Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 23, 8 June 1895 — HE MOOLELO NO Frank Reade Opio [ARTICLE+ILLUSTRATION]

HE MOOLELO NO Frank Reade Opio

Ka Mea Nana i Hana ka Moku Lele maka Lewa-lani —KaMea Nana i Kaapuni na Wahi a pau o ka Lewa —A mai ke Kukulu Akau a ka Heraa —A mai ka Hikinaa keKomohana—Ka Mea Kupaianaha oke Kenetnria Umikumaniaiwa—Ka Naauao Kelakela o ke Kanaka —Ka Haawina Makamae a ke Akua'i Ilaawi mai ai.

MOKUNA I. Anle he mau heim i koe no ka moku tele, ua hoolako mun ia na uieti a|m«, n uu uiakaukau uo ka hele aua a puol ko ao nei. Aole he hana i koe o ke kau wale ae no, a heopa aku i ke pihi o ka uwila, a o ka pii ae 110 i:« o ua moku ia ma na lewaanuu lewa-alani. Ma ke knkahiaka o ka la e hoomnka ai ka huakai a ka opio akeakamai, ua akoukoa iuai he mau tausani o na kanaka o ke kulanakauhale a me ko na wahi ae no ke akenui e ike maka i ka iele ana o kela iwea kupaianaha nui wale. 1 k* aiii'ane aua e kani ae ka lu»ra U'ui o i;t knU.iliiaka, ua hoea mai ia ke kaa at»i mni Nu loka mai, a inaluua uiui oiu kan, ua hoea inai ia kekahi kauaka aoo iauoho hina, uie ke kio'» nui'maloeloe a me na inaka oluolu ke nuna aku. () keia no ka oiea kaulana i kapa ia o Kauka Vanadeka ka mea hoi nana ka leta i heluheiu ia ae la maluua. Ua hookipa mai la o Frnak Ueaele i ke kauka aoo me ka pumehana. ««He mea e ko'u hauoli no ka hooloihi aiM mai o ke Akua i ko'u uaau la a ike kumaka au i keia moku hlo kupaianaha a kou noeau noeau palena ole i hana ai e kuu hoaloha opio maikai, a he niea no hoi no makou ka poe aoo e hilahiia nui loa »i i ke eo «na ia oe e ka opio akeakamai naauao kelakela. Pehea j ia, ua ae no anei ee no ka'u noi, no ka luii ana i kela buke t ka mea e | pakele ai o keia hoakanaka opio o j kaua?" wahi a ke kauka aoo i kama-1 iiio aku ai ia Frauk Reade. «Me kuu uhane a pau } ua ae au, a oia lioi ku kaua mea mua e hana ai, maoiua oKa maknikui ana i ke ao nei. No ia moa, ua hoomakaukau iho nei au i na mea a pau, a e haaiele ana kau uie o*u mau kanaka ma keia awakea koke no, nolaila, e paina ana ko kakou aina awakea maluna o ka Ihai Letca, (oia hoi ka inoa i kapa ia ai ka moku lele), wahi a ka opio. «•Naai 110 ka hoi ko r u iaki! £ao mai oe e Frank e hoomaikai mua aku au i kou lokomaikai paiena ole," wahi a ke kauka me ka puili hoo ana mai i k& iima o ka opio akeakamai. **E Kauka Vanadeka t he mea hiki ole i&'u ke hooie aku i kau nonoi, no ka mea aia ke ola a me ka make o kela kanaka maiuna o ko kaua maii hokua, a ma ona iani la, ke lawe nei »u i ka hoohiki, aole e hala he umi la mai keU hora aku a kaua e kanoailio nel, e ioaa ana\eia boke ia kaua, ina aia no ke waiho la ma kabi au I hoakaka mai afi ia'u."

