Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 3, 19 January 1895 — HOPU PIO IA NA KIPI! Pau i ka Hakihaki ka Iwikuamoo o na Poe Kipi. PAA PIO WILIKOKI, NOWLEIN, GREIG, WIDEMAN. MARSHALL ME PIPIKANE. Puehu Liilii na Kipi o Lae Ahi i ke Poha ana o ka Poka Pahu-Pea na Kipi a Haawi Pio Okoa Mai-Lia ka Io o na Alakai Kipi-He Uwe Wale no ka Hana no ka Make. PAA PIO O LILIUOKALANI HE PAAHAO! [ARTICLE+ILLUSTRATION]

HOPU PIO IA NA KIPI!

Pau i ka Hakihaki ka Iwikuamoo o na Poe Kipi.

PAA PIO WILIKOKI, NOWLEIN, GREIG, WIDEMAN. MARSHALL ME PIPIKANE.

Puehu Liilii na Kipi o Lae Ahi i ke Poha ana o ka Poka Pahu-Pea na Kipi a Haawi Pio Okoa Mai-Lia ka Io o na Alakai Kipi-He Uwe Wale no ka Hana no ka Make.

PAA PIO O LILIUOKALANI HE PAAHAO!

Mahope iho o ka puka ana nku o ke Kuokoa i ka hebedoma i hala me ka mea hou o ke kukala kaoa poipo a na anee «lil rua ka po o ka la 6 o lanuari, 1895, ma ka hale noho o Hanale Bertelmann ma Kaluaahole makai ponoi o LaeAhi,aia hoi ua emi kauliilii aku na anee alii kipi a hoaluulu kekahi poe maluna 0 Laeahi malalo o ke alakai hohe wale R. W. Wilikoki, a o kekahi puulu kipi mauka o Palolo malalo o Samuei Nowlein hookiekie, he mau alakai i hanu ole i ka hohono o ka pauela, a i hele kino ole ma na kahua kaua maoli e ike kumaka ai. Mamuli o 'ke kipoka pahu ia r»na iluna o Lae Ahi e na pukuniahi kaua a ine ko Hiiaka kipoka pahu mai no lioi ma Kaalawai i ka Poakalii ao, ua kau loa ka weli o na kipl a ua mauao maoli e pau loa uua 1 ka make a e ku ana ka maea o ko lakou mau heana me ka maewaewa, a e kanu ia ana e like me ko na lioloholona la uhane ole. Nolaila ia po, ua pau aku i kana holo i kana holo, o ake ana o ka nalowale, a ua hahai aku no lioi kekt hi puulu mahope o Wilikoki, e auwana aoa mauka ae o na kuahiwi o Palolo a Aianoa, a mai Manoa a Pauon, a malailaae i Kalihi, me ka heleiei a haalele mai o ka poe hahai iaia a i ka elua kauna wale no. A i ka hopu pio ia ana ma Kahakaaulaiu, elua wale no laua, aoho ka nui. E nana ae I ka alihikaua hupo, aoho mana e hiki ai ke paa aku i na koa, he haalele wale mai no kela a rae keia koa e like me kona makeniake. Ilokai ua hana kuueiu ole, pulolehua wale ae la no a o ke kino ka luahi. Poho na dala o ka hoouna ana e hoonaauao i na keiki o keia ano i Italia, hoi iuai no a oia hooiehelehe I kii wale Iho la no, a no ia kuniu, I ulu mai na kuko ino no ka noho wale a hoouluahewaia na noonoo. KA NOONOO MAIKAf O KE AL'PUNI. I kela Ia keia ia mai lanuarl 7 mal, e liopuhopu ana ke aupuni ine ka palapala hopu ole i na poe anee alli o ke kulananakauhale nei a hoopaa ma Kawa, na haole a me na kaoaka, ka poe i loaa he mau ike e hihia ai. E hopuhopu ia una no hoi na poe i hoomaopopo ia ua hele i kahi o Batelamana i ka la Sabati i hooua. ka ai ke kaua, ka poe no hoi i komo kino i ke kaua i ka Poakahl ae a m&huka e koi i ua kauhale i ka po iho, ka poe loaa aku e auwana waio ana i ka po me ke ao, a ma ka hahai ae no hol o ka poe i paa mai o mea a o mea kokahi, a pela aku a pela aku hiki i ka ike ana o na elele o na aioa e a me na kanlkela ke hana nei ke aupuni ma ka lima Ikaika e kinai ai i keia kipl ino a na kauwa kuapaa makawela i h»olala ai e komo poipo mai i ka po, o kipu wale i keia a me keia kino uhane ola, e hoop&hu me ke dalmenaita i na hale aupuni, e luku wale i kela a me keia kiao kaaaka a keia poe puuwai oleele i iili mea ai ma ke ano pilikino, e puhi wale i na liale kalepa nui a e hoopoino i na waiwai | o ka poe kuonoono o ka aina. Ua hoao i* he elua mau puhi ahi kolohe i ka kebed«aia 1 hala, ma ka kalekula o Kauluwela a ma ka hale ma alanai Kaahumanu. A»le i loaa ka mea nana ke ahi kolohe o Kauluwela, a ke paa ia nei na ka hoohuoi ka mea tiana i manaoia aana i pulii kolohe kahale ma alannl Kaahumanu.Ua pio e wale no nae keia mau abi | puhl kolohe a eiua mamim o ka iiio aaa I ahi nul. O ke kumu t ua paa na walii a pau i 'ka hoonoho ia me m kiai, a ua haawi wal« kela n me keia i kom mau hookaawa ana no ke aupuni maikai. O NA MAIIALO A KUII KE AUPHKI. Aoio io& hookahi klno okana noonoo ma ke kulanakanliale o Hoqo- j

