Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 19, 11 May 1895 — Page 3

Page PDF (1.88 MB)

This text was transcribed by:  Tammie Kahalewai
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NA KAA AHI

HONOULIULUI

 

                                                            B         B         A         D

                                                            A.M.    P.M.    P.M.    P.M.

 

HAALELE IA HONOLULU ..        @:45   1:45     4:33     5:10

HAALELE IA MANANA ....                       @:30   2:@     3:10     5:54

HIKI I HONOULIULI ..........                       9:57     2:57     5:15     6:22

 

NO HONOLULU

 

                                                            C         B         B         A

                                                            A.M.    A.M.    P.M.    P.M.

 

HAALELE IA HONOULIULI         6:23     10:43   3:43     6:@

HAALELE IA MANANA .......        6:55     11:15   4:15     6:10

HIKI I HONOLULU ................        7:30     11:15   4:55     6:45

            A No na Ponono wale no

            @ keia a@ keia la

            c @ ae ia Babali

            @

 

He $20 Makana

            E haawi ia i kekahi mea a mau mea paha nana e hoike mai i kekahi ike e ahewa ia  ai kekahi mea nana i haihai i ka Waea Kamailio o ka Mutual Telephone Co. ma na Koolau, Oahu.

MUTUAL TELEPHONE CO.

2543-4

 

NU HOU HAWAII

 

            Ua hookohu ia o S. E. Kaleikau i Lunakanawai apana no ka hapa o Honolulu o Wailuku.

 

            E hoopau ana o Maunaolu i keia makahiki kula me ke 79 ka nui o kona mau haumana kaikamahine.

 

            Ua hookohu ia o Mr. J@o. L. Kaulukou i Notari no ka Lehulehu no ka Apana Hookolokolo Kaapuni Eha.

 

            Ua hoi mai nei na hoahanau Hon. G. N. Wilcox a me A. S. Wilcox mai ka laua huakai mama aku nei i Kaleponi maluna mai o ka mokuahi Alameda o Poaha iho nei.

 

            Ua hoi pono ole ka hono ia ana iho nei e kuai aku i ka mahiko o Waimanalo i ka poe o Kaleponi, @ nolaila eia ka mahiko iloko o na @ o ka hui o W. G. Irwin & Co.

 

            Ua haawi manawalea ae o Hon. H. A. Baldwin, he $1,000 no ka Papa Hawaii a he $500 no ka ahahui a na Keiki Misionari.  Nui no ka lokomaikai o keia mamo a na Misionari.

 

            Ua ku mai ka moku kalep "Helen Brewer," mai Bosetona mai, iloko o na la holo he 113 malalo ae o ka L@ Hao.  Ua lawe mai ola he piha ukana kalepa no Honolulu nei a me Manila.  Ke pau ko onei waiwai i ka hoolele ia @, alaila, e holo aku ana oia i Manila.

 

            Ua hooholo mai nei na ona o ka Hale Mele Hou o Honolulu nei i pau ai i ke ahi @ kukulu hou i ka Hale Mele me kekahi mau hooloi e ano hiehie ai ka nanaina.  Ua hooholo ia ka haawina a me ka i@pulapu no i na paia e ku nei, aka e lawa ole ana paha.  I@ e lawa ole, alaila malia o kono ia aku ka lehulehu e kokua mai.

 

            O na puali k@popo e hookuku ana i na wikini hahau @ in akamai i ka hopu, @ ke kahua o Makiki i ka hora 3:30 o keia auina la Pu@, oia o Kamehameha a me Hoku.  Oiai he puali kau nui ia o Kamehameha e ka lehulehu no ka pa@ ma ka paani kinipopo @, nolaila, e uluanahiehie @ @ @ ke auaina makahiki o keia @ la.

 

            O ka nui o na make o Honolulu nei no ka malama holookoa o Aperila i hala, he 62 i mahelehele ia ma na lahui penei:  He 35 Hawaii, 11 Pake, 8 Iapana, 3 Beritania, 2 Amerika, 2 Pukiki a me i o no lahui e ae.  He 37 o lakou he @ kane a he 23 he umu wahine, a he 18 o keia helu@ ua make me ka @ ole ia.

 

            Ua haawi makana mai nei o Mr. T. H. Davies a me kaua wahine mai Enelani mai, no ke kokua i ka hana hou ana i ka luakini o Kawaiahao, oia he $1,000 ka ke kane a he $500 ka ku wahine.  E hoomanao ia, he haole kamaaina or Mr. Davies no Hawaii nei, a eia no ko@ mau kuonoono ke waiho nei maanei.  O kona hui, ka hui o T. H. Davies & Co. ola kekahi hui kulepa nui @ Honolulu nei e ia welawe hana nei.  He haole kokua manawalea no o Mr. Davies ma na hana pono.

 

            I ka la 4 o Mei, ma Hilo, Hawaii, ua kii ia mai a kailiia aku ia e ka make o Mrs. Dr. Moore wahine a Dr. W.L. Moore o Hilo, a kaikamahine muli i aloha nui ia a Hon. a me Mrs. D. H. Hitchcock.  He ekolu wale aenei no makahiki o ka nohe ana iloko o ka mare a o ka make no nei.

 

            Lau kanaka o Maki Ailana i ka po Poalua iho nei mamuli o ko Prof. H. Berger lawe ana ae i kana puali phuhiohe a maiaila hookuukuu iho ia i ka lakou mau hokeo leo lea nui wale e uhai a holo ia nei e keia anaina ma na wahi a pau a lakou e paani puhi ohe ai ma keia kulana kauhale.

 

            I kela mau auina la a me na ahiahi aku nei i hala, ua hoikeike hele ae ke kauka lapaau hou mai nei iaia iho ma na alanui o Honolulu nei maluna o kona kaa o Inia mai, e haiolelo ana ma na wahi akea no ke alo o kana laau lapaau rumatica ke hamo ia i kekahi mea i loaa ia ma'i.

