Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 51, 22 December 1894 — NINANINAU IA NA OHUMU KIPI. Imua o ka Aha Apana. Bush, Nawahi, Crick me Weed na Paahao. Pau i ka Huea na Hoolala Kaua. [ARTICLE]

NINANINAU IA NA OHUMU KIPI.

Imua o ka Aha Apana.

Bush, Nawahi, Crick me Weed na Paahao.

Pau i ka Huea na Hoolala Kaua.

Ua hoopiha kui ia ke Keena Hookolukolo Apaaa a Luaakamwai J. Perry o keia kulanakauhaie, e ka poe makaikai ma ka la 13 o Dekeai)»ba nei no ka hoolohe i ka ninaniaau ia ana o oa poe ohumu kipi i hopuia ai ma Honnluiu nei ma ka po o ka la 8 o keia malama, n® iakeu na iooa J. E. Bush, E. C. Crick, J. | Nawahi a ne W. F. WeeU. M* ka hora 9:45 kakahiaka, ua | kai ia mai la na paahao eha maluna ae iioko o ke Keena Hookolokoia | O ka Loio Kuhina Smith a me ka Hope Loio Kuhina Robertson na ioio ma ka aoao o ke aupunl, a o C. W. Ashford a me A. P. Peterson, na ioio ma ka aoao o na paahao. Alaila, ua heiuhelu ia aiai la ka hoopli no keia poe, oiakaohumuhumu pu o lakou a me kekahi poe e ue ma Honoiulu nei malwko mai o na maiama eono i halu, e hoala knua e kue mai me ka lima ikaika i ka Repubalika o Hawaii. Ua hoole mai ka loio Aihford o na paahao aole e pane, aka he hoohaiahala kona i ka hoopii, oia hoi ke ku ole iho o ka Repubalika i eono malama. Ua hoole mai ka aha ia hoohalahala. Ua hoohikiia o J. Henry \ r an Oieaee ka hoike mua loa oka aoao o ke aupuni e hoike ana he makai oia iloko o ka oiliana o ke aupuni mai Novemabi mai o 1893 me ka uku iit; kona launii una me Bush, C'rick a mo Nawahi koe o Weed, a oiai oia e hui pu ana me lakou, na ike oia i ka lakou mau hoolaia iiana ana. He hoopuka nupepa ka liuaii a ua kokua o Crick a me NuA'aiii iala ma ke kakau nao ana, a pela no ka mea e hoike nel. Oluelu maikai ko iakou iauna ana, mahalo no ia lakou ma ke ano keonimana, aka uii minamina oia i ka ike ana ia lakou ina keia kulana iawehala e paa nei; lohe nf> i ka olelo ine o kela pje paahao i ke aupuni e

ku nei. Ma Augute 22 i hala, 01010 mai o Crick e hookahe ia ke koko mamua o ka hooholo ia ana o keia ninau. Hoopuka aku ka hoike i ke kaualua. Pane uaai o C'riek mai mauao pela; aia he 300 kanaka maiulo o Robata Wilikoki, a o ko lakou makemake waie no i koe o na lako kau. Pane hou aku ka hoike īaia, aole poe e iu'le pu mai aiui e hakaka, a ua pane inai o Crick, aia oTom Walker, Jas. Kahai Merseberj» a me kekahi poe 0 ae he puulu nui. Ma ka mea e (aa uei i ko ka hoike hoomauao ana, o ka lele kaua like i ka wa hookahi ma na*wahi like ole o ke kulanakauhule, ina ka hale aupuni a me ka hale hoopaa lawahaLi o Kuapapanui, e hoopahu ia na puku anlani me na nu-a pahu. Oiai e h ina ia ana keia mau mea, alaila e { hopu pio ia na kanaka Uoikoi ma ko lakou mau home i ole ai e liiki i.i l:tkou ke haawi kokua aku 1 ko aupuui. Ua huai pau ao ka hoike iioko o na malama eono i hala, ua pinepine ko lakou kamailio maa me ka pae lawehala e paa uei no ke kulaaa o ke aupuni; no ka hookahuli i ka Uepuhaiika a me ka lioihoi hou ae I ke aupuui alii. Ma Sepktemaba S i hala, na kamailio pu ka hoike me Bush a me Nawahl imu* o kekahi poe kanaka maoii a me na hapahaole. O ka maoao o ia halawai ana, e hoomakaukau keU a me keia iaia iho no ka hoala kaua. Iloko o ka uialama o Sw>pateaiaba, ua loaa mai a Crlck mai ka palapila aina o ke kulanakauhale o Houolulu nei, a ua noonoo ii na wanl kupono e hoohalua ai. Ua hoallona ia na wahi noho o na poe koikol e kokua uei i ka Rep«baiika, a ua hoomakaukau ia he papa iooa; ug, lawe au he pap* ioda; o ke kop« kumu aia no ia Criek. £ kiai ia kekahi mau wahi e na puulu kanaka 1 keakea ia ai ka poe e hele aku ana e kokua i ke aupuni. Eia na wahi • kiai ai: na kihi o ni kuina alanui Puowaina me Beritaoia f Paowaiua me Mjiwahine, Moi me Kapiolani, Moi me Liliha, Nuuanu «ae Kula, Emma me BeriUni<, Moi ue Kimika, Piikoi me Beritania, Nuuana me Beritania, Puowaina me Moi, mahope o ka HaU Mela hou, Moi mo Alakea, Hotele me Alapai, Beritauia m« Alapal, Puowaina me Paipalapala. E lele kaua ia Kuapapanui, ka Halealii kahiku, ka Hale Aupuni, Hale Paahao o Kawa, Hale Uwila

