Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 20, 18 May 1895 — Page 4
| This text was transcribed by: | Karen Mah-hing |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA
NUPEPA KUOKOA
Ko Hawaii Paeaina i Huiia
@ ka Makahiki . . . $2.00
Na Eono Mahina . . . $1.00
Kuike ka Rula.
HOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE.CO.
GEO. H. PARIS, Luna Nui.
J.U. KAWAINUI, Lunda Hooponopono
@@ Honolulu, Oahu, Lakou a pau.
POAONO, MEI 18, 1895
KULA SABATI.
HAAWINA IX..—IUNE 2.
K@ Iesu alakou ana. Mareko 16:1-8.
A HALA ae la ka Sabati, ua kuai o Maria ka Magedala, a me Maria ka makuahine o Iakobo, a me Salome, i na mea ala, a hele mai la lakou e ialoa iaia.
2 A i ke kakahiaka nui o ka la mua o ka bebedoma i ka puka ana a ka la, hele aku la lakou i ka halekupapau.
3 Kamailio iho la lakou ia lakou iho @o. Nowai la e olokaa ae i ka pohaku no kakou mai ka puka ne o ka halekupapau
4 Nana aku la lakou, ike aku la ua olokaa e ia ku ka pohaku; no ka mea, he pohaku nui loa ia.
5 I ko lakou komo ana iloko o ka halekupapapan, ike aku la lakou i kekahi kanaka opiopio, e noho ana ma ka aoao akau, na aahuia i ke kapa loihi keokeo; a makau iho la lakou.
6 Olelo mai la oia ia lakou. Mai makau oukou: ke imi nei oukou ia Ieau no Nazareta, i ka mea i kaulia ma ke kea: ua ala mai ia, aole oia maanei; e nana oukou i kahi a lakou i waiho ai iaia.
7 E hele hoi oukou e hai aku i kana poe haumana a me Petero, e hele aku ana ia mamua o onkou i Galilaia; malaila oukou e ike aku ai iaia, e like me kana i olelo mai ai ia oukou.
8 Hele aku la lakou iwaho, a holo mai ka halekupapau aku; a haalulu lakou me ka weliweli; aole nae lakou i hai i kekahi, no ka mea, ua makau lakou.
PAUKU GULA. Luka 24:34. Ua ala hou ka Haku.
MANAO NUI. E pono ke hoolana i ka manao e loaa ana ia kakou ke ano like me Iesu i ala hou mai ka make mai.
OLELO HOAKAKA. Ua kaulia o Iesu ma ka laau kea ma ke kakahiaka Poalima. Ua make koke oia, a ua kanuia no hoi oia ma ke ahiahi Poalima, mamua o ka napoo ana o ka la. Ua hoonoho o Pilato i mau koa e kiai i ka hale kupapau no na po elua, a me ka la Sabati Iudaio mawaena o laua. Ma ke kakahiaka nui o ka la mua o ka hebedoma Iudaio, ua ala hou mai, mamuli o kona olelo mua. E heluhelu no hoi i na moolelo ano like, Mat. 28:1-8: Luka 24:1-9; Ioane 20:1-2
1 HALA, --a napoo ka la, oia ka makamua o ka la hou, mamuli o ka helu ana o ka lahui
Iudaio. MARIA,--ma ka heluhelu pu ana i Mat. 27:56; Mareko 15:40; Ioane 19:25, ua moakaka o keia wahine he kaikaina no ka makuahine o Iesu. SALOME, --oia ka makuahine o Ioane a me Iakoba. 2. MUA,--oia no ke Sabati Karistiano. 3. KAMAILIO;--ma ko lakou kaahele pu ana. OLOKAA, --he hana paakiki keia, no ka nui o ka pohaku, i hanaia ka pukakomo. Aole manao lakou i ka pilikia o na koa kiai. 4. IKE,--aole nae i ike ia ka anela i knoa wa hana. 5. KOMO,--aole nae o Maria ka Magedala; ua holo koke oia i ke kulanakauhale e hai lea ‘aku i keia mea hou ia Ioane laua me Petero. KANAKA,--he anela keia ma ke kino kanaka, Mat.28:1-5. MAKAU, --pihoihoi, ka olelo pololei, makahehi paha. 6. ALA,--he hana kupaianaha, aole hiki ia lakou he hoomaopopo. He mea e hauoli mau ai ka poe imi pono. Ua hauoli anei oe no ko Iesu ala hou ana? 7. PETERO,--i olelo ia kona inoa, no knoa hewa ano nui ma ka hoole ana i kona Haku e ola’i. OLELO, --aole he mea hiki wale keia, Mareke 15:28; Mat.26:32. S. HOLO,--eleu loa no ka hai lea ana ku i ka lono maikai. Pela no ka poe manaoio a pau loa, eleu lakou ma ka hoolaha ana i ka Euanelio.
