Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 27, 6 July 1895 — Page 2
| This text was transcribed by: | L. A. Marchildon |
| This work is dedicated to: | Any Canadians calling Hawaii home...I'm so envious !! |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MA KE KAUOHA.
Ua apono ke Kuhina Waiwai i ka papa inoa o ka poe malalo iho e lawelawe ma ke ano he mau Hope Lunahelu a me Lunaauhau no ka makahiki 1895.
OAHU.
Honolulu William H. Weight
Ewa me Waianae Frank K. Archer
Waialua A. S. Mahaulu
Koolauloa J. H. Barenaba
Koolaupoko No 1 William Henry
Koolaupoko No 2 C. H. Judd
MAUI.
Lahaina G. S. Dunn
Wailuku Wm. T. Robinson
Makawao W. O. Aiken
Hana A. Gross
Molokai me Lanai J. H. Mahoe
HAWAII.
Hilo me Hilo Akau N. C. Willifong
Hamakua William Horner
Kohala Hema Wilmot Vredenburg
Kohala Akau Eben P. Low
Kona Akau J. Kaelemakule
Kona Hema H. John Ahu
Kau William P. Fennel
Puna J. E. Eldart
KAUAI.
Waimea me Niihau Th. Brand
Koloa Henry Blake
Lihue J. B. Hanaike
Kawaihau S. Kaiu
Hanalei W. E. Deverill
S. M. DAMON,
Kuhina Waiwai.
Keena Waiwai, Iune 29, 1893. 2553-2
Hoolaha a na Lunahelu.
I NA KANAKA A ME KA POE E AE I KU I KA AUHAU MA KO HAWAII PAE AINA.
Ke hoolaha aku nei na Lunahelu o ko Hawaii Pae aina, e wehe ia ana ko lakou mau keena oihana ma ka LA EKAHI a hiki i ka LA KANAKOLU KUMAMAKAHI O IULAI, mai ka 9 A. M., a hiki i ka 4. P. M. (koe na la Sabati a me kulaia), a ma na Poaono a hiki i ka hora 12 awakea, a o ka poe a pau i ku i ka auhau ma na mau Paeaina nei o Hawaii, ina ma o kona pono ponoi la a ma ke ano Kahu Malama, Lunahooponopono Waiwai, Lunahooko Kauoha, Kahu Waiwai a ano e ae, ke kono ia nei lakou e lawe mai imua o na Lunahelu maloko o ka manawa ihoakakaia, i na papa inoa pololei o na poe auhau pilikino a me na waiwai paa me lewa.
Ke kono ia nei ka poe a pau e nana i na rula a me na kuhikuhi malalo iho a ke Kuhina Waiwai no ka Helu a me ka Ohi ana i na auhau no ko Hwaii Pae Aina:
Helu 1—O ka waiwai io o ka Aina e hookaawale mai ka waiwai io mai o na Hale a me na hana hou.
Helu 2 – I ka hana ana i ka helu waiwai, e hoike i ke alanui a me ka helu o ka pa ma ke kaona, a i ole ia na pa ma kuaaina e kuhikuhi pu i ka inoa o ka Ili a Ahupuaa kahi e waiho ana, a me ka helu o ke Kuleana a me ka Palapala sila Nui i paa ai ua aina la a me ka ili. E hoike pu ina he aina kekahi i hoolilo ia aku ma ke kuai iloko o ka makahiki, i ka mea i lilo ai a me ka nui o ke kumukuai.
Helu 3 –Na hoike o na Waiwai Lewa, e kulike me ka mea i paa ma kau mau buke o Iulai 1, 1894 la.
Helu 4—Malalo o na Pono Hoolimalima e hoike ia na hoolimalima o na ano a pau, ka manawa, uku hoolimalima a me ka manawa pau ole.
Helu 5—Na Mea Ulu o na ano a pau i hoike ole ia maluna, ua ku lakou i ka auhau.
Helu 6—O na papa hoike a pau i hoopili ia me keia helu waiwai, he hapa no ia, a e hoopiha ia e like me keia kuhikuhi malalo iho:
Papa hoike A—E kapaia ka "Mahinako e Ulu ana." E hoomaopopo i keia malalo iho: Ka helu o na Eka, ke ano, ka waiwai io o ka Eka, a me ka nui i koho ia o ke oo ko ma na tona kopaa.
Papa hoike B—E kapaia na "Aina Hoolimalima." E hoomaopopo i na kuhikuhi a ka Rula Helu 4.
Papa hoike C—E kapaia na "Aina Ponoi." E hoomaopopo i na kuhikuhi a ka Rula Helu 2. E hoike ina he Aina Ululaau, Ko a Kula.
Papa hoike D—E kapaia "Papa Pipi." E hoomaopopo i ka Helu a me ka waiwai io o na Pipi hana a me Pu-a, Pipi waiu a me Pipi ke'a, Pipi Hawaii a mai na aina e mai paha.
Helu 7—Na waiwai i hoouna ia ma kahi hea mai, iloko a mawaho paha o ka Bona, ua ku lakou i ka auhau ia.
Helu 8—E uku ia na Auhau Pilikino e na kane a pau o ko Hawaii Paeaina mawaena o ka Umi-kumamahiku a me Kanaono makahiki, koe wale no ina ua hookuu ia e ke kanawai.
JONATHAN SHAW,
Lunahelu no Oahu.
