Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 5, 2 February 1895 — LILIU O KALANI! HAALELE I KA NOHOALII NO KA MANAWA MAU LOA! Mako Kanu ke Aupuni Alii a Hoohiki e Kakoo i ke Aupuni Repubalika! [ARTICLE]

LILIU O KALANI!

HAALELE I KA NOHOALII NO KA MANAWA MAU LOA!

Mako Kanu ke Aupuni Alii a Hoohiki e Kakoo i ke Aupuni Repubalika!

Mamua o ke awakea o ka Poaha, lauuuri 24, maioko o ke keena o ka Hale Mana ilooko e hoopaa U nei, ua kakau inoa iho o Liliuokaiani Domlnis meiwahine hope o ko Hawaii Paeaina malalo o kekahi palapala ano nui loa iloko o ka maelelo 0 ko Ilawail nei noho ana, e hookuu ana, haalele loa a hoopau loa i kana m:iu koi a pau, k«na mau hooiiina a mau hope i ka uohoaiii o Ilawaii no ka nianawa mau loa. K akoakoa ana ma iu wa, mawaho ae o ka moiwahine i pau, o William G. Irwin, H. A. Widemann, Samuel Parker, J. K. Kahookano, ('has. B. Wilaon, Mth. Wilson, Paul Neumann, A. S. llartwell a me W. L. Stanley. Aole hookahi luna aupuni o ka Uepuhalika i iihi launa aku i keia hana kaukoa a ka moiwahine i pau. Na Mr. A. S. Hartwell, mamuli o ko Uamuei Parker a mo Chas. B. Wilson makemake i haku i keia palapala, a ua Mr. Paul Neumaun i heluhelu me ka leo moakaka. Alaila ua heluhelu hou ka moiwahine i pau a kakau inoa iho ia maialo o ka palapala hanlele i ka nohoalii, a mahope i ka hoohiki e kako# i ke Aupunl liepuballka. Eia ka palapala haalele a hookuu loa a Liliuokalani i na koi a pau i ka nohealli o Hawaii, a e heluhelu itt me ka auoi nul e ka lahui lluwaii: Mokupuni o Oahu. Honolnlu, lanuari 24, 1895. 1 ka Mea Hanohano, SANFOSD BALLAHD DOLE,

I\n\sidena o ka Jlepulxi(ika o Haieaii. Aloha oe: Mahopo iho o ke kuka pilia ana mamuli o ko'u mau manao ponoi iu« ko'u mau makamaka ponoi a me ko'a po« kuhikuhi ma ke kanawai inamua aku a mahope mai nei o kuu lioopua iu ana mamuli o ke kuuoha o ka Oihaua Koa maloko o ka llalo llooko o ke Aupuui; a me ka haliai pu e like me ka iakou ao aua mai ia N u, a mamuli ao hoi o ko'u mauao ponol a i kulike hol me ko'a manaoio loii o'.e a me ka hoomaopopo aua i ka'u haua kupono I na kanaka o Hawaii a m« ka Repubalika o Hawaii a me ko iakou mau pono kiekie loa, a no ka pomaikai • aa kanaka Hawaii a me kekahi poe e ae i alakai hewa ia it i tawelawe iho nei ma ke kipi ana i ka Rtpubalika a me ka hoao ana e hoihoi ia'a i ke kuiana Moi i loaa ia'u ma■ua aku e ka la 17 o lanuari M. H. 1893; a mo ko'u manao ole *e loaa ia'a kekahi poiuaikai a kulana e ae mai ke aapuui aaai mamuli o na mea a*u e oleio nei a e hana nei p*ha mawaho ae • aa mea e ieaa ana ia'u 'ma k« kanawai. I keia wa ano ke makemake nei au • b«omaopope a • hoike aka a ma kela k« hoomaopopo a ke holko aku aei ia oe ma ke aao o oe waie no ko poo o ko aapani I k« I ke kanawai a I ike ia, a I oa kanaka a pau o ko Hawali Pae Aina y ina paha he poo kupa a kupa oio paha ao ka Repubelika t a i ole la he poe e hoopili ael a i 010 ia aa hoopHl mamua i ke aupani Moi maa Iho nei, a peia no hol I na iuna anpuni a paa o na aopaal e, e aehe ana ma ko Hawaii Pae Aln». a ke nenol aka aei au la 9 e lakou a pau i keia oiele a hana a*n me ke hakalia; ole, eiike me keia mahope iho nek Akahi: I mea e ia aku ai kekahi manao kanaloa a kahihew;» pah« iu.a i» <nea t aka «nle «u i munao • loaa aoa kekahl kaualua a kahihewa paha, ma keia ae ae a

