Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 19, 11 May 1895 — Page 4

Ka

Nupepe Kuokoa

Ko Hawaii Paeaina i Huiia

o ka Makahiki---.$2 00

No Eano Mahin ----1 00

Knike ka Kala

HOOPUKAIA I KA

HAWAIIAN GAZETTE CO.

GEO. H. PARIS,     Luna Nui.

J. U. KAWAINUI, Luan Hooponopono.

No Honolulu, Oahu, Lakou a pau.

Poaono, -----Mei 11, 1895

 

Kula Sabati.

Haawina VIII. Mei 26.

O Iesu ma ka Laau Kea. Mareko 15:22-37.

A Lawe ae la lakou ia ia i Golegota, o ke ano keia i ka hoakaka ana, He wai iwipoo.

23  Haawi aku la lakou  ia ia i ka waina ua wili pu ia me ka mura, aole nae ia i inu.

24  A kau aku la lakou ia ia me ke kea alaila, puunaue iho la lakou i koua kapa, me ka puu ana ma ke mea a kela kauaka, keia kanaka e lawe ai,

25  I ke kolu o ka bora, ko lakou kau ana ia ia me ka kea.

26  Eia ka palapala hoakaka i kona hewa i kau ia maluna, O KE ALII O KA POE IUDAIO.

27  Kau pu aku la lakou me ia ma ke kea, i na powa elua; o kekahi ma ke aoao akau, a o kekahi, ma ka aoao hema.

28  A ko iho la ka ka palapala hemolele i olelo mai ai, Ua helu pu ia oia me ka poe lawehala.

29  A o ka poe e maalo ana malaila ae, hoino wale aku la lakou poo, i aku la, E, o oe ka mea wawahi i ka luakini, a i na la ekolu haha hou no,

30  E hola oe ia oe iho, a e iho mai oe mailuna mai o ke kea.

31  Pela pu aku la no hoi ka poe kahuna nui a me ka poe kakau olelo, i hoomaewaewa aku ai, i ae kekahi, Hoola no oia ia hai. aole nae e hiki ia ia ke hoola ia ia iho.

32  E iho mai ka Mesia, ke Alii o ka Iseraela, mailuna mai o ke kea, i ike kakau a e manaoio aku. A o na mea i kaulia pu me ia ma ke kea, hoomaewaewa pu ae la laua ia ia.

33  Mai ka hora aono, a hiki i ka hora aiwa, pouli no ka honua a pau.

34  A i ka iwa o ka hora, kahea ae la o Iesu me ka leo nui, i ae la, Eli, eli lama sabaketani! O ke ano keia, E kuu Akua, e kuu Akua, no ke aha la oe i haalele mai ai iaʻu?

35  A lohe ae la kekahi poe o lakou e ku  ana malaila, i iho la, Aia, ke kahea aku nei oia ia Elia.

36  Holo aku la kekahi, a hoomau i ka huahuakai i ka vinega, kau iho la ma ka Ana; i ike kakou ina paha e hele mai o Elia e wehe ia ia.

37  Kahea ae la o Iesu me ka leo nui, a kaili aku la ke aho.

 

Pahuku Gula. Roma 5:8 i ka wa e hewa ana kakou, make ho la o Kristo no kakou.

Manoa Nui. E pono iaʻu ke ike pono ia Iesu ma koʻu pili paa ana iaia, kuu Mohai Kalahala.

OLELO HOAKAKA. E pono ke heluhelu i na olelo e ae Mat. @7:27-54; Luka 23: 26-47; John 19:60-30.

I ka wa a Iehova i hoike ai iaia iho ia Mose, ia kauoha oia ia Mose, "e wehe ae oe i kou mau kamea mai kou mau kapuai aku, no ka mea, o kahi au e ku nei, he aina hoana ia," O ka laau kea o Iesu, he wahi hoano ia no kakou. Mai hookokoke mai kakou i ua whi nei, ke ole ko kakou hookaawale ana aku i ka manao ino apau loa.

22. GOLEGOTA--puniu ma ke olelo Hebera; Kalevari, ma ke olelo Latina; oia no ke ahuahua poepoe liilii.

23. MURA--he laau awahia keia, e like me ka opiuma, no ka hoohiamoe ana i ka poe i hooehaeha ia.

24. PUUNAUE--mamauli o ka hana maa mau a na koa Roma, no lakou na aahu o ka mea i pepehi ia a make. No no koa eha ka papale, na kamaa, ke kaei, ke kihei. O ka palule, je lole nui piliili, ua loaa i kekahi ma ka hailona.