"Auwe no ka hoi e ! Ea, ua hapa mai k;i niaina o ka manu i keia mea kupaianaha ! PomaikM maoli ko ke ao nei i ka nani o kou naauao e tuu makamaka opio," wahi a ke kauka me ka hauoli. Mahope ihr> o ko Frank kamaiiio pokole hou ana me kona kahu malama hale, 110 kekah» mea e piii ana no ka hale, ua haawi ae laoia i kona aloha 1 kona poe kahu malama waiwai a me na makamaka, huii ne la oia a pane aku la ia Kauka Vana dēka: haeie kaua no kahi o ka Poai Lewa, oiai ua hiki ika manawa e haalele ihoai kakou. Ua makaukau ka manu nui no ka lele ana, aia o Pomp a me Keoni ke kahea mai la ia kaua." I loa no ia Frank a me Vandeka a kau aku ma ka oneki o ua moku kupaianaha la, ua hoopa koke ae Ia o Pomp ke kauwa paele ma ke ki o ka enegini uwiia maloko o kekeena hookele maluna o ka oneki e like no me ko na mokuahi, a iloko hoi o na ieo kupinai a ikua o ka lehulehu, me ke ani peahi ana a na hainaka, me na ieo wawalo kohu hanehane o ka hana puhi ohe o ke kulanauhale, ua hooinaka koke ae la na eheu nunui o ua moku ea la e upoi malie, e like hoi me ka mauu palanehe ma ka hoomaka aua ae e lele, pela iho la ka roai i pii haaheo ae ai ma ua eheu iaiiai o ka iewa-iuna.

MOKONA 11. KA HUAKAI MUA NO KA WELAU AKAU. Me ka emoole, ua hoike mai la ka men ana ma ke keena hookele ia Porup, ua hiki lakou iria kahi oelua tausani kapuai mai ka ilihonua ae, nolaila me ka !eo kohu kapena moku, ua hoiko aku ia oia i kela aiea i kona haku opio. kuu hnku, eia kakou i keia wa ma knhi o eiua tiusaui kapuaī ke kiekie mai ka honua ae." I keia wa, aia uo o Frank a me kona hoaioha ke kauka aoo ke ku la ina ka pale o ka oneki, a me kekahi wahi luina o;a o Keoni, e nanea ana t ka nana iho ia lalo o ka hoaua, a ka lako\t uana iho, ua Ilke me he p*la|>ala aina la 1 pahola ia mai imua 0 ko lakou aio, oiai ua hiki ia lakou ke ike aku i ka loa a me ka laola o ka holookoa, a o kli mea i o! loa ai } he la malie loa ua la 'la, & ua ahuwalo ka ili o kaain», a e ike ana hoi i na kulauakauhaie o kela a ou» keia wahi, na inuliwai e moe lakee ana uie he pot> iuoo nahesa nunui ia. E walea aoa Inkou me keia mau 1 hluhiooa naoi! ka ws i poha mai at ka leo o ka paele Pemp me he ka

pena inoku la. Huli ae la ka opio akeukainai a heie nke la uo kii hale pailaka, oia hoi kahi e hookele ia ai Poai Lewa, I kona komo ana aku, ua pane aka la ola i* Poiup ka mea iaia ka hookele i kela wa: "E hookele pololei oe ma ka akau hikin:), oiai he inakemake au e hoea kakou ma iu k**pak»i hikina o Amerika nei mitui.ua oka oap'M» ana o ka la. M Oiai ua a'oa'e mua ia o Pouip a me Keoni e ka opio i na loina a pau o ka h< ohana auai kaenegini uwila, a me na mea e ae e pili ana i ka moku ea, nolaiia aohe he hauai a ka opio. A I kela wa, ua kia pololei ia ae ia ka ihu o ka Foai uo ke kapakui Akelunika o Araerika, a eue ka hoololi «na ae i ke ano o ka upoi ana o na eheu mai ko ka pii ana iluin a ka onou ana imua, ua lele aku la ku Poai Leiea aoa kona alahele me ka mama nui launa ole. I ka nana iho ia lalo o ka aina paa, me he la e holo ana ihope me ka puahi nui. Ile nani a maikai keano o ka lele ana o ua moku lele la, aohe oni a ano kahulihuli hoi, aka he kauaheahe malie me he la aia no i ksi aina paa kahi i ku ai, a o ka hihio wale no a ka makani ma ko lakou mau pepeiao ka mea nana i hoike mai eia lakou ke nee nei inuuia me hikiwawe nai.

