Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 5, 2 February 1895 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

K nana ae rue ka anoi nui i ka oleie h&oluhaa ke KuU Kanehimeha e puka uku nei. Ma ku papa hoike ukuna o ka Austrnlia i ku mai ai i ka la Sah*ti i halft, i ike ia ibo ai, ua hoouna ia inai maluaa ona be 2000 mau pu a 75,000 mnu poka 110 ke aupuni. Ua h'ii mai o Kupeua J. Good o ke koiuupaui E. o na koa ki«i kuuiau o ka Kepuhaliku, »oai kana huakui hoolHiia uaa'i aku nei i ka home o nu la knuiHlii ma Kaieponi MOIIHI. Ua ap« loa iu ka niokuahi Wuiia u I ke ahiuhi B«buti nei ke ku ana m«i, iiiumuli o ke oehuehu inoiao o ke awi o Kuhului, eia nue, ua hoohlkihiki uiui ui« ih 11,119 niuu eke kopaa nu iiouululu nei. OUu hol niai ke Kuhina llatch maluua o ka mokauhi Australia o ka la 27 i hala o lulai, uiai kana huakal pokolo Hku nei i ka mukuaina gula 0 Kaleponi, a ua ukhli mai kuaa uuliiue um ia mokuahi hookuhi iio ka hui nna mai l ka home nel. At»io lon hookuhi o ku p<»e i bookolokolo iu imuu o ka Aha Koa i kau in ka hoopui, aka he lehulehu uuh kekaki poe o lakuu i ue inaoii umi I ko lakou hewu i ke koiuo ana 1 kela kiiuH kipi I pio ai lakou. Ua hoike ue o Kuhiuu Kukiun ma Nu loku, ua loaa iuia ma kaua hua* kai iiui liinihana i Potugula na i'uklki he 9000 ka nui, aeia he mau haueri iu t ko alanui uiohiih © holo iuul uel. I kelu pule iuuh i paa ai kekuhi poe i ke ku wati i ka hooniuka aaa iiiml ai o ke kauu kipl a ua unee alii htH»|Miu k<nlunln, iih uku piha la nu na liiuahuua o ka liule Haoa Hao o Honolulu, e like ine ka oiau. Ua hanau mal nei ma Wasinetona i ka la 17 o lauuari, ka wahine a ka Klelo Kukiua Hawaii Kukiuu, he kuikamahiue. liaiiau no ho) a o ka la ne iu i kuokoa ai o Hnwnii mui ka noho una luulaio o nu kupee o ke aupuni Hlil. O kelu liaoie © J. B. Uraut i lohe uiahuihui ia ai mamua aku nei ua kaupuni hele oiu ia Oahu nei muialo • kekahi uiiaioiia huo pahaohao, ua hopu ia oi* r ka llamuku, a e paa ia ana malia ua piii oia i na Akepoka. Ua ili uu Muili Walauae i keknhi la o ka hetH>douiu i haia, ka moku kuna Hawaii nona ka iuoa *'Halt»ukula," kaieuu Kin.o Kaui, I ona ia e Kimo lYlekute o keia ktiiain»k;iuhale. E |Kiiuti Uia uiia. Ai<le i pa* uihHKuliuka iu. lle Wahi pau ain kai Uoiupu ue la Waiiuku i nu la koiiohi uku nei, ila nae ua pi<» e no īuamun o ka lilo ana i ahi uui. A iue be iueu U e hoouiauo iwai huh |mha uh kulan ikauiiau ulu ko U i kauWai kinai uhi lio lnkou ke aolio ue kauhuohlo. Ua laulnha mu Maui, e kukulu uuu na Komiaima Kalepa Alexander u ine UiUlwin o Ku|ialukiko i hulekuui lt*ia no laua mu ka uiokupuui w Muui, a muloko o ia huie e hoahu ia ui na iako e hooluwa ai i ua inea heiuaheuia o na luahiku a uie ua lake haiekuai lole maoii. Mailoko ae e ka 112 auau UUo ka Ilui Kepuhulika Hawaii o Honoiulu, bu heokalii o Ukou i liio i kipi, oia • Keoki Makauiu. A uiuiloke ae b«*l o ka llui Opio Huwuii, nolakou Dii laU i hlki puha I ke kuonha a oi, he h<uik*hi e iakou l hopu la uu ka ohmuu kipi J. K. Kuulia, Ua hupu iu kekahi Pukiki ano koikoi a UueUwe liaua mau o Houoiulu uei, oia o L. Brlto, n* ka hewa uihue I ka waiwai I haawi ta nana e nuiluiou, a eia ke pa nei ma pua uu ke kaii o ka heokol»ko'.o ia. Eia aae hoi f iaia i hoopaa la al, ua uiiol aenei kekahl poe aoa i aie ui e booUuekaru|« iaia ma ke auo aie kaa oie. NUaila e noho aku ana ka poe aie e hooialo i ka ml o |ca ei« 1 kekah! U o Feberoi»rl aenei.

