Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 50, 15 December 1894 — NU HOU HAWAII [ARTICLE]

NU HOU HAWAII

('a lohu i», ua pau i kipaku ia na uiiua i kekahi paokemaku i kaawale ai ka hale oui no na koa. Owai au ? Hh omaiiuai ibo noi ko Waiakamakua i kela mau la aku nei, a I keia wa ke pU maiie aonii ka paapaana. Ma ka l'anono I Lala, ma H.>no|u!u n»-i, ua hanau mai na ka wahioo h ('ol. U. W. Macftirlane, he kaikainahioe. Re upu ia aku uei e ku ina! ana lloko o kfia ualama, he elua mau huakai liuiab<iiia lapana kuokoa maanei, e hiki ai ka lieluna o oa huakai ilou i ka 700 paha. Maiuuli o ke kea aiu o ka ia Karinimaka ina ka i\»nlua, ku U bo!o o ke Kinuu m me ka Wi*il», iiolaiU ua hoopaiieo U ka holo o ia mau i mokuKhi a 1 ka Poakulu ae. Ua liookuu U mal mawaho nei ina ka l»ela no $1,000, ka haolepuhi ahi J. I*. iiowen i waiho ia aku no ko kuu kiure o F« l>eruHri aenei e ka t:ha apana o keia kuUnakauhale. () ka nui o na (Jala loaa mal bo ka Aha Fea o ka luakini o Sana Anaru, he |2,283.95, a o na hoolilo, he },',a:i.2l, oolailu o na loan oUio o koe ana no ka waihena he $1,750.74. K hoomaemoe ia aku ana ka mokuahi Likelike, a ke pau ka hana a ka poe kamana, aiaila e hoounu ia aku ana ia uo kn hoolnkililki kopaa ariH, oiai eia ke hoomaka luai nei ka wili o aa uiahiko. I ka hora 2 auiua la Poalua nel, i ao ia mai ai ka loio C. W. Ashforti e ike uku i na paahao »ush, Crick a uie Weeil ma ko lakou mau walii pa» maloko o Kuapapanui, a ua haia paha lie hora ka manawu i pau iaia mu ia makaikai aua i na pio a

ke kanawai. ile $250 ka nui ona ilaia a na kaku a ine na paahana o ka iiaie Ilana iiao o Houolulu i hookupu ai uo ka wuhine a u)9 ka ohana o loaepa Kela i muke «i i»iai oia uia ke kahua o kaua haua. He hapaiua o i* puu drihi, na ua paahana, a he hapalua na ka Hui liana Hao. Ua hala aku nei o Mr. a. M. Kauakauui, kekahi o na anaaina aupuui 1 ka īnoku o Kau, no ke aua hou aua i ua aiua iiouie hookuouoono maiiopo aku o Punaluu. Nolaila aia oia ku hooipo Ja i kei«* luanawa i kn j aiua nona ka hooheno aiiH, 4, Aia i I Punaiuu ka'u aloha, I ke kai kauhan a Wh nmlihiui." ilolopouo na haua o ka alu uiole ua Kaumakapili i ka po Pimilum iho uei, no ka iapuiapu iu»i a»ak*ua karisim ika aiaa no ua mai lepera»|ma ke pauaiaou o Kalaupapa, maUio o ka paipai ana a Mr. \Vray Ti<yli»r a ke kokua la »u»i o kekahl poe leeie a me na keoiiiuiauu i»Hau inal» kitl. Uh hiki aku na luua ika l-i'.*» paha uia ia po hookahi. Ma ku makou pepa o kela hahinlona Hku nel, ua loii ulia I ka wa I hoouohoaoho ia ai iioko o ka papa nui ua \ oo manao «'Kaulua ia ih> ke oia" a uie «Haole kipu inla iho." 0 ka poiolei, o ke poo mamua, uo ka waaao ia uialalo o ke poo ho|>e, a pela hoi ko |>oo hope no ka manao Ia (Uilnlo oke poi» mua. K uiaopopo an* n«> hol ma ka holuhalu ana i na luauao maialo o la uiau p» « keka» hi uanao i kekahi, a pela no hoi kekahi. Maluua aku o ka Aniwa i hoio akv n«i o Mr. Alexandcr Yuung a «le ka ohaua ao Auierika a me Europa. K hala ana ma keU huakai he hookahi makahiki a me ka hapa. E awili ana o Mr. Yuur«g ma kela hele ana no ka hoomaha a ma ka hakiio 1 ka nee ana • na mea pill uiekiui, na haoa mahlko o ko na aiaa e a me aa lako paxh<oi haua hau paa e hooplU |»u ia ui«t noa i ka Hale Uila o Houolulu uei. O lakou a pau, e oome īa ana ia ma ka huakai hookahi kaanui ole aku.

