Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 20, 18 May 1895 — HE MOOLELO WALOHIA NO NA UI Makua Ole Elua. LA FOSA, Ka Makona, A ME Pia Fosa, KA MEA I PIHA I KE ALOHA. DE WODISE, Ka Naita Puuwai Piha Hamama a me ka Olu Waipahe. [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO NA UI Makua Ole Elua.

LA FOSA, Ka Makona,

A ME Pia Fosa, KA MEA I PIHA I KE ALOHA.

DE WODISE, Ka Naita Puuwai Piha Hamama a me ka Olu Waipahe.

MOKUNA X. KE KUIIINA O NA MAKĀI ««Ua lawe ia aku oia—na ka lioa paio o ka Makuiaa, wahi a ka pane me ka leo uu a na ia mea i hooulu ae i na manao hoohuoi iioko o ke kauna, a nhiWO ipai la oia wae ka hikiwawe, me ka nana pono ana aku i ke kakauolelo me ka manao hopohopo. "Owai ka inoa o ke kanaka i kue aku ika Makuisa. Owai ia?" "Ola no ka Nalta Mauri de Wodise," wahl aka pane a ke kakmiolelo me ka piha makau.

"O ke keiki a ka hoahanau o kuu wahine? O kuu keiki hoi?" i pano aku ai ke Hauna iioko o ke pahaohao nui a holo ae ia ke anu maeele maiuna ona i kona manawa i iohe ai i ka mea e pili ana 110 kana kelki ka mea anu 1 aleha kupouli ai, a o ka mea hoi ana i koho wale ai he kanaka i piha ine ka hanohano, i aa 6 hele e hana i keia mau -hana hoohaunaele ana hoi i manao ai he anaina ona. Mahope iho o kekahi mau minute oka noonoo ana, huii ae la oia a imua oke kakauolelo, iaia hoi e nana ana i kona haku me na helehelena kaumaha, a pane mai la ke Kauna iloko o ka ieo nahenahe me ka oluola i loaa ole i kekahi kanaka. <«Ke kala Ia aku nel oe no kela mau olelo au I olelo mai ai me ka uu." Kunou aku la ke kakauolelo a huli mai la oia me ka manao no ka hele ana aku, aka ua pna koke ia mai la oia e ke Kauna. "No keia mua aku ea, e hoomanao o ka pono ke hanaia." Oka ieo o ka haku i keia inanawa, he oolea a me ke koikoi aole hoi ejike. me mamua aku nei ka nahenahe a me ka oluolu. «'Ua hiki anei ia oe ke hooiaio mai oia no ka Naita De Wodlse?" «'Ua hiki ioa. Eia ia makou ka inoa o na poe a pau malaiia —o ua lede ā me ua keonimana." « ( Keia mau keonimana," wahi a De Linire iloko o ka leo i piha i ka huhu, "e pono e hoomaopopo ia o keia mau anaina hoohaunaele ona, ke papa loa ia aku nei aole e hana bou ia. Aole waiwai oka loaa ana ia lakou keia mau inoa hanohano. ua hoohaahaa lakou i ko lakou kulana iho; a o keia poe lede e pono e haawiia ka lakou wahi I ai mawaena o Salapetire (ho halepaahao) a me ka haalele ana iho i kela wahi no ka hianawa hope loa." »<Ua. makemake anei oo e kiiu haku e hookomo ia iloko o ka buke o na mea huna o na makai na mea i hana ia ma keia kahua?" «Iloko o ka buke o na mea hun» o na makai," i «inau aku ai ke kauna iloko o ke pahaohao nui no ka mea okahl no oia- a lohe i kekahi e piii ana no ia ano mea.

"Ke malama io ia nei anei ia mea?" wahi hou a ke Kauna."Pela ka mea oiaio, e kuu haku," wahi a ke kakauolelo 'me ka pahaohao no ka ike ole ana o kona haku no ia uaea. "Ka mea huna ame ka woolelo piha o kela a me keia ohana kiekie o ioko nei o Farani e loaa no naalaila. Oka hai wale mai ne kau i ka inoa, a iioko o elima minute, o kela buke holookon, e komo no iloko o kou mau Uma." Ku iho la ke Kauna a noonoo iho la me na manao kupoūli no kekahi m:iu mlnute. loa o na olela ake kakauolelo a he oiaio, alaiia e loaa ana ia'u he īnanawa e ike ai i kekahi mea a'u e makeinake loa nei e ike. 1 keia manawa.ua hiki iaia me ka hooluhi ole aku ia hai no ia mea ao na mea huna a kana wahine i hnna loa ai mai iaia aku me ka ike ole ia iloko o na makahiki he lehulehu, ua nahaha a ua ahuwale iaia i keia manawa. Ana kona kulana i

