Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 31, 3 August 1895 — Page 4

Page PDF (1.62 MB)

This text was transcribed by:  Mary Ching
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA NUPEPA KUOKOA

ME

Ko Hawaii Paeaina i Huiia

No ka Mahahiki          $2.00

No Eono Mahina         1.00

Kuike ka Rula.

 

HAWAIIAN GAZETTE CO.

GEO. H. PARIS,       Luna Nui.

J. U. KAWAINUI, Luna Hooponopono.

No Honolulu, Oahu, Lakou a pau

POAONO       AUGATE 3, 1895

 

KULA SABATI.

HAAWINA XX.—AUG.18.

Ka Home Hou ma Kanaana.  Kanawailua

6:3-15.

E HOOLOHE hoi oe e ka Iseraela, a hoomanao e malama hoi, i pomaikai ai oe, i mahuahua loa ai oukou, ma ka aina e kahe ana o ka waiu a me ka meli, e like me ka Iehova ke Akua o kou poe kupuna i olelo mai ai ia oe.

            4  E hoolohe mai, e ka Iseraela; O Iehova ko kakou Akua, hookahi no Iehova.

            5  E aloha aku oe ia Iehova i kou Akua me kou naau a pau, me kou uhane a pau, a me kou ikaika a pau.

            6  O keia mau olelo a’u e kauoha aku nei ia oe i keia la, e waiho no ia maloko o kou naau;

            7  A e ao pono aku oe ia mau mea i au mau keiki, a e kamailio aku ia mau mea i kou noho ana ma kou hale, a i kou hele ana ma ke ala, i kou moe ana ilalo, a me kou ala ana iluna.

            8  A e nakii oe ia mau mea i hoailona ma kou lima, a e lilo ia i mea e hoomanao ai mawaena o kou mau maka.

            9  A e kakau oe ia mau mea ma na lapauila o kou puka hale, a me na puka pa ou.

            10  A i ka manawa a Iehova kou Akua i kai aku ai ia oe i ka aina ana i hoohiki mai ai i kou mau kupuna, ia Aberahama, ia Isaaka, a me Iakoba, e haawi mai ia oe i na kulanakauhale nui a maikai, aole nau i kukulu,

            11  A me na hale piha i ka waiwai, aole nau i hoolako, a me na luawai i eliia, aole nau i eli, i na pawaina a me na laau oliva, aole nau i kanu; aia ai iho oe a maona;

            12  Alaila e malama ia oe iho, o hoopoina oe ia Iehova, nana oe i lawe mai ka aina o Aigupita mai, mailoko mai hoi o ka hale hooluhi.

            13  E makau oe ia Iehova i kou Akua, e malama ia ia, a e hoohiki oe ma kona moa.

            14  Mai hele aku oukou mamuli o na akua e, o na akua o na kanaka e noho ana a puni o oukou;

            15  O hoaaia mai auanei ka inaina o Iehova kou Akua ia oe, a lukuia mai oe mai ke alo aku o ka honua:  (no ka mea, o Iehova kou Akua, he Akua lili ia iwaena o oukou.)

            PAUKU GULA, Kanawailua 8:10.  E hoomaikai aku oe ia Iehova kou Akua no ka aina maikai ana i haawi mai ai ia oe.

            MANAO NUI.  E pono ke hoomaikai aku i ke Akua no kona mau haawina lokomaikai.

            OLELO HOAKAKA.  Mahope o ka pakele mai na nahesa mai, ua kaapuni ka Iseraela i ka aina o Edoma, a paio aku i ka lahui Amora, ka lahui e noho ana ma ka aina ma ka aoao hikina o ka muliwai o Ioredane.  A hoomoana ma ka aina o Moaba, ma ke kapa o Ioredane, kupono i ke alo o ke kulanakauhale.  Ua lanakila ka Iseraela maluna o ko Amora, o Ieriko.  Malaila ua haiolelo o Mose ma ka mahina hope loa o kona wa ola, Kan. 34:1-7.

