Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 50, 15 December 1894 — NA LETA [ARTICLE]

NA LETA

i A >1« o sß&koa KAk«m«Jc* e Sa«e i ke to4kol o ss hAia no s« i hoop-ak* u aulalo o ktU wo « ko sufcou poe ae« k*k.ma~ |

Knn Lei Kote ua Hala-

Mr. Luoahoopeoopooo o ka oape* pa Kuokoa; Aloha oe:—E 010010 mai kou ahonoi, he wahi paolo waimaka ka'a o ke aloha e paoee aku oei imua oa, a naa hoi ia e hookna ako i ka loa o Ko'iaiaiia, i Ike mai ai hoi na kini, na makamaka, na ohana lekulehu o kaa lei Koae, i ■•ui kuaewa aku ia i ke ala koi ula a Kane a me Kanaloa, i ke ala i Maaweula i Maawelani, i ke ala i Halao'a, i Maakunewa, i k« ala m kukulu o Kahiki —e aloha wale. A e hoekuu mai iVu hookahi, kooa ko koolua, a me kona mau ohana iehulehu, e kaaia-a, e paiau> ma aku ma keia aoao o ka muliwa elele o ka make, a • ka pahu hopu hoi o ko ke kanaka oia ana ma keia ao, a i mea hoi no ka okana lehulebu apau o kuu lei Rose e ike iho ai, oiai eia lakou apau ke noho nei ma na wahi iike oie o keia mau mokupuni, a oia hoi he mau makua, he mau knpuna, he mau kaikuaana, he mau kim makamaka, a me na hoa aioha he iehulehu waie, o kuu iei rose i hala aku la, a aia iakou a pau akoakoa ke noho mai la i ka ua Kanilehua o Iliio, a oia ka Ukou e ike iho ai, a hoomanao ae i ka puana a ka moe, ua hula, ua naio o Mrs. Rose Puni. l/a iuhea, ua iupea kona e ka hi, Ua hinua e ke kai, ka lai a Ehu Ua kaia e ka waimaka o ka opua Ua hinini ma ka uka o Alauapo—e Poele i ka ua naulu a weli—e He—a He aa no oloko o'u e uoho uei Wae wale ana au o ka moe e aloha ai, Aloha na—e Aloha wale kuu ipo i ke kai waluwalu ili, Kuu ipo i ka ua Kanilehua o Ililo O ia ua pe-hi pua hala i ka maka o ka opua, Ke ioku mai la i ka nahele o Paieie Ua pa-ia-u e ko aloha—-e A eha ma-ui i ka mo-e-a Kuu ipo kuu aloha e. A oia ka'u e hoomano ae nei nona, e ka la 13 o Novemaba i hala aku ia, o kona po a me kona ao ana ae he la ia im'u, kona ko koolua a me makou pu no apau, a me kona ohana e hoomanao poina ole ai, oiai o ka la ia a ke Akua mana loa i kii mai ai, a kaili aku la i ke aho hope loa o kuu lei rose aloha, mai ko'u poli aku, a hele hoekahi aku ia ia ma keia aupuni Lani, iloko o kona mau la opiopi, ka m«a a ka huke Nui weliweli i oleio mai ai, a i hoohalike mai i ke ola o ke kanaka e like me ka maau.

Mimino ka mauu a mae waie ka pua, a īolaila he mauu ke ola ana o ke kanaka iloko o ka iima o ka mea nana i hana, me ka piha man nae i na popiiikia o keia noho ana, ka mea a loba i olelo mai ai, o ke kanaka 1 hanau ia e ka wahine, he hapa kona mau la, ua piha nae me ka popilikia. Hoea mai no ia me he ao aia, a nalo aku ia aka ua nalo kuu rose aloha me kana mau hana maikai ma keia ao, a he mea hoi ia na'a e hoooaano poina ole ai nona, a me kona ohana pu hoi kekahi, ua hanau ia o Mr* Kose Puni ma Kukuau i ka ua Kaniiehua o Hilo i ka la S o Dekemaba makahiki 1870, a nolaila ua piha iaia na makahikl he 23, me 10 mahinaa me 13 ia o kona ola ana ma keia ao mauleule, a u* koonaauao mua ia oia iloko o kona mau la opiopi ioa o elima ka makahiki a oi, ma ke knla Hanai Kaikamahine o Kohala, o Mrs. Lizzie Laiaa ke kuaiu ne elua mak&hiki, a no kona ioaa mau ī ke onawaii» wali ma'i ua kii mai kona mau makua iaia a hoihoi i Hilo, a ua hookemo ia oia ma na kuia Hele La iho o Hiio, a i loko o ka makahiki 1883. Ua hoouna loa mai k«na mau m&kua iaia e hoen&anao ma Kawaiahao Seminary Boardiag Sohool, a maiaiia Kona wahi i hoonaauao hou iaai no ekolu makahikl, a i ka pau aua © ia »ui aaakahiki ekoiu ua paka mai oia mai k# kula kula mai, a ua hoi a noho pu ne kona ohana. A 1 ka la 31 o Iula! makahiki 1888, ua hoohul ia maua ma ka berita maemae o ka mare imua o ka Rev. J. Waiamai ma Kapalama Honoluiu Oahu, a ua huli hoi mai maua me kona mau makua, koaa kaikunane a me kona niau pokii, a noho ma Lihua nei, a i ka makah!k! 1889 oa hoi hou aku mana no ki ua KukalaHiale o Honelolu, ma o ka hookaa ana mai © ka ekaieaia o Lihae nei ia'a aaai ka noho ana kahu aaa, a oiai maua ma Hanolaia