 

            Ua hoike mai e Mr. Jno. F. Colburn ia makou, ua hooulu iho nei oia i ka olepe malalo aenai o Ewa, a ua makaukau oia e hoolako mai ia Honolulu nei ma keia hope aku i na olepe ono o ua awalau nei no ka ekolu hapaha o ke kakini olepe hookahi.  Ua nui kana mau poe i lawe iho nei i kona wahi ma Ewa e hoikeike ai i kana hana mikiala hou e loaa ai he kumu waiwai hou noloko nei o ka aina.

 

            Ua hoopii mai nei ka poe no lakou na laikini kuai rama i ke Aupuni, e uku ia aku ko lakou mau lilo mamuli o na poho no ke paniku ia ana ma na la a ke kanawai koa e noho mana ana ma ke kulanakauhale nei, a na ka Peresidena i heluhelu aku i ua palapala hoopii nei i mua o na aha hooko a me kuka.  Ua waiho ia keia hoopii ma ka lima o ke komite aha hookolokolo o na aha, na lakou e noonoo a hoike mai imua o kekahi halawai e hiki mai ana.

 

            Eia ke hoolala mai nei ma Kaleponi kekahi huakai o ka pae makemake holo makaikai mai a e kilohi i na nanaina a me na wahi pana o Hawaii nei.  O ka malama ae nei o Iune ko lakou wa i upu ai e kaawale mai na hana mai o ke kino, alaila holo hoomaha mai a makaikai ia Hawaii nei.  Apo aloha ia aku lakou a hookipa ia mai me ka waipahe a na kakou mau ohaoha auanei e ho@ mai ia lakou @ wale mai no ia Hawaii.

 

            E hoopuka ia uku ana mai ka Hale Paipalapala Press aku ma keia hope, he nupepa puka malama ma ka olelo namu, a e hoowehi ia ana kona mau kolaina me na kii hikeike a me na manao haku a keia a me kaia mea e kono ia aku ana e kakau mai.  Ua hele maoli o Honolulu nei a piha nupepa i keia wa.  He hoohoihoi makuahoowai wale iho no paha ko keia mau pepa e uluahewa mai nei akea ua akea ke kahua, kaa ia i ke kahua loa.

 

            E wehe hamama hou ia ana ka mokukaua Amerika Piladelapia no ka makaikai ana o ka lehulehu, i keia auina la Poaono mai ka hora 1 a hiki i ka hora 5, na ua waape o ka manuwa e kii mai.  A me he mea la o ka wa hope loa paha keia e makaikai hope loa ai ko Honolulu i keia mokukaua pena keokeo, no ka mea ke upu nei ka Adimarala i na wa a pau o ke kauoha ia mai e hoi no ka hana hou iaia ma ka pa kapili mokukaua ma Kapalakiko ae nei.

 

            OWAI KEIA POE: -             Ua makemake nui ke kahu ekalesia ma Cornwall Conn, kahi i kukuluia ai ka hale kule misionari, 1817, i na moolelo pili kino o keia mau haumana no Hawaii mai.  1, Opukahaie; 2, Honolii; 3, Kanui; 4, Kaumualii; 5, Hopu; 5, Alohekaa; 7, Kupalii; 8, Haia; 9, Ilipuaa; 10, Kaleiula; 11, Kamahoola; 12, Kapoo; 13, Kapoli; 14, Komo; 15, Kapali.  O na mea ike ana, e oluolu lakou e hooana mai i na moolelo e pili ana i keia mau keiki, a mau keiki e ae paha ia C. M. Hyde, pahu leta 67, Honolulu.

 

            HOIKE HUI - E hoike hui ana na Kula Sabati o ka Mokupuni o Oahu nei maloko o ka luakini o Kaumapili, ke hiki aku i ka hora 9:20 o kakahiaka Poaono, Iune 8 o keia makahiki.  Eia na haawina Kula Sabati o keia a me keia apana e hoike ai ma ia la.  Ka haawina o Ianuari 1893, i ko Kawaiahao; ko Feberuari mai i ko Kaumakapili; ko Maraki mai i ko Kalihi me Moanalua; ko Aperila i ko Ewa; ko Mei i ko Waianae; ko Okatoba 1894, i ko Waialua; ko Novemaba mai i Waikana; ko Dekemaba i ko Kaneohe.  He 15 wale no minute o ke Kula Sabati hookahi.  Aole e ae ia na haawina e ae mawaho ae o keia.  Ma ke kauoha a na Kahu Kula Sabati nui.

 

La Hookahakaha Nui o na Iapana o

Honolulu nei.

            Ua hoomakaukau nui iho ia na Iapana o Honolulu nei, e kulaia hookelakela i ka la 11 o Mei, 1895 nei, no ka hoopau ia ana o ke kana mawaena o Iapana a me Kina, a eia ka lakou papakuhikuhi hana, penei;

            Aumoku-kaua  -  He huakai o 150 Iapana me ka aahu i hoohalikelike ia e hoonee ana i kekahi mokukana ano hou 18 kapuai loa a me 15 kapuai akea a me 2 mau kia.  E hoomaka ana ke kai ana mai o ke Aumoku i ka hora 8:30 kakahiaka mai alanui Maunadea mai, me ka alaki ia e ka Puali Puhiohe, a e pii ana i ka Hale Kanikela Iapana ma alanui Nuuanu, ma ke ala ae o na alanui Beritania a me Nuuanu.

            Puali Kaua - He 12 mau kea kaua lio, 199 koa pukaa me na aahu koa me 2 mau pukuniahi, he i iniha ke anawaena o loko a he eha mau kapuai ka loihi.  E haalele ana ka Puali Kaua i kahi hookio o ke Alahao o Oahu (a ina aole ia mamua iho o ke alo o ka halekuai o Itohan), a e pii i ka Hale Kanikela Iapana ma Nuuanu ma ke ala aku o na alanui Moi, Papu, Kula a me Nuuanu, a i ole ma na alanui Papu, Kula a me Nuuanu ma ka hora 8 o ke kakahiaka.