lulu e haawi ole ana i kona mahalo i ka Repubaiika o Hawaii iloko o keia wa klpi, no ka ikalka ma ke kinai ana, ka eleu nia ka hooke ana a me ka mnna ma ka lawelawe ana. 0 keia mau moa a ekolu, ua houlaulu ia a pau ileko o ka mana hooko, a o iakou aku I ko lakou mau laia wikani hiiiaai hooko pololei. I keia kaua, i ike ia ai ka nui 0 na makamaka a me na hoaiokao ka Repubalika e hiki ai ke kaena ae ua kee-1 keehi kulana e hiki ole ai i na anee alii ke hoonioni i ka wai ua iana oialie. Ua panipani wale ia no na huina alanui ano uul me na kiai »a na wahi a pau, mauka ma nae, makai a malalo 0 ke kulanakanhale. Ua pau na alakai kipi a me na kakaiaio a me ka heiuna nui 0 na poe 1 komo iioko o ka ohumu a me ke kaua kipi, a o ka hope loa oia ka hepu ia ana a heopaa ia no ka ohumu kipl 0 Mrs. Liiia Kamakaeha Dominis. KA lINI O KA LAIII/f. E like me ka mana, ka wikani a me ka eieu oka mana hooko i ke kinaL ana i ke kaua kip.i o 1895 iioko o ko anahuloi-pei* ka iahui e haka pono aku iieīu maluna o oukou no ke kuekaa ia o ka poe nana I h#okup« l ke Uala i uaea e kuui ai i tta pu * me na iako kaua he nui i lawe ia m»i a hoopae malu ia naa ko kakou nrau kapakai a me ka poe a pau i iihi launa iloko 0 ka paipai aaa e kukala ia keia ! kaua kipi i ka RepubaHka, me ka I nana ole ina ia he wahine a kane pbha, waiwai a ilihune paha, aka e hōoko ia e like me ka' poloiei a hauie mai na lani. O Kapena Wm. D.vvis o ka mokuahi Waimanaio, ka mea nana i kii i na pu a uoe na lako kaua a na anee aiii kipi a ioaa aku iiuna o ka mokukuna "H. R. W*hlberg" mai Kapalakiko mai. Ua kohoia he 1000 ka nui 0 na pu r&ifela a me 40,000