1 NA WAHINE MA KA HALEKUPAPAU. 1-4. Owai ka poe i hele aku i ke Iesu halekupapau i ke kakahika @i? I ke kakahiaka hea? No @ la? Heaha ke kumu no k@ lakou manao e ialoa i ke kino kupapau? Heaha ko lakou pilikia ma ka @ ana i ka hana mua e pono ai ke hana? Heaha ka hana i hana mua ia no lakou? Owai ka mea nana i hoohole ai i keia hana? Ua hanaia anei keia hana i mea e puka ai o Iesu; a i ole paha e komo ai na haumana? I ka hora hea ua pau ke Sabati Iudaio? Ehia mau la i moe ai ko Iesu kino kupapau ma ka halekupapau? Owai ka mea nana i kanu ai? Heahe ke ano o na halekupapau ma na aina hikina? Owai ka poe nana i hoomaka ai e ialoa ai i ko Iesu kino, Ioane 19:39; Mareko 15:47? Owai ka mea nana i ike mua ai i ka hale i hamama ai, Ioane20:1? Heaha ka manao mua o ko Iesu mau haumana, Luka 24:19-21? Owai ka poe i keia wa e holo ana i ka lua olohaka, aole i ka Hoola e ola ai? Hiki anei ia oe ke ike me ka nana ole ana? Ua hoopau anei ke Akua i mau pilikia imua ou mamua o kou halawai ana me ua mau pilikia la? E pono anei ke hopohopo mau e pili ana i ka pilikia?
II KA ANELA MA KA HALEKUPAPAU, 5. Ehia mau malihini ma ka halekupapau, Luka 24;42. Owai ka mea maloko o ka halekupapau, Mat. 28:2-5? Heaha ke ano o kona mau aahu? Heaha ko lakou manao ma ka ikemaka ana i keia anela? Heaha ke ano ike o na anela i olelo ia ma na Palapala Hemolele? Heaha ke ano maikai i hoailona ia e na aahu keokeo, Hoikeana 3:45? Ua halawai anei oe me kekahi anela e hoolana ana i kou manao e imi loa ai i ka pono? Ua hoomama anei ke Akua i kou mau hana ma ka hooholo ana i na manao maikai? E pono anei i ka poe haipule ke ike maka mau ia Iesu ma ke kino, a i ole paha e noonoo mau iaia i hele aku i ka pomaikai lani?
III. KA HAILONO MAI KA HALEKUPAPAU, 6-8. Heaha ka olelo o ka anela i na wahine? Ua hoouna aku oia ia lakou ma ka oihana elele ia wai? No keaha la ua oleloia ko Petero inoa? I ka wa hea ua olelo mua o Iesu e halawai hou ai oia me kona mau haumana? Heaha ka hana a na wahine i hana’i? Heaha ke ano o na manao o na wahine ma ka lohe ana i ka olelo o ka anela? Heaha ka manao o na lunaolelo ma ka lohe ana i ka olelo hoike o na wahine? Pehea e pili pu ana ko kakou manaolana e ala hou ai makou a me keia olelo hoike o ko Iesu ala hou ana? Heaha kekahi mau mea e ae no keia mea kupaianaha e hooiaio ai?
MANAO PILI. 1. ua hoole anei oe i ko Iesu ala hou ana? 2. Ua lana anei kou manao e ala hou ana oe i ka pomaikai lani? 3. Ua ala hou anei oe mai ka make mai o ka hewa? 4. Ua hauoli anei oe ma ke kamailio ana me kou mau makamaka e pili ana ia Iesu i ala hou ai? 5. Heaha kou manaolana e pili ana i na makamaka i hala aku ai?
NA LETA.
[Aole o makou makemake e lawe ke ko koi o na hala no na manao i hoopuka ia ma ulu o keia poo manao o ko makou poe me kakau]
Moolelo@o ka Aha Ekalesia o ka Mokupuni o Kauai.
Halawai ka Aha Ekalesia o ka Mokupuni o Kauai ma Waioli ma ka hora 10 kakahiaka o Aperila 10 a me 11 o 1895.
La Hana 1.
Hoomaka ia na hana o ka aha , ka lunahoomalu mau ma ka noho, himeni a me ka pule a W.B. Kapu.