na Oui #!■*, na hale coh> m na poe i hopa pf»- H, oia ko W. O. .S:nīth, K <">. n*il. IZ:niuluth a. ». i> ie„ A. Young r \V. F. AHen, \Vildvr, H"p« I!** auka Browo, lUmuku Hīkikoki, Aodrew Br«wo f S*»reoo Bi«hop, Meo»ionca f J. B. Casile, Teony, Kienoie, S. M. Djmbo*, Laaakanawai Kiekie A. F- Judd, Andr«swi§ t J. M. C. Bol(e, 11. Wdterhaa3e, J. F. MorgAti, J. Nott Geo. C. Poti«r, W. D. Alexander, \V. E Kowell, J. A. W. H. Cumming9, Jos. Maradeo, W. R, Castie, Jonathaa Shaw, Ge«. E. Strateaaeyer, L- L. La Pierre, J.W. I Jones. 0 na hale e huii ia do n« pu, oia o Kakela ue Kuke, E. O. Haii & Son, Wiider «& G>., Lewers «ScCooke Hobron A Newauino, J. A. Mag*on, T. B. Murray. Ikawa e nooao« ia ana ka palapaia aina oko kulaoakauhale, aiaUili no o Buah a me Nawahi. Ma Okatub i 25, ua haawiia mai i ka hoike he 3 uiau pu n*if«U a aie IS6 mau poka e C'rick e malama a hiki i ka wa e hoala iaai ka hauna* ele; ua hooUlaia na njea a pau a makaukau e kuia oie ai i ka la e kaua ai. E uiahele iu na kipi naa(alo o eha tuau papa, ak*, o na iooa o na aliikoa nnni e alukai, uole e hoikeia aia uo a ka lae hoala ai ke kaua. Eakoakou luaiie ka malieU mua mawaho o ka pa pohaku haa* haa o ka pa puhaku o ke aupuni; a o kekahi mau wahi • lawe ia ai, oia ka luakini o Kaukeano, ka Huteie Hawaii, Hale Mele Hou a ine Kawaiahao. Oia na raea uana e keakea aku i ka lele kaua ia mai mahope o na poe kipi. Ma ia wa hookahi e akoakoa ae ai na kaaaka maoli ma na huina ulanui mamua ae nei a oki pu aku i ko na kiai o k& lehulehu komo ana mai e kokua i ke aupuni. Ua hai pu ia aku ka hoike e Criek e lilo ana oia ke kapena o kekahi o na mahele, a ma ka huina o Moi a »ie Llliha oia e hoonoho ia ai. Ua upu na kipi ;i un UHUpopo Ua e huli nna k;i puali makai kanaka o ke aupuni a hui pu me lakou. O ka hui o na Geremania, ua uaahae ia wii, a oiai aole lakou © kokaa rnai aka. e noho wale ana no lakou. Ua kainailiio ia ae ao im it«i rika, aka aohe a na poe kipi e manao aku ui no iakou e kokua mai

ana." Alaila, ua hoomaopopu iho la ka h«ike i na pu raifera ekolu i waiho la ai nana e malaina a me ku ha o na pu i lawe pu ia aku ui me na poka a haawi iuia e Criek. Ua hai pu aku o Criek aia he 3 pu i koe ina kahi o Bush, a ia J. A. Cuiniuißs he 4 mau pu, e lawe ia mai ana i ka wa e hiki ai ke hali ia mai i ka hale me ka ike ole ia. Ua hoehalahala pu »ual 0 Crick ia wa i ka paakiki o ka loaa mai o ko dala e kuai ai i na pu a me na poka raai na Pake a me ua Pukikl mai. Ua olelo uiai o Bush a me Nawahl iaiu, aia i ka hui Aloha Aina o ua wahine he $475, aka aole o lakou makemake e haawi iuai 1 mea kuai pu, makeinake do lakau e malama i mea haaa ua lakou ma-