            3.  HOOLOHE,--lohe pono:  no ka mea, ua waiwai lea ko Mose oleloao hope loa.  4.  HOOKAHI,--oiai ua lehulehu na akua o na lahui e ae.  5.  ALOHA,--o keia kauoha oia no ke kanawai nui loa, mareko 12:29-30.  Oia no hoi ka makamua o na hana hoomana Iudaio no kela a me keia la.  NAAU,--iini.  UHANE,--noonoo.  IKAIKA,--mana hooko.  6.  WAIHO,--aole hiki ke hoike aku i na mea i ike ole ia.  7.  KEIKI,--i pono i na makua ke alakai pololee i ko lakou ohana, a malama ia lakou mamuli o ka pono.  8.  NAKII,--aole i manaoia ka hana maoli.  He olelo hoohalike keia.  O ka manao maoli oia no e lilo ana ko Iehova mau kanawai i mau mea alakai no ka hana, ka ike, ka noonoo.  9.  KAKAU,--like pu keia oleloao, aole me ka manao e pena ia ana na kanawai o Iehova ma na kikihi, na lapauila o na ipuka o ka hale; aka nae me ka manao e hooponoponoia ana na oihana okoa mamuli o ka pono.  Eia nae ka hana hoomeamea o ka lahui Iudaio.  Ua kakauia ma na pauku ili, he mau pauku eha ma na papa lalani, Aha, Puk. 13:1-10, 11:16; Kan. 6:4-9; 11:13-21.  Ua paa keia maloko o kekahi pahu ili hipa paailiono, a nakii ia me na kaula ili a puni o ka lima a me ke poo.  Ua paa na pauku, Kan. 6:4-9; 11:13-21, ma kekahi pahu molemole; a paa ia mea ma ka lapauila e na ipuka.  Ua honi ke kanaka Iudaio haipule i kone lima ma kona maalo ana i keia pahu, me ka olelo ana i Halelu 121:8.  10.  KULANAKAUHALE,--oiai ua noho mamua ka Iseraela ma na halelole.  11.  MAONA,--he wa hoowalewale keia, e hoopoina i ka Akua, nona mai keia mau haawina e oluolu ai na kanaka.  12.  HOOPOINA,--pela no ko Iesu oleloao, Mareko 10:23.  13.  INOA,--ma ke ano ka mea ohohia, iuiu, kapukapu, Puk. 23-13.  14.  AKUA,--i kapaia pela, aole no ko lakou ano maoli, aka no ko lakou lawe wale wale ana i ka pono o ka Mea Mana Loa.  15.  LILI,--aole e oluolu aku i ka lilo ana o kekahi mea e ae i kona panai.

            I.  KE ALOHA ANA’KU I KE AKUA, 3-5.  Heaha ko Mose kakoha i ka Iseraela?  p. 3.  Heaha na kumu i oleloia no ko lakou hoolohe ana?  Heaha na palena no ko ke Akua hoopomaikai ana i na kanaka?  Heaha ko Mose olelo e pili ana i ke ano luaole o ke Akua?  Heaha ko Iesu olelo hoike e pili ana i keia oleloao o Mose?  Heaha ka huina pau o na kanawai he umi o Iehova?  E loaa ana anei ka pomaikai i kela a me keia mea manaoio, a i ole e mau ana no paha ka noho ilihune ana?  Heaha ke kumu nui ma ke Kauoha Hou e paipai ana i na kanaka e malama mau i ka pono?  No keaha la ka olelo hoike e pili ana i ka aina “e kahe ana ka waiu a me ka meli?”  Owai ka inoa o ua aina la?  Aole kupono anei ko kakou malama pono ana i ke Akua me ka manao ole ana i ka uku hana?

            II.  KA MALAMA ANA I KA OLELO A KE AKUA, 6-9.  Heaha na olelo i manaoia?  p. 6.  Heaha ka hana kupono o na makua e pili ana i na kanawai o ke Akua?  Ua kupono anei i na makua e waiho aku i keia hana ma ka lima o ke kumukula?  Heaha ke kauoha o Mose e pili ana i ka olelo a ke Akua i mea e hoomanao mau ai?  Heaha na hana maa mau o ka lahui Iudaio ma ko *****lakou malama ana i keia kauoha o Mose?  E pono anei ia kakou ke malama pono i ko Iehova mau oleloao?  Ua heluhelu anei oe i ka Baibala holookoa?  Ua loaa anei ia oe kou Baibala ponoi?  Pehea e pouo ai ia oe ke heluhelu i ka Baibala i mea e lilo ai oia i mea alakai ma ke ala o ka pono?