Hoomaopopo ia na lala i hiki mai, oia keia: Waimea, G.L. Kopa; elele, David Kua; Hanapepe, J.B. Kahaleole; Koloa, kahu L.M. Mitchell, elele Josehp Hoopiiwale; Lihue, komite J.B. Hanaike, elele Sol. Kealoha; Kapaa, komite S.K. Oili, elele J. Opio; Koolau, kahu S. K. Oili, elele J. Koani; Waioli, kahu W.B. Kapu, elele Kaiewe; na lala mau, O.P, Emeson, J. Kanoho a me J.M. Kealoha.
Kohoia o L.M. Mitchell i lunahoomalu. Koho ka lunahoomalu i na komite. Komite Imi Kumuhana, Emeson, Kealoha a me kapu; Komite Imi Haawina, Kahaleole, Maiewe a me Hoopliwale; Komite o na Palapala, Kanoho, Kua a me Sol. Kealoha; Komite Hoalohaloha Kealoha, Oili a me Kahaleole.
Ma ke noi a Kanoho, e lilo na lala o ka Ahahui Kula Sabati a me na lala o ka Ahahui Opiopio i mau hoa kukakuka, hooholoia.
Hoike a ke komite imi kumuhana. 1 Hapalua hora haipule, 2 Hoike kihapai a me hoike komite. 3 Palapala hoopii 4 Olelo Hoalohaloha. 5 Koho ana i na elele nui ma Honolulu. 6 Helulelu Haawina 7 Oihana kuloko (a) Ekale@ia kahu ole (e) Hooponopono ekalesia. (i) OIa kahu. (0) Kula hanai. (u) Keiki a ku aha. (h) Luakini, hale halawai a me hale kahu. (k) Na mea hoeueu i na kahunapule. 8. Oihana kuwaho. 9 Na mea kinai i ka Pono, sake, awa a pela aku. 10 Kahi a me ka manawa e noho hou ai kela aha. Aponola ka hoike
Kumuhana 2, hoike kihapai; na Kapu i kana hoike i kokua ia e ka elelele, noi mai o Emeson e waiho i keia hoike a hiki mai ke kumuhana kinai i ka pono. Hooholola.
Na Mitchell i kana hoike i kokua ia mai e ka elele. Na Oil@@ ka hoike kihapai o Koolau a me Kapaa i kokua ia mai e na elele. Na Hanaike, Kahaleole a me Kopa i ka lakou hoike kihapai i kokua ia mai e na elele.
Hoike a ke komite hooponopono ekalesia o Waimea, Kapu, Kanoho a me Mitchell. Aponoia ka hoike a ke komite.
Noi mai Meheula e hoopanee keia al@a a noho hou mai i ka hora 1.
Hooholioia.
Hoopaneeia me ka pule a J.B. Hanaike.
Hoomaka hou na hana o ka aha e like me ia i hoopanee ia, himehi a me ka pule O.P. Emeson.
Kumuhana 3, na palapala hoopii, aole. Kumuhana 4, hoalohalo; hoopanee ia a makaukau. Kumuhana 5, koho ana i an elele no ka aha ma Honolulu, ela na elele, D. Kua mai Waimea a hiki i Koloa, o J. Hoopiiwale kona hope, mai Lihue a hiki i Kapaa, o J. Opio, ka elele kona hope, oia o S. Kealoha; mai Koolau a hiki i Waioli o J. Koani, ka elele Kaiewe kona hope.
Noi mai o Oili e noonoo ia ka uku o na elele, hooholoia. Ma ke noi a Kanoho, i umikumamalima dala pakahi a na elele. Hooholoia.
Kumuhana 6, heluhelu haawina, na Puuki, Kapu, Keaoloha, Mitchell, Kahaleole a me Kopa i ka lakou mau haawina heluhelu. Noi mai o Meheula i ka haawina heluhelu a Puuki e hoolaha ia ma ka nupepa Kuokoa, a na ke kakauolelo e hoouna ia keena, hooholoia. Noi mai o Oili i ka haawina heluhelu a Mitchell e hoolaha ia ma ka nupepa Kuokoa. Hooholoia.
Kumuhana 7, oihana kuloko, (a) ekalesia kahu ole, ua hooholoia e hoomau ia aku o S.K. Oili no Kapaa, a o J. B. Hanaike no Lihue i mau komite. (e) Hooponopono ekalesia, ua hoohooia o Hanaike, Oili a me Mitchell i mau komite e hui aku ai me na ekalesia o Kapaa a me Waimea.
Noi mai o Meheula e hoopanee keia aha a noho hou mai i ka la apopo hora 9 kakahiaka, hooholoia. Hoopanee ia me ka pule a Puuki.
La Hana 2.
Hoomaka ia na hana me ka malama ana i ka hapalua hora haipule, himeni a me ka pule a Oili. Kahea inoa ia na lala o ka aha, heluhelu ia ka moolelo a aponoia.