C H DICKEY,
Lunahelu no Maui.
H C AUSTIN,
Lunahelu no Hawaii.
J. K. FARLEY,
Lunahelu no Kauai.
Aponoia:
S. M. DAMON,
2553-2 Kahina Waiwai.
Ua hookohuia o Mr. Joseph K. Nahale i keia la i Notari no ka Apana Hookolokolo Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Paeaina.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iune 10, 1895.
2550-3
Kuai o na Apana Aina Aupuni ma na Apana o Puna a me Hilo Mokupuni o Hawaii.
Ma ka Poaha, la 25 o Iulai, 1895, hora 12 awakea, ma ke alo iho o ka Hale Mana Hooko, e kuai ia aku ai ma ke kudala akea he 12 mau apana aina aupuni ma Kamaili, Kehena, Kapahua a me Keekee ma Puna, a me 8 mau apana ma Kapehu, Pap@aloa, Weloka, Kaiwilahilahi. Kihalani a me Moanalul@ ma Hilo, Mokupuni o Hawaii.
Na Aina ma Keekee, Kehena, Kupahua a me Kamaili, Puna,
Helu o ka Uku Ana Koho
Aina. m Aina. Kiekie.
1 48.5 28.10 $145.50
2 34.7 20.90 104.50
3 16.8 10.10 50.50
4 50.0 20.00 150.00
5 20.00 15.00 60.00
6 103.25 50.00 310.00
7 150.0 75.00 450.00
8 100.0 50.00 300.00
9 60.0 36.00 180.00
10 58.4 35.05 175.00
11 56.3 33.80 169.00
12 71.8 43.10 215.50
Na Aina ma Papaaloa, Kihalani, Kapehu, Weloka, Kaiwilahilahi a me Moanalulu.
1 57.6 28.80 230.40
2 78.7 38.00 314.80
3 62.7 31.35 251.00
4 96.7 48.35 387.00
5 95.7 47.85 382.80
6 39.7 25.00 158.80
7 62.4 31.20 249.50
8 68.0 34.00 272.00
NA ANO A ME NA KUHIKUHI ANA.
Aole e ae ia kekahi mea hookahi e kuai a oi aku mamua o hookahi apana aina.
He kuike ke dala, a i ole ia aia i ka manao o ka mea i lilo ai, ina he hapaha o ke kumukuai ke hookaaia, a o ke koena ma na hookaa puu ana iloko o hookahi, elua a me ekolu makahiki, me ka ukupanee ma ka 7 pakeneta e hookaaia ma ka hapalua makahiki.
E hoomaka kela a me keia mea i lilo ai ka aina i ka mahi io ana a me na hana hou i kona aina i ka makahiki mua a e hoomau aku me ia a pau na makahiki elua i koe.
Ma ka hopena o ke kolu o ka makahiki ina e pau i ka hookoia na kuhikuhi ana a pau e ka mea i lilo ai, e loaa no iaia ka Palapala Sila.
Ina aole e hanaia na kuhikuhi mamua ae nei, e nele ana ka mea i koho ai i ke kuleana ole.
I ka wa e kaa ole ai, alaila e kuai hou ia ka aina e ke Aupuni, a ina ma ia kuai hou ana e oi aku ana ke dala loaa mai mamua o ke kumukuai mua, alaila, e loaa ana i ka mea kuai mua mai laila mai ka huina o kana mau dala i hookaa ai i ke Aupuni me ka ukupanee ole a e mahele i na dala oi aku ma ke ano like i ko ka huina i hookaaia. Ina ma ia kuai ana ua emi mai na dala i ko ke kumukuai mua, e hoihoi ia aku no ka huina o kana mau dala i hookaa ai e like me ka mahele o ia emi ana i kulike i kana huina i kookaa mai ai.
E kakauia kekahi aelike e kela a me keia mea kuai me ke Aupuni e hookomo ana i keia mau kuhikuhi a pau, a o na hoolilo ana aku o ia mau aelike ia hai e lilo i mea e nele ai.
Na kela a me keia mea e lilo ai e uku i na lilo o ke anaaina a me ka hoonoho ia ana o na kii aina, mahope koke iho o ke kuai ana a me ka puu dala hookaa mua o ke kumukuai.
O ka palapala aina e hoike ana i ke kii o ka aina, ua hiki no ke nana ia ma ke Keena Aina, Keena Kalaiaina a ma na keena o A. B. Loebenstein a me E. D. Baldwin, Hilo, Hawaii, kahi e ike piha ia ai na mea a pau.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina,
Iune 17, 1895. 2551-3t
KOHO NO KE PAIAI.
KEENA O KA PAPA OLA
Honolulu, Iune 1, 1895 }
Ua makemakeia na koho no ka hoola wa ana i ke Kahua Ma'i Lepera ma Molokai, mai ka 500 a hiki i ka 1000 paiai o ka pule e lawe ia a waiho ma ke awapae ma Kalaupapa, e like me ke kauoha a ka Luna Nui, e waihoia mai na koho ma keia Keena mamua ae o ka hora 12 o ke awakea, Poakolu, Iulai 3, 1895.
I iwakalua-kumakahi (21) paona io o ke paiai i wa-hi pono ia me ka la-i, a e hoolawaia ma ka pule. Ua makemakeia na koho kaawale no ka manawa he elua makahiki, ekolu makahiki, a i ole no ka eha makahiki mai ka la 20 aku o Augate, 1895.
