Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 14, 6 April 1895 — NU HOU HAWAII [ARTICLE]

NU HOU HAWAII

iīe paiknu nui ko na pmli'<<<>* kini Uahui o Hnwaii i keia po Ponknhi Iho, h he po mahi> nd no hoi ke oie na keakea. O na pnlupu o ko ka iuokukaua Afnorika Piluelelapia tuau inekini, eia ke lapaau ia nei e ko Honoiulu nei haie hana hao, no ka uku hana maikai. He kaunn o na paahao kalaiaiuae paa mai nei ma ka halepaahno o Kttwt e noho inai nt*i nia ka hHlenai paahuo, oia o Mekin S«»WMrci, (luiie, Hiekanl a me A«hford. (Ja hoouna aku ka iluin Leia Nui o Honoluiu no Kapalakiko iMaliiua o ka inokuahi IVru o kaauina la Poakahi nei r ia 3540 man lcta a rao 1703 umu nupepa. A keia Poakahi iho e halulu mai ul ka luokuaiii kuwaenn Au.->trali»i Apen'ia 6, mai Kapahikiko aiui, a ma k» Poakolu ihr> no e huli hoi koke aku ai uo ko awa kahi ona i holo m.ii t«i. Ua mare hou mai nei o Mw. Ellen lltirnpy Mc('u)ly, wahlne a j Lunakanawai L. » make, me ller. John Hamilion Higgint», | ma Charloston, Main»', i ka ia 12 o Mttraki i lihlh. Ua hoi mai uei o llenry O.Treatl\vny mai kana huakai iini ola loihl okn hele ana aku nei i lapaua. O ka hoemiia mai oka mai ku uiea i loaa, ak« >> ko ola he kaawnle loa aku ia. Eia oia ke noho mai nei mu ku halomai iala o Kulihi. Ua pau ae nei ka eli a uie ka hoohohonu ana a ke kao eli awa i kahi e pili la i ka inukeke koai ia lua Ulakoheo, h nohtila ua iike ka hohonu o ia wahi i keia wa e pili ai na m«ku me tia uwa|>o pill moku « ae o ke awa o Kou. liih e wae nna ka Hui Amerika 1 Hooiokahiia i kh Ho|>e Loio Kuliina A. O. M. HobertS(in i moho no ka apana Koho 13 iloia Eha e holo ni i keKa ktiu koho kuikawa iho i pani mn kahi o Ohna. L. C.irt*»r i tn>«ke t aiaili e ae una oi i e waiho i ka noho Hope Loio Kuhina an i. O nu inuko o ka apaua o Honolulii nei no ka maiaiua o Maruki i halā he 45, I luaheleheie ia ina na lahui penei: Ile 21 Hawaii, 9 P»k«P, 4 lapana, 2 Pukiki, 2 Amerik», 2 Beritania ame2 o na lahui e ue. He 12 o keia heluna make aohe kauka uanu i lH|Kiau m he 4 uivu uialihinl uiai. Ua kuapo ae nei i»a ho|»e wnkni o na epana o WHiluku a iu« Makawa« iim ka la 1 iho nei o Aperila, oia hol k«ia v o \V. H. Kit*go Mwkawao, ua holhoi ia no Wailuku, #oC. W. Dickey o Waiiuku, ua liuiliol i« no Makawao. H6 uiau kuk«i nhamna ki na kniko o Mukawao i hwawi ai no ko lakou poo nia k« oihana.

Ua H-aihoiu mni iutt ko u»nkoo («akaukau ka Btike Knua Kuioko o 1890 i iiuuniMkMikHU in e Poka a i iioho Luoa Nui in e Mr J h. H«Ut. He maika! kam<x4«loa makou i heluheiu ai, a oa auee ali! ke hoomoamo* a mala» ma i ka moolelo o ko lakou pait pio aoa iim koa oka Kepukalika. He 75 keoel%o ka huke, aole holi he hapalaa. E kii ae oa aoee nlll a knai 110 lukou ma ka halekaa! Buka a Ttiiam (Kalamu), Alaou! Pipa, a ma ka Uma ooa luoa. He da!a makepooo la a oaaoee a!U e Ulo all.