> • ' poka i lawe ia mai a hooilila ilana o ka mokaehi Waimanalo mawaho o ka moana, na Waimanalo i lawe a hoolele liilii ma'nawahi i kuhikuhi ia ma Oahu nei. Ua hoolimalimaia keia kapena e W. H. Rickard e kii i na pu a me na poka no ka uku he $10,000, aka he $20 waie no I hookaa mua ia i kinohU O Henry F. Bertelmann, ka mea nona ka haie i kiiia ai o Chis. L. Carter a make i ka po o lanuarl 6

makai fho o Lae Ahi, aaa Whl I k&pala o Kalaaahele, kejfrhaa I | hooleie la ai oa mea kajgjTklpi a na I aoee aUi, a I maiiko malalla e

ia aka «i Dā po i b« k«Bftkft» Eim hoi, maha! e fce lapn&i a koake • lft maoia* o ki kooMo lea ia> i oapft|Mi kahikoii kawi o ke k*S «b« i ke k«ltnsltaabft!e o Haoolala i kft wm • napoo ai o ka makina ia waaa* fto ft«, IftßSftri 7, »# kft maoaoe M« polpo oMi a klki pa «ka I keia a me kaia kioo ahaoe a lakoa i maaaoioo fti, ft © p«bi ako hoi i oa hale e ka poe waiw&l me oa ineaiaila. O W. H. C. Giefg, kekahi oea ioUoela o ka aoao kipi malaloo Wiiikoki, a i pee iike m* kabi i haaa aaaiaia ai ma Kao*wai KamoUUll t 08 bao»a ia oia e mnkoa Beritaoia ma ka lepo maoo o a i neho p«ahaoa lolhl roe Lewen a me Cooke he maa maka-

hikl, * e «hi aan l ka uku hnna 111«i--kai. He anee wlii ikaika oia n» na ano a pau, ame he iuea la tue ia ano no oia I hihia ai ma ka umiuml me keia poe ae ia. O Kap#na Makai Nul Robt Parker Walpa, ka mea o ka «ihaoa makai i 1110 ai ka hanohano 0 ka hana ana a loaa ke kanaki naaa i huna ke aiakai kipi Sara Nolana a Hie kona mau lutaneU Cari \Videmann, W. H. C. Gr«!g a me L. Marshall ma kahl kokoke i Kanewai, Kamolliili, oiai lakou n& kipi e pee ana me ka manao e hoelimalima i waapa, kau malu maluna « lailla a holo kuewa i ka moana » maiia o ioaa ae 1 kekahi uoku kaiewa waie ae, Uwe loa ia i na aina e. O Kapena Waipa ka inoa kaulana ioa o ka oihana makai, ka eieu, w.wo ole & uie ka puhili «ie ma na hooko kauoha ana a me ka hanu hete i na poe hakihakl kanawai. He 39 wale ao ona makahiki ke hiki ae 1 ka la 15 ae nei 0 Mei, aka, he puulu kelki kana aohe i kana naai. He kapena alii koa oia mamua iualalo o Kaiakaua, aka, i ka hoehu kaua ai a Wilikok l ika 1889 a mahope iho, ua waiho

oia i kn uoho ana kapeaa koa a h«lo lke kuniku«i a kiolaola leta ika Haleleta Nui, I ka lilo ana o Mr. WHaon i Uamuku, ua lioenoheia i knp«na makai no ka halewai iala o Waikiki. Maiiaiia mai ka aoho ana ma ka oihana a hiki loa mal i keia la. Olal, ua eo ia oe kA iaoa a tn« ka hulu keokeo, hoomau aku oe i ka paa 1 ka inoa hanohano. O Carl WKUmann, ke keikl a kekahi kanaka nni kuonoono iioko o ka aina, he ohana iuoa hanohano a mahalo ia, oia kekahi i komo pu iloko o ka naalo o keia kaua kipi i ka Repubtlika, ka hewu hoi nona ka h*opai he make waie no. He j mea haohao kona hul pu ana iloko o keiapuall o ka poe unu I helu oleia e ae Mauna i kona ola. £ puhili anei ka mana o ke kanawai no ka I

poe • like me ia t t i o(e bt kiaawii •ko« iiei ko ka po« kiekie ma! ki poe hdq pobl iole iko? £ hookaa ika I ke kiuwii e hele mi kena liioki poMol. Oki lUmaka £. O. Hitcbcock o k* HepiMiki, k* paoia neonoo iiM, ki iiooko kaoawil pnhill ole a bm k* weli o ka oihana heomaia. Ma kela kaaa klpl o 1895 a aa Aoee Alii i ka EepuNUika, i hoolaU ioihl I* e ki eoeaai no kekahi manawa t a 1 hakile ioihiia e ka ūamoka me ka aaaopopo iala o na aee ani akela pee ohoma kipi, aa lioea mti ia ma

ki po • ka ta 6 o lanaaH, ra* o ka Uwelawe a lioohana maoli I» mooi ra«* kin s i kuk*l« »o« ki aai • k* ea#»i m* o k« kipa fa aaa o Ckas. L- C*iter a maka mi kela po poiaa ole. Aka, ua ako aviwi ia «ka kela hoala kaaa kipi i koaa wa i opau ao ai m« oka e!eu la oKa Ilimaka mm kaaa h»di f ka