            Mai ka Hale Kanikela mai, e hui ana ka Puali Kaua a me ke Aumoku kaua, a e kai huaki mai ana no Paka Kuokoa ma Kewalo ma ka iho ana ma alanui Nuuanu, pii ma alanui Mei a mawaho o ka Hale Aupuni, haawi aloha i ke Aupuni ma ka uwai pu ana i ke alo.

            I ka hora 9 o ka po, e kai mai ana he huakai kukui mai Paka Kuokoa mai ma alanui Moi a hiki i alanui Papu, hookuu ia na mea a pau, koe ka Puali Kaua, e hoi ana lakou a ka halekuai o Itohan alaila hookuu.

            E kiia ana he 21 mau kani pu ma. kahi o ke Kanikela.

 

Nuhou Ano Nui.

 

            O na mea hou ano nui ma ka Alameda, oia ke komo ana mai o Rusia, Geremania a me Farani, e kue i kekahi pauku o ke kuikahi e noho maluhia ai o Iapana a me Kina oia ke lakou @ Iapana i koi ai a lilo mai iaia ka Anemoku o Liao Tong, no ka mea ina e lilo kela aina paa o Kina ia Iapane, alaila ua lilo ia i pulakaumaka no ke kulanakauhale poo aupuni o Pekina, a ma ia wa hookahi, ua hooweliweli pu ia aku ko Korea kuokoa.  Nolaila, ke koi mai la o Rusia ia Iapana, e pane aku oia i ka haina o ke koi kue a keia mau aupuni mamua ae o ka la 8 o Mei.

            O ke kuee hoi mawaena o Beritania Nui a me Nicaragua, no ke koi a Enelani e uku mai ke aupuni o Nicaragua i $75,500 no ke poho o ke kipakuia ana o ke Kanikela Beritania Hatch, ua kanahai mai hoi i keia wa ma ka hoolele ia ana o na koa manuwa Beritania iuka o Corinto, Nicaragua e paa ai i ka hale dute a hookaa ia mai kana koi.  Nui launa ole ka pioloke ma Nicaragua, a ua akakuu mai hoi i keia wa mamuli o ka ae ana mai o Nicaragua e uku aole nae i ka wa e ku mai ai na mokukaua, aka aia mahope o ka hala ana o na ia he umikumamalima mahope iho o ka haalele ana mai o lakou i ka aina.

            Aole i kana mai ke kamailio haikaika ino loa ia o Peresidena Kalivilana i ka nana maka i keia Repubalika pokii, a ua nana ole ia kela olelo kahiko mai ae aku i na aupuni o Europa e noho mana mai ma ka poepoe komohana.  Ua hooholo ia he mau olelo hooholo hoahewa ia Kalifilana e na ahaolelo mokuai na iho o Nu Ioka, a ua hoolaha ia aku i ka loa a me ka laula o ka aina.  He kau naaupo loa keia o Kalivilana i hoi aenei i Peresidena no ka lahui kuokoa a me ka home o ka wiwo ole.

 

Kumuao Paikau Koa

 

            Ua hiki mai o Col. R. H. McLean ma ka Alameda o ka Poaha nei, a ua kipa kakahiaka nui ae oia e ike ia Peresidena Dole a me Kuhina Hatch a ua hookohu koke ia aku oea ma kona kulana he Kolonela no ka Pualikoa Kiai Lahui o Hawaii, a e hoonoho ia ana oia ma ka Hale Akala.  He 40 paha kona mau makahiki i keia wa, a aole oia i mare.  He haumana oia i peka ae mai ke kula o Aunapolis, a ua komo i ka oihana aumoku@, a ua @ iaia he moolelo hanohano.  Ua pau na ike ekolu o ka oihana kaua iaia, oia he hookele moku naauao, he kanaka ki pukuniahi akamai a he maamaalea ma ka oihana koa hele wawae.

 

I hea a mahea ko Kakou moku Aupuni

e holo ai.

 

Mai keia pule mai.

            Aole loa, ua nui ae a ua mahuahua loa e noho mai ia ana o na Kamehameha III a me IV, a mai ka 1860 a ka 1880, ua nui ae a mahuahua ka pono, ka naauao, ka waiwai, ka hanohano o ka aina malalo o ka noho moi ana o Kamehameha V, William C. Lunalilo a me Kalakaua, a mai ka 1893 Ianuari 17, ua ano emi mai ka waiwai a me ka hanohano o ka aina, a pela i noho pu ai ka lahui ma ke nele a me ka hune dala ole, mamuli o ka hilinai ole mai o ka poe mea dala nui o na aupuni nui o ke ao nei, e like me S. G. Wilder i holo ai i na aina E e imi dala ai, no ka pono o kana oihana kalepa i manao ai, a ua ike kakou ua hoi mai oia me ka nele, a pela pu hoi me Dilihama i holo ai e imi dala no kana oihana hoomoe alanui hao, a hoi mai oia me ka nele.

            Heaha ke kumu o ka nele o keia mau keoni ma i ke dala ole.  No ka hilinai ole ia o ko kakou aupuni, mamuli o na hana uhauha, kapulu o ka noho aupuni ana e Liliuokalani me kona aha kuhina kapulu, aka heaha kau mea i ike e ka lahui i keia la, me ke noi dala ole aku o Dilinahama, ua komo koke mai nei kekahi kanaka waiwai nui o Amerika, a ke hoohana nei me kana dala ponoi, no ka hoomoe ana i ke alanui hao apuni o Oahu, no ka pono, ka waiwai, ka hanohano o ka lahui Hawaii.  A heaha la ka manao o na anee alii o ka mokupuni o Oahu no keia hana nui a Dilinahama e hooikaika nei, aole a nei e hauoli oe e ka i'a Hamauleo o Ewa, i ka hikiwawae a holo ka hana o ka oukou mau eke raiki, na ahui maia, na uala, akaakai, no ka hoouna ana i Honolulu maluna o na kaa ahi.  A pela hoi e lelele ai oe Waianae i ka hikiwawae o ka oukou ma i'a hou e like me ke aku, akule, kawakawa nunui a me na ano apau no ka hoouna ana i Honolulu kahi o ka nui o na kanaka.