            III.  KA HOOMAIKAI ANA’KU I KE AKUA, 10-15.  Heaha na pomaikai i loaa ai i ka Iseraela mai ke Akua mai?  Heaha ka pomaikai hou e loaa ana ia lakou ia wa?  Heaha ko Mose oleloao e pili ana i ko lakou noho oluolu ana?  Heaha ka uku hoopai no ka hookuli ana?  Heaha ka haawina lokomaikai e loaa ai i ka poe manaoio?  Heaha ko kakou hana kupono ma ka mahalo ana’ku i ke Akua no kona mau haawina lehulehu ia kakou?  I ka wa hea e hiki ai i na kanaka ke hoopoina i ke Akua me ka maalahi loa?  I ka wa pilikia e maa ana anei ke kahea ana’ku i ke Akua?  E pono anei ke hoohiki ma ka inoa o Iehova?  E pono anei ke hoopaiia na kanaka no ko lakou hookuli ana’ku i ke Akua?  E hoapono anei ke Akua i ko kakou hooko hapa ana i kona mau kauoha?

            MANAO PILI.  1.  Ua aloha aku anei oe ia Iesu me na palena ole?  2.  Heaha ke kumu kupono no ka nele o na palena ma ko kakaou aloha ana’ku ia Iesu?  3.  Ua kupono anei ka heluhelu ana i ka Baibala ma na kula aupuni?  4.  E hiki anei i kekahi lahui ke loaa ka pomaikai ke ole ko lakou malama ana i na kanawai o Iehova?  5.  Ua loaa mai anei i ko Hawaii nei he mau haawina manawalea maikai no ke Akua mai?

 

Pane ia E. K. Lohiau Huna Inoe.

            E ka Lunahooponopono o ke Kuokoa a me na keiki ulele hua kepau ko’u aloha nui.  E oluolu mai oe i kahi kaawale o kau elele uhaiaholo mama a pau na mokupuni i noho kanaka ia.

            Ma ka pane a E. K. Lohiau ma ka helu 25 o ke Kuokoa, ma ka la 4 o Iune, 1895.  No ko’u ike ana ma kana pane olalau, me kona ike ole mamua, penei:  Aole owau ka mea nana e hopu ke holoholona, o ka mea uluhua, no ka hoopoino mau ia o kana mea kanu, a poho io iola, oia hoi ka mea nona ka aina, nana no e hopu a hoopaa ma kona wahi, e koi aku oia i kona poho i ka mea nona ia holoholona.  Ina e hookaa ole ia mai kona poho i koi aku ai, alaila e kali oia a pau na hora he 24, alaila e lawe mai oia ma ka pa aupuni, alaila hoi paha kuleana au malaila, aole e like me kau pane ike ole na’u e hopu ka holoholona, owai la kau kumukula kanawai nana oe i ao, he makilo kau he ninau ia hai, he oki loa oe, aole e loaa kekahi ninau kanawai ia oe?  Ma ka halekula kamalii no o Kalalau kou wahi i ao ia ai, ia oe nae ka mahaoi hilahila ole ka olelo i ka popopo o ka pa aupuni i ka poho.  Na’u no ke dala lilo no ia mea, aole nau, no ko makemake nae paha i ike ia mai oe, lilo ia oe, ole wale.  Ma kahi mea, he ilihune au, a ua minamina loa au.  Pehea la oe ia Lazaro, he kanaka ilihune oia, ua like oia me na ilio, ka ai i na hunahuna mea ai a Aberahama, he loaa nae iaia ka pomaikai nui mahope.  Ua olelo ka buke nui, aole e hiki i ke kanaka waiwai ke komo i ka puka o ke kuikele, e like me oe, ka nui o ka waiwai, wahi au, no ke aha la ka hoi i pau, ai na aina o oukou a pau i ka moraki ia no ka aie ekolu haneri dala ia Francis Gay o Waimea, Kauai, he noho wale iho no kau a me ka ohana malalo o ka moraki, no ko waiwai nae paha ia moraki ana.  O ke kanaka ilihune, aole ona moraki, e E. K. Lohiau ipo i Haena, aole he kanaka o Kalalau nei i kapaia o E. K. L. o makau wale huna i ka inoa, i makemake ka e hoopuka e huna i ka inoa pololei.  No ka luna leta, ua pane ona rama oe, me kou ike mua ole.  Ua hookaa ia e a’u na dala elima me ka lima o N. Paaniani, ua hala mua aohe mea e koi hou mai ai ia’u, a ina no ka nui loa ia oe o ke dala, e haawi hou ae oe i kau alaaia i makepono ke olalau ana.  E!  aole au mea nui i lilo ia’u, i helu ai oe i ke poho, pilikia oe ia’u, ke kanaka waiwai uui o oe, oloolo wale.