[ puallkoi nin kona ho io a me ke ala lokalil tna mai o na kiai kamaaioA a me ka lehulehu e haawi i kolnkou taau kokna i ke uuj>unr. O ke kinai ana me ka |»uahi i keia kana kipi, ka hepu ia ana o na alakai kipi a pau iloko o ka hebi«U>oia hookahi, ka kopu ia aoa a paa pio e LiliuoknUni l)onunis, a me ka hakihakim * lewa • ka iwikuana.x> •na kipi, ua hoike aiai lakou la ikaika loa ka Hepuhuiika a u* kt>io kon\ aa iinilo. O ka hale o Hnnale Batat«uinnn, ke kahua hoomoana o b>i anoe aiii ma ka la 60 lanuari, a o kahi i kukala mua ia ai ke kaua e na kipi Ika Kepuhaiika, ika \v.t a im mnkai o ka eihaaa hooiuaiu e hele aku aoa e huli tue ka pnlApaia hopu ma o na iohe ia i loua i ka llauuku ala ke hoahu ia nei na meu kiuia maiaiia. Eia nae, ika liooko ana ika

mana o ke kanawai, ua kipu ia mai ia oa makal akuo Iloli, a pakele mahunehune aku ka nui me ke kapeoa nui a me ka Hope Ilaaiuku, oiai hoi e uwe ana o Mr. Carter no kona eha aui i ke ka ana i na poka a wake aku ai. Oka halau malunu aku o ke kii malalo, he wahl ia no na waapa e kau ai. A o kela mau waapa no, na mea hoohikiiiiki pu. O Samueia Nolena a mē Uobata W. Wllikoki, na aiakai hohe wale 0 na anee alii kipi i ka Repubalika, na hapahaole puhikolea me aeahaukae hoouluahewA i ka nanao o na kanaka 1010 hehee a I paipai e hapai Ina mea kaua me ka helu pu ole i

dji hopeu ebichi i me da hoopal kakAaha o ke kipi mo ko laua ike no be m»o me« laoa i hon! ole i k* uwahi o kt pauda t a ! komo ole i na kahu kana i ka w* hakaka. Ma» iaoa o ko laoa mao poo e kau ai ka maewaewA o om kamnlii i aiakai bewa U a pani waie, oo iakoo oe makoahiao epaiaama mai oel oo ka Mkoa mao kamalei aioha. KIA O ULIUOfALAK( U PAA WKI H1 PIO. I ka hora 9:90 o ke kakakiaka Poikoia nei, laouaH 16, «a Uooooa

ia aka mai ke Ke«n« • ka Akakana ! Generala J. H. Sope*a i ka Ilamoku SL G. Hltebc«clc o ka Kep»U.l»ka h« kaaoba (< a hopu koke ia o Liliaoka» lnni Donicis mal kei« wa aka a haawi ae iaia i ka I,«Unaia Coloa«ia J. H. Fl*k*r, ke aiiikoa nai o oa pa&Ukoa ma ka Hale Af»na Hooko." \ He oi&Mwa o-'e, oa hiki om! la o

lli>}>e Ilaniuku Hrown a me Kapena nui Waipa 1111 kahi a ka Aha Kuhina e haiawai ana e ninau ina he mau hoonaauao kuikawa kekahi. Aka 110 ka hnawi oie ia «ku ••• inau kauoha iiou, noUila ua haalele iho ia iaua a holo aku la no W»si»c« tona Uaie maiuna.o m\ kaa Uo elui. Ua hwa aku inawaho o ka hale he uoau kanaka kiai kakaikahi, aka aoie nae i kae mai i ka mnna hi>omalu. Aohe 110 he p«« malihini a ke kaniaaina oka hale. K moe ana ilaio ma ke keena moe, a »a puka mai uo nae i ke keena n«i e haiawai me nn makai. Ua kamailio aku o Knpen i Wulpa i ka molwahine i pau, he kauoha kana i hoouua U aku ai e liopu inia. O kana waie no i pane mai ai, <*lleaha la hoi e hele aku nu." Ua haauiia uku inia lie mau minu