25. KOLU--mamuli o ke ano helu manawa o ka lahui Roma, hora eiwa o ke kakahiaka, eklou mau hora mahope o ka puka ana o ka la.

 26. ALII--he olelo hoohenehene, he oleo oiaio nae.

27. POWA--he poe kipi laua paha, e like me Baraba.

28. PALAPALA--Isaia 53:12, i olelo hoi ia e Iesu iho , Luka 22:37.

29. LUAKINI--mamuli o ka Iesu olelo hoopaewa ia, Ioane 2:19, i hooko ia nae.

30. HOOLA--me he mea la he mea ole kona make ana, oiai o kona make oia no ke kumu no ko kakoua ola ana, a komo pu i ka pomakai nani o ka lani me Iesu.

31. HOOLA-- hiki ole ke hoola i ka poe manaoio ole, e hoole ana i ka hoola i hoolako ia no lakou.

32. LAUA--oiai ua mihi hookahi a loaa ke kalahala mai ia Iesu mai.

33. AONO--ka hora awakea, mamuli o ko kakou helu, a mau ka pouli (aole no ke aka o ka mahina, no ka mea, he mahina konane keia) kupaianaha, a hiki i ka hora ekolu o ka auina la, ka hora no ke kaumaha ana aku i ka mohai i kela a me keia ahiahi.

34. ELOI--ma ke olelo Suro-Kaledea, Halelu 22:1, i ʻoliia a pau loa paha.

35. ELIA--me ke kuhihewa hoohenehene.

36. VINEGA--oia no ka waina i hooawaawa ia, ka mea inu maa mau o ua aina la, mamuli o ko Iesu mamuliawa, Ioane 19:30.

37. KAHEA--ehiku na olelo a Iesu i kauila.

 

I. KAKIA IA I KA LAAU KEA. 22:26.

I hea i lawe ia aku ai o Iesu? Heaha ko kakou inoa no ua wahi la? Heaha kana ano ike? Heaha ke mea hoohiamoe i onou ia ia Iesu? No keaha la i hoole loa ai o Iesu aole e inu i ua mua la? Heaha ka hana e ae i hana ia aku iaia? Heaha na hana ma ke kau ana i na kanaka ma ka laau kea? Heaja ka olelo wanana i hooka ia, Halelu 22:26? Heaha i ka hana i hana ia aku i kona mau aahu? heaha ka wanana i hooko ia, Halelu 22:18? I ka hora hea i kauila ia ai o Iesu? Heaha ka olelo hoakaka maluna o kona poo? Pehea e moakaka ai ke kumu no na olelo okoa ma na Euanelio aha? Heaha ka Iesu Olelo i kona wa i kauila ia ai ma ke kea Luka 23:34?

II. HOOHENEHENEIA MA KE KEA, 27-32. Owai na mea elua i kauila pu ia me Iesu? No keaha la o Iesu ka mea mawaena? Heaha Ka olelo wanana i hooko ia? Pehea i hoohenehene ai ka poe maalo? Heaha na olelo a na kahuna? Owai na mea elua a ae i hoohenehene pu ai? Heaha ka olelo mihi o ka mea hookahi, Luka 23:39? Pehea i maopopo ai kona manaooio e ola ai?

III. MAKE MA KE KEA, 33-37. I ka hora wakea, heaha ka mea kupaianaha? Heaha ke kumu o keia pouli? Heaha ka wa loihi o ua pouli la? Heaha ka hana a Iesu i hana ai i ka hora ekolu o ka auina la? Heaha na hana kupaianaha i hana pu ia ia wa hookahi? Heaha ka halelu a Iesu i kuhikuhi ai? Heaha ka olelo kuhihewa a kehahi poe? Heaha ka hana lokomaikai o kekahi mea? Ua haalele anei ka Akua is Iesu?

MANAO PILI. 1. Heaha kou manao e pili ana i ko Iesu make ana, ua make oia i aha? 2. Ua make pu anei oe me Iesu? 3. Ua lanakila anei o Iesu ma ka make ana? 4. Peha i lilo ai ka laau kea i noho alii? 5. Ua pau anei ka hilahila o ke kea?

 

NA LETA.

