Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 17, 27 April 1895 — NA AINA NO NA HOME LIILII. Na Aina Kuai, Hoolimalima a me Kuleana Kuai. MAHELE ELUA O KE KANAWAI AINA. [ARTICLE]

NA AINA NO NA HOME LIILII.

Na Aina Kuai, Hoolimalima a me Kuleana Kuai.

MAHELE ELUA O KE KANAWAI AINA.

£ Kokola ka Walwal o k* Aina e ka P*pa Komlsina—K« ano oka Palapala N<*i-«£ uku i ka nku Hoolimalima o Eono Pa-konot«. Maluna o ka Waiwai io o ka Aina-Hoi hon ana i ke AufmnL Pauku 1. Ma k« ia, ke haawiia nei ka mana, a ke kauohaia nei na Komnina o na »ina aupuni, v. kauoha e ana'ia, a e hiokanwale in. na

wahi kupouo o na aina aupuni no ka nohoia e ka poe e inakemake anu e loaa ia lakou na home liilii malalo 0 keia hapu o keia kanawai. E wae ia ia mau aina mailoko mai w.»le no ona aina mahiai a hanai holoholona, a e ana ia ma na apana aole eoi aku mamua o hookahi hanuri ek», mn im uina mahiui papa ekahi, aelu e oi i ku mamua o elua haneri eka ma ka aina mahiai o ka papa elua, aole eoi aku mamua o elua eka ma ka aina wai, aole eoi uku mamua o eono haneri eka ma ka aina hanai holoholoua o ka papa ekahi, aole e oi aku m.unua o umikumauialua haneri eka ma ka uina hanai holoholona o ka papa elua, a aole eoi aku mamua o eha haneri eka ma ka aina uiahiai a hanai holoholona i hui ia. E ana la na alnmii kupono oka iliwui a me ka moe ana e hooiiui ana 1 ua mau upana la me kekahi alauui aupUni. Pauku 2. 1 ka wa e pau ai kekahi anit ana o ia ano, e kolio no kekahi papa koho waiwai, malokoo laila ka Luna Ana Aina Nui, ka Hope Agena a me ke ana aiua nana i ana ia mau apana, a i ole ia ina ua hana ka Hope Agena ma ke auo oia ke auu aina nana i aua, he papa koho maloko o laila ka Luna Ana Aina Nul a me ka Hope Agenaana laua e koho i ka waiwai o ia mau apana e like uie ko laua ike ma kekahi kumukual kupuno a e hoike aku ka laua koho ana m.\ kekahi hoike i kakuuia, e heakaka maopopo ana i na apaua ma ko lakou mau helu e like me ka haua ia ana ma ke kii o ke aua iaaua. A na ke ana niiia e hoolako aku i na Kombiua i kope o ia kii maluna hoi o laiU i hoike maopopoia ma na huahelu maloko iho ona paleua o kela a uie keia apaun, ka liuina kumukuai i kohoia nm na Uala a ine ua keueti, a e haawiia uo hoi he ! hope e liUe me ia i ka llope Agena, ; eia nae ua hiki ke hoololiia ia koho aua e na Komisina. E hainama no na kii o ke ana ana uo ka nana ia e ka lehulehu iloko o na hom hana uie ka uku oie.

Pauku 3. Ma ia manawa e hoolaha akea aku ka ageua o na aina aupuui ma ka oielo Beritania a me Hawaii inaleko o na nupepa i paiia ma ia mau olelo pakahi, a ina ua manao oia he inea pono e hoelaha no ma kekahi olele e ae ma na nupepa I paiia ma ia oleio maloko o ka Hepuhalika, e hoakaka ana ua hamama ia mau apana uo ka noho ia e iike me na hoakaka no ia niea ma keia wahi u keia Kauawai. Pauku 4. O kela kanaka a me keia kanaka maiuna ae o umikumauiawalu makahiki i manao e noho paa ma ko HawaiPPae Aina, aole hoi I kaa malalo o kekahi mea e lilo ai kona man pono kivi!a no kekahi hewa ana i hana al, uo!e kaa malalo o ke kumo he hookaa ole i kooa mau auhao, aole i liaua i kekahi hoakaka oīaio ole ma ke nol aua I ka aina malalo o keia kanawai aole hol i lilo wale kaaina m>ka hooko pono ole i na kumu maialo o keia kaaawal, aole i holhei i ka paiapala holke o N ka noho ana & i ele ia he palapala hoollmalima mau me ka hooko pono ole ia o na komu malaio