            E like me ka maa i na makahiki lehulehu i aui ae, a e holo ai ka hana imi kalepa maluna o na kaa ahi no ka hora 1, aole hoi e like me na kaahipi a kaalio, i ke alanui no e hele ai a palahe na i'a, a heaha ka ono ke ai aku, aole anei pela pu oe e Kaehukaiolalo a me na Koolau e hauoli nui ai no keia haawina nani i loaa ia oukou mamuli o ka hooikaika pauaho ole ana a keia poe keiki opiopio no ka pono oi ae o ko kakou aina aloha.  Aole anei he hua mua loa ia o ka Republelika o ke komo ana mai o ka poe mea dala nui o na aina E i Hawaii nei, a peia no auanei e komo hou mai ai ua poe mea dala hou aku, no ka hooholo mua i ka waiwai o ka aina, e hiki ai ia kakou ka poe mikiala hana ke ai e aku i ke dala me ka uku panee haahaa, elima a eono paha keneta ka uku panee o ke dala no ka makahiki, aole hoi e like me na la i a@i aela, ma ka umikumamalua keneta a pii aku iluna ka uku panee o ke dala, a hiki ole ke hookaa i ka ukupanee a me ke kumupaa, a oia ka kakou a pau e ike nei ma ka nupepa no ke kudala ana i na aina i moraki ia a pau loa ka aina i na haole.

            A i hea iho ia oe e noho ai, no ka mea, ua lilo kou aina i ke kudala ia no ka hiki ole ke hookaa i ka aie, nolaila he mea pono e hoi like mai kakou me ka lokahi, a e lawelawe like iluna o keia moku aupuni hou e holo nei, a e hana pu, kaana pu, lawelawe pu, huki like i na kaula, na pea, a e hoonuinu pu i ka huila o ko kakou moku maluaa o ka moana laula, ma ka pono, ka naauao, ka waiwai, ka hanohano a pae i ke awa lai o ka maluhia.  Ninau elua, pehea e holo ai?  E holo kakou no kakou iho, a o Repubalika o Hawaii ka moku e holo ai?  E hoomanao e ka lahui Hawaii, mamua he wahi moku kuna ko kakou e holoholo ana mawaena o na kai hanupanupa o Alanuihaha o ke kai ale kualoloa a Kaieiewaho, a ua holo kakou apau maluna ola mau moku kuna, me ka luhi, ka inea, ke anu o ke kai me ka makani, ka ua, ke poluea, ke poniuninu, ka luai, e lelepauki ana i o ianei, aole o kanamai ka pilikia, ke pae kakou i ka aina ua like me ke kanaka i kaa i ka ma'i nui ka hele o na maka a nahonaho.

            I na mai Kauai a Oahu e holo ai, e hala ana ewalu la, elima la, a i na hoi mai Oahu a Hana i Maui, e hala ana hookahi pule, a pela i Hawaii, e hala ana elua pule.  Pehea la keia holo ana?  Pilikia maoli aka ano eia kakou ke holo nei maluna o na mokuahi nui, he mama ka holo ana, he nani na pale ia keia maa inea o ka holo ana ma na moku kuna.  O makou o ka poe o Maui nei, paina no ka aina kakahiaka i Honolulu, a paina ahiahi no i Lahaina a Wailuku, e hiku hora no Lahaina, ewalu a eiwa hora ho Wailuku, a pela ka holo mama ana apuni ka Paeaina.

            Aole anei pela ka Repubalika o Hawaii, maemae ka hookele ia ana o ke aupuni, hoemi ia ka aku o na luna aupuni, ao oe hoohilo wale ia ke dala i na mea waiwai ole e poho ai o ka lehulehu, ma na poe a pau e noho ana ma na oihana, e hoopau ia ana ka poe i hana i ka hana me ke kue i ka pono a me ka pomaikai o ka lahui, na poe ona a me na hana hewa a pau i ka manawa e maopopo ai ka hewa, aole nana ma na hoaloha, aole ma ka pili ohana, aka ma ka mea e malama ana, a e hana i ka pono o ka lehulehu, malaila ka manao a me ka makemake.  Pela anei ke au o na moi?  Aole loa, ma ka punahele ka nana, ma ka moepoli ka nana, ma ka hoa inu pu ka nana, ma ka hoalealea ka manao, aole ma ka pono o ka lehulehu, nolaila papalua, papakolu ka hana a ka mea hookahi, a ua kapaia ke au kapulu o Kipikona, a he nui ka pilikia o ka lahui, a mai ka manwa mai no ke kapulu a hiki i ke au o Liliuokalani, hele loa i ka luana ole.

            Nolaila, ku anaei ka poe waiwai o ka aina, a hoolei iaia mai ka noho uhaai ana i ka pono o ka lehulehu, a ua maopopo loa keia mea i na mea a pau i loaa kela uhane ike ma ka nana e like me ka Akioma ka mea ua maopopo kona ano, nolaila ke hoi nei au ia oukou na aloha aina, i na he aloha aina io oukou ma ka manao, alaila, e waiho aku i na manao hoouluku o ka la 5 o Ianurai i hala aku, a e haalele aku i na ao lalau a ka nupepa Ka Leo a me ka Makaainana, a e hapai like i ka hana no ka pono o ko kakou aina aloha, a e mau ai ke o ana o kela mau huaolelo.  Ua mau ke ea o ka aina i ka pono.

           

KUPA HAWAII, Maui o Kama, Aperila 24, 1895.

 

            Ua hookuu ia aku nei o Mr. Wray Taylor, Kakauolelo o ka Papa Hoopae Limahana, e holo hoomaha i Kaleponi, a ma ka mokuahi Australia o ka Poakolu iho nei i kau aku ai oia ma kana huakai hooluolu.  Mamua o kona holo ana aku nei ua haawi manawalea aku na hoahanau o na ekalesia Bihopa Enelani elua, he $140 ma ke ano he hoomanao no kona malama ana i ka hookani ogana ma na wa haipule.