Hoike a ke komite o na palapala, aponoia.
Hoike a ke homite imi haawina, wehewehe ia Roma 9:13, na J.M. Kealoha; Roma 9:18, na G.L. Kopa; Roma 11:18, na J. B. Hanaike; Ieremia 2:21, J. Kanoho; ka mihi ana i Iehova, heaha ia Kinohi 6:8 na R. Puuki. Pehea i kuikahi ai ka Makua ke Keiki a me ka Uhane Hemolele ? S.K. Oili. Ko ke kanaka hakaka ana me ke Akua, heaha la ia? Ioba 33:13, L.M. Mitchell. No ke aha la i hoohalike ia ai o Isareala me he kumuwaina la? Hosea 10:1, na W.B. Kapu. Heaha la ke ki i olelo ia ma Mataio 16:19, na J.B. Kahaleole.
Noi mai o Emeson e hapai i ka noonoo ana i ka mahele (k), hana hoeueu, ua hooholoia. Nana no, he olelo hooholo, e noi aku keia aha i ka Papa hawaii, e hoouna i kekahi o na makua, ia Kulika paha, ia Bihopa paha a i oleia i kekahi o na kumu o ke Kula Kahunapule e holo mai no elua manawa iloko o ka makahiki, oia hoi, ma no malama o Iulai a me Ianurari, no ke kukulu ana i halawai haipule a me ka huli baibala ana no na kahunapule o keia mokupuni, e kukulu ia ka halawai ma Lihue, a i oleia ma Koloa, hooholoia. Na ke kakauolelo me ka lunahoomalu e kakau leta i ka Papa Hawaii no keia olelo hooholo. Hooholoia.
Hapaaia ka mahele (i), hanai kahu, ua waiho ia ma kalima o ke komite. Ua hooholo keia aha, e noi aku i ka Papa Hawaii e uku mai ia J. M. Kealoha ina dala he ($50) kanalima, a na ke kakauolelo e kakau leta aku i ka Papa Hawaii no keia olelo hooholo. Hooholoia.
Hoike a ke komite hoalohaloha, aponoia.
Mahele (o), kulu hanai, na Hanaike ke komite i hoike mai i ke kulana maikai o ke Kula o Malumalu.
Lawe mai o Emesona he olelo hooholo, hooholoia. Eia me kakou he kula hanai maikai, kahi e alakai ia nei o na opio ma ka naauao, ma ka ike hana lima a me ka hoopono, aka, e@a pu kekahi hapa o ko kakou mau opio e noho wale nei no me ke kula ole ia a me ka hoomalu ole ia. Nolaila ke paipai nei keia aha i na makua o keia mokupuni e hoouna i ka lakou mau keiki i ke kula hanai o Malumalu, ke apono loa nei makou i keia kula me ka makemake e ao ia na pokii o ia kula ma na olelo elua, Enelani a me Hawaii, a ma ko makou manao, pono i na opio e hooikaika ma ka imi ana i na dala uku no ke komo ana keia kula, Aponoia ka elelo hooholo. (u) Na keiki a ka aha, aole. (h), Luakini, Hale Halawai, Hale no ke Kahu; waiho ia ma ka lima o ke komite.
Kumuhana 8. Oihana Kuwaho. No O.P. Emesona i hoike mai i ka mea pili i ka hana ma na aina Kilipaki.
Kumuhana 9. Na mea kinai i ka Pono.
Lawe mai o O.P. Emesona he olelo hooholo: Hooholoia. No ka nuia o ka ilihune, ka haunaele, ke keakea ia o na hana maikai a imi pono a me ka noho ola iwaena o ko kakou mana; Nolaila ma ko makou imi ana i na kumu o keia pilikia, ua maopopo ua lanakila na hana ona, piliwaiwai, ua hoowalewaleia ko kakou mau makamaka, ua koma aui lakou iloko o keia mau hana hewa pegana. Nolaila, e hooholoia, e koho ia i komite na lakou e imi i na mea e pau ai keia hana, a e hoike mai imua o keia aha i ke kau o Okatoba, a na na kahu e kokua i keia komite ma ka hoike ana aku i ka mea a lakou i ike ai me ka hai aku i na oleloao ma na awai a ma na kauhale o na kihapai. Hooholo ia ka olelo hooholo.
Eia na komite o keia olelo hooholo: S.K. Oili, J. Kanaho, L.M. Mitchell.
