hilo K.H.P.A. Okatoba @0 A. D. 1894.

            Na ka Aha:

            DANIEL PORTER.

            2519-5 Kakauolelo

--

AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Ekahi o ko Hawaii Pae Aina Ma ka hooponopono waiwai.  Ma ka hana o ka waiwai o S. KUKII i make kauoha ole.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka Palapala noi a Marlana Kealahaole o Puuloa, Oahu, e hoike ana ua make kauoha ole o S. Kukii ma Puuloa, Oahu, ma ka la 20 Ianuari, 1894, a e noi ana e hoopuka ia ka Palapala Hookohu Lunahooponopono Waiwai iaia.

            Ua kauohaia o ka Poakahi, ka la 17 o Dekemaba M. H. 1894, ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la.

            Kakauia ma Honolulu, K.H.P.A. Novemaba 8, M. H. 1894.

            Na ka Aha:

            HENRY SMITH,

            2519-3             Kakauolelo.

--

ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO KAApuni Apana Ekahi o ko Hawaii Pae Aina.  F. AUGUST BUCK @@ BALBINI BOCK.  Ka Repubalika o Hawaii.  I ka Ilamuku o ko Hawaii Pae Aina a i kona Hope paha.  Aloha.

            Ke kauoha ia nei oe e kii aku ia Balbini Rock ka mea pale, a i ka manawa e hana oia i pane maloko mai o iwakalua la mahope o ka hooko ia ana o ka palapala kii, e hele mai oia imua o ka Aha Hookolokolo Kaapuni Kau o Novemaba e noho ana ma Honolulu i ka POAKAHI la 5 o NOVEMABA ae nei, hora 10 A. M. e hoike mai in a he kumu kekahi e ae ole ia ai ke noi a F. August Bock, ka mea hoopii e like me ka manao o ka palapala noi i hoopili ia.

            A malaila a ma ia wahi e hooko aku i keia kauoha a hoihoi mai me ka hoike piha i kau hana.

            Ikea e Hon. W. A. WHITING, Lunakanawai Mua o ka Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Ekahi ma Honolulu, i keia la

            19 o Okatoba 1894.

            GEORGE LUCAS,

            Kakauolelo.

            Ke hooia nei au, o keia mamua ae, oia ke kope kumu oiaio o na palapala kii ma ua hihia la a o ua Aha la ua kauoha e hoolaha ia mea a e hoomau aku ia hihia no ke Kau o Feberuari o keia Aha.

            GEORGE LUCAS,

            Kakauolelo,

            Honolulu, Nov. 20, 1894.       2522-6

--

BILA HOAHU DALA NALOWALE.

--

            Ua nalowale ka Bila Hoahu Dala Helu 22,639, mai ko Bihopa & Co., Banako mai, ma ka inoa o L. B. Maynard.  Ua papa ia ka uku ana.

2524-1t

--

MAKAUKAU ANO

--NA--

Waiwai Nani Iapana,

--NA--

MAKANA

            KARISIMAKA

            Na Hainaka Silika Wahine a me Kane, na Kihei, na Kaei-ai, nak Eke paa lima maikai a na wahine, na papale laiki, a pela aku, a pela aku.

            He mau waiwai helu ekahi wale no keia, a na makemake makou ia oukou e hele mai e piepiele a na makou e kau aku i na kumukuai haahaa launa ole loa e loaa ole ai ma na wahie e ae.

            Ua kau wale ia no ke kumukuai maluna o na mea kuai a pau ma na huahelu makepono loa.

            S. Nishimura,

            (HALE O POKA.)

            Alanui Nuuanu.

2524-2t.

--

E Haawi i na keiki Ai Waiu                            He Ai Hooulu Oi Loa

            A ME NA POE OMAIMAI              No ka hooulu Kama@u

MELLIN'S                                                                  Ka Hoopohaia mai an@

                                                                                    Na Mai Ako Pau

                                                                                    Na Opu Aiwali ole

                                                                        a @@@@@@ elemakule

                                                                        Nawaliwali

FOR                AND

INFANTS       INVALIDS.                           HE

TRADE LOBA@E LAHORA @@@@      AI MAIKAI LOA

            FOOD

I ka Mea Ai.                                                    No na Pokii Hanai Lima @

BENSON, SMITH & CO.

            Na A@@@a wale no! ma ke Hawaii Pae Aina

--

Hoolaha hou.

--

Hoolaha Hooko o ka Moraki a me

ke Kuai.

--

KE HOOLAHA ia aku no, ka lohe, ku@@@@ me na hooko ana a me na mana@@@@@@ m@ ia iloko o kekahi moraki i hana @@ e K@A FA @@ a me KAAL@K@H@, kana ka@@ @@@@ @@@@ Hitchin@@@, ma @@@@ @ @ @ @@@@ @@@@@@ ma ka Buke @@ aoao @@ a me @@@@ @@@ @ua @@@@@@ la a me ka n@@@ a me ka a@e i paa @@@@@@@@ @@ hoo@@lo ia aku e @ O. @@@@ a me @@@@@, Waik@@@ na Luna Hooko Kanoha o na @@@@@@ Hutchinson la ia W@@@@ IRwin a me @@@@@ @@@@@ @@@ he mau mea hui malalo o ka inoa @@@@ W WWW Irwin & Co., ma ka palapala i kakau @@@ Feberuari @@, A. D., 18@1, k@pe@a ma ka Kuke @@@ aoao 1 a me @ a me ka palapala i hana ia @@@@ @@@@ A. D. 1@@1, kope ia ma @@@ @@@@@@ aoao @@@@, a me @ a mai @ @ @ l@w@@ @@@@ a @@ae kekahi poe e ae i hooholo ho@ aku i ka k@@@@ @@@ @o@ Plantation Company, he Hui Hawaii ma ka palapala i kakau ia ma Novemaba @@ A. D. 1@@4 kopeia ma ka Buke @@@ aoao @@@ a me @@ a @a ia !ini ka Hutchinson Plantation Company; hoolilo aku i ka Hutchinston Plantation Company, he hui i kuku@@@a malalo o @a kanawai @a mokuaina o Kaleponi @@@@ka H@@@@@puia, oia hui hope, na mea n@na ua @@@a @a@a @@@ ke makemake nei e ho@@@ka@ @@@ @@@@@moraki ia no ke kum@ ka uhak@a o @a @@ @@@@@@@ ka h@@@ kaa ole ia o ke kumupaa a me @a @@@@pa@@@@@ ka nota aie a me ka a@e: paa ma@a @@@aki la

            Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe @@ @@@@@ pau@@@ o ka waiwai @@paa maloko @ @@@@ @@@@ @@ e kuai ia aku ana ma ke @@@@@ ak@a ma ke Hale Kudala o Jas. F. Morgan, @@@@@@@ kupuni o Oahu, ma ka POAONO, ka @@@@ @@@ @@@ MAKA, A. D. 1891, hora 12 awakea oia la.

            O ka waiwai @@@ @@@ maloko o ua @@@@ @@@@ @@@ kiea malalo iho

            O na pono, na pomaikai a me @@@@ @@@@ @@@ Kapaa a me Kaalokahi @a@@@@@ @@@@ @@@@@ @@@ ma Kawaia, Kau, Mokupuni o Hawaii @@@@@ Apana 1 o ka Palapala Sila N@@@@ @@@@@@@ @@@@@ Laweli@@@lii a nona ka @@@ he @@@@@ @@@@@@ @@@ mea eka.

THE HUTCHINSON PLANTATION, @@@@@@@

            No na mea i koe, e nona i ia @@@@@@@@@@@ Loio no Htuchinson Plantation @@@@@

            Ha@a@a Honolulu, Novemaba @@@@@@

2@21@

--

Hoolaha Hooko o ka Moraki a

me ke Kuai.

 

I KULIKE AI ME NA HOOKO ANA O KE kahi moraki: hana ia e i HA@@@@@@ @@@ SON o Honolulu, Oahu, ia @@@@@ @@@@@@ o ua Honolulu la, me Augate 9 A. @ @@@@, @@@@ ia ma ke Keena Kakau Kope o ke @@@@ @@ Buke 147, aoao 478, 479 a me 4@@, o ke @@@@@ @@aku nei ka lohe i na mea a pau, @e @@@@@@@ a aku nei ka lohe i @a mea a pau, @e@@@@@@@ ka mea e paa nei i ka moraki e h@@@@@@@@@ ka uhaila o ka aelike, oia ka hoohaa o e @@@@@ ukupanee i ka wa e hookaa a@@@

            Ke hoolaha hou ia aku @ei@@@ lohe ma@@@@@@@ iho o ka pau ana o na hebedoma e@@ ma @@@@ ia aku, e kuai ia aku no ma k@ @@lala @@@@@@@@@@ waiwai i paa maloko o ua moraki @@ @@@ ka Hale Kudala o Jas. P. Morgan, @@@@@ m@ ka POAONO la 22 o DEKEMABA @@@@ @@@ awakea o ia la.

            O ka waiwai i paa maloko o @a m@@@@@ @@@ @@ kuhikuhi ia penei malalo @@

            O kela apana aina e waiho la ma K@@@kahua ma ua Honolulu @a i kuhikuhi ia @@@ @@@@ penei: E hoomaka ana ma kekahi mau ka o @@@ alanaui Young a me Puk@@ a e ho@o ana i @a Hikina ma ke alanui Young @@@@ kap@@ @@al@@@@@ i ka Akau 150 kapuai, alaila K@moha@a a hiki alanaui Piikoi 210 9 kapuai@ @@@@ @@li@@ma ma  alanui Piikoi 1@0 @ kapuai a hiki @ @@@@@@@@ @@ maka ai, nona ka ili he 7@@ 100@@ ka @@@

            GEORGE P. TOWNSEND   Mea e paa @@@ ka moraki

            No na mea i koe, e ninau ia W @@@@ K @@@@ loio no ka mea e paa nei i ka moraki.  Helu @@@ Alanui Papu Honolulu.

            Honolulu, Nov. 24, 1894.

--

PAPA! PAPA

AIA MA KAHI@O

Lewers & Cooke

(LUI MA)

Ma ke kahua hema o Alanui Papu

me Moi.

--

E LOAA NO NA

PAPA NOUAIKI

O k@@ a me keia ano.

 

Na Pani Puka, na Puka Aniani,

            na Olepelepe, na Pou, na O'a,

            na Papa Hele, na Papu Ku,

            me na Papa Moe he nui loa

NV PILI HALE O NA ANO A PAU

A me na

WAI HOOHINUHINU NANI

o na ano a pau loa.

--

Na Balaki o na Ano he Nui Wa

            Ke hai ia aku nei oukou e @a makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou @ hoolawa aku ma na mea a pau @ ili ana ma ka laua oihana no ka

Uku Haahaa Loa,

            like me ka mea e holo ana maw@@@@

o Laua a me ka Mea Kuai.

Hele Mai e Wae no Oukou iho

2396-q