Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 24, 15 June 1895 — HE MOOLELO WALOHIA NO NA UI Makua Ole Elua. LA FOSA, Ka Makona, A ME Pia Fosa, KA MEA I PIHA I KE ALOHA. DE WODISE, Ka Naita Puuwai Piha Hamama a me ka Olu Waipahe. [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO NA UI Makua Ole Elua.

LA FOSA, Ka Makona,

A ME Pia Fosa, KA MEA I PIHA I KE ALOHA.

DE WODISE, Ka Naita Puuwai Piha Hamama a me ka Olu Waipahe.

MOKUNA VI. ! KA MEA HUNA POHIHIHI. Mamuli o k» hauio pineplne ana o ka kakou moolelo hoom puuwai« nolaila, ke hoopuka ia aku nei a mahuahua iki aku.

Aole e hiki ia De \VodiHe ke kaoiii niyi i na wuiniaka e hoopiiha ana i kona mau maka, a i ka wahine i aloiia nui ia ilok«i o kona ieo e hoike papaiua ana i ka manaonao ana i ike ai a i hana ai hoi mamua a maiiope hoi o ke ahuwale ana o ko laua mau mea huna,

<( Na ka hanoliano oka ohana i | kono mai e pepehiia kuu keiki, a i j ole e hunakele loa ia mai ka ohana aku," wahi ana i hoomau aku ai me kona leo hoi e pii ana me ka ikaika a hauie hou iho ia me kepjanuanu. «No ka niea, ua waiho ia āku kuu hum imuii o ke Kauna de Linire, na ka hanohano o ka ohana i keno mai ia'u aole e hoowahawaha ia kekahi kanaka keonimana, no ia mea, ua lawe ia aku kuu keiki, ano ka nui oke ooiea o ka manao huhu o knu makuakane, oia ka mea nana i kono' mai ia'u e hook# koke ia.

O ke aioha waiania ame ka luu iuu o ka naau, aole e hiki i ke aloha o ka makuahine ke uemi, eoiaila o kona mau maka he man minute waie no i haia aku, ua heie a maioo haha me ke oolea, a i keiamanawa, ua hoopalupalu ia mai ma o ka hoopiha ia ana e na waimaka o ka ehaeha.

"Ua nouoi aku au i ka iokomaikal o ke Akua e haawi aku i kona aioha, kona nani maluna o ke oia o kahi mea uuku, kuu keiki hoi ka mea n'u e puiiki ana me na honi aloha makuahine ana maiuaa ona i ko lakou manawa i hele mai ai a kiili aku ia mai a'u aku mei ka menemeoe ole," wahi ana i hoomau aku ai, i na waimaka hoi e iho makawalu ana i kela ame keia huaolelo ana e hoopuka ai. ««XJa koho iho an iioko o'u me ka ehaeha mil no keia piiikia me ka mimaoiana aia no paha he manawa no'u e ike hou ai iaia. Auwe! Ua nee aku na ia iloko o na mahioa, a o m mahina hoi iioko ona makallilki, a o ka'u leo puie a pau ioa, ua, n«le ua hoi nele."

"E knu maknahioe alohai, wahi a! ka naita, iaia i hopu akn ai l ka | lima o kona maknahine me ka m»» lie, me ka hoao ana e hoomama i kona man lunlnu, a me la hoi e hoike pan ana i kona aloha a me kona kanmaha nona me ka hoao ana e hoopan i ka noonoo aixa ne na mea i haia. «Anwe! Lokoino!—Lolioo maeli no, ua nni a lehulehu na manawa a*n i ninan iho ai ia'n Iho, Iheaha no la hoi ko*u, mea o ka pepehi pn ele ia ana," wahi a ka wahine i hoehaehaia, iala e holo hele an& i o a ia