 

            I na he o'aio, o C. W. Akepoka ka mea e noke nei i ke kepa i o a ianei maloko o kekahi mau nupepa ma Amerika no na mea e pili ana ia Hawaii nei @ aupuni, e hoinoino ma na mea apau a kona alelo e apakau ae ai, alaila aohe a kakou mea e ae e hana aku ai o ka haawi wale aku no o i ke kaula marina a nui a nana no ia e @ ae iaia iho ma ka aina mamao mai Hawaii aku i ole ai e hoohaahaa ia ko kakou mau lepo e kona pauku kino ina o kona make kupapau iho maanei.

 

 

Hoolaha Hou

 

            A HA Hookolokolo Kaapuni Apaua Eha o ko Hawaii Paeaina Ma ka hooponopono waiwai.  Ma ka haua o ke koho aua i kahu malama o ka waiwai o Kaaewaihau w., i oleloia he mea i oleloia he puple.

            Ma ka waiho a me ka heluheluia ana o ka palapala noi a Milikaa Holopinai a me Aki Aona a me ka palapala noi a Young Gee no Hilo, Hawaii lakou a pau, e noi ana e hoopukaia oua mau palapala Kahu Malama o ka Waiwai o Kaaewaibau ia lakou.

            Ke kauohaia nei, o ka POALIMA la 24 o MEI 1895, hora 10 a.m. ma ka hale hookolokolo ma Hilo, oia ka manawa a me kahi i kohoia no na poe a pau i pili e hele mai ai a e hoike, ina he kumu io ko lakou e hoole ia ai ua noi la.

            Kakauia ma Hilo, Aprila 20 1895, Na ke Aha.

DANIEL PORTER

2544.3                         Kakauolelo

 

            A HA Hookolokolo Kaapuni Apana elima o ko Hawaii Paeaina.  Ma ka Aha Hoopouopono Waiwai.  Ma ka hana o ka waiwai o Edward Kaaloa o Koloa, Kauai i make.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapaia noi a me ka papa hoike helo a J. K. Farley Lunahooponopono o ka waiwai o Edward Kaaloa e noi ana e aponoia aku kona hoolilo ana i na dala he $481.30 mailoko mai o na dala he $491.30 i loaa iaia, e nana ia a aponoia a e mahelena na waiwai e koe nei iloko o kona lima i ka peo i kmuleana a e hookuu mai iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho lunahooponopono waiwai ana.

            Ke kauohala nei o ka POALUA @ o IUNE, A.D. 1895, ma ka hora 10 a.m. imua o ka lunakanawai o ia aha ma Lihue.  Mokupuni o Kauai, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me ka pepa hoike helu waiwai, a o ka poe a pau i pili e hele mai a e hoike ina he kumu ka lakou e ae ole ia ai ke uoi, a e hoike mai i ka poe i kuleana i ua waiwai ia.

            A e hoolahaia keia kauoha ma ka olelo Hawaii ma ke Kuokoa, he nupepa i pai a hoolaha ia ma Honolulu, no ekolu hebedoma nee papa a o ka hoolaha hope ana aole e emi iho malalo o elua hebedoma mamua iho o ka manawa e hoolohe ia ai.

            Kakauia ma Lihue, Aperila 25, 1895.

JACOB HARDY

            Lanakanawai o ka Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Elima. 2544-3

 

Hoolaha Hooko o ka Moraki a me

ke Kuai.

 

KE HOOLAHA ia aku nei ka lohe, i kulike ai me na hooko ana a me na mana i hookomoia iloko o kekahi moraki i hanala e J. W. Smithies o Naalehu, Kau, Hawaii, ia Wm. R. Castle, Kahu, o Honolulu, Oahu, ma Sepatemaba 27, 1895, kope ia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni Buke 145 aoao 231-232 a i hoolilo ia aku o ua Wm. Castle, kahu la, ia Wm. P. Allen kahu ma ka palapala i hanaia i Okatobe 18, 1893 kopeia ma ke keena Kakau Kope Buke 145 aoao 231, ke manao nei ka mea nona ka inoa malalo iho Wm. F. Allen e hooko aku i ua moraki la no ka uhakila o ke aelike, oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa e hoo kaa ai.

            Ke hoike hou ia aku nei ka lohe, mahope iho o ka pau ana o na hebedoma ekolu mai ka la aku o keia hoolaha ana, alaila o ka waiwai i paa maloko o wa moraki la, e waiho ia aku no ma ke kudala akea ma ka hale kudala o Jas. F. Morgan ma Honolulu, ma ka POAKOLU, la 12 o IUNE, A.D. 1895, hora 12 awakea o ia ia.

            O ka waiwai i paa maloko o ua moraki la, oia keia:

            O keia hookahi hapaha kuleana i mahele ole ia a ua mea ia nana i moraki iloko o na aina e pili kokoke ia i haalehu malalo iho:

1.       Palapela Sila Nui Helu 2118 ia Hilinai.  He 31 7-10 mau eka ka nui.

2.       Palapela Sila Nui Helu 2728 ia Hilinai a me Naonuaina.  He 336 mau eha, o ka hapalua o keia.

3.       Palapela Sila Nui Helu 2625 ia ilama.  He @ mau eka, o keia aina hope ua hooliloia ia hilinai ma ka palapela kuai a i kopeia ma ka Buke 54 aoao @ a o ke kuleana o ka mea nana i moraki, ua kuai ia mai e Hokai ka hooilina o ka ekahi hapaha o ua aina la ma ka palapela i kopeia ma ka Buke 141 aoao 44.

W. F. ALLEN, Kahu

Mea i lilo mai ai ka moraki.

Honolulu, Mei 8, 1895.  2645-4

 

Hoolaha Hou

 

C. E. Williams & Son.

 

HELU 611                              ALANUI MOI


Mauka mai o ka Pa Kuai Papa o La me Kuke.