hoike piha a hoemaopopoaku nei au 0 ke Aupuni o ka Repubalika o Hawaii oia wale no ke Aupuni ku i ke kanawai o ko Hawaii Pae Aina; a o ke Aupuni Moi mua iho nei o Hawaii ua pau loa no ia no ka maaawa pau ole, a aole he mana a kuleana i koe ma ke kanawai, a ma keia ke hooknu aku nel au no ka manawa mau loa i na kanaka o nn ano a pau, ina paha » ko Hawaii Pae Aina a 1 oie ia ma na wahi e ae paha, mai ko lakou uoho ana malalo o'u a i ele ia ma ko iakou pili oihana a i ole ia ma na hana ia'u a me kuu ma hooilina a me na hope no ka manawa pau ole, a ma keia ke hoike aka nei au i na kanaka a pau o ia ano ma ko Hawaii Pae Aina ua manae au he he mea kupono ia lakou mai keia wa aku e kokua a kakoo i ko Aupuni Repubalika llawaii Elua: No'u ihe a'no ko'u uiau liooilina hope ma kela me ka hookoe ole i kokahi manao a me ke ano piha, a no ka manawa pau ole, a me ka hiki ole ke hoololi hou ke haalele, waiho a hookuu .aku i ke Aupuni o ka ltepubalike a me kona iuau hope ma ke kanawai no ka man&wa pau ole i na kuleana a pono o na ano a pau i ka nohoalii iho eei o Hawaii, a i ole ia ke Aupuni Moi iho nei o Hawaii, a i 010 ia i kekahi hapa, a i ole ia i ke aupuni e ku nei, a 1 ole ia i kekahi aupuni aia keia mua aku o Hawaii, a i ole ia malale a i ole ia mamuli o kekahi kumukanawai e ku nei a i ole ia ke kumukanawai mua, kana* wai, kuiana, kuieana a koe paha o keia a me kela ano a inoa paha, ina paha na ke ano pono waiwai a kulana a pomaikai kino paha, a roa keia no ka uanawa pau ole ke hookuu, haalele, hoola a hoopau loa i na pono na kulenua, ua koi, na pomaikai, na hanohano a me na mana 0 na auo a pau malalo a I ole ia «amuli • kokahi Aupuni mua a i ole ia ma ke aupuni e ku nei, kumukanawai, kanawai a mea maa mau paha o ko Hawaii Pae Alna o na ano a pau, ko« wale no na kuleaaa a me na pomaikai 1 piii ia'a ma ko ano like me na kanaka a pau • noho aua ma ka Rtpubaiika Hawaii. Ekolu: Ma keia k« nonoi n«i au me ka mahaio no na kanaka Hawaii a me kekahi poo • ae 1 alakai hewa ia iloko o ko kipi ana iho noi e kue ana i ka Repubaiika o Hawali, e loaa ia iakou aa haawina aloha • hiki ai i ke Aupuni k« haawi aku ia lakou ma ke ano kalike me ka mea kupono i ka pono o ka leholehu, a me ka bmdw pono ana 1 aa kaaawai i uhaki ia. Eua: O ko T u mak«mak« io nao mai keia wa aku e aoho waa ma ke ano kaawale a kom» oU lloko o ka lawolawe aaa i aa hana • ka loha. ioha • ko Hawaii Pao Aina, koe wale no ka hoike aku ellke pa me a'a e hoike aka nei I keia aunawa, a e hoike maa aku ai i ke'o manaokiaaoiaio ao ka pomaikai a me ka holomua o Hawaii a me kona maa kaaaka naalalo o ke Aupuni o ka lUpaUalika e Hawaii. Elima: Ma keia ke waih* aku nei wau i ke'u hoohlkl kokaa I ka Kapahallka o Hawaii i hooiaie pooo ia. £ono: Ua kauoha wau e hanala na cdelo mamua ae nel aaa kakaa* inoa aku waa ia mea ne ka loaa ele mai ia'a o kekahi olelo ao mai ka Peresideaa mal o Hawaii a i ola ia wai kekahi lala a iuna patta o ke Aupuni Hawali, e piii ana la mea, a i ole ia 1 kekalii paha ia mea» a