            R. W. N. KAAKAU,

Iulai 24, 1895

 

Aole i Loaa ka Haina o na Hua Panini o Kula.

            Ma ke Kuokoa o ka la 13 o Iulai nei, ua ike au i na haina a J. K. Kiiwaiolehua no na hua panini a’u, Ninau 1, haina—O Paulo ka ka mea nana i lawe ia buke a haawi aku i na ekalesia ehiku ma Asia.

            I mea e alakai ole ia ai ka noonoo o ka lehulehu ma keia haina a J. K. Kiiwaiolehua, o Paulo ka mea nana i lawe i ka buke a haawi aku i na ekalesia ehiku ma Asia.  I ka makahiki 43, hele o Paulo i Anetioka, a kukulu i ka ekalesia o Iesu malaila, aole i kukulu nona iho.  I ka makahiki 45, ua hookaawale ia o Paulo a me Berenaba, no ka hana a ka uhane hemolele i hea mai ai ia laua.  Ua holo laua i Kupelo, Pamepulia, Pisidia a me Lukaonia, a hoi hou i Anetioka mai ka makahiki 45-49 50.  Aia no laua e kaahele ana iwaena o ka poe Iudaio a me ko na aina e.  Mai ka makahiki 50 64, hele ae la oia i Korineto, Galatia, Epeso, Pilipi, Tesalonike, Kolosa, Makedonia, Roma.  Ua noho o Paulo ma Roma, 2 makahiki, a ma ka makahiki 65, ua make o Paulo ma Roma, i pepehiia e Nero ke alii nui o Roma.  Nolaila, aole hoakaka mai na Episetole a Paula ua holo oia i ka mokupuni o Patemose, kahi hoi i noho pio ai o Ioane mamuli o ke kauoha a Domitiana, i ka A.D. 95, ua noho o Ioane ma ka mokupuni o Patemosa 1 makahiki, oia hoi 95 96, make o Domitiana, lilo ka mokupuni o Romaia Nereva.  Ua pau mua aku na luna olelo i ka make a o Ioane wale no koe.  Oia ka Ioane i hooheno ae ai, i noho au ma ka mokupuni o Patemosa no ka olelo a ke Akua, a no ka hoike ana a Iesu Kristo, Hoikeana 1:9.  Nolaila, ua make mua o Paulo i ke 65 a i ka 95 i hoike mai ai ke Akua ia Ioane ma ka hihio, I hooko ia ai ka Iesu olelo ia Petero.  I mai la o Iesu Petero, ina e makamake au e noho ia a hoi hou mai au, he mea aha ia ia oe, Ioane 21:22, 23.

            Ninau 2, haina—Oia ka nane huna a ke Akua, a i hoike ia mai nei hoi e J. K. Kiiwaiolehua ma ka buke 4 9, 7:19, 8:5, 2Nalii 1:10, 12 Iak 5:17 Nolaila, aole i loaa ka mea i makemake ia, owai kela mau oliva elua?  Ua mahalo au i kekahi hapa o kau wehewehe ana.  Oia ko ke Akua poni ana ia laua i mea hoike mawaena o ke kanaka a me ke Akua, koe wale no keia, ua kii aku nei oe i kau mau hoakaka ana i na mea ihala loa mahope.  Ka mea hoi a Iesu i hoopau ai, oia hoi kona hooko ana i ke kanawai a me ka na kaula.  Oia hoi a hala na la 8 mai kona hanau ana mai.  Okipoepoe ia iho la oia.  Ma ke kanawai o ka berita a ke Akua i aelike ai me Aberahama, oia hei ke kanawai o Mose, Luka 2:21, 22, 23, 24.  Nolaila ua olelo o Iesu, ua mau mai ke kanawai a me ka na kaula a hiki ia Ioane, ua hoopau loa ia, no ka mea, ke olelo nei o Iesu, ma Luka 7:28, mawaena o na mea i hanauia e na wahine, aole kaula oi mamua o Ioane.  Heaha ko Ioane mea i oi ai?  O ka hooko ana i ka berita hou maluna o Iesu, oia ka bapetiso ana iloko o ka muliwai o Ioredane.  Nolaila, e nana pu i ka hookoia ana o ka wanana a na kaula, Mareko 1:1, 2, 3, 4.

            Ninau 3—Aole au haina malaila, ke mahalo nei au i kou hoomanawanui i ka imi ana i kahi e loaa ai keia mau hua panini.  Ina me ka lou oe i kii ai, ina ua loaa koke, o ko lalau ana me ko mau lima oia ka mea i hakalia ai ka loaa ia oe, a pau loa ko mau lima i ka heu.