[ Aole o makou makemake a lawe ke ko koi o na hala no na manao

i hoopuka ia mae e lo o keia poo manao e ko makou poe me]

E Hoopau loa i ka Manao Paakiki Kuhihewa e hoi hou ana o Liliuokalani.

E kuu lahui Hawaii e noho nei malalo  ke koloka o ka manao kuhihewa, puni wale i na olelo hoonuinui a na Kahuna Hawaii inu awa, oia no na kaula wahahee me ka aahu hipa, a maloko o lakou he mau ilio hihiuhae, oiai koʻu leo e pau mau ana ma ko oukou oluolu e ao kananka mai ka manao, e niaau kahi naau i kahi naau, kekahi noonoo i kekahi noonoo, a na ka lunaikehala e hooholo i ka aoao pono au e koho iho ai ka manao, oia hoi kahi a ka uahi e ku ai na wawae he lani iluna he honua ilalo. O ka honua iho la no ia o ke Aupuni Repubalika, aole honua hou aku ou e ka lahui Hawaii, aole aupuni alii i ke, e huli oukou mai ke kai a i ke kai, aole e loaa ua wi loa ka Paeaina o Hawaii i ke Aupuni alii ole. Na wai i hoele aole aupuni alii ma Hawaii nei, eia ka pane, na kekahi mau lalani mele i haku ia no Liliuokalani, apenei na hua mele i hookomo ia iloko o ke mele.

E o e Liliu i kou inoa

Nani Kilauea paa i ka noe

Po luna o Uwekahuna i ke ala

Nalo aku la na lehua nee i ka papa

Ike ole au i na hala o Halaaniani

I ke alai ia mai e ka ua o Nahunahu,

E ake au e hoi mai me ka Puulena e pili,

Moe aloha maua me ka Moani.

            Nolalia ke ike ala oujou i ke mele maluna ae, o ka mea wale no i koe, e imi kakou i ka kaona o ke mele. Ma ka lalani elua, paa i ka noe, oia hooi na hua ma ka akau oia lalani, kona ano, he mea i manao ia e ike ia aku ana, a i ole ia e loaa hou mai ana, aka no ka paa ana i ka noe ua nalowale aku la, ua pau ka ike ia ana, oia au i na hala o Halaaniani. Nolaila kona ano, ua pau loa ka ike ia ana o ka nani o ke aupuni alii ma Hawaii nei. Lalani eono, i ke alai ia mai e ka ua o Nahunahu, oia ke aupuni Repubalika, he noe kekahi ano, ua alai ia aku a paa loa ke aupuni alii, aloe ike hou ia ua nalo loa e like me na hua mele ma ka lalani eha.

            Lalani ehiku, ke ano oia mau hua mele ke ake nai o Liliu e hoi hou mai ke aupuni alii a e noho hou oia ma ka noho moi, a me ka poe e kaoo pu nei iaia, a i kapa hoi ia lakou he aloha aina, aole e hiki e hoi hou mai ke aupuni alii. Ua hewa na pua i kui ia ai ka lei no Liliu, o ke mele he akua ai kahu ke komo kekahi mau hua ino iloko, pela no ka lei, i na hookomo ia ka pua liilii mawaena o ka pua nunui o apuupuu ana ia lei, aole kohu, hoakaka elua, no ka hiki ole ke kukulu hou ia i aupuni alii ma Hawaii nei. He moeuhane na Chas. Copp iunakanawai apana o Makawao nei mamua, ua moe eai i ka moeuhane, a ma ka la 13 o Iulai 1894, he Poalima ia la, oia kekai la hookolokolo, oiai no ke anaina e noho ana, ua hoakaka mai la oia i kana moeuhane penei ke ano.

            Ua ike aku la oia ia Potela ka luakini Kalawina e ku nei ma Makawao nei, ua kapili ia i ka hao mai luna a hiki ilalo, he hao apuni, hookokoke loa aku nei kona uhane i ka puka o ka luakini, ike aku nei kona uhane elua mau kanaka e ku ana iloko, oia e W. H. Kiha a me J. Kalama, a me he mea la o laua na luna hana, ia manawa a kahi no a ike maopopo aku kona uhane i na mea e hana ia ana maloko o Potela, eai hoi he hale nani e kukuli ia ae ana maloko o Potela, oaiai ka hale kahiko ke ku nai no me kona paa no me na pono hao, ua piha loa oloko o Potela i no kanaka e kamana ana kekahi poe, e pena ana no kekahi poe, e hoonoho ana kekahi poe i na pahku-kihi a pela wale aku, i kona puoho ana mai ka hiamoe ae, ike iho la oia he moeuhane ka kana mea i ike ai.