te pokole e komo ai \ kona aahu oia he eleele. Ua hoonoho in «in ma ka aoao o' Brewo t a o W4ipa mn. mua me ke kahu kaa. O Mrs. ( has. Ciark, ka wahlne neho pu me ia I na wa a pau, ua kau ae ola ma ka lua o ke kaa, ine ke tkr paa iima, a hahai mai la Ua huokele awiwi iu aku na kaa ma k» Alanui Uikoko a komo i ka pa HaU Mana Ileoko a ma ke alapii mauka aaai, ku ke kaa. Alaila l«Ic iho 1« Ha!« a kuikui mai la o Brown * uie Waipa e pii malie ai a hiki iiuoa, alaila huli pii ma ke alapii koa o waena e kupaoi malie ai a hlki ilaoa, hoomaha. Ua ha&wi ia aku oia Ika

i maoa koa, a di iakoa ako i hoopaa i iaia ma ke keena o nnho ia nei e ka i Lana Hooia i keia wa. Ua hooooho i pu lao Mrs. a&rk mo ia iioko o ke keeoa e hoopaa |>io i» b. He omi , miooto mahope ibo, n» heie mai la I kekahi eiele me ka oJel.> l ka po Poaloa iho oei, oa makemAke oU « kaawi pio. Eia ua iohi iea ke ooonoo ae no ia mei, o;ai ua kali loihl oia a oa hoooele oia i ka hooooa ®sl i kana palapala poaoi. KĀ LAKO KAI'A A ULiI'OKAUM, £2£Biatnu!i o ka hoiko aua m( m Chas. H. Ciarif, kekahl o aa haral»

ahnha a Lilia e paa oei b« ka ohamii kfpī, tf« oa lāko kiua a ka moiw*bl»e ilalo o Wasiceteaa Hal#, ua hoooana ia aku o Hf»pe lJ«makt Brown a me Kap«tia nul Waipa e hele e boll, eia nae ua loaa aka nei be 40 a kea pee kanaka aa hoaluolo iiae noho kia! ana. Me ka hana uui o Kapena i hoopunlpani ai i pao ae kabi nanawa a keakea ole ioai ika hali aoa. Ua loaa aka maUlo o ka haie ua huoa ia, he 11 pupaoapana, H pokaupoohiwi raifela Bpriogfleld, 21 pakaapoehiwi rair«la Winche«ter, b pahikaoa, 35 kahei ili piha i ka poka raifeta, 8 kahei ili piha i ka poka pupanapana, 1000 p<jka pu » me2l oiaa lioua pahu. O ka Papn Poahaku o Makapuu, i pa ia i W4bi no oa kiai o ke Aupuoi e pee ai no ka hoea aka o oa kipi e i*uh<Hi ana a i oie ia ona kokua pnha o ka eneuii e pii mal ai « hui n»e ka eiii'wi. Maanei i hoouohe kiai ia ai o Kikila I3diaunu, Wiii Lniki, A. W. Kiiaka, laukea a iuh kekahi |hw» e «e a be 23 paha ka nui o na watl elua. O W. IL Uiekanl, eia ka liaole naaa i heolimHliaia i ka Waimanaio v h«»lo a loaa aka ka mokukuaa H. C. Wuhlb**rg, nani e Uwe uiai nei i na pu a me na lako keua no ka $10,000, uka he» $20 Wdie no (inia i inMikaa uiua i». I'AA PIOO HAM NOI.EN, WIOKMANN, OUKIU A ME MAIWHALL. .Ma ka auina ia Poaono i hala, lanuart 12, ua hof una ia he 3G mau