0 keia kanawai, aole do boi oia ka | ona ma kona kuleana ponoi iho o ' kekahi aiua mahiai aole i heiu ia raa ke ano he aina wai, aole noi | kekāhi aina hanai holoholona mako | iiawaii Pae Aina, a aole hoi oia he | mea noi no kekahi kuleanaeae| iloko o ka aina tnalalo o na olelo o keia kanawhi, ua hiki iaia e noi no liooknhi ona apana i oleloia no kona l>ono a j»omHikai ponoi Ih«> ma ke ano kuleana kuai, hooli inalima a i i ole ia kuai d ila maoii. ; Eia nae ua hiki no i kekahi kana- j ka ku|mno e nc»i aku i hookahi apa-1 ii» aiim wai mawalio ae o kekahi npana aina oua ano eae 1 noi mua ia o ia a i ole ia i loaa iaia malalo o ka hup* o keia knnawai, nm na wahi 1 kokoke ia aina wai i kona mau uina e ae; a e hoomoo|»opo hou ia o kekahi kunaka oia ku oua o ka nina inalulo iho o hookahi haneri eka aina mahiai papa ekahi, a i o!e ia uialalo Iho o elua haneri eka mahiai papa elua, a i ole ia malalo īho o eono ham ri eka aina hanai holoho lona papaekahi, a i ole iu malalo iho 0 uiuikuiuamahia hanen eka aina Imnai holoholona'papa elua, i kupono ole no ka nohoia, aole hoi oia ka ona o kekahi aina mahiai a hanai holoholona e ae koe ka aina wai, ua kupono uo e ioaa iuia mnlaio ona hoakaka ana o keia hapa o keia kanawai, i aiim hou aku oka papa o ka aina i loaa inua iaia eoi aku ai ko hui ia uio kone uina ponoi mauiua o ka huiua i.oleloia ma kela papa keia papa, a i ole ia kupono no e loaa iaia na aina hou aku o kekahi ano koe ka ainawai ma ka ratio o kumamalua mahelo aiua hanai holoholona papa elua, eono mahele aiua hanai holoholona p.ipa ekahi, a i ole ia elua mahele aina mahial papa elua, ma kahi o liookahi mahele aina mahiai papa ekahi, a hiki i ka piha nna o na eka jaina o kela papa keia papa iae ia e like me ka papa o ka aina I noi ia ai, ae hoomaopopo hou ia aole e kupono i kekahi wahino i mare ia e noi i kā aina malalo o keia hapao keia kaoawai ina aole i hoano e ia kona kulana mare ia e kekahi olelo hooholo e lioopau nna, hoekaawale ana a i ole ia e oki ana i kona mare; a e hoomaopopo h®u io, ina oka mea noi he kanaka i mare ole ia aole ae ia e loaa iaia nmiiua aku o kanahikukumamaliina pa-keneta o na eka aina i hoomaopopoia no ka poe noho ma na aina ina keia hapa o keia kanawai. KULKANA KUAI lIOOLIMALIMA. Pauku 5. Oua noi a pau e loaa ke knleana lioolimaiiuia o hana kino ia no e ka mea noi ma ke keena o ka IIoi»e Agena ilokoona horahana a e hui pu la me kekahi olelo hoakaka i hoohiki ia i hana ia ma ke ano nui e iike me ke kumu ma ka Papa D. E uku aku ka mea noi i ka Hope Agena i kekahi uku i like me ka uku hoolimalima no eono mahina o kahi i noi ia, a oia uku e hoopaaia ma kona inoa uia ke ano j he uku hoolimalima ina oae kona noi. Ikawa e loaa ai oia noi ame ! ia uku e kakau iho ka liope Agena maiuna o ka palapala noi i ka laa me ka hora o ka ioaa ana oia mea iaia a me ka loaa ana o ka ukn i oieloia. Ina he eiua a oi ae poe i noi no ka apana hookaiii o ka mea nana ka palapala noi 1 loaa mua oia ke baawiia ka i>ono. Ona noi i hui pu ole ia me ka hoakaka no ke kopono a uie ka uku i olelo ia maluna aoie no e lawe ia a noonoo ia. ' Pauku 6. loa ua kupono ka ; iuea noi e like me na mea i holke j maa ia ae nei, e hana ka Hope Age* na i palapala lioolimalima i hana palua ia no ka mea noi, no ka apana 1 noi la ma ke ano nui e iike me ke kumu ma ka Papa E, a haawi akn ! ka mea noi i kekahi kope o Ia palapala hooliiunlima a e maiama I kekahi ma knua keena hana. £ kapaia ka mea noi i ka \fa e loaa al laia ka palapala heolimalimauia ka oe» hoolimalima a oia no ka oleio i ana no kekahl mea e ili aku ai kena ! m&u kuleana malalo oka paiap&ia hooiimaiima. O ka lawe ia ana o ka palapala hoolimalima e ka mea hoolimahma, he ae ana no la a hoapono ina olelo a me na kumu i hoikeia aaaloka