            Aole mae e hiki iaia ke wehewehe i ke ano i keia moe ana, nolaila ua waiho mai la oia i keia moeuhane i na he mea hiki i kekahi o keia poe e noho nei iloko o ka hale hookolokole o Makawao nei ke hoakaka mai i kona ano, aole no he mea i olelo mai ua hiki iaia ke wehewehe i ke ano o keia moe. A no ka pane ole ia ae o ka haina o ka moe, nolaila ua noi aku au naʻu e hoakaka ke ano a ka moe. Penei kaʻu hoakaka ana, o ka hale au e ike ala he hao mailuna o hiki ilalo, o ke aupuni Repubalika ia, o kela mau pono hao au e ike ala mailuna hou no a hiki ilalo aupuni ka hale, o na koa iwi kani ia o ke aupuni Repubalika, o kela hale au e ike ala e kukulu ia aela maloko, o ke aupuni moi ia, aole e ku hou ana ke aupuni moi, no ka mea ina i ike oe ua nahaha ka hale mawaho, a ua ike aku oe i ua hele hou la e ku ana ma kani o kela hale mua, I na ia ua lanakila ke aupuni alii. Nolaila eai wale no ka pono ia oe e hoohiki oe ma keia aupuni hou, o na kanaka au e ike ala elua, aole ia o Kiha a me Kalama, o Buki ia a me Nawahi, o kela mau mea au i ike ai e hoonoho ana i na pohaku-kihi, o Wilikoki a mea Samul Nolena, o kela poe au e ike ala e kukulu ana i ka hale a e pena ana, oia ka poe aloha aina honihoni i ka pu i Leahi.

            O keia kaʻu mau wehewehe imua o ka mea nana ka moe a me ka poe apau e akoakoa ana. Hoakaka ekolu, o ka hoohiki ana iho nei o Liliuokalani i makaainana no ka Repubalika, aoleanei ia i paa? A he kuleana hou no anei kona e koi hou ai i kona kuleana ma ka noho alii o Hawaii nei. Haina aole, i na e koi hou ana oi, alaila e nana mai ana kela maluna. No ka mea o ka hoohiki wahahee, he kauoha ana aku ia i ka inaina o ke Akua e kau mai maluna ona, me keia mau hoakaka ana e hoopau ia ai ka manao kanalua a kuu lahui.

 

D. H. Aukai,

Kula , Aperila 15, 1895

O ke poo o ke Kanaka, oia Kona Waihona Noonoo, o ka Lunaikehala, oia Kona Lunakanawai, o ke Aloha Kona Loio Pale.

            Ke makemake nei au e hoike aku i koʻu manao e pili ana i keia poo manao maluna, no ka pono a me ka pomaikai o kuu lahui Hawaii, mamuli o ko kakou ninau lahui e ku nei i keia la, ka Repubalika o Hawaii. Ua maopopo lea ia kakou a pau, o ke kanaka ka hana hope loa a ke Akua i hana ia i ke eono o ka la, aia nae iloko o ko kakou kino, ua hookaawale mua oai i kekai mau mahele ano nui iloko o ke kananka, oia hoi o ke poo oia ka waihona noonoo, o ka lunaikehala oia ka lunakanawai, a o ke aloha oia kona lolo pale, a o na lala e ae o ke kauaka, he mau mea paahana wale no lakou no keia mau mahele ano nui o ke kananka. "O ke poo o ke kanaka, oia kona waihona noonoo, o ka ekolu hapaha tenetria keia o ka laha ana o ka ono Karistiano ma Hawaii nei, a ua loaa i ko kakou waihonoa noonoo, ka ike a me ka naauao mamuli o ko kakou hoonaauao noeau ia ana e na makua mikanele o ka hoomana Puritano o Kalawina hoi, a i loaa ai ia kakou ka noonoo me ka hoomanao maopopo loa i hiki ole i ka poe akamai mawaho aku o Hawaii."