Lawe mai o S.K. Oili he olelo hooholo: Hooholoia. E noi aku keia aha i ka oluolu o ka Aha Kiekie o ke Aupuni Repubalika e hoopau ae i na luna aupuni e haihai ana i na kanawai o ka aina, a e waihola ma ka lima o ke komite oia o O.P. Emesona, a e hoouna aku ke kakauolelo a keia aha i ka olelo hooholo i ka Lunakanawai Kiekie. Hooholo ia ka olelo hooholo.
Lawe mai o. O.P. Emesona he olelo hooholo; Hooholoia. Ke hawai aku nei na hoa o keia aha i ko lakou lokomaikai a mahalo piha i ke Kahu a me na hoa o ka Ekalesia o Wa@oli. no ko lakou hookipa ana me ka manaopaa.
Kumuhana 10. Kahi a me ka manawa e noho ai keia aha. Hoike mai o O.P. Emesona, aia a hoopanee ia keia aha, alaila e noho hou keia hui ma Anahola, Okatoba, Poakolu elua, A.D. 1865; hooholoia.
Noi mai o Kahaleole e hookomo ia ma ka nupepea Kuokoa, hooholoia. Hoopanee ia keia aha me ka olelo paipai a ka lunahoomalu. Himeni me ka pule a Rev. W.B. Kapu.
G.L. KOPA,
Kakauolelo.
Ua hala me ka Walohia o Mrs. Esther Hulu.
E. Mr. L.H. o ka nupepa KUOKUA e: Aloha oe. He wahi puolo waimaka ka’u a ke aloha e panee aku nei i mua ou. a nau ia e uwai iho ma na lumi liilii o kou kakela au moana, ke KUOKOA, i ike mai ai na kini, na makamaka a me kona mau hoa inea o ka noho ana o ka imi naauao, i na eia lakou apau ke ola nei, oia keia
Ua make ma Lihue Kauai o Mrs. Esther Hulu, i ka hora 7 ahiahi o ka la 14 o Maraki nei, ua hanau ia ola i ka la 27 o Iune makahiki 1868 ma Lihue nei, na Daniela Hulu me Kaluo ku (w). A ua hoonaauao mua ia oia ma ke kula olelo Beritania ma Lihue nei iloko o kona mau la opio, a i ka piha ana iaia o ka 11 makahiki, ua hoouna ia oia e Mrs. Mother Rice, a komo i ke Kula Hanai kaikamahine o Waialua, makahiki 1879, o Mrs. Mary Green ke kumu, he hookahi makahiki me hapa oia i noho ai i Waialua, a i ka malama o Augate o ka makahiki 1881, ua kii aku knoa mau makua iaia i Waialua, a ua lawe mai a hookomo ia ma Kawaiahao Seminary, he elua makahiki me hapa ona i hoonaauao la ma keia kula kaikamahine o Kawaiahao, a i ka malama o Iulai makahiki 1884, ua hoi mai oia a noho me kona mau makua ma Lihue nui.
A i ka la 17 o Novemeber makahiki 1884, ua mare ia o Esther Hulu me Master Manuel Adolph na ka Rev. J.B. Hanaike laua i mare, a ua piha ia laua he 10 makahiki 3 mahina me 25 la o ka laua noho oluolu ana iloko o ka berita maemae o ka mare, aole huhu, aole ku’e, aole enemi mawaena olaua iho iloko o ko laua ano kulana opiopio loa, ua hiki iaia ke malama i kana kane me ka maiau a maemae o ka noho ana, a ua hoohua mai oia i keia ao he umi ka nui o ka laua mau keiki, e averika ana ma ka hookahi keiki o ka makahiki hookahi, he ekolu i make a he ehiku e ola nei, elua kaikamahine a elima keikikane, o ke keiki hope loa, oia ke keiki i hanau iho nei i ka la 8 o keia mahina o Maraki nei, a eia ke keiki ke ola maikai nei, a o ka makuahine hoi,
Ua hao a ka mikioi i ke kai o Lehua
Pu ae’a na hoa makani mai lalo-e
I hoonalonalo i ke aloha a pee maloko,
Ha-ina e ka waimaka a ua hanini
I ikea aku no i ka uwe ana iho
Aloha no-e.
A waiho iho la i ke kane e ulu hookahi i na keiki a laua iloko o ka paumako a me ka luuluu, ehiku la wale no o ke kaa ma’i ana a naue kololani aku la oia aohe lua, luuluu wale-e, a he 26 ka nui kona mau makahiki o ke ola ana ma keia ao me 8 malama 15 la 6 hora a hala aku la oia. Aloha-no-e.
J.K. ILIHIA.
Lihue Kauai, Maraki 15, 1895.
Hoalohaloha no Miss M. Rose Lono.