Mamua o ka hoopaa ana i ka aelike e waihoia mai he bona i emi ole malalo o $1000.00 me na hope ia apono ia e ka Papa, no ka hooko pololei ia o ka aelike.
E kakau mawaho o ka wa-hi "Koho Paiai."
Aole i hoopaaia ka Papa Ola @ ae aku i ke koho haahaa loa a koho e ae paha.
Ma ke kauoha a ka Papa Ola.
WILLIAM O. SMITH,
Peresidena.
Ua hooloihi hou ia aku ka manawa no ka hookomo ana mai i na koho i hoakaka ia maluna'e a hiki i ka hora 12 awakea, IULAI 15th, 1895.
2553-2
AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Ekahi o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o JOHN S. KEKUKAHIKO i make kauoha ole o Honolulu Oahu.
Na ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Kunewa (w) o Honolulu, Oahu, o olelo ana o John S. Kekukahiko o Honolulu, Oahu, ua make kauoha ole ma ua Honolulu la ma ka la 17 o Iune, 1895 a e noi ana e hoopuka la ona palapala lunahooponopono waiwai @ G. J. Waller.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Paeaina, Iune 21, 1895.
Na ka Aha:
CHARLES F. PETERSON,
2552-3t kakauolelo.
AHA Hookolokolo Kaapuni Apana Eha o ka Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o Henry Kolomoku Pahau o Pepeekeo, Hawaii, i make.
No ka mea ua waihoia mai he palapala i olelo la oia no ka palapala kauoha hope loa a Henry Kolomoku Pahau i make, ma ka la 14 o Iune, A. D. 189@, me kekahi palapala e noi ana e hoo@aio@a ua palapala kauoha la a e hoopukaia na palapala lunahooponopono waiwai ia F. M. Wakefield, i waiho ia mai e ia.
Ke kauohaia nei, o ka POAONO, la 20 o Iulai, A. D. 1895, hora 10 a. m. o ia la, ma ke keena hookoiokolo o keia aha ma Hilo, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hooiaio ana i ua palapala kanoha la a me ka hoolohe ana i ke noi.
Kakau@a ma Hilo, Hawaii, K. H. P., Iune 14, 18@. Na ka Aha:
D. PORTER,
255@ Kakanolelo.
AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNA APANA Ekahi o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono Waiwai Ma ka hana o ka waiwai o CLARISSA E. CUMMINGS o Aonolui@ i make kauoha aole.
Ma ka waiho a me ka heluhelu ia ana o ka palapala noi a William H Cummings o Honolulu, @ olelo ana o Clarissa E. Cummings o Honolulu, ua make kauoha ole ma na Honolulu la i ka la 18 o Iune A. D. 18@, a e noi ana e hoopuka ia na palapala lunahoponopono waiwai ia William H. Cummings.
Ke kauoha ia nei o ka POAKAHI, la 29 o IULAI A. D. 1895, hora 10 a. m. o ia la, oia ka manawa @ hoolohe ia ai na noi ia ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, a ma @ manawa @ ma la wahi @ hele mai ai na poe a pau i pili a e hoike mai ina he kumu io kekahi a lakou @ ho@le ia ai ua noi la.
Hana ia ma Honolulu, Iune 27, 1895.
Na ka Aha:
GEORGE LUCAS.
2@ Kak@olelo.
KA NUPEPA KUOKOA
--@E—
Ko Hawaii Paeaina i Huiia
@ ka Makahiki $2.00
No Eono Mahina 1.00.
Kuike ka Rula
HOOPUKAIA @ KA
PUKA | 1 2 3 4 5 6
ANA. | Pule Pule Pule Pule Pule Pule
Iniha $ 1.50 $ 2.00 $ 2.50 $ 3.00 $ 3.50$ 4.00
2 Iniha 2.00 2.75 3.50 4.00 4.50 5.00
3 Iniha 2.50 3.50 4.50 5.00 5.50 5.00
4 Iniha 3.00 4.00 5.00 6.00 6.75 7.50
5 Iniha 3.50 4.75 6.00 7.00 8.00 9.00
6 Iniha 4.00 5.50 7.00 8.00 9.00 10.00
O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna la mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole aohe hookomo @a.
HAWAIIAN GAZETTE CO.
GEO. H. PARIS, Luna Nui.
J. @. KAWAINUI, Luna Hooponopono.
No Honolulu, Oahu, Lakou a pau
POAONO, IULAI 6, 1895HAWAIIAN GAZETTE CO.
GEO. H. PARIS, Luna Nui.
J. @. KAWAINUI, Luna Hooponopono.
No Honolulu, Oahu, Lakou a pau
POAONO, IULAI 6, 1895.
Hooleia ka Hoopii a Kalanianaole.
Ma ke kakahiaka o ka Poalua iho nei, @a wehe ae ka Aha Hookolokolo Kiekie mahope iho o ka hoopanee ana no kekuhi mau la. Na Lunapaahao Low i lawe ae ia Johah Kalania@aole imua o ka aha. Ua kak@o ia hoi ka lawehala e kona loio Paul Numana. Malaila pu hoi o A. M. Brown, Loio Kuhina, W. A. Kini loio, ka Loio hoi o ka Aha Hookolokolo Koa, J. A. Magoon, E. Johnson, J. K. Kahookano, W. L. Stanley a me kekahi poe e ae. Malaila pu ae hoi ka Rev. Joseph Cook o Bosetona, me kona @oolono pono i na mea a pau e pili ana no kela hihia oiai oia e noho ana ma kahi o na kiure. He aahu huluhulu i ano mae i ke komo mau ia ko ke keikialii e aahu ana.