i oie ia o pill ana i kekahi hana a manao paha o'u ma ia mea. l£e ka hiliaai i ke ahooul o ke Aupuni Repubalika a me kona hoomaiu mai ia'u. Ua loaa wai ia'u ka hanohano e Mr. Peresideaa, Me ka Mahalo, Kau Kau wa Heolohe y LILIUOKALANI DOMINIB. Ma keia la 24 o lanaari M. H. 1895, ua heiuhelu ia a nooneo aka hele ia Ka paiapala mr«aoa ae ael o Liliuokalani Domiuls Imaa o ko makou alo, a oLiliuokalani Dominis i oleio Ja, ma ia manawa a imua • makou ua hoike mal he hooakaka pololei a piha no ia o kona makamake a me kana mau hana ma ia mea. A oia palapala ua hooakaka mai oia ia makou ua makemake oia e kakauinoa a e hooiaio imua o makou oia ne kana hana ponei mamuli • kona manao poaoi iho, a ma la uianawa ua kakauiuoa oiu ma ua palapala nei imua o aoakeu, a ua hoike mai eia no kana hana ponol mamuli • kona manao ponoi iho.

I hoike no ia mea ma ko kauoha o Liliuokalani Dominis i olelo la a imua o kona &lo ke kakau nei i ko makou inoa ma Ke ane he mau hoike lke maka, ma ka'Hale Uooko 0 ke Aupuni ma Houolulu, Mokupuni o Oahu ma keia Ia 24 o lanunri M. H. 1895. W. G. lßWiif,_ H. A. WIt>EMANN, Samuel Parkeb, J. Kalua Kaiiookano, Chab. B. WILāON, Paul Neumann. Houolulu ) Mokupuni o Oahu [ ' Ma keia la 24 o lanuan' M. H, 1895 ua hiki kino mai imua e'u o Liliuokalani Daminis j ikeia e a'u oia no ka I olelo ia maloko a i kakauinoa i ka palapala mamua &e nei a ua ao mai oia iaaua o'e na kakauinoa no oia mamuli o kona manao ponoi iho no na hana a me na kuaau 1 oieloia maloko. (Sila) W. L. Stanley, Notary Public. Honolulu, Mokupuni o Oahn, ) Ko Hawaii Pao Aina. f Owau o Lilluokalani Dominis ke hoohiki a«i au imaa o ke Akua Manaiea e kokua no au i ke Kumukaaawai na kanawai a me k« Aupuni Repubalika o Hawali a aole au e kekua ma kekahi ano i ka hoihoi hea ana a kukalu ana paha i kekahi Aupuni Moi ma ko Hawaii Pae Aina. LILIUOKALANI DOMINIS. Kakauinoaia a hoehikiia Imua o'a ma keia la 24 o V lanuan M. 11. 1895. ) W. L. 6tanley, Notary Public.