Mamuli o na lono i hiki mai i o makou nei, ua oluolu i ka Makua Mana Loa ka lawe ana aku i ka uhane o Miss M. Rose Lono mai keia ola ana. Ma Honolulu Ohau, Iulai 5 1895, hora 10:30 p.m. a waiho iho la i ka ukana luuluu a ke aloha maluna o na makua a me ka ohana ma keia aoao. Ua hanau ia oia ma Maiana nei Kilibati i ka la 14 o Maraki 1878, na Rev..W N. Lono me Mrs. Julia Lono.
O makou pu no me ia i holoholo pu iho nei maluna o na one olino o Maiana nei, a o makou pu no me ia ma ke Kula Hanai a W.N. Lono, a hiki i kona hele loa ana aku ma kona ala imi naauao ma kela aina mamao o Kusaie, a malaila haku iho oia i wahi himeni e pili ana no ka naauao a makou e poino ole nei, eia iho kekahi pauku.
1. He pua nani maluna o Rake
Oia ka naauao, a’u e anoi nui nei,
Oi aku kona kumu, i ke gula me ke komo daimana,
Rose me Bure, no olua ia lei
He aala onaona hiehei ke lei mai,
Maikai maoli, anoi au e loaa.
Ma ka makahiki 1892 ua holo aku oia no Honolulu a komo i ke Kula Hanai kaikamahine o Kawaiahao, a hiki i kona haalele ana mai la i keia ola ana. He kaikamahine oluolu akahai a me ka lokomaikai, a ua manaolana uui ia e ko Maiana poe mamuli o kona pulama nui i na keiki Kilibati, e loaa ana he makuahine maikai loa no ka hanauna hou o kona aina hanau, ka lahui hoi a kona mau makua i aloha nui ai, aka aole nae pela ko ka h@ku manao.
Nolaila, mao ko makou komite ala, ke waiho aku nei makou i ka makou olelo hooholo i mua o ke akea.
1—Hooholoia, ke koma pu aku nei makou me olua e na makua o ko makou hoa’loha oiaio, e mahelehele pu i na ehaeha, na kaumaha luuluu, na waimaka e kanikau pu me olua no ka olua lei Rose i hala e aku.
2—Ke kalokalo aenei makou i ke Kahikolu mana loa e hoomaha mai ia olua mai keia au mea apau, a e hoolana i ko kakou manao, aia ka olua lei Rose mao ma ka poli o kona Haku aloha, me ka lei mae ole o ke ola mau ola ma kona poo.
REV. D. PUNUA
D. MAHOE Na komite.
D. Kirata,
Ma@ana, Milibati I. Nov. 1. 1894.
Haalele i ka lai o Honolulu, no na Waieha, no ka Ahahui Lunakahiko o na Mokupuni o Maui.
Hora 10 o ka po o ka la 30 o Aperila, kau aku la au me ka’u Eva maluna o ka Malulani, he mau minute pokole ma ka oneki, hoolauna ia aku la maua o kapena Simetona i ka moi wahine-kanemake Kapiolani, hui pu iho la me ke aloha pumehana me na hoomanao walohia e mapunapuna mai ana mai kona waha mai no kana moi kane aloha Kalani Kalakaua i hala. A hui pu iho la makou me ia hoomanao ana, a me na kuka pu ana no ka moolelo o ke auhulihia ana o ke aupuni moi o Hawaii aloha, a pela i hoomanao hookaau papaleo ai a hiki i ka leko ana o ka heleuma no ke awa o Maalaea Bay, ia wa lululima pumehana hou me ka moiwahine, a kau ma ka waapa no uka o ka aina, kau ma ke kaa a hiki aku la no ka home ma ka hora 3 wanaao.
Mei 1 hora 10 akoakoa aela na lala o ka Ahahui Lunakahiko, Kula Sabati, Ahahui Opiopio, a ia wa i hoomaka ai na hana, me ka maluhia o ke anaina ma na kuka ana no na mea e holo ai na hana pono ma na Ekalesia. He ku i ka hanohano ka noho ana o na lala o na Ahahui, ma ka hoomaemae i na aahu, a he like me na keonimana o ka hale ahaolelo kau kanawai, a pela 1 hoomau ia ai na halawai a hiki ma ka Poaono la 4 o Mei. Hookuuia na hana, a he mea maikai ke haawi ae au i ka mahalo i na hoahanau o ka ekalesia o Wailuku no ka malama ana i na papaaina oluolu i na puaa momona, na moa momona, na kawakawa nunui, na poi pahee ono, na ipuhaole ono, na ola kope ono, na opae mahikihiki o kuahiwi, na opihi a pela aku a hiki wale i ka pau ana o na hana.