            D. H. A.

Kula, Iulai 16, 1895.

 

            E heluhelu i keia malaio iho i lawe ia mailoko mai o ka palapala a Chas. M. Gatfield o Reedley, Fresne Co. Cal.

            “Me ka hauoli au e hoike aku nei ma ko’u inu ana no hookahi la i ka CHAMBERLAIN’S Laau Kunu, ua hoola i ke kunu koikoi i loaa ia’u.  Ua naiulu ino loa ia ko’u poo a hiki ole ke moe i ka po.  Ke hoikeike aku nei au i kela laau laapau ola.  O ke anu i kokoke loa e komo iloko o ke poo a mahope hoohele aku i ka puu a me na ake.  Ma o ka inu ana la i keia laau i ka wa koke e loaa ai i ke anu, e hoola koke ia i ka wa pokole a keakea ia ke komo loa ana aku iloko e na ake.  E loaa keia laau ma na Halekuai Laau Lapaau a pau, a o BENSON, SMITH & CO. na Agena ma ko Hawaii Paeaina.            tf

 

NA KANAKA

Dr. LIEBIG & CO.

Na Kauka no na mai Kuluma Malu a me Kuuiala.

            O ka Dr. Liebig laau hooikaika kino o’a ka laau lapaau hoola maikai loa no kamawaliwali, ke emi o ke ano noonoo kanaka makua a me na mai malu, ka hoopio awiwi ia mai a me ka hoomakaukau no na hana o ka noho ana mare, ka oluolu a me na koikoi.  He hookahi omole $1 hoao e haawiia mai ai a e hoouna ia aku paha me ka uku ole i kela a me keia mea e hoike mai ana i na hiohiona mai.  E kipa a i ole e leta mai ma 409 Geary St., puka komo 405 Manson St San Francisco.       2507-1y

 

HE MOOLELO WALOHIA

NO NA UI

Makua Ole Elua

LA FOSA,

Ka Makona,

A ME

Pia Fosa,

KA MEA I PIHA I KE ALOHA.

DE WODISE,

Ka Naita Puuwai Piha Hamama a me ka Olu Waipahe.

MOKUNA XV.

KE OLA O NA MAKILO O KE ALANUI

            A iaia hoi e olelo aku ai no kona luhi a me kona eha, a me ka hiki ole iaia ke hele hou aku, e nana ia mai no oia e ka makuahine Fosa me na helehelena kokoe hoomakaukau o ke aloha ole.

            A ina pela, ua hiki ia ee ke hooluolu i keia po, wahi a kahi luahine me ka aaka.

            E Madame, ua hele au a maloeloe loa ia, aole hiki pono ia’u ke ku iluna, ua hele wale ia no e kaua keia la me ka hoomaha ole, wahi a Luisa iloko o ka leo i piha i ke aloha maeele.

            Ae, aole anei oia kou makemake a ka hele?  i ninau aku ai o La Fosa me ka huhu nui.  Aole anei oe i olelo mai ia’u ua makemake oe e huli i kou kaikuaana.

            Ae, ua olelo no au pela, aka he hookahi wale no a’u wahi e hele mau nei o ke kulanakauhale, wahi a ka pane a ke kaikamahine makapo me ka leo liilii.

            Oiaio ka hoi, i kahumaha koke aku ai ka luahine, a pehea i maopopo ai ia oe oiai aole hiki ia oe ke ike.

            E Madame, ua ike au i kela, i ko’u manawa i loaa ai ia oe ua ae mai oe me ka pololei.

            “He oiaio, ua ae aku au ia oe e huli i ko kaikuaana.  Aole anei o ka’u ia e hana nei?”  wahi a ka leo hooiaio o kahi luahine.  “Aole au he mea waiwai, a e pono oe e huli i palaoa nau.  E himeni hoi oe , a na’u nei hoi ke noi ana.”

            “E himeni io au e Madame,” wahi a Luisa iloko o kona leo e hoike ana i kona haawi pio ana aku.

            “Ae, a pehea oe e himeni ai?  E like me ka mea e kumakena ana i kahi hoolewa?” i ninau aku ai kahi luahine me ke kumakena nui.