Ninau mai la ka Lunakanawai Kiekie Judd ia Mr. Brown ina oia wale no ka mea ma ko ke aupuni aoao, a ua pane aku oia: "Pela ko'u manao e ka mea hanohano."
Ia wa, ua hoike mai la ka Lunakanawai kiekie ua makaukau ka olelo hooholo a ka aha no ka mea e pili ana no ka hihia palapala hookuu kino o Jonah Kalanianaole, a e heluhelu ia aku ana e Lunakanawai Frear.
Ua hoomaka mai la o Frear e heluhelu me ka hoakaka mua ana mai @o na mea e pili ana no ka haunaele i hoomakaia ma ka la 5 o Ianuari a me na la mai mahope o ia wa, a me ka hopu ia ana o ka mea hoopii me ka hoopai ia ana no ka huna kipi e ke komisina o ka oihana koa no hookahi makahiki ma ka hana oolea me hookahi tausani dala hoopai.
Ua hoakaka pu mai la hoi ka Lunakanawai i na kahua o ka palapala hoopii i nonoi ia ai, oia hoi aohe mana i loaa i kela komisina oihana koa. Ua heluhelu mai la hoi oia i kahi maloko o ke Kumukanawai o ka Repubalika no ke kukala ana i ke kanawai koa, oiai wahi ana, aole kela he mea malihini ma keia aupuni. Olai he puu pale ia no ka pono o ka lehulehu. Ua hoomalu aku o Beritania Nui ia Irelai no kekahi mau manawa lehulehu malalo o ke kanawai koa, a pela pu no hoi i hoopakele ia ai ke Panalaau o Iameka. He lehulehu wale na hihia o ia ano mai ko Beritania a me ko Amerika i hoakakaia mai no ia mea he kanawai koa, a oia hoi ka mana nui o ke aupuni iloko o na wa o ka haunaele a me na popilikia o ia ano.
Ua hoakaka hoi kekahi olelo hooholo aia wale no ka mana i ka Peresidena o Amerika Huipuia me ke keakea ole ia e kekahi mana e ae. He mana nae ia i ninau ia, aia paha i ka Peresidena a i ole, aia paha i ka ahaolelo kela mana o na wa pilikia, a ua lokahi ae kekahi poe naauao loa aia i ka Peresidena a i ole i ka ahaolelo paha kela mana. Aole hoi he mana i kekahi aha hookolokolo maoli e hoolohe ai no kekahi hihia i hana ia e kekahi aha hooko lokolo koa.
He nui na wehewehe naauao e ae i wehewehe ia mai e ka aha no ka hiki ole i ka aha hookolokolo maoli e noonoo ai, a lawelawe hoi no kekahi hihia i ahewa ia e kekahi mana o ka oihana hookolokolo koa. A wahi hou hoi a ka aha he mea hiki ole i ka Peresidena ke noho mai e lawelawe kino no na ano hihia o kela ano, oia aole e hiki iaia hookahi ke hana i na hana lehulehu i ka wa hookahi, a nolaila o ka mea i hooholola e ka aha komisina koa, na mana a ua paa kana olelo hooholo. Nolaila, na hoole ia na kumu hoohalahala a ka mea noi, a na hoihoi hou ia oia no ka halepaahao e hooko i ka hoopai i ahewa ia ai oia.
Na Nupepa Wahakole.
(Kakau ia mai.)
Ke noke mai nei no ka Makaainana i ke nali i kana mau ponaiwi, e like me kona ano mau i kela a me keia pule. Ke uwe mai nei i na halialia no kona hoopi@ ia no ka l@ipila, wahi a kona lohe, a no ia lohe wale ana no ua makau honua, a ke olelo mai nei aole na lakou ke kono no ia mea. Nawai la ka? Aole anei na olelo e kono ia mea he hoopii laipila? Aole o makou makemake e hoopilikia wale ia na maka maka kalaimanao, aka, he olelo kahiko nae ka makou e hoomanao nei, a oia keia—"aole loa e loaa ana ka hopena maikai mamuli o na hana ino."
Nui kona walaau a me ka hookuleana kue no ka wae ia o W. R. Kakela i Kuhina noho ma Wasinetona. Pehea la oia i manao ai he kuleana kekahi ona e kamailio a e kue a apono paha i na hana a keia aupuni, oiai aole oia i lawe i ka hoohiki e loaa ai iaia he leo a he mana ma ia mea? He kue oia i keia aupuni ma kona kahua a aole oia e ae e noho malalo o kona malu ma ke ano he kupa, a pehea la oia i manao ai, o ke kanaka kue a hoole i ke aupuni he mana no kahi ona ma na mea pili i kona hooponopono ia ana.