H * ka po Poalua iho nei, oa kokoio ia he Hui Hoohuiaina mt Mo> aoalua ae nai esa kaoaka Hawaii ! maoii, aoa kohoia ko lakoo mao luna nui, e like peoei: C. Makaeoa, Per*sidena; J. K. Maiao, Puuko; P. Davis, Kakaooieio. Komite Hooko: &W. Hoohuli, D. Ka- ! p«li, G. Pipi, W. Pomai. J. K. Ma- ! iao. Mamuii oka paa o Mr. LUio I>oaiiDisj ma kahi hookahi e ooho ai ka hooholoholo ole ia ma o 1 aiaanei, noiaila ua aō kooa kaoka e haawiia kela pomaikai. Neiaila, ma ia kiimn, e ae ia aoa oia e h<sloholo iho oia ka Haie Maoa Hooko a maioko oka pa mahope ako oka hora 4ahiahi. | Ua hala nku k« Perc-sidena ika | mokupuni Kaiii la o Kaoai i ke abi\ ahi Poaloa Iho nei, a e lilo ana o(a I maiihini kiekfe na ke Keiki Lalawai Wili liaiki. Ua kaukoo pu ako ma ia huakai maeua na LaoaSenate H. Waterhouse a me J. A. McCandUs3, me ke keiki kamaaina nona ka haie pu no kekahi, no ka mea i Holu!u iho nei no ia a hoio pu aku ia. V, % Ua iaake ika Poalua iho uei he ekoio mau lapana i ai i ka oopuhae i loaa la lakoa ma Moanaiua ma ka iawaiA ana. Ua hoi no lakou me ka ia r hanu no a ai. He ia make keia ma Hawaii aei ke pau oie ke au i ke ku-ai ia aiaiia hoomoa a ai iho. Ua iho mai keia poe i Honoiuiu e ! imi ai i ka paiekana ia auina la, aka ua haia ka umn»wi a ua pau aku la i ka iii;tke. Ma ke auiuoe o ka ia 27 e Maraki, ua hoomaka ae ke ahi e holapu 1 kekahi halekuai noho kanaka oie | ia o Paia, Maul, ma kahi kokeke i ke kiko waena ona kauhale pake. Eia nae, ua pio o mamuli o ka eleu ike kinai aua a Changf Kim, luna hoohana o ke kaa wai pake 0 Honoiuiu nei, olai oia uialnila ia wa, me ke kokua {>u ana o eiua keikl li iwaii a me kekahi pake, iiuku ai kahi poiuo. Ua ku tnai ma ka Alainwla oka Po<«ha iho nei mai ua Panalaau mai o ka liema, ke Keikialii Francis oseph o 13atteuburg a uie Coi. TownBend o ka Fu»ii Kiai Hoiu Eiua, a ua haokaulua iki laua ma Honoluiu nei a hoi aku ma ke nia o Amerika lluipuia. O keia KeikialU, he knikaina oia no ke kane a ke Kaikamaiiine Alii Bea(rice a Victoria. Eia iaua ma ka huakai makaikai honua e hele nei, a e holo ! aku ana laua i ka lua o Pele e niakaikai ai. Ua iioi uiai lua ke Kinnu i hala o Mr. Samuei Parker a tne ka ohana mai ka iakou huakai luuluu i hoihol aku uei ike kaikamahine hloha Mrs. Mary Maguire i ako ui e ia ka hanu oia a huna ia aku la e 11103 pu me ke kupuna, ka pokii i haia mua ame na piiikana, ma ka uina iu anoauo a ka "Uhiwai o Mauti" e haiii inau ai. Nona no ka i kahiko e mai ai o Mauna Kea i koiui aahu uoho kuahiwi, e niai ana i kona Hioha iiope no ke kauui uhane heie loa.

I ka 1« 31 o Maniki i hHlfi, i pihn ai ke ktinnhjt kumamt>wulu o na makahiki o Ka Lunakanawiii Kaapuni "o ua Hono » Piihuu." O nu hoomalkai a nui ka makou e pahola aku noi ike kamtka mua ona ino* kupuui o Maui i ka loaa aua iuia o keia laau luakahiki he kaau a uie elua kauna. A iua e naau.ana no ka papaana o keoln ana e like uie ia e koone nel alailu e loaa anu iaia ka luhile makaitiki a pli aku iluna, a e habai uiau mai ka oluolu a uie ke ola maikai iaia.