            “E himeni no noi au o like me ka mea e hiki ana ia’u,” i noi haahaa mai ai ka makapo me ke kaumaha nui.  Aole e hiki ia’u ke hana a oi mamua o ke mea kupono, aole hiki la’u, he mea oiaio aole hiiki ia’u.  I ko’u manawa e noonoo ai i ko’u ano a me ka’u mau mea e hana nei—owau—owau—owau nei ua hele a kaumaha—i oi aku o ke kaamaha mamua o ka mea hiki!”

            A no ka hiki ole iaia ke kaohi mai i kona mau manao kaumaha, ua hehee iho la oia ilalo maluna o ka lepo kawau, e halii ia ana hoi e ka hau, a haawi aku la oia iaia iho iloko o ka uwe kumakena ana a no ka nui o kona ehaeha i hoike mai ua kokoke kona puuwai e naha.

            Oiai keia mau hana ku i ka manaonao e ike ia nei, aia no na keikikane elua ke ku mai la me ka nana ana, me na manao like ole iho mamawaena o laua.

            Ma ka ike a ko Keaku lunaikehala no keia mau hana, he mea lealea loa ia iaia, a he mea okiloa no hoi ke komo ana o kekahi aloha iloko ona a me ka ehaeha hoi.  Aka, no Pia, he okoa loa kona mau manao.  Aole e hiki iaiai ke nana maka i kekahi mea a hoomainoino ia ana me ka loaa ole aku o kekahi kokua mai iaia aku, aka, ina no Luisa ka popilikia ana i ike, e loaa no iaia ka ehaeha kuhohonu, a he mea maopopo a he mea maopopo ole ka hiki ke lapaau ia, i na waimaka hoi e hoopalu ana i na papalina, a me ke ake nui o kona manao e kokua, kikoo aku la kona mau lima ia Luisa, a iloko o ka leo e hoike ana no ka nui o kona kaumaha, kahea aku ia oia:  “Luisa!”

            A mamua o kona manao ana aku e hele imua o Luisa, ua loaa mai la oia i na lima oolea aloha ole o Keaku a kiolaia aku la oia me ka ikaika he mau anana ke kaawale.

            Aole i pau.

 

HE MOOKELO

NO

Frank Reade Opio

Ka Mea Nana i Hana ka Moku Lele ma ka Lewa-lani—Ka Mea Nana i Kaapuni n Wahi a pau o ka Lewa—A mai ke Kukulu Akau a ka Hema—A mai ka Hikina a ke Komohana—Ka Mea Kupaianaha o ke Keneturia Umikumamaiwa—Ka Naauao Kelakela o ke Kanaka—Ka Haawina Makamae a ke Akua i Haawi mai ai.

KA “POAI LEWA.”

MOKONAII.

            Me ka pane leo hou ole aku o ka makuakane, ua kau pololei aku la oia i ka pu uwila iwaena kona o na bea, a me kona hoopa ana iho i ke ki o ka uwila, ua kani koke aku la ua pu kupanaha la a he ku i ka weliweli na hana a kela pu.  Ua like me he mau puka pahu la he umi a oi kau a mea he weliweli o na hana oiai ua pahu ae la me ka holulu nui a nahaha liilii ae la ka hau a puni ka moku, a o na holoholona hei ua mokakai ae la lakou ma o a maanei, me ka weluwelu liilii o ka hapanui o ke kino o ua poe bea la.  I ka mao ana ne o ka uwabi o ka pu, ua hoomaopopo iho la laua nei aole i pau loa lakou i ka make, nolaila ua kau hou aku la no ua keonimana la i ka lua o na pu ma kahi o na holoholona i koe, a e like hoi me ka mua, ua ahu mokaki iho la na heana o ua poe bea la.

            I ko laua hoomaopopo pono ana ua pau loa ko laua poe enemi i ka make, ua puana koke ae la o Isabela:

            Ho mea oiaio, aole io no he kana ka naauao e ae mamua o ka mea a ko’u uhane i aloha ai, oiai ina he mau pu maole keia o ke ano kahiko, ina la aole kaua ma keia wahi i keia wa aia hoi kaua ke haehae liilii ia la e na maiuu ooi o kela poe holoholona,” a wahi ana iloko iho o kona naau, “makepono io no ke kino o ke kane keia.”

            “Aole loa au i moeuhane mua iki ua like la ka ikaika o keia mau pu uwila me keia.  He ku maoli no i ka weliweli na hana a keia mau pu.  Nolaila, ke hoomanao ae nei au i na olelo a kauka Vanadeka i hoike mai ai ia’u inehinei, “ua hiki loa ia Frank Reade me keia Poai Lewa ke hoauhee i ke ao holookoa, aka, ua manao nae au he kaha olelo wale iho no ia a ke kauka, aka, ke ike maka nei nae au i ka oiaio,” wahi a ke keonimana i ke kaikamahine.