Pauku 7. E hanaia ka paUpala hoolimalima ns ka manawa o iw.akainakumamakahi makahiki e het4 ia mai ka la 1 o Aperila a i ole o Okatoba mahope iho okala I hana ia ai a e hui pu ia no hoi ka manawa, mawaena o ka la i hanaia ai ka palapala hoolimalima a me ia I.*, a e hana ia no malalo o kela u;au kumu mahope iho nei: 1. He uku hoolfmalimo o eono pa-keneta maluua o ka waiwai i kohoia oka aina e hookaa mua ia I kela ame keia ha(>alua makahiki ma ka la mua o Aperila a me ka la mua o Okatoba o kela makohiki keia makahiki i ka Hope Agena. 2. E noho no ka mea hooliinaUina mal ka pau ana o ka makahiki eiua o ka manawa i oleloia a hiki I ka pau ana o ka ewalu o na makahiki o ia mahawa maluna o ka aina eia nae o ka malama mau ana I kona henae maluna o ka alna ua lawa no ia me kona hoho kino mau ole malaiia. * 3. Manuia ae oka pau ana oka 'walu o na makahlki o ka manawa i olelola e mahi oia a e malama ma ke ano mahi ia 1 ka manawa hookahi aole e emi uialalo o umi pa keneta o ka aina, a i ole ia e mahi a malama ma ke ano niahiia i ka manawa hookahl avle e eini malalo o eiiuia pa-keneta o ka aina, a e kaau a e malama me ka ulu maikai mnluna oka aina i ole'.o ia aole e eini inaialo o umi laau kupono i ke kukulu hale, malumalu a i ole ia huaai no kela eka keia eka o ka alna a pau ina ua helu ia ma ka papa o na aina mahlai; a i ole ia ina ua komo ma ka papa o ka aina hanai holoholona aiaila e pa oia i ka ainn i ka pa. Ina he aina hanai holoholona a mahiai i huiia alaila e piii no kela kumu i kela a me keia ona ano aiua a elua.

4. Aole oia e u-aiho aku a hooiimalima hou aku puha i kona kuleaua malalo o ka palapala hoolimalima, a i ole ia kekahl hapa paha me ka ae ole o ka Hoj:e Agena. Eia nae ua hiki no laia e hooliuialima aku ma ka olelo wuha I kekahi hapa oka aina i hoolimaliina ia malalo iho oka aina holookoa, a i hui pu ole ia ine kona wahi noho no ka mahi aua ame ka olii ana mai o kekahi mea ulu ma ke ano mahele i 01 ole aku mamua o elua makahiki ka loihi o kona mahi ana a ohi ana. A e hoomaopopo hou ia ua hiki no i kekahi mea hoolimaiima a poe hoolimalima paha e paa ana i ke kuleana a pau loa iloko o kekahi kuleana hoolimalima kuai i kela manawa keia manawa i hookoia ai na kumu oka hoolimalima eka mea hoolimalima e hoihoi aku ia kuleana i ke aupuni ma ka haawi ana aku ika palapala hoolimalima i ka Hope Agena me ke kakauia oia manao hoihoi maiuna oka palapila hoolimalima imua oka Hope Agena. O kekahi hoihoi ana o ia ano e lilo no ia i mea e hookuuia ai ka poo hoolimalima mai ka hooko hou ana aku 1 na kumu i oleloia maloko o ka palapala hoolimalima i hoihoiia. Aka, aole e mana kekahi hoihoi ana ina kekahi ona raea hoolimalima he mea oo ole malalo o umikumamawalu makahiki. A e hoomaopopo hou ia ua hiki no i kekahi mea hooiimaliina maluna ae o na makahiki he umlkumamawalu e hoolilo aku i kona kuieana i kona poe hoa hooiimalima.

5. Aole oia e hana no ke kuai a kuai aku paha i na walona l puhi ia a i hoawaawa ia paha, ka opiuma, a i ole ia nawaiwai i hoopae malu ia, aole hol eae aku e hana ia pela maluna o ka aina. 0. E hooko oia ina kumo a pau maloko o ka palapala hoolimalima no ka malama i na laau e ulu ana a e kanu ia ana paha maluna o ka aina, a i ole ia no ka hoopau ana i na laan ino maluna o ia wahi» a i ole ia no ke paie ana aku i ke komo ana mai o ia mau laau ino maluna o ka aina. ff. E ae no oia ina Agena oke Aupunl i na manawa a pau e komo a e nana i ka aina i hooiimalima la. Pauku 8. Ina e uhakiia kekahi ona kumu i olelo mua ia ae nei, e pau ke kuleana o ka mea hoolimalima ma ia wahi, a e lilo no ka palapala hoolimalima I meaole. Pauku &. I kekahi manawa mawaeoa o ka ewaiu a me ka iwakalua o ka makahiki o ka manawa I oleloia e loaa i ka mea hoolimalima ka palapala sila mai ke aupunl mai e hooiilo loa ana iaia ma ke ano alodio i ka aina i hoakakaia maloko o kona paiapala hoollmaiima ma kona uka ana aku Ike aupani Ika wal. wai k> o ka aina i koho ia ina ma ia manawa ua pau na kudQs I oieioia maleko o ka paiapnla hooUmalima i ka hooko pono ia e ka mea hooMma* Uma a aole he mao auhau i oie ia I ke aupuni maiuoa. oka alna. [HoonwuU.]