Ua haia aku nei ka PertsiUena o ka llul Hooholo mokuahi Piliaina ma ka mokuahi AlameUa o ka Poaha Iho nei no Kapalakiko, ma ka huakal e kuai ai i mokuahi e pani ai m» kahi oka uiokuahi Pele i iii ai a nahaha ma Kauai. O ka inakeiuake, o ka hele uo a kuai i ka mokuahi ua paa mua, alalla hoouua mai no i llouoiulu nei. A ina e holopono keia mau hoolala aua, ala> ila e hlki mai ana ka mokuahi pani e hele ia la e i«i ma ka hopeoa paha o keia malama, n i oie i na la moa paha o kela luahlna aku.

O W»tter G. Smilh t ka luoahoe* ponojK)oo mual«a o ka oupepa namu Hoku I koaa hoomak&ia ans ma! ! kinohi ma kela knlMiakauhale, ela oia mti k» kaliua kaua o Asia e ha* kiio ana I ka nw ana o k« kaua ma Kiaa mawaeoa o oa Iapaoa lanakila a me m Pake hopepe 00 ka pomai* kai o kekahi nopepi Kalaponl. Ua iehe la mal ne! nae mai la!a v ma koao aU « hotU hol <i oo ka hooie, » kipa mua ma! ana oia ma ka P»reda!t» 0 ka Paklpika, ke ki o kamoana Pakiplka; ao ke klko wae&a o na oUilii 1 m* kef* mmm aui o ka Pak!p!kt«

E lohe U toa na kaholi ieo lea o ke Kula Haaai K&ilumahioo o R*walaliao i keia abi*hi Poaeno ma(o> ko o ka hale paikau o ka Repub*lika ma H»imoeipo, Alaoai HaieaUi y laai ke nui a ka HiMi, me ke kokna pu 0 Prof. Berger a me kaoa poali ieo hooehoee ma ka hoaeae a ma oa piia kuolo ame na ohe. Ke booikaika kino nei keia poe kamalii Wahioe Huwaii »ioaa ai oa da!a 00 oa iiio o ko Ukou bale hoonui ike, a e hoomaoia ai ko iakoo huli ana i ka oaaaao ma ia makoahioe kahiko ona kaikamahioe Hmwail. E hele oai ae oa niakamaka a me oa hoalo» ha e hoolohe i ka lakoa aha meie e haawi ncf. Ua ouike maioko oka Haiemal Moiwahioe i ka honi 11:30 awakea Poakahi nei, o WiUiam BofiS } he kopakako a be Agena koai palapala eemoko no ka llui Mokoahi Piiialna, a i ooho iawelawe hana me ia hui no umikumakahi mau makahikl. O kona mai i he ioio. O ka aui o oa makahiki o kona ola ana ma keia honua, he 32. A o kena hoahanau ponoi ma Hawaii nei, oia ka luaa nui o Hakaiao a he pokii iho oo aia meia e ooho ia ma Hakaiao. He mea oia i mahaio nai ia e ka poe i iauoa me ia ma na mea a pau eo ka oluolu. Ma ka aoioa la Poaiua iho nei na maneie ia ako oia no ka ilina o Maemae e ka puaii kipeioiei, na hoaioha a me na maka maka. E enalhmaia ana he maa haluwai hoeueu haipule ma Kaumakapili 00 ua U ekoiu, Aperiia 10, 11, 12, ma keia pule aku. Ua kono ia ka pee manauio a pau loa e akoakoa pu ae i raea e hoihoi pu ai, a loaa ke aioha puinehana ne na hoaluha ame ko kakou Akua Hooia. Ma keia ame keia ia e hoouoaka ana ma ka hora 10 me 11 a.u). a ma ka hora 2 me 3 p.m, e heluhelu pu ia ana ka Epiaetole mua o loane. Ma na la ekolu, nia na kumuhana, "Ka Nui Loa o Kona Mana," Ep. 1:19;. "Ka Nui Loa o Kona Lokoiuaikai," Ep. 2:7; "Ka Nui Loa o Koim Nani," Ep. 3:10. Na llev. E. Bishop o alakai. Ma na auina ia, hora 3 a me4 p.m. eia ua kumuhana* <*E hele mai," Mat. 11:2S, na Rev. J. M. Ezcra; "E Auauoo Oukou," Mat. 11:29, na Itev. J. Waiamau; « Eao ia oukou," Mat 11:29, na Rev. E.S. Timoteo. Ma na halawai po, hora 7;30 a hiki ika hora 9 p.ua. na S. Knmakaiii, D. L. Naone, F. Keliinoiiopouo e alakai. E kouio lehulehu a ioaa na pomaikai uhane.