            Ke ao hoopunipuni mai, aole he Akua o ka lani o Iehova kona inoa, aole e Iesu he keiki me ke Akua, aole he uhane hemolele e hiki ai ke kapaia ke Akua Kahikolo, no ka mea ua paa loa ia ao ana iloko o ka waihona noonoo o ko kakoa poo, a pela no hoi i ao aku ai na aoao hoomana e ae i hiki mai i Hawaii nei, e like me Roma, Kalavina, Eaelani, Hoomaemaeia, na La Hope, Moremona a pela aku, ke hooia mai nei ko lakou mau hoahanau me na waihona noonoo like ma na poo, he Akua. Owau mau, owau mau loa no, o Iehova kona inoa, a e hoole like ana ko kakou waihona noonoo i keia la, i ke au hope ana a ko kakou mau Kupuna Hawaii mamua iho o ka pae ana e me ka hiki ana mai o keia Karistiano i Hawaii nei, e ao ana aia hoi o Lonomuka me na huihui umeke pohue la iluna o ka mahina, no ka luhi i ka hanai i na keiki, a lele okoa no iloko o ka mahina i ka po o Mahealani.

            Aole anei e ku aku ana kakou i keia la, a pahenehene aku i ko lakou mau ao lalau ana, me ia waihona pouliuli o ka noonoo oia au poeleele, ano i keia la ua hiki loa i ka lahui Hawaii e ku a kaena iho me ka oiaio loa, aole he lahui maluna o ka palahalaha o na moana i hoonaauao ia e like me ka lahui Hawaii aloha he haneri poe i ike ole i ka heluhelu a me keia pono Karistiano, a i ole ia he hookahi kauna, a i mea e hooia ai i keia launa ana, e hooia ae au, mai ka pail mai o Molokai a ka piina o ka pali o Manowaipueo, he hookahi wahine nui nepunepu i ike ole i ka heluhelu a kuu maka i ike pono ai, koe nae ka poe i ike a hiki ole ke heluhelu no ka olomama a mea ka balaina, aka o ko lakou waihona noonoo ua piha. Aka ma na aupuni nui a kaulana i ka hauohano, ka noonoo, ka ikaika, ka waiwai, ka pono Karistiano, ua helu ia ma kahi o na miliona i ike ole i ka heluhelu a me ke kakau.

            I ku iho ai kaena a Kalakaua ka moi aloha waipahe i hala. Ua kaapuni ae nei au apuni ka honua, aole no e loaa aku kuu aupuni, pololei! Aloha wale ia leo!! 2. O ka lunaikehala ka luna kanawai o ke kanaka, ke hoomanao nei au i ka haiolela pale walohia a ka loio W. A. Kini imua o ke kau jiure o Dekemaba ma Lahaina, no kela Kauhane pepehi kananka o Puuhaoa Hana, ua hana mai ke Akua i ke kanaka, a ua hoonoho oai he lunakanawai iloko o kela a me keia, e kiai ana i kona pono kivila iho, oiai oia e naiolelo ana, aneane kona mau waimaka e hanini, ua pihi ka rumi hookolokolo i ka eehia, a i na he jiure kou mea kakau, aia au ma ka aoao o ka hookuu loa. A oiai o Kauhane ma me ka mea i make, a me ka lehulehu o keia wahi e ai maikai ana i ka ai maa mau ia mau wahi, he uala awaawa, ua ulu aela iloko o ka lunaikehala o mea ka mea i make ka lili a me kona poe i kokua like ma ia manao, a hoomake ka hakaka me ke alu ana o ekolu poe e ae mawaho o ka mea i make maluna o ke kino hookahi o Kauhane, e hooho ana keia kanaka nona ka lunaikehala i piha i ka lili ino, hana iho kakou a make loa na kanaka, oiai o Kauhane e aneane ana e aili loa ae kona hanu hope loa, ia wa kikeke iho la kona lunaikehala kona lunakanwai hoi iloko o kona kino.

            He wahi pahi pelu no hoi kai loko o ka pakeke o kou lolewawae, e hooikaika e hoao e pale i kou hopena, no ka mea, ua aneane oe ma kae o ka muliwai elele o ka make, me ia leo malie o Kauhane i hoomanawanui ai me ka oni ana o ka maka me ka hiki wawae loa, ua kamumu aku la ka oi o ka pahi pelu i loko o ka opu o ka mea, auwe! Ku au hoopau ia Kauhane ma ke lawe ola, aole ma ka pepehi kanaka, e ka mea heluhelu i keia, oiai keia poe kanaka eha me ko lakou mau lunakanawai pakahi e makemake ana e make o Kauhane, ua haalele loa lakou i ke au ana a ka loio pale iloko o lakou, aloha ka ino, nolaila, hoi ae nei ka loio pale a me ko Kauhane aoao, ao aku i ka lunakanawai iloko o Kauhane, eai iho no hoi ko wahi pahi pelu iloko o ka pakeke o ko wahi lolewawae, o-i au aku nei ka hoi au i kela poe he mea ole ka hoolohe ia mai.