nei oka lumi. "Ae, ae—i mamao loa rtku mai ke kau ana mai oka lioopai a ka ehaeha, ka mea hoi a'u e anamo nei i keia mau makahiki he leholehu wale. Aoie o*u manaoiana ke ola nei oia; a ina eia oia ke ola nei, i kah» kuholio hea ia «ia I haule ai o ka'u mau karaima enaiowale mai iaia aku. Auwe, aloha oe e kuu keiki." <<E hoao oe e hoopoina i kou mau manao kaumaha maluna o keia mea e kuu makuahine aloh»/' wahi a ka naitd, iloko o ka ieo liiiii oie ka naheuahe e like me ko ktt uahine la. Aoie ke Kauuase i hoolohe aku i kana mau olelo. O na hana o ka wa i hnla, ua uohoalii ia i keia nianawa a me kona ieo nawaliwaii e hooikaika ana mniloko mai o keia mai nui o ka ehaeha o kn ra«u no ke k»rainia ana i l&welawe :»i. { 'Kel;i mauao eehia, a ina aia oia fee oia la, aole e nele kona hoahewa mai ia'u no kona mau popilikia, u i ole no kona hilahila. "O ke ino a me ka lapnwale aole lua e iike me ko'u makunhine iokoino." Auweo keia uiau olelo ana ke iohe la au, no ka luea ke kani nei ke o o kuu mau pepeiae, a eia ke hahai nei ia'u iloko o ka'u innu leo puie, a o kona ieo hoi e hoike mai ana ika hui eka ehaeha ame ka walohia no kana keiki i kona manawa i heoki iho ai me kona puuwai e haenae ia ana e na manao ino. A o kana mau huaelel® hope, ua lohe ia e kekahi mea okoa aku, īaia hoi e hoopapau ana i kona mau noonoo no na mea o ka wa i hala ana hoi i hoopoina ioa ai—o kana kaoe hoi.

O ke Kauna De Linire iaia e kali ana no kekahi rumi okoa aku, a iaia hoi i manao ai ua pau paha ka mea n kana wahine i manao ai e kamailio hou maluna o ia kumuhana, aole paha oia e piena hou ana e iike me uainua, a me ka manuo e hooko ana oia i ka makemake o ke alii ka moi. Na ka manoanoa o ka moena voleveta e huna iho i ku iohe ia ana mai o ka haiuiu o kona mau kamaa, a ina no paiia i iohe ia ka haiulu, o ka nianawa iho ia no paha ia o iaua e hooki ai i ke kamailio ana, a hooiiio i ka laua inea e kamaiiio ana he mea okoa. A iaia i lohe ai i keia mau huaolelo hope a kana wahine i hoopuka ai me ke kaumaha o ka ieo no ka nui o ka ehaeha, puiwa ae la oia me ka hlkilele, a na ke pahaohao nui i kakla iaia ma ia wahi o ka papahele a hiki ole iaia ke kamailio a oni hoi. "Heaha la keia mau ehaeha kuhohonu, ana hoi I ike ole ai ī ke kumu o kona hiki ana mai?" wahi a ka noonoo i olapa ae ai maluna ona iioko o īa manawa pokole, iaia hoi e ku ana aoie me ke ano o ke kanaka o hoolohelohe ana, aka e iike me ke kanaka i ioaa i ka mai loio mamull o ka makau, a me ka ike oie mai iaia nei, hoomau hou aku ia no ka makua a me ke keiki I ke kamaiiio ana. MOKUNA XII. O kou liauohano ua hoopakeie akn hu. E like me ua mea i pauieie mai'una o kona manao ibo, peia iho U ka naita de Wodise, o kela mau huaelelo i hoopnka ai i kona manawa e nohoaiii la ana e ka huhu ua lawe ia mai ia me ke kaumaha a me ka ehaeha nui 1 ka wahine i hoehaeha ia i kona man la opiopio, o ka hiiahila a me ka huhu i ke kanaka i maopopo mua ole kona man kee iaia, ka wahine hoi ana i aioha nuiai. ' "A ia oe hoi ka mea i hoehaeha nui ia, a e auamo nei no hoi, e ao mai ia'u e hooiehe aku i kau?" i ninau akn ai ke kauka me ka iini nui. "Ua makemake anei oe i ko'u oia e hauhoa i ke kaulahao me kekahi wahine, a i ko'o puuwai hoi i hoopihaia me ka momona o keka- : hi? E ao mal anei oe ia'u e hana peI«P" Ua iohe ia kela inau huaolelo ooiea e ke Kanna de Linire, ka maka mua loa hoi o kona lohe ana i na ehaeha e kana wahine e auamo nei, a e holke ana hoi kona mau knemaka i ke ano ok«iaka!a, me kona maa Uma e naka ioi, a o kooamaaiehelehe hoi ua hele a hankeke, a o