hoike mai iaia ia- mea a nui o'.e kona muu hoolilo ana, a iloko o ia manavva koino mai la na manao ano e iloko o kona noonoo. Ua hoapono iho la oia i keia mau hoike a no keia Kulana i loaa iaia ua hiki iaia ke hana i kana mea i makemake ai, aka, nona iho, peliea la oia e hoohana ui? A i ka panina hope loa, hooholo iho la oia iloko o kona noonoo, e hoohana oia i kela buke a hiki i ka piha a ma keu mua aku i kona manawa e maopopo loa aku al i ke ano o na mea a pau, alaUa noonoo aku no la mea. <<Ina o ka moolelo o ka halft o De Wodise aia ilaila, e pono e imi ia a piha pono ka moolelo," wahi ana me ka hikiwawe, me ke ano o ka mea ua piha i ka makau, no ka nui o na hoowaiewalo o hookokoke mai nēr iaia. Kunou mai ia ke kakauolelo a haaleie iho ia no ka hele ana no kahi o ka hana, a i ka manawa ana i puka aku ai iwaho, ua ko&io mai la o Pien ke kauwa lawelawe hoi a ka nnita. O oe mai ia ia e Piea, nui ko'u hauoli no kou hiki ann mai ia. Ua makemake au e kamailio no k'a mea e pili ana i kōu haku. Ileaha kana mau hana e hana mai nei?"

Ma keia wahi, ua ioaa ia Plea he manaw r a e hahai ai no na mea o plli ana nona, a mahope iho o kekahi kunou haahaa ana, pane aku Ja oia iLoko o kona mau leo ano e: f«Ma na ano a pau e kuu haku, o kana mau hana he ku i kaiapuwaie nui ke ino, a kupono ole no kekahi kanaka hanohano o kona papa ke hana." Nana aku la o Piea ina he mau hiohiona ano e kekahi e ili mai ana maluna o kona hoa, a no kona ike ole ana, hoomau aku ia oia iloko o ka leo e hoino ana, a e like ke ano o na hana ana a kona haku iaia me he kanaka kauwa ukali ole la nona. "Mamua aku nel, he mau hoa keonimana kona e hui pu ai, a me lakou oia e hoonanea māu ai," wahi A Piea me ka lohi oka oielo ana, 0 kona ola kino ke nana aku au i keia manawa, auwe! he okoa ioa i keia manawa. Iloko ona mahina ekolu wale no i hala ae nei, ua loli kona ano mai ko ka wa mamua ae. He oiaio e kuu haku, he nui ko'u hopohopo no ko'u ola i keia manawa, a o kekahi mea kino uhane e like me a'u nei o ka hiki ole ke hoo manawanui hou aku." «•Ua hoike ia mai anei ia'u ua makemake oe e haalele ika noho ana aku malalo ona?" i ninau aku ai ke kauna me na helehelena ano e e hoalii ana maluna iho ona. "Ae, e kuu haku!" i hooho aku ai o Piea iloko oke kuoo nui. "O ka naita, ko keiki hanauna, o kana mau hana aole e hiki ia'u ke apono hou aku. O ko'u noonoo, ua hoano e mamuli o kana mau hana, a ke manao nei paha ka naita oha olelo ' aelike i hoopaa ia ai mawaena ona a me a'u aole e hlki ko uhai ia no ka inea, he kuiana kiekie kona, aka no kela olelo aelike mawaena o maua, ke hoopau nei au," a he helehelena 1 piha i ka huha ke hoalii ana malu na o Piea, ua kohu akua iapu ke nana aku. «Maikai no kela," w T ahi a De Linire," "nolaila, he nani ia ua makēmake oe e haalele iaia ea, e lawe no au ia oe maiaio o'u."