iuakui kuuiHu uihlnloo kti Hope Ilaiuuku Hruwn a me Kapeua Makai uui K. P. Waipu ih> ka Imnu hiiu I nm ki|») i lUMliiikn kauliilii ma na kuahiwi inauka ponoi o ka apana o Kiii» nei. Ua lawe ia ka puali tnakni iualuua u ua lio a hoolele ia mauka o leeawawa o Pauoa. Malailt», uh nuku ue lukou innluua <> na puu, na kuahiwl, nn lao pali, na iiwiwa e lianu aua e nke o ka loaa o uw kipi, iika uuo i lohu iki kekahi a hut>4 wiilo I Mauoa. Mai Mauoa aku, ua pii ae lakuu inu ka pali a hiki i i'alole, u uiuilaila aku ma na kuahiwi a hoea i Waialae, Wailupe a me Nlu i ka lu 13 mai. Mh Niu, un luua N Kapena Waip» kokuhi inahni uiai a Wui. 010 mul, mahope o ka uiuaniuuu hookikiou aua i kahi u ua poe kipi o auwana nei, nia ka hoike aaa inai a >le i ike oia i na kipi a me ko I«kou w«lti © pee nui, aka ua hoea aku kekahi kanuku I om» la 1 ka po 0 k i la 9 aku noi a helko ua iuakeniake ol.i e lojih ona w.tapn. O ua kanaku la, oia no o P.iiuinu. Uu kolke koKe nmi o Knpaiia Wuipa i keia meu auo uoi i ka llaiuuku i ka poBihnti ii*l. Mauiuli oia ike, ua holo aku kn llaiuuku a me llenry WnlenioUHu i K:tmoiliili, hopu U PaiaiiM a Uwo iu uiui i Kuapapanui. Ua niuiuinnu la keia I'uiHiun, aka aa houle p.i:tkiki iou oin i kinohi. Mit ka hom U a me liapa u ka la 14 ae, ua niaaniuau tu>u ia o Paiaina 1 uua o ka Kiekio a uie Kluuey loio. Ua paaklki uo i ka Woolu a inahopu u ke kuikoi 1« aku, akahi no a ao uinl, ua hele iu ola e huli waapa iu» S;tui Nolena ma • iiiuhuki ui, a o kuiia kaikamahiiie ka uiea naua e lawo uei 1 ka al o hin.ii ia Nolena a me koiia in>e e ae okolu. U* Uoouna la u W. A. Kluuey uao ni uiakai a me ka puali klai o ua kaiuaaiua iuhlhK» o Kapeim AloOtont>r i Kniiaoillili e hopu i im pio e pso aua maluko o ka ulu lanatana m.4 K;tiifWai Kaiuoiliili, lua ka aoio mauka o ke alauui Waialae e ih* aku ai i k* unpo u Kniuuiliili. Ua hoopunl la kahi i pee »i tia kipi, a oa lioounh ia kela mea Uwe al a ua ki|>i i kttlu i pue al utc ka *>lelo aku, »»aa puill kakou i na koa a o kipu ia aiia a mtkr. 1 mea e palo ae ai i ka make, « haawi pio uakou, a e malaiua U ko Ukou ola ahikl Imua o ka llaiuuke." liuku o ka inauhwa pokolo, ua puka mai kola poe kipi uir ka liall ai, a haawl pio mal U. Ua hali awiwi la mai lakou maluna o na kaa lio a bOQpaa U ua Kuapapaaul. KVAWI PIU OLOIIKLOUK O H. W. WILIKOKI NO KA PAHU AILA OI.E £ PEE AI. gi kt aalnala olanuail 14 aei,