hope iho o ka hwihoi ia ana ae o ke alii. Ua hai mal o Nawahi iala, aia iie 1100 inau pa i haawi hele ia a e paa nei i na anee alli. Uahouluulu ia na pu ma kekahl mau wuhi kaa wale i hikiwawoai ke haawi ia i na mahele i ka wa e akoakoa ai. O na pu a Criek i haawi al i ka hoike • maUma, ua liuna ia malalo o ka raoe, me ka maopopo ,ina e kii ia mai alaila e haawi aku. I ko Crick hoi ana mal i kekahi ahiahi, ua hailepo ioa kona heleheleua a pioloke maoii me ka ulele mai, ua lohe maopopo loa oia u& paa na palapala hopu e huii ai i oa pu ma na haie i hoohuoi iA, a oolaila o kauu ia iioko 0 ka iepo na pu; ua hooko ia pela. Ua lohe piuepine ka Uoike ia Crick, Bush a me Nawahi i ke kamailie i na oaen hoopahu. ile mea paiaueka walo ao ka hoopahu ana i ka puuiu kanaka e akoakoa ae tna 1 ka wa e hoi mai ai ka Peresidena D«le mai Hawali mai me ka ike ole ia. Ua ike oi.i i na pu uia ka haie o Bush; he 2 pa panapana a me 1 pu raifeia. Ua oielo o Bush, he mau mea kupono keia, a e waiho ana oia na kahi e nalo ai a hiki i ka wa no ka haoa. Ua kekahi manawa e ae ua olelo o Criek, ua hoouna aku lakou I Kapalakiko e kuai pukuuiahi poka pahu. Mahope ra«i ua kai aku o Bush a me Nawahi i ka hoike aole i loaa mai. Ua hai aku o Nawahi i ka hoike ina na manawa lehulehu, ua hoouoa i* aku na olelo hoonaauao 1 aa Hul Aluhi Aina lehulehu e kupaa a e hoomakaukau no ka wa e lioala ia ai ke kaua. Ua hoouaa ia aku »a kauoha i na kanaka maoli e kuai a i oU e morakl i ko lakoa naau walwai i loaa ke dala e kuai ai i na pu. Ua haawi pu ia na kauoha ! na kanaka aaaoli e puhi aku i ke ahi i na mahiko • Kahuku a u;e Kwa. Eiaweiawe ia keia haua ma ka la 3abati t aka aole

nae i booko Ul t** ole.o o Cr;ck, he p*x? hohe w-«!e m*oli no na k*otkd. Oka manawi muj i kaaaailio in ai no ka hookahall i ke a»puai, mahop« mai o ka hoi ana mai o ke Kom;stsa A?>ee A)ii nui \V»«ioetona mai. >*INAC HOOHIAHI'ALAL*. Hora 11:30 a.ai. hooauka nwi ki tuio o ka aoao p*le i k* hoohuahua iau ma oa aioaa iehuieha ao kooa hiki «na i Hawaii nei i ka 1579, koaa baaa ma Lahaina; koaa lilo aea i kumukula aupaai .a me ka aoho Agena Papa Ola ans; ka iilo maa aoa I kamukala i ka ISSI a noenohoia ma Han»le!; ks haniele ana i keao kula a 1110 i Ageaa ao ka Papa 0!&i ke au • Kipikoaa; i ka pau aaa o Kipikena, hoopau pu ia oia a hele hou i ke *o kuU. Xoho ma Halawa i Molukai a hook.ihuii ii ke aupuni alii; hoopauia no ka hoohiki ole maliilo o ke aupuai; hoole ka hoike i ka ainau ina ua hoopau ia oia i ke ao kula ana no ka hoohaamia aoa i kekahi mau haumaaa kula, no ka mea, aohe hoopii o ia ano kue iaia, aka ua Moi oia e lawe ia mai ooa hoopii o i« ano i hiki ai iuia ke paie. Ua hai mai ka holke i kona hoolimaliuia ia e Bush e kokua ma ka hoopiha aua i ku nupepa namu Ka Leo; lanna mua me Crics i ka haua muH o keia mukuhiki; lohe mua oia ia Cr. : ck a iue Bush e kamailio ana no ka hoihoi ulii mahope o ka boi vi\a mai o ke Komislna Auee Alii mai Wasinetona mai. Hora 11:55, hoouiaha. Horu 1:40 auinu lu, lnwmau hou la ka hoike i ka hooluahualau ma aa uiuau iehulehu a hulu aku ma aa mea muwaKo o ka hihia a i na mea I»i 11kino loa hoi i ka hoike a keakea maoli ka Loio Kuhinu i ko ka loio o ka aouo pale lawe mai i na uinau ī ku ole imua oka aha. Uu hooko mui ka uhu 1 ke noi a ka Loio Kuhina. Aluila ua kuekaa hou ia ka hoike i ka hoohuahualau i n? mea i hoikeia mumuu a hiki i Vu hora 4:45 uhiuhi, hoomoe ia u ku hora 0:30 a.m. o l)ekemabi 19. [iloomuuia.l