kona ano ia mauawa, ua heleaano e loa. 0 ke knlana o de Wodise e holke nei imua o kona makuahine he hle> hie a me ka hanohano. «<Aoie, aoie loa oe e mare me kekahi inea okoa, koe waie iho no ka mea au i aioha nui ai." t( 0 ke Kauna hoi, iaia i pohala ae ai mai keia mai ae ona, ka mea hoi nana i kakia aku a paa malaila, hele mai ta oia imua o kana wahine a ina aoio oia i hoopihaia me na manao uluku, ina ua ike ola i kaoa kane ua hooi ia aku kona mau makahiki iloko o kela mau minute pokola wale no o kona nalowale ana mai ka rumi aku. 1 ka manawa a ke Kaunase i ike aku ai iuia, aoie oia I manao ua lohe oia, aole no hoi i ike i kona mau hiohiaua, aka iu> ke kuhohonu loa o ka eii i * ana o na mea huna o kona puuwai, aole ana mea noonoo e ae, o kana keiki walo no. "Auliea oe, e Monasiua f e aioha oe iaia," wahi ana me ke noi, a puiiki ae ia oia I kona mau iima mamua ona, a liele aku la oia imua o kana kaue, "M*i hoao oe e ninau j iaiu a e pule ae hoi i kona inakemake. Ua hooie kona puuwai ika | makemake oke alii ku moi, a mai , hoohaiike oe e Uke me kekahi poe ' makua oka hookiekie, haakei i ko ! ' I iakou manawa e ike ai ua kiekie lakou, a ao aku i ka iakou poe kei- j ki i ka iioopuntpuni ame ka hoo-1 mailani. j 110 uui wale aku no paha kana mau mea e kamaiiio aku ai, kamea nana e paopao aku I ka wahie iloko o ka lapaiapa o ke ahi e a ala iloko oka umauma o ke Kauna, ina aolo ka naita i hele aku a pili me ia, a hawanawana aku la: "E akaiiele oe!" <«Madarae!" i hooho aku ai oDe Linire, e nana ana iaia me ke pahaohao, <>Ia wai ia oe e oleio nei? O ka mea hea la kau e oleio nei, i kou manawa i hf opuka ai i kela mau huaolelo, iiookiekie, hoopunipuni, haakei, hoomailani?" O kana kane oiuolu, o kana uiau huaoieio loiloi i lioopukaia iloko o ka ieo e ioaa ai I ke anu, akahl noa loaa i ke Kaunaae ka manao no kana mea l kaimiilio ai, a holo ae la ke anu maeeie o ka makau maiuna ona e kono mai ana iala e noho maluna

o ka noho. Nana aku ia ke Kauua iaia me na maka hulili, a ia manawa, ike aku la oia ua makemake ia oia e pane aku no ka ninau a kana kane. Iloko o ka leo nawaliwali haaluiu, ka waue i heeha ia I pane aku ai me ka leo uu. «O ka'u mea i manao ai—ua kamaiiio aku au no—" <>MonasiuH ) " wahi aka naita me ke ate nui e kokua i ka iede popilikia, "o na olelo a ke Kaunaaei hoopuka aku nei, oia no na olelo a'u i hoopuka aku ai imua ona. O kela maa manao paa iloko o ko'u puuwai no ke kue ana aku iloko o ka mare a me na poino au i manao ai e hooiii mai maluna o'u." Akahl no a loaa i ke Kauna de Linie na wehewehe maikai ana no kaoa ninau ma oka ka naita haina ia me ka nana hou ftn& aku no I na helehelena o kana wahlne me ka manao aolo no i pololei loa ka pane no kana ninau, a ninan hou mai U no iloko o ka leo wi ooiea.

«'Aole anei o kau mau «ieio he manao okoa, e Madame?" «'Aoie, aole!" i pane maī ai ke Kannaae me ke pihoihoi e like me ka mea i ike ole ika manao oka mea ana i hoopuka ai. "«*9aponinnin ia au, mauie—lke oe, e Moaasiua, na mai ia au." *«Ua moakaka io," i pane akn ai ke Kanna lloko oka leo e hai mal ana ike aloha oie ame ka hoihoi ole hoL A hnli ae la ola a i kana keiki a kanoha aku ia, mamoa hei o ke noi ana aku i kona lokomalkai. («E ka naita, e alakai oe i ke Kannaae i kona rumi, a hoi bon mal oe lanel me ka hikiwawe. Ua makeaaake au e kamailio pu me oe. n Me ka nanaina aioha mainna o kona helehelena i nana aku ai ota i kena maknahine, a haawi aku ia I kona iima i ka maknahine, a alakai akn ia iaia Ooke o kona lumi. * Ia iana noanaio akn ia m&nawm