            Nolaila ua hewa anei ko Kauhane pale ana no kona ola ke kumu o kona pno kivila a ka loio naauao nui wale W. A. Kini i ku pale ai, aole anei pela na aloha aina i hana iho nei ma ka la 7 o Ianuari 1895 poina ole, i hoala iho nei i keia kaua kipi kuloko i ka Repubalika o Hawaii? O Peresidena Dole, Kamika, Kakina, Alapaki, Saimana, Elikikoki a me kahi poe e iho, ua hanau lakou ma Hawaii nei a he nui aku, ua ia pu i na ono o ka aina hanau, ua holoholo pu, hui pu i na kula, a no Hawaii lakou, ua ai like i na momona o Hawaii, ma ka paeli like ana i ka lepo o Hawaii, malalo o ka nono moi ana o ua Kamehameha III a hiki ia Liliuokalani. A o kakou apu he mau makaainana e noho ana malalo o na alii hanau o ka aina.

            Aia he lunakanawai iloko o kakou pakahi e ku kiai ana i ka pono a me ka hewa o ka lakou hookele ana, a mamuli o na haua pono ole a Liliu iloko o na la hope o ke kau apono ana i ka bila kanawai lotari a me ka manao e hooloihi i ke Kumuanawai, a o ke Kumukanawai ana i hana ai me ka manao e lawe i ka mana nui o ka hooponopono aupuni ma kona lima, a e hooko i kona mau lini lapuwale, a e kani ai ka aka oia puulu, iloko o ke kau ahaolelo o 1892, i like loa me ka kau ahaolelo o 1886, a e kapa maopopo ia e ka poe maikai o ka aina, na kau ahaolelo kapulu o hoonui lilo ma ka moolelo o ku Hawaii Paeaina ma ia mau kumu ua maopopo, ua ala ae ka noonoo maikai iloko o na makaainana na lakou e hoolaupai nei i ka waiwai ma ka aina, a e kua aku i ka moi me kona poe e alakai ana i ka aina iloko o ka hune a me ka pilikia maoli o ka lahui.

            Mamuli o ke alakai ana a ko lakou mau lunakanawai pakahi, i hui puia me ka loio pale alahu, oia hoi ke aloha aina. Aole anei ua like oa oukou me kela moolelo pepehi kauaka o Kauhane, no ko oukou lili i keia mau keiki Hawaii no o kakou manao iho nei oukou e poipo i ka luakini a ua poe keiki Hawaii la e akoakoa ana ma ka po Savati o Ianuari 7, 1895 me na poka daimanita o ka mua e ka oukou luahi i noonoo ai, a o he kulanakauhale aku, i na aohe nae kino i ka puulehu. Aka aia no kela loio pale iloko o kekahi oukou e hawanawana ana, i wau oahu gini no kakou a luoa o Daimana Hila, alaila wale moa na kiaha, ikaika ka lawelawe ana i na mea kaua, alaila hoomaka ka hana o ua po Sabatila. Oiai nae e wala ana na kiaha, halullu ana o Waipa laua o Brown a me na maikai i kahi o Bakalamana, o ke ki mai ka oukou i ka pu, o ka hopu lima aku ka Waipa, Pela wale no i hana maikai ia aku ai, a huihui kolea ana iloko o Kawa, kau mea o ke kolohe.

            Mai honi hou mai oukoue o'u mau hoa Hawaii, o hanai au anei ka haole pau koke kakou na Hawaii maoli

. 3. O ke aloha kona loio pale, o ke aloha ko'u makemake, aole ka mohai. E aloha oe i kou hoalauna e like me kou aloha ia oe iho, o keia no ka mahele kamahao oi kelakela loa i hoopunapuna ia iloko o ka puuwai o ke kanaka, olelo o Paulo, I na i olelo au i ka olelo a na kanaka a me na anela a nele au i ke aloha, ua like au me ke Keleawe kanikani a me Kemebala walaau. Ke mau nei keia mau mea ekolu, o ka manaoio, o ka manaolana a me ke aloha. O ke alona no uae kai oi o keia mau mea Kor. 1-8:1;13.