Na luna aupuni iloko o keia ahahui lunakahiko o Maui, ka mea hanohano lunakanawai Kaapuni o Mauni J.W. Kalua, E. Helekunihi lunakanawai apana o Wailuku, P. N. Kahokuoluna lunakanawai apana o Makawao, a me ka lunakanawai apana o Lahaina, ma ka manao o ka mea kakau, he hana maikai ke kakeo pu ana o na luna aupuni i na hana pono, a me he la o ka iini no ia o keia mau luna aupuni ma ia mea, hoomau ia. Kumuhana ano nui i noonoo ia e ka ahahui lunakahiko, a hooholoia ma kekahi olelo hooholo. E hoi aku na Kahu ekalesia ma ko lakou mau apana a e huli a kaahele a e imi a kakau i na inoa o ka poe a pau e noho ana ma ke ano kue i ke kanawai, oia hoi ka poe noho a kane a wahine me ka ole. Oiai e noonoo ia ana keia kumuhana ua puka ae kahi mau huaolelo mai na hoa ae, aole he manao nui ia o keia ano hewa e na luna aupuni, oiai he mau ilipuakea kekahi ua nunui na keiki, a ua puka ae ka olelo a kekahi hope makai nui o kekahi apana, aia no a hookiki mai kekahi kane i na o kana wahine ke kapaepae malolo ana, a i ole o kekahi wahine, i na o kana kane ke holo ana i ka noho mauu, a ua hooholoia e ninau aku keia aha i ka manao o ka loio Kunhina.
Ke kulana ekalesia o na Waieha, ua ano emi mai ka ikaika o kahi mau ekalesia, e like me Waihee a me Waikapu, aka o ka ekalesia o Wailuku, ua pii mau no ka ikaika ma na hana, a o kekahi poe opiopio no hoi oia ekalesia, ua emi hope mai lakou a ua nalo mai ka ike ana a ko’u maka, mamuli no o keia ninau aupuni iwaena oia poe, hookahi mea i ku ae me kona manao olalau a olelo iho, aole he oiaio o ka Baipala, aole ia he olelo na ke Akua. O ke kumu no ka puka ana o keia olelo, aole no i liu ka paakai o ka pono iloko ona, aka o kona alii wahine aia no ke hoomau la no ma ka hana pono a kana kane e olelo hoino nei aka malia paha o ka palena ia i loaa iaia.
Ke kulana o ka noho ana o na kanaka hana o na Waieha, ekolu mau hale wiliko ma na Waieha i na makahiki lehulehu i kaa hope ae, aka ano i keia la, ua lilo mai la ka wiliko o Waihee a me Waikapu i ka hui mahiko o Wailuku, a mamuli o keia loli ana nui ua hoonele maoli ia na kanaka i maa i ka lawelawe ana ma ia mau wiliko a e loaa ai kahi uku kupono no lakou, a i mea e pale ae ai i keia noho hune ana, e pono no e paeli iho i na loi kalo, a e hoihoi ia mai ka hune dala, i na la aui hope ae, oiai ke hoi mai nei ka wi wahi a kahi poe kamaainai bai mai ia’u, a o ka loi kalo i kuai ia no ka $100 ua kuai ia i ka la 4 aku la o Mei he $360 ka waiwaiio, keia e pale aku ai i ka pilikia.
Ke ala hele popilikia, ma ka po o ko makou kaa e holo nei, ua hiki aku la makou ma kekahi wahi o ke alanui ua kahe ia e ka wai o na la i aui aku, a ua poopoo ino loa, a i na paha he po mahina ole, alaila o ko makou luakupapau ia, aole e hiki ke emi hope, aole no hoi e hike ke hele imua no ka haiki, a he kuhoho makae pali e haule ai i kahawai, aole nao ai i ka papaa. Ua lele makou ilalo, wehewehe na lio, o kahi Ah Sam ke kalaiwa kaa me ka’u Eva, me ka hana nui e hapai ai i na huila, huku kuhi i ke kolo a hiki ole, ia wa hoouna ia o Ah Sam e hele i kamaaina o ko makou hale e hele mai e kokua, aole he kanaka kupono hookahi, ua makapo loa, elua elemakule ua aneane 80 makahiki a oi, hookahi wahine, a hoi nele mai o Sam aohe he kokua.