Ao)e i akaka ioa ka la e hoopao ia ai ke kanawai koa ma Oaho nei, aka e noho ana no ka Aba Hookolo kolo Ko<a a paa na [hewa a ke kana kipi i hooiaoiu ai aku ke ahaa. O ka ioihi o ia manawa e kali al a hoopaa ke koho nei kekahi poe he hookahi anahaia. MaUie o ka ruia o ka Aha Ili<okoiokolo Koa inaoii, aole ei*io hooheio e kaawi ia maioko mai o na hora he kannha kamamawaiu m»hope iho o ka pau ana o ka ninanioaa ia ana. Aoie hei e hooko ia ka hoopai malaio mai o na ia he umikomami&ha mahope iho o ke kaa ia ana. Eia ua ku oui uut Honoioiu nei kekahi haole auUaaa baaake oTopeka, Kaoasasa. He nani oko* oo hoi ia ia ina o ka hoehihi iho I na ea oluolu o ka Paredaiso a noho ioa iho, no ka mea o ka nui mai oka poe mea daU lieke o ka aina, oia ka mea e m&huahua bou aka ai ka hoopaiahalaha aoa i oa kumu wai wai iloko o ka alna. £ noho ana ka haiawai o ka Ahahui Eoanelio Mokupani o H*waii, na ka Luakioi o Mekuaikaua, Kailua, Kona Akau, ke hiki aku i ka Peakolu ia 20 o Muraki ae nei, ma ka hera 10 kakahiaka. Noiaila, ua makeuahe ia na iaia a pau oia Aha e hiki ae ina kahi a me ka inanawa i hai ia ae 1«. L K. Kal&we, Kakauoieio. O na iilo o ka Kepuhiiika uo ke kinai ana I ke kaua kipi a uu anee aiii o ka la 6 o I*nuari aku nei i hala uia na mea i hoomao{K>pe ia mai, penei no uei ia: No na mukai kuikawa, be $4,110.50; no n>« kiai kainiuioa, he $10,507. Ua koe ko na pnali koa puaiu a me kekahi mau mea e ae. Ua hookaawaie iho oa Aha Heoko a ne Kuka i $50,000 no na lilo, a ua (awa ke dala e uku ai a ei.

Ua hopa ia o Mr. F. M. Wakefleld, b« lolu no Hilo a ua luwe iu mal i Honolulu nei ma ke Kiuau i hala uie ka palupula hopu ole e ka Makai uul o Hawaii ma ke kuuoha u ku Ilumuku, aole hoi me ka manuoia e pupuahuiu n koikoi ioa aku ana ka hopu aoa a ka makai nui i keia keonlmana. Ua hoohuoi ia mulia he iko ko Mr. Wukefield i kona wa e noho ana me Mr. C. W. Ashford no ka mea piii i ka ohumu kipl i puka aeeei. Eia uae I ka ninau ia ana aku, ua hoole io>a oia a aoiaiia ua hookuu iu oia a ua mlhi ke aupuui 1 kona hopu iu ana.

Mai Maui o iohe ia mai nei, aia he wahi mokukuna e kalewa mau aua mui ka la pule mai lunuari 20, a hiki ika la 26, mawaena o Kalioeiawe ane Makena. Ike mua ia i ka la pule i hala, lele ae ka wuapa iuka o Makena a waiho uie lunakanuwai J. M. Napulou he mau ieta no na aina e a holo aku la nalowaie. Ua hoi hou mai a kalewa mawuho aku o Makena. A hiki ike kakahiaka Poaooo i hala, ua kaawale aku ma ka aoao lulu o Kahooluwe a me Lanai. Ile moku pu paha, a i ele he opluma paha.