Ke noke mai nei i ka nauki no ka hoike ole ia aku laia ka huikala a huikala ole ia o na pio paahao kalaiaina. Me he la e hoahewa ana i ke aupuni no keia mea. Heaha la ko Makaainana kuleana i keia hana a ke aupuni e hoike e aku ai iaia? A owai hoi la ma ko ke aupuni noonoo ana i kana mea e hana aku ai? Iaia anei ka Peresidena e hoike aku ai i kana mau kumuhana—i ka mea i hoenemi mai a i kue mai? No ka lehulehu i kuleana ia pomaikai a na ke aupuni no e hoike ae i ka hiki ana i ka manawa kupono, a o na pakaawili a me na kepa ana a pau a ka Makaainana, aole ia he mau laau lapaau e palekana ai kona mai.
Pela pu no hoi me kela wahi nupepa e kapa ia nei o "Ke Aloha Aina," o ka Hoopoino Aina ka inoa kupono loa. Noke mau oia i ka hoopuka i na manao nauki o ke ano lili pilikino me na olelo hoakamai maamaalea e kue ana i ko W. R. Kakela hookohu ia i Komisina no ka Repubalika o Hawaii ma Wasinetona. A hookoikoi iho la i na olelo no ke kipaku ia ana mai o Kakina e ka Aha Kuhina o Kalivalana, ma o kona ike ole ia mai, e like la me Kakina. Olelo mai na nupepa la aole ona manao nui no keia mea, aka, nui nae kana mau kamailio a me ka hoike maii kona uluku no keia mea hookahi, me he la, he hoopunipuni wale no kela manao ona no kela nea. Heaha la kona poino no na mea e hoea mai ana no ko W. R. Kakela hookohu ia ana. Ina e ike a ike ole ia mai ana o Mr. Kakela heaha la ka pili o @a nupepa i lawe i ke kahua a kuleana kue a paio i ke aupuni a e ku nei hoi mawaho o ka poai a o ke apo o ka poe i kuleana ia mea? Aole anei ua oi aku ka makemake e loaa kekahi kuia mamua o kana mea ihaupu ai? O ka poe i kuleana malalo o ke Aupuni Repubalika o Hawaii e kamailio a e hoike i ko lakou manao, ua akahai lakou, a ua ike, o W. R. Kakela ke kanaka Hawaii kupono ma ke kulana i wae ia nona i oi loa aku mamua o ka poe a pau e wahakol@ nei iaia ke kui ia a puulu ia lakou a pau iloko o ka laulau hookahi, eia nae ua lilo ae la nae i keia wahi nupepa kuleana kupa ole iloko o ka poai aupuni ka walaau mahaai. Maila paha ke mau nei no na hiohiona o kona noho kuhina ana no na hora kakaikahi i kaupaona ia ai a ike ia ka mama a piha makani.
Mau no hoi kona hoopuka mai i na manao e hoopiha ai i na manaolana makani a kahua ole iwaena o na kanaka Hawaii. Ke olelo mai nei i kona manaolana no ka hoi hou mai o ka mana aupuni Moi, no ka mea, he manaolana nui kona e hoi hou mai ana no o Kristo, a pela no oia i manaolana ai no ko Hawaii kulana. Aole anei he mea pono i keia nupepa lalau e hookuu liilii mai i kana mau kuailo ana a pau ae kahi, alaila panai mai ana? He mea pono e hoike mai i na hopena o na kuahaua a na kilokilo i hoike mua ai iloko o ua la lehulehu i hala ae; e hoike mai i ka haina o na nane a me @a moeuhane, a pau ia mau mea, alaila, kii aku i na mea hou e hooilipili aku nei i ke Akua.
Ua nui no ka maalea o keia wahi nahesa, na ike oia ina e hoike i ka mea oiaio e huhu ana na kanaka a hoihoi ole iaia, nolaila, o na hoopunipuni hoohoihoi aku la ka hana pono, a oia keia mau olelo hoonuinui a maalea.
He mea oiaio, e like me ka Ka Leo o ka Lahui i olelo ae ai i ka Poalua nei, ua lohe ia ke ano kanalua o ke aupuni e huikala i kekahi mau paahao kalaiaina mamuli o na olelo kikoola a hoonaikola a kekahi o na nupepa wahakole. Ua nui no na olelo hoino a me na hailuku pilikino kumu ole a kela mau nepepa, e noke mau ana i ka haanui me na hakuepa imua o ka lehulehu me ka manaoino i wahi e mau ai ke jue ae o na kanaka i ka poe ia lakou ka hookele ana i ke aupuni. Ua imi a na hana ma na ano a pau e mau ai ka nohona paonioni a uluku, aka he mea maopopo aole paha e nana ana ke aupuni i na aoa a keia mau wahi apana pepa wahakole, a e kapae ana i ka laua mau kanikani, no ka mea, me he la hookahi mea nui i ke aupuni a me kona mau hookele, oia no ka hana ana ma na ano a pau i na mea a pau e loaa ai ka @luolu o ka noho lanakila ana me ka maluhia o na kanaka Hawaii; a o ka hooiaio aku imua o ka lahui, o ka oi loa aku hoi o ka poe akiaki e hoenemi mai nei i ke aupuni, i kona mau manao aloha ake maluhia.
He mea oiaio, he kuleana ko keia mau nupepa i ka malama ana a ke aupuni i ko lakou maluhia a me ko lakou mau pono, aka ma ke ano ua loaa ia lakou na kuleana a me na pono i haawiia malalo o ke kumukanawai no ka poe i hoohiki a loaa ka mana mawaho ae o ke ano kupa hanau no ka aina—he mea kanalua loa ka hiki ke oleloia @a kuleana lako i e nema a e koi a e hoahewa i na hookohu a ke aupuni i kona mau luna.