            Olelo o Solomona ma ke mele, aole pio ke aloha i na wai he nui loa, aole ia e mokuhia i na wai kahe, i na e haawai aku ke kanaka i ka waiwai apu o kona hale ililo mai ke aloha. E hoowahawaha loa ia ia mau mea, no ka mea, o ke aloha ua ikaika ia e like me ka make, o kona lapalapa ana, o ka lapalaoa ana no ia o ke ahi wala loa, ke mele a Solomoha 8:6-7 a ua piha ka Baibala i ke ao ana i keia mahele ano nui o kakou ke kanaka. Ma keia mahele kamahao o ke aloha e kaena hou iho ai oe ka Hawaii oiaio, aole he lua o na aupuni malalo o ka la e like me Hawaii, a ua hookaulana ia aupuni ke ao, i kou mau ipuka hamama me dala ole, e heahea ana e komo maloko e hanai ai a hewa ka waha, eai ka uku la o ka leo aloha, a o ke kanaka Hawaii i nele i ke aloha oe, he kino uhane ole maoli no ia kanaka, a ua kapa mai na haole ia kakou he lahui oluolu loa a waipahe ma na ano apau.

            A heaha ka puana o ka moe e kahi poe e olelo nei he aloha aina ko makou kahua e ku nei? A i na he aloha aina ma ka naau ka manao ana, a o na lima e makaukau me ka pu a ki a make hookahi keiki Hawaii a elua e ole nei? He aloha aina anei ia? aole loa, eia iho ke aloha aina ia Paka, he ki mai ka oukou i ka pu he hopu malie aku kana me ka lima, nolaila ua eo ia Waipa ke kulana hanohano waipahe i hookaulana ia no Hawaii. I na i aloha io oukou i ka aina hanau o kakou, i na ua hana oukou ma ke kakoo ana i ke kanawai o ke aupuni e ku nei a malama laahia i ka maluhia o ka aina, a he pono kaulike ia o na kupa o ka aloa a me na malihini i hookupa a hoomanaina i hoohihi i ka nani am ka oluolu o ka noho ana. O Liliu wale no kai kipaku ia ma kona ano moi hanau i ka aina, apau pu me kona mana hooponopono aunpuni, aia ke aupuni ma ko kakou lima na maka ainani, a na kakou e hooponopono no kakou iho.

            A heaha ka pilikila? Eia ka pilikia, o ko oukou kue i kela loio pale maikai iloko o ko oukou mau puuwai aloha, a hookipa kela lioi pale o ke aloha i kela ahiahi la 7 o Ianuari. I na mea au pu a Lane ma i paapio ai e hiki ai iaia ke ki i kela mao koa o Wilikoki i kunewaewa i ka ona o ua kiaha giki, i na he mau umi o na kanaka i pau i ka make, aka aole loa pela, no ka mea aia kela naau aloha o ke koke Hawaii ua kini paa ia iloko o Waipa, aloha nui oe e Paka Waipa, ka puuwai waipahe loa ole. Nolaila e na makamaka Hawaii oiaio apau, e malama loa kakou i keia loio pale, a e lawelawe i ko kakou mau hana ponoi no ka pono o ka aina, ka ohana, na hoa'laha, a e waiho loa i kela mau hana hookalakupua e poino ai ka aina, a o kela a me keia kanaka Hawaii o kela a me keia apana a puni ka Paeaina, e hooni a hooulu kipi i ke aunpuni, ea, he kanaka ia i nele i ka uhane ole. A ke makemake nei au ia kakou lahu i keia mau mahele nui mkamahao a ke Akua i hoonoho mai ai iloko o ke kanaka, no ka maluhia a me ka pono e ko kakou aina aloha. E mau ke ea o ka aina i ka pono.

KUPA HAWAII

Maui. Kama, Aperila 25, 1895.

O kahi mokuahi kae Kahului i holo mai ai i Honolulu nei e kapili hou ai i kona kano poino, na pohopoho ia iho nei a paa, ua huli hoi aku nei ua wahi mokuahi la i ke Sabati i ke awa nona kona inoa e hooili ukana ai, a malaila aku e hoi loa ai i Kapalakiko.

Ka Hawaiian: Gzette,

He Nupepa Namu Elua Puka ana o ka Hebedoma, ma na

POALUA a me POALIMA

e hoopuka ia nei e ka Hui

HAWAIIAN GAZETTE COMPANY.