[ oa hoike fa ae i ka liamuko ka iohe | e Kale Hapakiai, e loai no kealakai | klpi hohe wale Wilikoki makai o | Kahakaaalana. Ia manawa, aa hoi aka o Uapakioi malan* oke kaa e kii ana ia Wilikoki 1 kahi ana i hookipa ai e aoho. Ua bo«oo* po ia akn mahope o Hapaklni, he paali kiai o ka poe wae ne lakou oa iooe: C. A, Browo, L. W. Wik?ox, J. F. Scott, J. Ouderkirk, L L. McC*aodleas, F. l>e-J;e, B. U Wareoo a me ke alakai kaoaka, a ma ka hale pepehi poaa, noho malaila e kali ai i ka Hapakini haoa. £'.a oae mahope o ka l>Ala aoa o kekahi maoawa, ua hol mai ke kaa lio me na pio R tW. Wiiikoki a nae loela Kiakahi a me Kaie Hapakhii a ioaa ka paali kiai kamaaina haawi ia mai la lakou e lawe oo Kuapapanai. Ma ka hara 5 paha, ua hiki \o% mai i kahi paa tkie ka paiekaaa a h«x>pilikia ole ia. L*rt huike o It. W. Wiiikoki imua o ka Ilamuku, ma ka Poakoiu, lanaari 9, roa ke »w.»wa oia o Maooa me 50 |K>e e ae, aka mahope o ke kip« ia aaa aku e na koa aupuni, ua f*mi aku lakou iuatuna o nu puu e pinana ana naa ka mauna a ma Pauoa ae a Nuoanu. Maanei i hoohuio ai e houpau I ko kaua a e imi no kona palekana iho. Wae ae la oia he uoii kaaaka mai waena mai e ka puall, a a-e ae ia ma ka aoae o Ewa o Nuuanu ma kahi kokoke i na lunwai « Nuuanu, a pii ahiki i Maunakiekie. Aole he kiai i ike ia m:i ke aiahele. Noho malaila i ka

Poaha, po iho a a» ae, a i ka po Poaliwa, lanuari ll.ilu) i Kalihi. Ma ka po Sat>ati inai, iho i kai i ka hale inukai loa aku o ka halemu'i leperu. Noho malaiU ahlki i ke kii ia aoa aku e hopu a lawe pio iu mai. O ka pau loa ana keia o na alakai klpi 1 ka pua pio. no lĪOU MAI O KE KAUA I P.U MAI. Kia na pio a ke knua 1 paa hou inui muhope o ka puka ana aku o ka pepa o ka pulo 1 bala: Sam IC. Kaloa, It. Pulau, Chas. Wurr©n, Sam Keanu, Kini, J. W. Pipikane, B. Moepali, J. llanupau, Pehu, Kahllau, PiU, Henry Enoka, Paiaina, Sam Nowlein, Carl WiUemunn, W. 11. C. (ireig, L. Marshail, Kaoua, H. P. Kaohi, R. W. Wileox, loela KUkahi, Kaaihue, Kaohimaunu, Kaanauu, J. Plo, Pihena, KaUeoi, Sjl. Kiunui, Kiliona, Pohaku Kea. no, Keaupun ( , I>. Duniieii, Kahooinnnawauui, J. MuhoeKiui, Patrick Line, Mauuel Hosa, Kalili, J. Kekaula, Pohuku. lluiua 39. | NA OIII'MU KIPI HOU I PAA MAI. Eia na ohumu kipi i paa mai mahupe o ka pnpa inoa i puka mua aku: H. S. Swlnt«»u, Chas. Multeno, U. C. Keayon, Geo. Fredenberg, S4Ui KuUUu, W. Kamai, W. K. i*ua, lsaac Kekula, W. H. Kealakai, C. B. Maile, J. Kahuhawai, J. K. Kipl, Hauaiea, J. S. Walker, Alani Maka, J. Kalaukoa, W. T. Seward, Alapai, Ohuie, J. lv. Hiker, Muunaloa, Joe Heleluhe, W. F. Kaal, Tiog Sing, Wm. AhU, S:\iuHoln, Juo. MokuhU, Malualulu, Kupouo, Jno. Aea, Moealoha, Saui Kekaha, Wn. 1311!, Jao. Kaaua, Kaonohionalaui, Makauahoa, Maul, Henry Rogrers, David Kauaua, Waioa, Jacc Naiwi, Pahukoa, Hulhui Hola, lien Maele, Wm. Oill, W. Kanakaole, Kellikanakaole, J. Pakolaui, Ss»l. Kuplioho, J. Kaiaa, Wahia, Opuuui, J. KukaUhiw.i, Kiamanu, W. Hakulaaa, Kaauwai, Jlirauj Kaukane, Kala, Sa« Ahia, Welewole, D. K. Koa, J. H. \Vise, T. E. Evaos, A. F»tzgerald. Huina 65. NA I*OE lIOU I PAA IA NO KA NINANINAU. Palau, Manael Lobo, $. Kaohiwaeaa, Jas. Spencer (a hookuu ia mal,) C. S. Warren, J. K. Nakookoo, Nip See, Malaumoio, MeoUoa, Alona, Chong Wa, Lum T. Chin, Sam Enuka, S. Paakaula, Makaaui (w), J. Kaloio, Naeole, Kaukal, Joe Fera, Makawalu, Koalo, Nalei. Huina 22. NA KlPr. Makakoa, Kahalewai, 11. P. Bertelmaan, Jon. K. Kalaoii. Huiaa 4. AHA HOOKOLOKOLO KOA. MaUoko mal o na allikoa e oa kemopanl Klal Lihii o Hawail, ua