Halawai Hamama a ka Hui Repubalika Hawaii.
Ma ka po Poalua iho nei, na malama io ae ka Hui Repubalika Hawaii o Honolulu nei i halawai hamama no ka hoolohe ana i na haiolelo maluna o ke kumuhana ka Hoohuiaina mai na Mea Hanohano W. R. Kakela a me W. O. Kamika Loio Kuhina, a no ke onawaliwali kino o ka Mea Hanohano L. A. Kakina, ua pani ia ka Lunakanawai Kaapuni o na "Hono a Piilani" ma kona wahi.
Ua nui ka waiwai i loaa i ke anaina i hele ae e hoolohe ma o na haiolelo la o ka po. Ua wehewehe ia mai na mea a pau a ke kanaka naauao e ike iho ai i ka mea pono a pomaikai e hana ai no ka ninau hoohuiaina.
Eia iloko o ka lolii ana o na noonoo o na hookele aupuni Repubalika i keia wa kela manao kahua, e pulama loa ana lakou i na pono o ka lahui kumu o ka aina mamua o ka ae ana aku e hoohui, a aole no hoi ma ke ano e onou wale aku ia kakou malalo o kekahi mokuaina me ke kau ia o na kanawai mai kahi kaawale mai Hawaii aku, aka ma ka aina kahi nona ka lahui e noho ana, malaila e noho aika ahaolelo a kau i na kanawai i kupono no ka aina a me ka lahui.
He mea opno i ka Hui ke hoomau aku i ka malama ana i na halawai hoonaauao o keia ano, no ka mea aia he waiwai nui iloko o na haiolelo ana a ka poe naauao i hiki ke hoomalamalama mai i ka poe e noho ana iloko o ke kuhihewa a e hoopaakiki lili makehewa naaupo wale iho ai no.
Ka La 4 o Iulai.
O ke ano papalua o ka la eha o Iulai i keia makahiki, oia hoi ka 119 o na makahiki o ko Amerika Huipuia noho Aupuni kuokoa ana a me ka puni ana o ka makahiki hiapo o ko Hawaii nei noho kuokoa ana malalo o ka Repubalika, ua lilo ia i mea e papalua ai na hana kulaia ma keia la ma Honolulu nei. Eia ka papa kuhikuhi hana o ka @a:
He huakai o ka puali hoomakeaka i ka wa poniponi wale—he kipu aloha heihei waapa maloko o ke awa—pa@kau hookahakaha o ka pualikoa kiai lahui—huakai hoau o ka lehulehu ma ke alahao—he anaina ike na ka Peresidena Dole—he anaina haiolelo la 4 o Iulai ma Kewalo—kipu aloha hou i ke awakea—he lealea kukioi na kamalii—heihei lio ma Kapiolani Paka—kinipopo na Ikeolela a me Hoku ma Makiki—he anaina ike no ke Kuhina Amerika—he hoolele ahika@ i ke ahiahi.
He nui na mea e hiki ke hoikeia no keia la nui kamahao o na Repubalika a elua, aka aole nae e pau ma kela pepa. Hookahi mea ano e i ikeia mawaena o na hana haiolelo, oia ko ke Kuhina Amerika hoao ana mai e kue i kekahi mau olelo o ka haiolelo a Rev. Jas. Cook iwaena o kana haiolelo ana.
MA KE ALAHAO A I WAIANAE.
KA PUALI PAPAPAI O HONOLULU.
33 Mile Mai Kou a Pokai.
I kulike ai me ka lokomaikai o Mr. Dillingham, ka Luna Nui o ke Alahao o Oahu, i kono e ai i ka puali o ka papapai o keia kulanakauhale, e holo makaikai wale maluna o ke kaa ahi mai Honolulu aku nei ahiki i Waianae, ka palena pau mai o ke alahao i paa i keia wa, nolaila ua haalele io iho maluna o ke kaa nani ka puali o ka makapeni ia Honolulu nei malalo o ke alakai a F. C. Smith i ka hora 9:45 kakahiaka o Iulai 2 a holo io me keia poe:
Rev. S. E. Bishop o ka The Friend H. M. Whitney o ka Planter's Monthly, Right Rev. Bishop Willis o ka Dioesian Magazine, L. P. Lincoln o ka Anglican Church Chronicle, a me Julian D. Hayne o ka Hawaiian, o ka puali puka malama; W. R. Farrington o ka Hawaiian Gazette a me ka nupepa kuokoa The Pacific Commercial Advertiser, Ed. Towse o ka Hawaiian Star puka pule me puka la a me J. T. Stacker o ke Time, Jos. U Kawainui o ke KUOKOA, J. E. Bush a me D. Punini o ka Oiaio a me Ka Leo, F. J. Testa o Ka Makaainana, Ho Fon o ke Chinese Times, C. Yak Nam o ke Chinese News, J. M. Viv@s o ke Sentinella, Jos. Nawahi o ke Aloha Aina, Geo. Manson o ka Evening Bulletin a me Geo. C. Kenyon o ka Independent. Mawaho ae o keia puali o ka Papapai, ka Hon. G. P. Kamauoha a me Frank Godfrey.