O ka Nupena Kuloko Alakai keia ma ka Olelo Beritania e hoolahaia nei maloko o ka Paeaina a hala loa aku i na Aina E a ke heluhelu ia nei e na mea a pau ma na oihana na Halekula a komo loa iloko o na ohana.

 

Ka Uku Pepa Lauhala

No ka Malama……….$50

No ka Makahiki Kuloko..5.00

No ka Makahiki Kuwaho..6.00

Hana: Helu 318.

Alanui Kalepa.

Pahu Leta O. Honolulu Oahu

2531-tf

 

Na Hua Kuni Inoa

Eia ka Hui Hawaiian Gazette Co., ke hana paka maoli nei i na Hua Kuni Inoa o kela a me keia ano, nui a liilii e like me ka iini a ka manao. O keia mau Hua Kuni Inoa, ua lawa ia no ke kahakaha ana ma ke kanana a pepa e ae e hoailona ai i ka Ino a kohu maluna o kekahi mea i makemake ia e kuni a kahapaha. He like ole na uku o na Papa Kuni Inoa, no ka mea aia no ke kau ia o ka uku a maopopo ke ano i ka Papa Inoa au i makemake ai, he nui a he liilii paha. Aka he oluolu ka uku a he waipahe na kuka ana. E kipa kino mai e nana i ike kumaka, a i ole ia e hoouna mai i na kauoha ma ke

Aole loa e maikai a oluolu ke ola ana o kekahi mea kino uhane ola ina he aalole kona akepaa a hiki ole ke lawelawe i kana mau hana me ka hololea. E hahai ana ka nalulu ame na nawaliwali e ae ma ka moali o ke ake ponalo. He mea oiaio kela i hooiaio ia ma na wahi o na poai oluolu akau iloko i ka hapaha keneturia, o na HUALE A AYERS, oia wale no ka LAAU HOOLA AKE maikai loa i ikeia. E hoola ana i ka leopaa, ka nalulu eha, na ma'i oloko o ka opu, a ma ke ana LAAU OHANA ahoe ona lua e like ai. O ka Ayers Sasaparilla, oia ka la Laau Hoomaemae Koko kilakila, e haawi ai i ka ikaika a me ka hooponopono ana ia loko o ke kino o ke o ka ili, e hoopau ana i na maluhilu- kanaka. E pepehi a ulupa ana i na PUHA, e hoola ana i na pohapoha hi o ke ola ana a e kipaku loa ai i na ano ma'i a pau. O ka poe ma'i no ka wali pono ole o ka, ha nawaliwali mau a ano ma'i e ae i ulu ae mai ke koko ino mai, he mea pono e inu i ka laau. SASAPARILA A AYERS. He laau e hooikaika ai i ka nawailwail, a e hoopuipui mai ai i ke kino. Ma ka inu ana i keia laau, e hoonoono ia ai ka ai ana, oluolu ka moe ana a maikai ke ola ana. O ka Ayers Cherry Pectoral laau, ahoe lua ma ka hoola awiwi ana i na KUNU, ANU a me na PUU EHA. E hoola ia na KUNU KALEA a me na ma'i pili i ke ake me ka hikiwawae loa.

            O na Huaale a Ayers, na Sasaparila  ame ka Ayers Cherry Pectoral, aia kahi e loaa ai ma ka Hale-kuai i ka Hollister Drug Co. Lt. Na Apana ma ka Paoaina Hawaii. 2014

KAKELA ME KUKE Ka Halekuai Nui o na WalWal LIKE OLE NA MEA HANA KAMANA AIPAU

Na lako pili hoa kukulu hale, Na kepa, Na lei ilio, Na kaulahao ilio, Na Pahi, Na Upa, Na kope hulu, Na Pulupulu, PALAU LIO Na mea mahiai, Na au ho, Na au koi, Na kua bipi, Na lei bipi, Na kaulahao bipi, Na uwea pa, Na kaa palala, Na mea piala, Na ipuhao. Makau me Aho Lawaia Na liiwai Na kaula, Na hulu pena, Na pulumi, Na pena, me ka aila, Na kopa, Na aila nahi, Na pakeke, Na pakekehao, Na kapu hao, Na pauda, Na kukaepele, Na uwiki, a me Na ipukukui.

Mikini Humuhumu Kaulana  Wilcox, & Gibba Hookahi Lopi. ka Remington, Elua Lopi A me na ukana he nui loa o kela ano a me keia ano.

Kakela me Kuke