            “E hoao paha kaua e lole i kela mau ili o na bea?” wahi a Isabela i kona makuakane me ka piha hauoli o kona mau hlelhelena.

            “He hana hiki ole paha kela ia kaua ke hana, oiai he nawaliwali au, a pela no hoi oe e kuu kaikamahine,” wahi a ka luaui.

            “Aole o’u nawaliwali, a he makemake hoi au e ike mai o Frank aole au he like me kekahi ano wahine ka hopohopo i na hana oolea, oiai he makemake no hoi au e hoike aku iaia aole ia mea he hookano iloko o ko’u naau, a ina paha au e ilihune ana, aole o’u makau ia mea he hana me ko’u lima ponoi.  Eia wale no ko’u makemake ia oe e papa e noho oe maluna nei o ka oneki a nana hoi no ka hoea hou mai paha o kekahi poe holoholona hou ae, a owau wale no ke hele ae e lole i kekahi o na bea i weluwelu ole i ka pu.

            Me ka emoole, ua hoi hou aku la o Isabela no loko o kona keena, a i kona hoea hou ana mai ua aahu oia i kekahi paa lole kane, he huluhulu bea no nae.  Me ka pahi ma kona lima, me he wahi keikikane la, ua lele aku la oia ilalo me ka eleu nui, a na lima i like loa ka makaukau me ko ke kane, ua hoomaka koke iho la oia e pahi i kekahi o na bea nui loa, aole i emo ua pau ae la ka bea mua, a hoomaka aku la oia i ka lua o ka bea, a i ka hala ana o na hora elua mai kona hoomaka ana, ua pau laia he eha poe bea nunui i ka lole ia, a me kona mau lima ponoi, ua hoohikihiki mai la oia i ua poe ili la a kau iluna o ka moku.

            Ia wa ua kalena pono ae la oia i ua poe ili la ma kekahi wahi kaawale o ka oneki.

            He mea a ke kahaha o kona makuakane i keia ikaika a makaukau kupaianaha o kana kaikamahine, a ua lilo no hoi ia i mea na kona naau e haaheo nui ai.

            I ke kokoke ana e kani ka aina awakea, ua ike aku la laua i ka hoi mai o kekani poe mai kekahi aoao mai o kahi mokupuni, a i ko laua nana ana aku me ka ohenana, ua ike aku la laua o na poe kanaka keia o Pomp ma.  Ike aku la laua ia lakou e kauo ana lakou i kekahi mea nui, a i ke kokoke iki ana mai ua ike aku la laua he dia ka lakou mea e kauo ana.

            Me ka hauoli ua poe kanaka la i ko lakou hoea ana mai, a i ko lakou ike ana mai i ka waiho mokaki o na bea a puni ka Poai Lewa, ua maopopo koke no ia lakou he kaua hahana kai hooihia mawaena o ka poe o ka moku a me na holoholona, a oiai aole lakou i ike ua haia pu no o Frank me ke kauka ma ka laua huakai, ua koho koke iho la no lakou na Frank keia mau hana, aka i ko lakou lohe ana ua hala no o Frank me ke kauka, he mea e ko lakou kahaha i ka hoomaopopo ana, ua hiki i keia mau mea nawaliwali ke luku i keia poe bea me kekahi pu i maopopo ole ia laua, olai ua kuhi no lakou aole i aoao mua o Frank ia laua mamua o ko laua hele ana, a o ka mea i oi loa ai ko lakou kahaha, oia no ka pau ana o kela poe bea he eha i ka lole ia, a me ka pau no hoi o na ili i ke kalena pono ia, a oia ka Pomp i pane aku ai i kona hoa:

            “Ina he kanaka e aku kekahi o keia wahi, aole loa e manaoio ia iki ana na na lima palupalu o kela lede ui nohea i hana i kela hana, oiai ma ko’u hoomaopopo iho aole no paha e hiki ana ia’u nei ka hana i kela hana a pau iloko o na hora elua e like la me keia lede.  Aole e nele ana ke kahaha o Haku Frank ke hoi mai oia.”