Ua lohe mai makou, • poe anee aiii i hoio nku oei i Maui raai Honolulu aku, ua hooiah* e ae Ukou e al* ana ma Hosoiala he haao&ele hookahull nupuni. L'a ike e kela poe 1 »a hooUU a k» Ukoa aewo, a nolaila ia e hoomau aku U i ka b<iokanaahe aaa aku i na anoe a!ii i aneane e paupaaaho i ke kali o ka hoea mai o ka houkahaU aapuol a na anee ali!I e hoihoi Uae ka moiwahine. Eia nae, I kiwie hooUha la keU poe ma Lahaina, ua pakaha koke U na «Ukai kipi Bu?h a me Nawahi. O kela wahl paele o Kakaako a makou i hoikeaku ai i kn hebedoma i haU ua hopu ia no ka hwa ana o na Uoi opianiii he UO ka oui ma koaa wabi, ua hooioii ia kon» boopii mai ka hoopae opiuuia malu a i ka maUma opiunaa. Ai ka nioau ia ana aku no kona hewa a oie ka ule, ua pane mai oia ma ka ae i ka hewa. Ua hoopai aka ka aha i keia piele nona ka inoa OiLBey, he $250 ma ke daU maoii a me ec>oo malama hoopaahao a uie na koina. Ua booba!ahala hou no ka nui ioa o ka hoopai oi» ke da!a a me ka hoopauhao.

i ! Ua hooi loa U aku ka wikuiii o ka iiepuhalika Hawaii mamuli o ke ! kau o ka weli o na anee alii a me ka nohoalii mau o ka onaluhia mahope o ko na emeni hooUU ana a makaukau e lele poipo inai i ka Repubolika, aka hopua koke ia aku nei kekahi mau aiakai a eia ke paa mai nei i h;e gehena o ka honua he pio. A o !ka )>oe anee alii alakai e ae, ein ke ploo mai aei a haikea na heiehelenH, uie lie mea la o lelele mau aoa na oiii i kelu a me keia wa, e kii ia mai ana poha au e hopu, e fua ana hoi au, a pela aku a pela aku. Ua hoonolio ia iho nei ka mokuahi kamaaina o Mokoiii no ka liaoa hou, a ua pani ia aku nei ma kona wahi o Lehua. lie mokuahi uui ae 0 Lehua uiauiua o ka Mokolii, a noUiia e hoouiau ia aku aua oia ma ia mau awa ma keia mua uku. E like ine kn nui o ka moku, pela e pii pu ae ai nu lilo, aka ke lana nei ko makou manao aole o haule hope ana o Molokai i ke ohaoha ana mai 1 keia ala moana paapaana ao! ae o ka maikal no na ohua. Ma ke ahiahi Poakahl Iho nei i holo aku ai o Lehua nialalo no o ke koinoeloa kamaalna Makareka. I ka hoohaunaele n Wilikoki i ka 1889, he pu no ka J. E. Bush iua kona hale. Eia nae, aole i huna ia ma kahi nalo. I koia makahiki 1894 hol, ka manawa a kona kanikanl waha i hookelakela ae ai oia ke alakai oka lahu! Hawaii, ua iioomahuahua ae oia i ka hoahu ana i na pu a hik! i ka 7ka heluna. Eia ka mea apiki, pau ke daia i ke kuai i na pu ki kanaka, noho ka ohana i ka poieli ao ke kino ka luahi. He alakai naauao anei ia e ola ni kamalii kea pua o Kawaihae? E nana ae i ka haule pio ana o ka poo hookiekie ia Ukou ibo. Ua haule maiiuna aku o ka moku kiakahi WaUnae i kft ao Poakahi iho nei ma ke aU e hoi ana i Waianae, o Manuel Silva t ke kapena a mo ka 0114 o ke kiakahi, a ua poholo iloko oke kai. O kana wati no ia manawa o ku aua me kekahi luina kanaka, e holo ana ke kiakahi iloko

oia wa me ka mahina e konane aua, un opai ae ia ka paepae o ka peu hope iaia a kiola aku ia iaia iloko o ke kai. Ua pane mii kona ieo kahea e kokua, a ua ieie aku iloko o ke kai he ekoiu oua mau ohua e hi>opakole, aka mamua o ko iakou hiki aua aku ma kahi o ke kanaka i>oino, ua pihoio e aku ia oia a uaiowaie. iie pikiki keia i m«haio fa e ka |>ce I ike a i iaunn me ia, a ua waiho iho mahope nei he wahine a me ka ohana nui o na keiki.