 

Na mea kuai ma na LAKO HALE a me no MOE o na ano a pau ma na KUMUKUAI HAAHAA LOA.

            Na mea HANA PAHU KUPAPAO a me IALOA.  Na Pahu Kupapau hookomoia mai iloko nei o ka aina, i oi ae ka nani mamua o na pahu kupapau hanaia maanei no ka $3.00 a pii aku iluna.

            Kaa Kupapau no ka hoolimalima a o ka oi o ka nani ma keia kulanakauhale no ka $5.00.

            Na He Kupapau a me na Kia Hoomanao.

Telephone 179.            2348 – tf

 

HOOLAHA HUI

 

Ma ka halawai o na poe mea kuleana iloko o ka Hui Kukuila o Hilo i kaupalenaia i malama ia ma Hilo, Novemaba 6, 1894, ua kohoia na luna malalo iho no ka makahiki e hele nei, a hiki i ka wa e kohoia ai na hope.

            F S Lyman......................................................Peresidena

            W S Terry.......................................................Hope Peresidena

            C H Wetmore.................................................Puuku

            C W Hill.........................................................Kakauolelo

            A G Curtis......................................................Luna Hooia

CHAS. W HILL

Kakauolelo

Hilo, Hawaii, @                      2544-3

 

Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai.

 

            Ua hookohu pono ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho i Luna hooponopono Waiwai no ka waiwai o Keone k., i make kauoha ole ma Hilo, Mokupuni o Hawaii.  Ke hoolaha aku nei i ka poe a pau he mau koina ka lakou i na mau waiwai ia, e waho mai i ka mea uona ka inoa malalop iho ma Aleamai, Hilo, Hawaii, maloko mai o na malama eono mai keia la aku.  a hala ia mau la e hoole mau loa ia aku no.  A o ka poe he aie ko lakou i ka mea i make.  ke kauohia aku nei e hookoo koke mai i ka mea nona ka inoa malalo iho.

D. KAMAI

Lunahooponopono o ka Waiwai o Keone.

Kakauia ma Hilo Apr. 21, 1895.                     2543-tf

 

Hoolaha a ka Luna hooponopono Waiwai.

 

            OIAI, ua hookohuia mai ka mea nona ka inoa malalo iho i Lunahooponopono no ka waiwai o Kewiki @ make o Lihue, Kauai.  Nolaila, ke hoolahaia aku nei, o ka poe a pau he mau koina ka lakou i ka waiwai o ka mea i wake e waiho koke mai iloko o na malama eono mai keia wa aku o hoole loa ia, a o ka poe hoi i aie i ka mea i make e hookaa koke mai a o ka poe e paa ana i kekahi waiwai o ka mea i make e hoihoi mai i ka Lunahooponopono ma Nawiliwili, Kauai.

S. K. KAEO.

Lunahooponopono Waiwai o Kewiki i make.

Lihue, Aperila 12, 1895                                  2542-4

 

Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai.

 

            Oiai ua hookohuia mai ka mea nona ka inoa malalo iho i lunahooponopono no ka waiwai o D. H. Heleina k. i make o Waomao, Kau, Hawaii.  No laila, ke hoolahaia aku nei, o ka poe a pau he mau koina ka lakou i ka waiwai o ka mea i make, e waiho koke mai iloko o na malama eono mai keia wa aku o hoole loa ia, a o ka poe hoi i aie i ka mea i make e hookaa koke mai, a o ka poe e paa ana i kekahi waiwai o ka mea i make, e hoihoi mai i ka Lunahooponopono ma Waiohinu, Kau, Hawaii,

C. MEINECKE

Lunahooponopono Waiwai o D. N. Helelua i make.

Waiohinu, Hawaii, Apr. 23, 1895                   2544-3

 

Hoolaha a ka Luhahooponopono Waiwai.

 

            Ua hookohu pono ia mai ka mea noua ka inoa malalo iho i Lunahooponopono me ka palapala kauoha i hoopiliia o G. Manukeokeo o Wailuku Maui i make.  Ke hoolahaia aku nei ka loha i @ koke mai me na hooiaio kupono no ia mea i ka mea nona ka inoa ponoi malalo iho, a i ole ia ia kona loio ia S. F. Chillingworth ma kona keena ma Wailuku Maui, maloko mai o na malama eono mai ka la aku o keia hoolaha, a i ole ia e hoole mau loa ia aku no.  A o ka poe a pau i aie mai i ka mea i make, ke ke kauoha ia nei lakou e hookaa koke i ka mea nona ka inoa malalo iho.

            KEAPO MANUKEOKEO,

Lunahooponopono me ka palapala kauoha hoopiliia o G. Manukeokeo i make.

Wailuku, Maui, Apr. 27, 1895.                       2544-4

 

Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.

 

            KE HOOLAHA ia aku nei ka lohe i na mea a pau, i kulike ai me na hooko ana o ka maua kuai i hookomoia iloko o kekahi moraki i hanaia  LAUNUI APUNA (w) a em APUNA (pake) kana kane o Kau, Hawaii, ia C. Meinecke o ua Kau la, ma Maraki 10 A. D. 1894, kopeia ma ke keena kakau kope o ke Aupuni buke 147 aoao 148 a hiki i ka 150, a o ua maraki la, ka nota a me ka aie i hoopaaia ai ua hooliloia aku e C. Meinecke ia M. Coleman ma ka palapala i ke kauia ma Aperila 2, A. D. 1894, kopeia ma ke Keena Kaku Kope o ke Aupuni ma ua Buke 147 la, aoao 150, a ma i ua M. Coleman la i hoolilo hou ia mai ai ia C. MEinecke ma ka palapala i hana ia Iune 16, 1894, kopeia iloko o ua Keena Kakau Kope la Buke 147 aoao 149 a ua C. Meinecke ia ka mea nona ka inoa malalo iho, ke manao nei e hooko aku i ua maoraki la no ke kumu ka uhaki ia o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee o ka nota a me ka aie i hoopaaia ai.

            Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe i na mea a pau, o ka waiwai i paa maloko o ua moraki ia e kuai ia aku ana ma ke kudala akea ma ka hale kudala o Jas. F. Morgan ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka POAONO la 3 o Aug. A. D. 1895 hora 12 awakea.

            O ka waiwai i paa maloko o ua moraki ia oia keia:  O na pono a pau ke kuleana a me na pomaikai o ua Launui Apuna (w) la iloko o ke Ahupuaa o Waiamau ma ua Ka@ la a oia ka waiwai i hooliloia mai i ka mea nana i moraki aku ma ka palapala kuai a Puahi (k) ma Aperila 26, 1893, kopeia ma ke Keena Kakau Kope Buke 141 aoao 317.

C. MEINECKE

Mea e pau nei i ka Moraki.

No na mea i koe, e ninua ia Carter & Kinney, no Loio o C. Meinecke.

Honolulu, Aperila 27, 1895                            2@42-tf

 

Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.

            I KULIKE AI ME KA HOOKO ANA O kekahi moraki i haua ia e THOMAS IAKO ia Mariano Camacho, ma a la 28 o Okatoba, 1890, kope ia ma ke Keeoa Kakau Kope o Oahu Buke @, aoao 407-8, ke hoolaha ia aku nei ka lohe i na mea a pau, ke makemake nei o J. A. Magoon Lunanooponopono Waiwai o Mariano Camacho i make, e hooko aku i ua moraki la no ke kumu ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.

            Ke hooiaha hou ia aku nei ka lohe mahope iho o ka pau ana o na hebedoma eha mai keia la aku, alaila, e hooiaha ia aku no ka waiwai i paa maloko o ua moraki la no ke kuai aku ma ke kudala akea ma ka Hale Kudala o Jas. F. Morgan, Honolulu, ke hiki aku i ka POAKAHI ia 13 o Mai, 1895, hora 12 awakea o la ia.

J. A. MAGOON

            Lunahooponopono Waiwai o Mariano Camacho i make.

            Honolulu, Aperila 19, 1895.

            O ka waiwai i paa maloko o ua moraki ia, ola kela apana aina e waiho la ma Kaluaopalena, Kalihi, Oahu, nona ka ili he 95-100 o ka eka@ a oia ka aina i kuhikuhi ia iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 3, 279 ia Thomas Iako.

2342-@

 

 

HOOLAHA

 

MA kela ke hoolahaia aku nei no, mahope aku o keia la, aole e ae ia kekahi mea a mau mea paha o komo ma ko makou wahi ma Manoa, Oahu, mahope aku o ka hora 8 ahiahi.  O ka poe e kue ana i keia e hoopii ia no ma ke Kanawai.

 

            Hanaia ma Honolulu, Aperila 22, 1896

            HOP WO SING CO.

            @

 

GOO KIM

 

411 Alanui Nuuanu

 

            MEA HOOKOMO MAUA KUA@ AKU I NA Lole Europa a me Pake a me na lohe o na ano a pau.  Ma na moku i ka hope mai nei ua loaa mai ia makou na waiwai lawa pono o na PAPALE WAHINE i kau ia i ka @ a me na papale i kau ole ia i ka @ no LOLE KANE o na ano a pau o ke ano maikai hou loa.

A kipa mai @ ninau mua ai no ua lole maikai a me na ano SILIKA wai@ like ole.

 

Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.

 

I NULIKE ai me no hooko ana o kekahi moraki i hanaia o GEO. E. MINER a me ANNIE MINER, kana wahine o Makawao, Moku puni o Maui, ia Henry P. Baldwin, o Haiku o ua mokupuni la, ma Iulai 28, 1890, kopeia ma ke Kaena Kakau Kope o ke Aupuni Buke @ aoao 153, 156 a me 157 ke hoolahaia aku nei ka lohe i na mea a pau, ke makemake nei ua Henry P. Baldwin la e hooko aku i ua moraki la no ke kumu ka uhaki la o ka aolike ola ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee o ka nota a me ka aie i hoopaa ia ai e ua moraki ia.

            Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe o na waiwai i paa maloko o ua moraki la, o kuai ia aku ana ma ke kudala akea ma ka hale kudala o Jas. F. Morgan ma Honolulu, ma ka POAKAHI la 20 o MEI, A. D. 1896 ma ka hora 12 awakea.

            O ka waiwai i paa maloko ma ua moraki la oia keia malalo iho:

            O keia apana aina e waiho ia ma Haiku ma mua ae, a i kuhikuhi pono ia na palena malalo iho:  E hoomaka ana ma ke kihi hema o ke aina ma ka pahu ma ke k@ luna a me akau o ke kahawai kuhoho o Haiku ma ka la@ o Pumalei a me Lilikoi, a e holo ana akau @ hikina 6 mau kaulahao e pili la me ka palena mauka o keia aina mawaena o Pumale a me Lilikoi a hiki i ka laau koa nui e hio ana i hoai lona ia @ ma ka hema a me ke kao lun@ ke ka hawai o Kilau, ma ke kihi hikina o keia aina alaila e holo ana ilalo ma ke kae maluna o ke kahawai o Kilau a i ka pahu ma Puleihua ma ke kae maluna o ke kahawai ma ke kahikina akau o keia aina alaila hema 71@ komohana 631, mau kaulahao e a’e aku ia ma Haiku e pili la ma ka palena makai o keia alua a hiki i ka pahu iloko o Kauhikoa ma ke kae maluna a me ke kae hikina o ke kahawai kuhoho, ma ke komohana hema o keia aina, alaila holo aku la ma Huai pali i ke kahawai kuhoho e hookaawale ana i keia mai @ Hailimaile mai a hiki i kahi o ka hoomaha ana nona ka ili he 674 2 10 mau eka a oia ka aina i kuhikuhi ia iloko o ka Palapala S@ Nui Helu 59 i hoopuka ia ai ia Edward Miner.

                        HENRY P. BALDWIN

            Mea e paa nei i ka Moraki.