Pane aku au i ko’u mama, e aho o maua me Ah Sam ke hele aku e hoi mai oe e paa i na lio, o maua ke hoomanawanui ae i keia pilikia, ia manawa haalele ka noonoo no kahi aahu, me ka hana nui e aneane ana hookahi hora me ka hapa, hala aku la na alualu hohonu a palekana makou. Halawai me kahi hoa o ka papa alanui ma ka home o ka J.W. Kalua, ninau i ka mea hanohano owai na hoa o ka papa alanui? Eia no la, me ka eleu ka papa alanui i hui ai a noonoo no keia pilikia, a ma kakaiaka o ka la 3 o Mei, aia kahi mau paahao e hana ana ma ua alanui poino nei, me ka luna paahao j. Kanakamaikai.
Ekolu la ka hana ana e pau ana ma ka la 6 o Mei nei hora 1 auina la, ua lilo keia alanui i alanui maikai i ike ole ia i na manawa i hala, a ke haawi ae nei au i ko’u mahalo i ka papa alanui o na Waieha no ka eleu i ka hoouna awiwi ana e hana i kela ino, a maluna o J. Kanakamaikai ko’u hoomaikai nui no kana hana kanakamakua, oiai he opiopio ke kino, aka o ka manao hana, ua oi aku ia mamua o ko makou wahi luna Pukiki. Mei 7 hora 1 haalele ia na Waieha no ka Lai Ulu, hora 3 me hapa kau ma ka Malulani, hui me ke Kapena Waipahe oia kaupu ae ale o ka moana, kamailio no na mea hou o ka makou ahahui a hiki i ke awa lai o Keawaiki. Aloha na Waieha, aloha ka Malulani a me kona Kapena akahi.
Lunakahiko,
Mei 9, 1895.
@oolaha @umau.
Aole loa e maikai a oluolu ke ola ana o kekahi mea kino uhane oia ina he aalole kona akepaa a hiki ole ke lawelawe i kana mau hana me ka hololea. E hahai ana ka nalulu a me na nawaliwali e ae ma ka moali o ke ake ponalo. He mea oiaio keia i hooilaio ia ma na wahi o na poai oluolu akau iloko o ka hapaha keneturia, o na
HUALE A AYERS,
oia wale no ka LAAU HOOLA AKE maikai loa i ikeia. E hoola ana i ka lepopaa, ka nalulu eha, na ma’i oloko o ka opu, a ma ke ano LAAU OHANA aohe ona lua e like ai.
O ka Ayers Sasaparila, oia ka Laau Hoomaemae Koko kilakila, e haawi ai i ka ikaika a me ka hooponopono ana ia loko o e kino o ke o ka ili, e hoopau ana i na maluhilukanaka. Epepehi a ulupa ana i na PUHA, e hoola ana i na pohapoha hi o ke ola ana a e kipaku loa ai i na ane ma’i a pau. O ka poe ma’i no ka wali pono ole o ka @, ka nawaliwali mau a ano ma’i e ae i ulu ae mai ke koko ino mai, he mea pono e inu i ka laau.
SASAPARILA A AYERS.
He laau e hooikaika ai i ka nawaliwali a e hoopuipui mai ai i ke kino. Ma ka inu ana i keia laau, e hoonoono ia ai ka ai ana, oluolu ka moe ana a maikai ke ola ana.
O ka Ayers Cherry Pectoral
laau, aohe lua ma ka hoolu awiwi ana i na KUNU, ANU a me na PUU EHA. E hoola ia na KUNU KALEA a me na ma’i pili i ke ake me ka hikiwawe loa.
O na Huaale a Ayers, na Sasaparila a me ka Ayers Cherry Pectoral aia kahi e loaa ai ma ka Halekuai o ka
Hollister Drug Co. Lt.
Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.
2514
KAKELA
ME
KUKE
--
Ka Halekuai Nui
o na
Walwal LIKE OLE
--
NA MEA
HANA KAMANA A@PAU
Na lako pili hao kukulu hale,
Na kepa,
Na lei ilio,
Na kaulahao ilio,
Na Pahi,
Na Upa,
Na kope hulu,
Na Pulupuia
PALAU LIO
Na mea mahini
Na au ho,
Na au koi,
Na kua bipi,
Na lei bipi,
Na kaulahao bipi,
Na uwea pa,
Na kaa palala.
Na mea piula,
Na ipuhao
Makau me Aho Lawaia
Na Iliwai
Na kaula,
Na hulu pena,
Na puiumi,
Na pena, me ka ailia.
Na kopa,
Na aila mahu
Na pakeke
Na pakeke hao,
Na kapu hao,
Na pauda,
Na kukaepele,
Na uwiki, a me
Na ipukukui.
Mikini Humuhumu Kaulana
Wilcox, & Gibbs Hookahi Lopi.
ka Remington, Elua Lopi.
A me na ukana he nui, o kela ano a me keia ano.
Kakela me Kuke
239C-q