hookoha aka ka AiOiikaoa Noi o I* RepabaJika ms k« la 1£ o laooarl i ka poe oo lakoa o* iooa malalo o*»i, | i mau lala ao ka Aha Hookolokolo Ko«, penei: CjL W. A. WMtlog, 3lahele Moa, K. L. H; LieoL Cot J. H. Fiaber, Mahelo Moa, K. L. H; Capt- C\ W. Z;egler o ke Oomoponi F; Capt. J. M. Camara o ke Comopani C; Capt. J. W. Patt, Akokaoa; OapL W. C. Wilder Jr., o ke C<»mopaoi D; LoUuiola Mua J. W. Joaes o ke Cemopaoi D; a n« Gapt. W. A. Kiooey, Ahuioieio ma ka Puali Uk»li, a Loio Aha Xoa naoa e waiho mai na hihia • na lawehala.

Ma ka hora 11:39 kakahiaka o lanoaH 17, ua hoao ka Aha Koa ma ka noho ana maioko o ke Keeoa haiawai m*u • na Aha Hooko a me Kuka. He mao minute mahope iho, ua lawe ia mai la na pio iloko o ke keena, oiai aa halihaii ia aaai iakoa mai Kuapapaoai oaai mawaeaa o 04 lalani koa o ke Comopani £ eoa koa kuoiau. £ia na inoa ooa paahao i hali ia ae: R. W. Wiicox, Jas. G. Lane, W. T. 6<fWird, C. T. Guiick, W. C. Lane, H. F. Bertelmann, Widemann, J. F. Bjw* ler, .Stmuel Newlein, W. H. C. Greig, W. H. Rickard, T. B. Walker, a me L. 3iarshall.

Ua wehe ia ka Aha mn o ko Capt. Kioney heluhelu ana i oa hookohu ona laU o ka Aha Koa. AUila olnau pakahi ia akw la na paahao ina he kue ko kekahi i kek&hi UU 0 kn Aha, ao ie nieii k«e ua hiki wale uu. Alaila na uinaa pakahl ia na paahao ina he m.ikeoiake iakoj 1 loio. Ua ae mai lakou a pau, a ua koho kahi poe ia Neumanu, R )S», tlurtwell a uie Cecil Brown. Maniuli o ka makemike o na paahao e e ike i ko iakou mau ioio, noiaila, ua hoopanee ka aha a noho hou i ka bor<t 10 nka Poaiima. O na poo makaikai i ae ia, na hoa o ka Aha Kuka u me n* laia o ka poe Kipu Pololei, a maluila ae no ke Kukina Ameiika, ke Knnikela Nui o Beriti*uia a me ke Kanikeia Auaerika. Ua heihoi hou ia ua paahao ilulo i Kuapapaniii. KIPU NO KA PUNI ANA O ELUA MAKAHIKI. Ilora 12 awakea o ka la 17 o lanuuīi, ua hooinuuao ia ka puui aaa o na umkahiki elua o ke ku aua he aoo aupuni okoa uia liawaii uel, ma ke kiia »na o na kani pukunlahi he 21. Mui iilo kela i la kulaia nui, pepi'hi kanaka e hoi na Anee Aiii.

KAPENA WSf. I>AY|Eā O KA WAIMANALO.

| HBNRV F. BEBT£LIIAXN.

W. H. C. GREIQ."

KAI'ENA MAKAI N®l ROBERT PARKKR WAIPA.

I CABL WIDEMANN.

KA ILAMUKU K. Ci. HITTU<MHK O KA KKnUALIKA.

KA lIALE O lIANAI.K HAKAI.AMANA.

SAMUKLA NOLE!?A A ME ROBATA W. WIMKOKI.

KA PAPU POIIAKU O MAKAPUU,