            No na mea i koe, e ninau ia Carter & Kinnery na Loio no ka mea e paa nei i ka moraki, Helu 410 Alanui Papu, Honolulu.

            Honolulu, Apr. 16, 1896

            2542-4

 

Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.

 

            KE HOOLAHA IA AKU NEI KA LOHE i na mea a pau, i kulike ai me na hooko ana o kekahi moraki i hana ia e KAIMI POLOHAU (w) a me POLOAHU KAHULA (k) ia C. Meinecke ma Dekemaba 16, 1889, kopeia ma ke Keena Kakau Kope Buke 123 aoao 30 a me3@ a o ua moraki ia ua hoolilo ia aku e ua C. Meinecke ia ia F. A. Schaefer & Co. ma o kekahi palapala la i hana ia i Dekemaba 4 1890, kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 123 aoao 80 a mai ua F. A. Schaefer & Co. la i hoolilo hou ia aku ai ia C. Meinecke ma ka palapala i hana ia i Feberuari 23, 1895, kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 123 aoao 30, a o ua C. Meinecke la ke manao nei e hooko aku i ua moraki la no ka ubaki ia o ka aelike, oia ka hookaa @ i paa maloko o ua moraki la, e kuai ia aku ana ma ke kudala akea ma ka Hale Kudala o Jas. F. Morgan ma Honolulu Mokupuni o Oahu ke hiki aku i ka POAONO, la 15 of MEI A. D. 1895 hora 12 awakea o ia ia.

            O ka waiwai i paa maloko o ua moraki la, oia keia malalo iho:  O na pono, na pomaikai a me ke kuleana a pau o Polohau Kahula a me Kaimi Polohau iloko o kela apana aina e waiho ia ma Kiolakau Manono Kau Hawaii, oia ka aina i kuhikuhi pololei ia na palena maloko o ka i’alapala Sila Nui Helu 1@31 ia Kaluapela, nona ka lii he 91 5-10 mau eka.

            O na pono a pau, na pomaikai a me ke kuleana o ua Polohau Kahula ia a me Kaimi Polohau i loko o ka hapalua i mahele ole ia o kela apana aina e waiho la wa Kolaka, a i kuhikuhi pono ia maloko o ka Palapala Sila Nui Helu 1532 ia Kamalii nona ka ili he iwakalua kumamakolu @ mau eka.

C. MEINECKE

            No na mea i koe, e ninau ia Carter & Kinney na lolo no C. Meinecke.

            Honolulu, Apr. 3, 1895

            Ua hoopaneeia keia kuai a ma ka la 18 o Mei ma ka hora a ma ia wahi hookahi

 

Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.

 

            KE HOOLAHA IA AKU NEI KA ILOHE I na mea a pau, i kulike ai me na hooko ana o ke kuai i hookomo ia iloko o kekahi moraki i hana ia e KAAPA (w) a me KAALOKAHI kaua kane ia Alexander Hutchinson, ma ka la 3 o Iune A. D. 1873, kope ia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni Buke 55 aoao 111 a me 112 a o ua moraki la a me ka nota a me ka aie i paa malaila ua hoolilo ia aku ia J. O. Carter a me J. S. Walker, ua lunahooko kauoha o ke palapala kauoha a ua Alexander Hutchinson ia ia W. G. Irwin a me Claus Spreckles, na hoahui malalo o ka hui nona ka inoa “W. G. Irwin & Co.” ma ka palapala i hana ia i Feberuari 28 A. D. 1881, kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 70 aoao i a me ka palapala i hana ia Feberuari 28 A. D. 1881, kope ia ma ua Keena Kakau Kope ia Buke 70 aoao 2, 3, 4 a me 5 e W. G. Irwin & Co. a me kekahi poe e ae i hoolilo ia aku i ua Mahiko la o Hutchinson ia Louis @ ma ka palapala i hana ia ma Iune 1 A. D. 1889, kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 119 aoao 120 a me 121, a mai ua Louis Slo@ ia i hoolilo ia aku ai i ka Hutchinson Sugar Plantation, he hui i hoohui ia malalo o na kanawai o ka mokuaina o Kaleponi Amerika Huipuia ma ke Keena Kakau Kope Buke 118 aoao 376 a me 377, o ua hui hope la ka poe nona na inoa malalo iho, ke manao nei e hooko aku i ka moraki no ka uhaki ia o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee maluna o ka noua aie a me ka aie i paa maluna o ka moraki.

            Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe, o ka waiwai i paa maloko o ua moraki ia e kuai ia aku ana ma ke kudala akea ma ka Hale Kudala o Jas. F. Morgan ma Honolulu Mokupuni o Oahu, ma ka POAONO, la 13 o APERILA, A. D. 1895, hora 12 awakea o ia ia.

            O ka waiwai i paa maloko o ua moraki la p@nei ke kuhikuhi ana malalo iho:

            O na pono a pau, na pomaikai a me na kuleana o ua Kaapa a me Kaalokahi ia iloko o keia aina a pau o Kawala, Kau, Mokupuni o Hawaii oia ka Apana 1 iloko o ka Palapala Sila @ Kuleana no ona Helu 620 ia Lawliilii a nona ka ili he umikumamaiwa (19) mau eka.

            THE HUTCHINSON SUGAR PLANTATION COMPANY.

            No na mea i koe e ninau ia Carter & Kinney no lolo no ka Hutchinson Sugar Plantation Company.

            Kakauia ma Honolulu, Maraki 12, 1895.

                        2@7-@

 

E Haawi i na keiki Ai Waiu

A ME NA POE OMAIMAI

MELLIN’S FOOD FOR INFANTS AND INVALIDS

 I ka Mea Ai.

BENSON, SMITH & CO.

Na Awana wale no ke Hawaii P

 

He Ai Hooulu Oi Loa

No ka hooulu Kamalii

Ka Hoopohala mai ao

Na Mai Ake Pau

Na Opu Aiwaii olo.

 

a me na elemakula Iona i na Nawaliwali

 

HE

AI MAIKAI LOA

o na Pokii Hanai Lima @a