            Ua lilo iho ia keia ia mea na ua poe kanaka la e kamailio nui ai, a i ka pau ana o ka lakou paina awakea ua lole iho la lakou i ka lakou kia, a hoomaka aku la no hoi lakou e lole i kekahi poe bea, a i ke kani ana o ka hora 5, he elua wale no bea i pau a ka mea hookahi o lakou, nolaila, ua eo ino loa lakou i ke kaikamahine lima hei nui wale o ka lai olu o Nu Ioka.

            Ua hoohala mau o Isabela i kona manawa ma ka oneki o ka Poai Lewa me ka ohenana ma kona lima I na wa pau, e kau mau ana oia i kana ohenana ma o a maanei me ka ake paha e ike lihi aku i ka hoi mai o ka mea a kona puuwai i aloha honua ai.

            He mea e kona hauoli i ka ike ana aku me he la o ka hapalua ia o ka hora 5, i ka hoea ana mai o kekahi mau mea ma ka aoao hema mai o ua wahi mokupuni la, a me ka leo hauoli ua hooho ae la oia:

            “O!  Eia ae o Frank ma ke hoi mai nei!”

            “Aia mahea?” wahi a kona luaui i ninau mai ai.

            “Eia ae malalo mai.  Oia lo no ka ko laua mea i lihi loa ai, oiai ua kaapuni ae nei paha laua i ka mokupuni,” wahi hou hoi a Isabela.

            Aole i pau.

 

Hoolaha Lumau.

            Aole loa e maikai a oluolu ke ola ana o kekahi mea kino uhane ola ina he aaiole kona akepaa a hiki ole ke lawelawe i kana mau hana me ka hololea.  E hahai ana ka nalulu a me na nawaliwali e ae ma ka moali o ke ake ponalo.  He mea oiaio keia i hooiaio ia ma na wahi o na poai oluolu akau iloko o ka hapaha keneturia, o na

 

HUALE A AYERS,

oia wale no ka LAAU HOOLA AKE maikai loa i ikeia.  E hoola ana i ka lepopaa, ka nalulu eha, ua ma’i oloko o ka opu, a ma ke ano LAAU OHANA aohe ona lua e like ai.

            O ka Ayers Sasaparila, oia ka Laau Hoomaemae Koko kilakila, e haawi ai i ka ikaika a me ka hooponopono ana la loko o ke kino o ke o ka ili, e hoopau ana i na maluhilukanaka.  E pepehi a ulupa ana i na PUHA, e hoola ana ia na pohapoha hi o ke ola ana a e kipaku loa ai i na ano ma’i a pau.  O ka poe ma’i no ka wali pono ole o ka’ai, ka nawaliwali mau a ano ma’i e ae i ulu ae mai ke koko ino mai, he mea pono e inu i ka laau

SASAPARILA A AYERS.

He laau e hooikaika ai i ka nawaliwali, a e hoopuipui mai ai i ke kino.  Ma ka inu ana i keia laau, e hoonoono ia ai ka ai ana, oluolu ka moe ana a maikai ke oia ana.

            O ka Ayers Cherry Pectoral laau, aohe lua ma ka hoola awiwi ana i na KUNU, ANU a me na PUU EHA.  E hoola ia na KUNU KALEA a me na ma’i pili i ke ake me ka hikiwawe loa.

            O na Huaale a Ayers, na Sasaparila a me ka Ayers Cherry Pectoral, aia kahi e loaa ai ma ka Halekuai o ka

Hollister Drug co. Lt.

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.

2514

 

KAKELA ME KUKE

Ka Halekuai Nui

O NA

WaIWaI LIKE OLE

NA MEA

HANA KAMANA AIPAU

Na lako pili hao kukulu hale,

Na kepa,

Na lei ilio,

Na kaulahao ilio,

Na Pahi,

Na Upa,

Na kope hulu,

Na Pulupuiu.

PALAU LIO

Na mea mahia+i,

Na au ho,

Na au koi,

Na kua bipi,

Na lei bipi,

Na kauiahao bipi,

Na uwea pa,

Na kaa palala,

Na mea piula,

Na ipuhao.

 

Makau me Aho Lawaia

Na Iliwai

Na kaula,

Na hulu pena,

Na puiumi,

Na pena, me ka aila.

Na kopa,

Na aila mahu

Na pakeke

 

Na pakeke hao,

Na kapu hao,

Na pauda,

Na kukaepele,

Na uwiki, a mo

Na ipukukui.

 

Mikini Humuhumu Kaulana

Wilcox, & Gibbs Hookahi Lopi.

Ka Remington, Elua Lopi.

            A me na ukana he nui loa, o kela ano me keia ano.

 

Kakela me Kuke