Ua holo ia me ka hoomaha ole ma kekahi wahi a ku ana i ka Wili o Ewa. He m@u minute pokole wale no malaila, ua pahee aku la ke kaa ahi ma ke alahao hou loa e ho@u ia nei i hoomoe ia mawaena aku o na ko e ulu ana mauka a makai, a mawaena aku hoi o na ulu kiawe e pohai ana mauka a makai o ke alahao hou loa a makou ka puali papapai e hoau nei. Ma ka hora 11 a me 10 minute, hoohiki aku la makou i Waianae ka ain nona ka makani kaulana he "kaiaulu."
I ka hiki ana i Waianae, ua hali ia ka puali papapai e ka Luna nui o ka mahiko o Waianae Mr. Ahrens e hoomakaikai i ka aina mahiko maluna o ke kaa ahi huki ko i Makaha, i ka lua wai eli na ka mahu e pauma a i Waianae ponoi iho. He aina Leialii o Waianae, eia malalo o ka hoolimalima no kekahi mau makahiki uuku loa i koe. Eia malalo o ka Hui o Waianae, he mau tausani eka aina, eia he tausani wale no paha e pau i ka mahi ia, aka ina e nui ka wai, alaila e hoomahuahua hou ia aku ana ka aina e kanu ko ai.
Pau ka makaikai ana i na apana ko a me ka ulu niu kaulana, alaila ua hoihoi ia ka huakai a maluna o ko lakou kaa ahi i holo aku ai mai Honolulu, hanai ia i ka ai. Pu ia, alaila ua hookuu ia kela a me keia o ka huakai e hele e makaikai.
O ka loihi o ke alahao mai Hono lulu aku a i Waianae, he 33 a me 3 hapaumi mile. Ua paa pono a maikai no ka hoounauna ana ma ka halihali ohua a me ukana.
Mamuli o ka paa ana o keia Alahao a hiki i Po kai, ua hoopokole@a ka luhi o ko Waianae ma ka lua@ele ia mai maluna o na holoholona a e ikiiki ai o ka hele ana mai o keia mau k@la loa Oiai ke aie nei ka lehulehu i ko Mr. Dillingham noonoo, eleu, @ikiala hana, hoomanawanui a me ka luhi, he mea pono e hoohoihoi ia ka lehulehu, e hooulu i na mea kanu ma nai o na aoao o ke alahao, i make pono ai ka moe ana o ke alahao, hoomau ia ka hali o na ohua a me na ukana, hoomahuahua ia ka waiwai o ka aina a pii pu me na loaa o kela a me keia e lawelawe hana ana. Mamuli o ka paa pono ana o keia hana nui a Mr. Dillingham i lawelawe ai me ka pauaho ole a me na hoopakuikui ia, he mea pono a haawi la na hoohoihoi ana a me na mahalo kiekie a pau iaia no keia hoomoe alahao holopono. A ke manao nei no oia, aole e hooki ana oia i ke alahao ma Walanae, aka o kona ake e poai ia ka mokupuni o Oahu e ke alahao, a e paapaaina na kapuai o na lio kaa ahi a puni o Oahu nei, e makanikeoe ana ma Ewa, Waianae, Waialua, Kahuku, Koolaupoko a hoea mai ma Kamapuu a me Laeahi.
O ka makou lini nui, e ike ia aku e paeli ia ana na aina ma na wahi kokoke i ke alahao, e hooulu mai i na hua ohaha o ka aina, e pomaikai ka poe paeli, e pomaikai ka mea nana e hoohikihiki i ka makee a e pomaikai ke Aupuni.
Hoolaha Hou.
NA LETA E WAIHO NEI ILOKO O KA HALE LETA A HIKI I KA LA 30 O IUNE 1895.
APUA.
Miss H@mo@, . Kaaua.
Mrs. J Kimo, Mrs S Pap@.
HONUAKAHA.
Mrs. Kamoni. Mrs. Kaauamo.
KOULA.
J M Poohina.
KAAKOPUA.
K Nik@la.
KUNAWAI.
I Kaheana.
MAKIKI.
DE. Kaoao, E kahawaii.
PELEULA.
K Kanuha. J Kapule,
J Kealolio.
WAIKAHALULU.
M Kaoliko.
KAKAAKO.
Kauh@i, Mrs Kalawel@.
Mrs Malohi.
KOLEAKA.
Kalaumano.
KAUMAKAPILI.
Lohia (liilii), Mrs Makaluhi,
K. Kealoha, J Bai@.
KIKIHALE.
Mrs Waiwaiole, M Kaaimikana,
K Kal@a Miss Keluia,
P Kanae, K@o@n@a,
S Naauao 2, Miss B Kalauk@l@,
W P Kiko, D Waiwaiole,
Mrs M Papai, Kaauwai.
KAWA.
Kauhane, Kealohapa@ole.
Kaliko.
WAIKIKI.
A H Ka@ehiwa, Miss M Naeole.
AALA.
M Maunaloa 2, Kalilika@,
Mrs K Hapai, Ka@lii.
KAWAIAHAO.
M Kaa@aa@ 3, Mrs A Kaawa,
J W Kahale 2, D Kaapua,
Mrs Nawai, N Billoway.
KAMANUWAI.
Mrs Kahikina, @ Kalili,
Mrs S Kiliop@, Mrs Wa@ne@ T Ja@,
Piliako, Kahaolealii.