I ka hala ana he hora uai ko lakou haalele ana, ua k»n! raai 1* ka bele> paina awakea i ho.uiiakHiukau ia e Keoni. Haele aku la o Frank me ke kauka uoo ina ke keena paina nani i hoowehiwehi i.i rae na nani a pau h ka uiana o ke elala e hiki ai ke han.i. O keia ka papaaiim uaua i paina ia mawaena <» ku lani a me ka honua, a i wae ua o u>t ao kaalelewa o ka lewa-anuu. * He mea e ka nnhnlo o ke kauka i kau u mea o ka ono o tw mea ai i hoomakaukau ia a ine ka nani. oke keena. Ika p>iu ana oka lauu paina, ua hele aku la no ka opioi akeakamal e hoofeeie poooi i kti moku lele, a kauoha aku la oia i kana niau kauwa e hele laua e palna i ko laua aina ilwakea. He nui na ine:i nani a ko llakou m:iu maka i \val«a ai, nolaila mamua o ko lakou hoomaopopo ana, aia hoi, ua aneane mai la na ellieu o ka po e pahola iho ma kei.i aoao o ka poepoē honua. Mamua nae o ke kani ana o ka hora o o ua auiua la nei, ua hoea aku lakou ina na aekai hikinaoMakeki:seka, nona hoi Ka loa mai Readest<iwn mai a liiki i keia wahi, he ekolu taii3anl mile a oi. Nolaila e hoomanao oe e ka mea helahelu i ka ua mea he mama nui wale o keia

| nioku eheu kupanaha. ile nui hoi » lehuiehu o im kanaka o keln a mo keia wahi a ua rookti l;i I kaalo ae ai t hoohikilele | ia iiii naau i keia nianu nui e lele I huaheo ae ana lualuna o lakeu me I ka puahi nui, aka o ka poe nae i ike taua uia tia nupepa ua maopopo koke m x la no iakou o ka Poai L&ea keia, ka moku lele kupaianaha a Frauk Reado, ka opio akeakamai kelakela o ke no nei, oiai ma ko iakou nana ana ne uie ka lakou maa ohenana, ua ahuwaie na mea a pau, a iiiH na noao o ua moku la, & wele ! ana he mau hae Amerika ounui me ! ka hiehie nul. | Ika uhi pono ana iho ona eheu o Ka po, a mahope hoi o ko lakou paiaa ana i ko lakou alna ahiahi, ua hoololi hou ae U ka opio i ko lakou alaholo lewa a i ka akaa pololei, oiul ai« lakoa ke lele la ma kahi he ekolu :i eha miie mai ka aioa mai, I a o kn inoana Ak«lanika uliuH oolo* ku nialalo pooo ae o lakoo, :me ka hoemi ia iho a ma kahi o elua hanerl kapuai maluna ae o ka ilikal, a i ka lakoa nana iho, me he iiowna nui ia i kinohinohl ia me na enaawe wai ilala la ke aiohilohi imua o ko lakou mau maka, a oiai hoi e oili ae ana ka mahina piha ma ke kakulu hikina oka poepoe honua, he mea e ka nani, a ua like ka holail me he (iaiaiana ta ka anapanapa. Eluli ae hoi ia u*h o ka aina, he pouliuli pa waie no, koe waie no ka uiuilki mai ana kakui; uia kalu wahi he paukiuki ke kukai, milaiia ua miiopopo flho la ia iakoa kahi oke kalaiiakaahaie a me kahi noho kawilairola ia e kanaka. Aoie I paiL

KA "POAI LEWA."