no ke kohiiui o na makal I noho ih« ta( oia k*hi o kooa pakaukao, a j kakau iho ia he maa wahi lalaoi po- ! kole malona o kekahi apaaa pepe, a mahope Iho o ke siiaia an*, ( hook*ui Hka la oia ika pele me ke kopinai. O ka 111 oa i hiki niai no ke kahea a ke Kuhlna, oia no ke kakaooleio t ; a iaia ke Kauna i haawi aku ai i ka pepa a pane aku la: <*K iAwe oe i keia pepa a i ka mea nan* e mal«ma nei Ina mea huna pohihihi, aiaila hoi mai oe me keka» hi mea snn e haawi mai ai ia oe." £ iike me kekahi ruea hana kett* ka i hopa mai ai ke kakauoleio i ka pepa me ka haawi ana mai i kekahi kunou haahaa a e niniu ana hoi me ihe wahi huiia makani Ih, a puka ' ana iwaho. ; laia i haaleie iho ai ike kuhinao na inakai me na maoßo i pailala a I wela no na wahi mea uuku ana i iehe ai no ka men e plli ana i kana wahine. Holo heie ne la 4»ia 1o a ianei o |ka ruml e iike me kana wahine o ka hana aua he mau minate pokoie whlo no I haia ae nei, me ke kali hoomanawanui ana no ka hoi mal o kana keiki. Aole no hoi i liuliu iho hoea aaa ka rmlta, a na ka nauaina malaoa o kona mau helehelena i hoikeJmal me ka moakaka, ua aa ola e ku a e no ka mea ua maopopo iala e ulu uiai ana kekahi mea mawaena 0 laua. ka Naita!" wahi a ke kuhina me ka hele ana mai i o De \Vodlse ia iioko o ke kulana huhu a plholhoi hoi, ua hiki ia oe ke aa e heie mai imua o'u me ke pahele ana mai ia'u, o ka pono a me ka naauao ka'u mea makemake e hana ia, a na ka hanohano o ke kuiana a'u e ku nei 1 koHo mai ia'u e hoapono aku i kau mau olelo wehewehe pale no ka pono o ke Kounase." | "E Monaeiual" i Keakea koke ! mai ai o De \Vodisfe iieko o ka leo huhu. *<£ hoomaopopo pono oe o keia mau wehowehe au aoie ia i lawa," wahi ake Kauna i hoomau mai ai me ka nana ole ia o na manao huhu i hoopokaia e ka naita. ««Alaila, heaha kou mauao?" wahi a ka naita iloko o ka ieo nahenahe a waipahe hoi, <<heaha kau mea I makemake oi ina peia." Aole i pau. E heiuheiu I keia maiaio iho 1 lawo ia maiioko mai o ka palapala a Chas. M. Qut£eld o Reediey, Freaoe Co. Cal.

"Me ka hauoll au e hoike aku nei ma ko'u inu ana no hookahl Ia 1 ka CHAMBERLAIN'S Laau Kuna, ua hoola i ke kunu koikoi i loaa ia'u. Ua nalulu Ino loa ia ko'u poo a hiki ole ke moe i ka po. Ke hoikeike aku nei au i keia laau iaapau ola. O ke anu i kokoke loa e komo iioko o ke poo a mahope hoohele aku i ka puu a me na ake. Ma o ka inu ana la i keia laau i ka wa koko e loaa ai i ke anu t e hoola koke ia i ka wa pokoie a keakea la ke komo ioa ana aku Iloko o na ake. E ioaa keia iaau ma na Halekuai Laau Lapaau a pau, a o Benson, Smith A Co. na Agena ma ko Hawai! Paeaina. tf I ka hauielau o ka 1893, loaa iho la ke keikikane 8 Mr. T. A. McFarland, he haoie kalepa aoo maka hanohaoo o Live Oak» Botter Co. Cal. i ka mai kunu koikoi loe. Mamnli o k« Ikaika loa o ka eha ma ka umauma oa ioohia i ka umii a me he mea la e loaa ana i ka weia ma ke akemama. Ua hoohaioo aku kona makoakane i na olopu noooi lehoieho 0 ka CHAHBERLAIN'B Laao Kanu, a pela i pauai a ola ioa ke konu. Ke oleio nei o Mr. McFartaod i na wa a pau e loaa ai kana mau keiki 1 ka nae e haawi ana ©la ka Cham~ berlain t s Cougm B£M£dy (Laaa Kunu Oia), a he ola io maoU 00. Ke manao paa nei ol he laao kunu oi loa kela ma ka makeke. E loaa no ma na Haiekoai I*pao Lapaao a pao, a o Bekßox, Smith £ Co. na Agena ma ko Hawaii Paeaina. tf