iloko o keU wa e nobo u>, oo ka Imi aoa i oa poao a nee na pomi»lk*i 0 kei« oU kino ma keU «o. A aia hoi, u* p«-e miī i» ki leo o ke Akaa qmJ ks l«ni ooai, me be mea *U e kahea oui aoa ia'a a me kaa Kose «loha, 9 b«i ako otaa no k«U kihapai Mokapuoi, kahi a oiua i □•ho ai a e laakaha ai o keia mau U ako, a oa'u no e haawi aka ia *e 1 kekahi hana nit ka poho o koa iima, i mea no oiaa e poeaaikai ai a oia ko olaa ohaoa, a oia do keia hana a'u e paa oei he hop« luaa Heia a me Ohi aahaa 110 ka apana o Llhae oei, & aa piha ia maua eoao makahiki, 3 mahioa a me na ia he 13. O ko maua noho ana iioko o ka berita maemae o ka mare, a ua ho*haa mai oia iioko o kooa maa )a opiopio, ia ekoiu kaikaoaahine, he eiua e oia nei, a he hookahi i make, a oiai maua ma Iloooluiu iloko o na maiama o Aperila, Mei a me lune o keia makahiki e hele nei, e li»weiawe ana i ua haaa o ka uhane, a ua hoomaka mai la ka hooaaiio ana o ka ma'i iaia ma o ka hanau keiki ana a i ka pau ana o keia mau hana nm Honolulu, oia hoi ka Ahahui Euanelio nui o ka Paeaina hoiookoa, ua huli hoi mai maua no Lihue Kauai, me ka mau no aae o keia ano o nawaliwali maluna ona, a i ka ia 30 o Sebatemaba ua hoomaka mai ia ka pii mahuahua ana o ka ma'i iaia me ka eha iloko o ka opu, aka ua hoouiau ia no kahi o ke ola e hiki ai. Aka, ua oi aku ka nui o ka ma'i mamua o ka mea hiki i manao ia, a i ka la o Novemaba kuu mai la oia i kona hanu hope ioa ma keia ao, a naue opio aku la ma kela ama Laii, kahi e hui a e heaana ai me na anela iani. He hoahanau hihia ole oia no ka ekaiesia o Lihue nei, a he laia oiaio no ka Y. M. C. A. o Lihue, a he kumukula Sabati oiaio, e alakai ana 1 ka Papa o na Pokii o ke kuia Sabali o Lihue nei, a he wahine opiopio oia i inahaio nui ioa ia e na haole a me na uiea a pau o Lihue nei, a he kakaikuhi ioa paha na wahine opiopio i lioonaauao maikai ia e iike me ia ke auo, i ke kioia aku i ke kino kamalii, lawe mai i ke auo o ke kanaka makua a malama, a oia ka Solomana i oielo ai, o ka wahine maikai, maemae, akahai, hoopooo, a oluolu o ka noho ana. He papaie alii oia no kana kane, a i loko o kona an o kuiana opiopio loa ua hiki loa iaia ke hookipa i na malihini me kaoiuolu, a me ua mea a pau o kipa mai ana ma ko maua home nei. a o kana hana hope loa ma keia ao a hele aku ia oia, a he mea hoi ia na'u nei e hoomanao mau ai, oia no na mea e pili ana i ka hoike hapaha o ke kuia Sabati o Lihue nei, i malama ia i ka puie hopo o ka mahlna e Maraki i hala, oiai oia e aiakai ana i ka papa o na Pokii me ka naauao a me ka noeau • kana mau iawelawe ana, a ua eo iaia ka holu ekahi o ka mahalo ia e na haole a me na mea apau o Lihue nei iloko oia mau ia. A uoiaila ua lilo kana mau hana

maikai ma ao i mea na'u e hoomanao mau ai, a nou e ka Heiau laa o ke Akua kiekie ioa ma Lihue nei, ka hale a kuu Rose aloha e iaulima pu ai me kou mau pono lani, aole oe e iohe hou ana i ke kani o kooa leo Caoary bird ma kou mau paia iaahia, a o oe hoi e ka ua lu lehu& o Panaewa, ua pau kou kikoni asa i kou mau kuluwai hu'i anu ma na papaiina uohea o kuu Rose aloha, a pehea hoi oe e na lehua o Mekaulele, ua pau kou papahi hou ana ak« me ia i kou «au owili iei iehua moani i ke ala, olai o na ano lei apau a kuu rUse aloha i lei iho nei ma keia a«, he mae wale lakou, a aia eia ke papahi ala i keia iei Lani, ka lei aole mae, a nou hoi e ke one wali o Oheie, aoie oe e lohe hou i ka ne-he ana o kona mau kapuai maluna iho ou, aawe kuu lei Rese kuu milimili ua haia ma keia aoao. J. B. H. Wahiweheleloa, Lihue Kauai, Nov. 30, 1894.