KAPUUKOLO.
Miss A Makanoe, Mrs Mali@ W Neita,
Mrs Pahele, J Clark,
A Io@la.
KALIHI.
Kimokeo, P M Lokana,
Miss M A@i@ 2, Miss M Atoni,
Kawelo, Kalawalu,
M Kalei, P S Peter,
Kapuhili, Miss M Kaoh@a,
Wm. Keanini.
MAU@AKIEKIE.
M Til on, Nahuiua.
MAEMAE.
Kai@manu, Mrs E Kahana@ui.
IWILEI.
L Patrick, Nakoa.
KAMAKELA.
K Ka@elo, Kawai,
M Kawaipao.
KEPOHONI.
Leiolii, M Kapaukulei
A Hipa, S Luahine,
Kapohu.
MOANALUA.
Miss Keoholiko.
WAKINEKONA.
L W Kaia, S W Keaweamahi,
E Hailaina
PUUNUI.
Kamuela.
HAUHAUKOI.
Mrs H K Hale.
KAHEHUNA.
Kahinaku@, Kanihue,
M Daniel 2, Hoou@u,
KAULUWE@A.
G W Kawaianuhea 3, Paokalani,
Geo Ka@, Mrs L Lee Shu 2,
S Lovell, Kaina,
Hewa@ewa, Ahakuelo,
M K@mali, Mrs M A@ See,
Mrs K K@, Mrs M Parena@a,
Pul@moku, S W Kalania.
LELEO.
Miss An@.
KAOPUAUA.
Mrs Kamaka Kalei.
NIOLOPA.
Mrs Maolioli, D Kailiula.
PAUOA.
G Waipa, A N Kaleiaka 2,
Piipii 2, Lukai,
Mrs K Kaha@u, Kauwe (liilii),
Miss Halelani, Mrs. K Kaipuinale.
LELEO.
C W Kalol@, Aleo,
Mrs Blake, Mrs N Kaaua,
Mrs M Hale, Lu@a,
Kahou, Mrs Malie,
Mrs A Ha@kekia, Mrs Kaahalealea 2,
AUWAIOLIMU.
M Leinaholo, Kia,
Kumahoa, Ka@hoolewa,
Kaai@oa, A W Kaumanu.
NA ALANUI.
Kapika, Puleimoko,
Mrs Hulupala, J Kulolia,
Kealoha.
KALIA & PAWAA.
Aulani, D Napuai,
E Mitchell, Kalani,
S B Kahalehili.
KAPALAMA.
Kahakalau, Miss Kilikina,
Mrs Hainaulu, Miss P Naihe 2,
Keawekane, @ Kamik@,
K Napahuelua, Kailieha,
L U Naihe, Mrs L Keliipio,
H Haliaka, J M Mahiai,
A W Lincoln, D Kalani,
Kaili w, Laika,
HONOLULU,
A Kona, Keaakolo,
J Kaalokai 2, Mrs Hale,
D Lani, Julia,
Hema, Alani,
P@akalani, Ma@akia 2,
P Kanakaole, Mrs Kaholokauhale,
D Hookaumaha@ A P Kaihumua,
Kapahu w, Ka@la,
Kaumunaha, Kailipaka,
L Palama, Opupele,
Kamaneo, J Kekipi,
L Keliihihi, Kamaka,
M Kalama, J P Kuaana,
Miss Kahuna, Haloa,
S Mak@a, J Panaa,
K Kaanaana, E Kalika,
Palih@, Kahakauwila,
Waiwaiole, Geo Luahaku,
Hanaumi, S Kalauiau,
J Kaia, L Ohia,
E Kaapa, J H Kahilina,
Mrs Kauhine, J Makaila,
Kaiwi, J Pakala,
Mrs K Daniela, J Kua 2,
Pep@ana.
Na Leta i hoihoi ia mai na Mokupani mai:
HAWAII.
Lui, Mrs E K Lim@hoi,
M Palolo, Mrs M Kamuela,
O K Oliva, S W Kalili,
Waiola, Wahinekoa,
Mrs Kaukaokalani, D G Willis,
Kulou, Keaweam@hi,
L Kamani.
MAUI.
Mokuohai, Miss Kealakai,
G Kalani, N Joseph,
Kahoolawi, D W Keloha,
J J Pu@, Kaina.
MOLOKAI.
C Horn, Mrs @aumoana 2,
G W M Puuone 2, @ Kaina,
K Mahu, K Pahuole,
Mrs E Aylett, Makole,
Aiohelo 2.
OAHU.
M Kaohe, J Inaia,
Keoki & Malaea, Mrs Maria.
KAUAI.
S Bettlehema, J Kah@ihalau.
N. B.—O na poe na lakou na leta maluna ae, e oluolu @ nin@ mai i @a leta i hoolahaia.
J. M. OAT,
Luna Leta Nui.
Honolulu, Iune 30, 1896.
Hoolaha Hui Halekuai.
E NOHO ANA KA HALAWAI NUI O PAUwela Store Co. Ma ka Poaha la 27 o Iune, A. D. 1896 ma ka hora 10 a. m. Ke kanoha @a aku nei na hoa a pau o ke@a Hui @ akoakoa mai ma la @a.
P. KEAUPUNI,
Kakauolelo Pauwela Store Co.
Pauwela, maui, Iune 7, 1896.
2@50-tf