"Pela io anei!' , i hooho aku ai'o Piea iloko oka olioli nui, haawi ae la oia i kekahi mau oni ana o kona kino, me he mea la e imi ana i ke kulana maikai nona eku mai ai imua o Ke kauna, a pane mai la oia: «Nani kela e kuu haku, ua hoomama mai oe ia'u iloko o keia kaumaha nui, akahi.no a hol pono mai la ko'u kulana keonimana." «'E hooko ana. no au e like me ka'u mea i olelo aku nei, ma o kekahi kumu nae," i hoomau mai ai ke Kauna; a i keia mau olelo hoi ua hoomaka mai la ko Piea mau helehelena e ano eme ke kunahihi. <<Ua makemake au ia oe e noho hou no oe me kuu keiki no kekahi manawa hou aku. Ua nui ko'u makemake e loaa ia'u kana wahi e hele nei. Ua hiki no ia'u ke hoohana aKU i na makai, aka ua nui ka'u mau mea i lohe mai ai mai a lakou mai, a ma ou la ka mea i kamaaina iaia, e lohe ai au Ina mea i koe." «<No na mea i koe?" ī puana aku ai o Piea, ilokoo kepahaohao. "He aha kana mau mea i hana ai?" a ia manawa akahi no kona mau helehelena a hoomaka mai e mohala i kona manawa i ike iho ai e lohe ana ka oia i kekahi mau mea i hana īa e kona haku, a o ka mea anā e makemake loa nei e lohe. '•O ka lakou mea i ike, oia no ka mea mahope iho o kela hakaka —" wahi a ke Kauna me ka pau pono ole o kana mau olelo. <<Ka hakaka! O ka hakaka hea keia?" i kahamaha koke inai ai o Piea. <<He oiaio anei aole oe i lohe no kona pepehi ana i ka Makuiaa de Pesele iloko o kela hakaka, no kekahi wahlne?" i ninau aku ai ke Kaukona hakalo aiia akn i keano o ke kauwa. «Ua hakaka io anel laiii:i, a loaa ī kona hoa .paio na eha kuhohouu ku

ika pilikia, auo ka wahine mai anei ke kumu?" i hooho aku ai o Piea iioko o ka lealea nui no ka hana ana o kona haku i kekahi o ia man hana, wahi a ua Piea la i noonoo iho ai oia kekahi hana maikai loa a kekahi kanaka hanohauo e lawelawe ai. <«Oho, o keia iiio maalea! A ke inakemake nel au e haalele iaia!" "Aole, aole! Aole i keia uianawa!" wahi a ke Kauna me ka hikiwawe ame ka loaa ponp o na olelo hope a ke kauwa a me ka maopopo ole ooa olelo mua. «Ke makemake nei au ia oe e noho no oe me ia, ame kou.imi ana i kaiaa wahi e huna nei." <«E hana no au pela," i hooho aku ai o Piea me ka makaukau e hoi hou e noho pu me ka naita no kekahi heluna manawa hou aku. «Ua manao au aole oia e hoohnaliaa i ke koko o ke kanaka hanohano Farani. Oia ka mea oiaio, aka e hele no au e lmi i kahi e noho ai o keia wahine lapuwaie ka mea nana i pani aku i na manao o kuu h'aku, a haalele oia i kona mau hoaloha, a ioa o ke ano 0 keia wahine iapuwaie he uuku, hlehie, maikai o ka nanaina, a ma na ano a pau ho ui, alaila o ka'u kulana ia i makemake ai. " • «Ae, oia ka oia ka oiaio!" wahi a ke Kauna, iioko oke pahaohao. <<A he mea oiaio, ua naoa oia i na mea a pau iloko oke kulana maikai," i hoomau aku ai o Piea, a na keia mau iono i hoano e I koua noonoo ā hiki ole iaia ke hoomaopopo < iho no kona kuiana. "Ke ole hu e kuhihewa, ua lawe aku oia iaia i kekahi halle nani, a o na lumi e halii'ia ana iloko oka moena veleveta a me na hoohiwahiwa iloko o na lihiiihi a, me na kaliki nani ioa a me kekahi mau maa nani e ae paha," wahi a ke kauwa. <«īna pela ka mea oiaio, ua hiki loa ia oe ke hoopoino i ko haku," wahi a ke kauwa iloke o ke pahao. hao nui, no ke ano oka Piea mau olelo ame kona «no ana hoi i ike ole ai iaia mamua. «Ina no kela wahine ke kumu o keia mau popiiikia, a oia ka mea i loaa ai ka poino i kuu haku ke hooiaio aku nei au," i paoe aku ai ke kauwa ukali me ka hooio ana. īa Piea e hoomau nei i ke kamailio ana me ke Kauna me ka hoopahaohao ia hoi o ka mamao, a i keia manawa no hoi, ua hoike ia mai ia ka lohe no ka hiki ana niai o ka wahine ake Kauna, aia manawa pu ~no hoi i hookuu 'ai ke Kauna i ke kauwa me ka oleio aku aote e poina 1 kana mau kauoha. Aole i pau.