Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 31, 3 August 1895 — NU HOU HAWAII [ARTICLE]

NU HOU HAWAII

E noho ana ke kau kiure kaapuni 0 Honolulu nei i keia Poakahi iho. Ua pau iiio uei i ka eli ia he iua wjti ooi u»a ka uiahiko o Pahala ma Kau e hiki ai ke hookio he elua luiliona galani. Oia maa oo ke ohohia Ia d na kaa übi haliliali ohui holo lealea o Waiau«e, ma na la Poaono a me Sabati une na la lftukan«k« lua. L T it k«la aka Ika m ma Kilaue*. Kauai, i ka Poaliina i hala, o J. W. Kahee, he iuna h»na no' ka maiiiko o Kilaoea. Ca kti mai ka mekuahi Alameeia 1 ke kakahinka nui Poaha nei mai Ka|*aUktko uiaī, a ua hala loa aku so i na l'analnau o ka ln ma ia la. Ua paa mai nei i ka hopu ia e ka liope Makai Nui Yates o Kaii he « i»i tnan lini opium», aua hooaaa I* mai nei i Uouolulu ma ka Mnluiaui. Eiana keiki o na hui heihei waa- }« o Honolala ke liuiin nei no ko lakoo ia hookahakalm ma ke kai kuono o Ewa i ka la 21 o Sepatein&ha ae neī. i Ua mahui nmi makuu, v hoihoiia , aoH o Wile H. Kini Hope Makai nui | 0 Wailokn i Makawao, ma kahi o ( . W. Dickey e waiho inai aea ma ka ia hope o lulai. 1 ee ahuhi Pi«lux n< i, uahoohui ia ma ka ntare mnloku »< ka halepule Katolika Roma o Honolulu nei, e Rev. Makua Leonor o C. A. Long me Miss Irene Buehanan. O lkeoleia a me Kamehameha na paali hookuka o keia auina la ma Makikl. A oiai ona paani hope keia, nolaila mai poina ka poe punl kmipopo i ke kakahe ae e hoopiha. Ua nuha ka puali kipu poiolei o u* haol«% aua hooholo e hoopau a hookauliiiii ia lakou iho mai ka nono ana paali. Oke kumu no ko lakou ae ole e hauhoa ia maialo o na kana. wai s me na rula koa. Ke nunua olelo ia mai nel eko Hawaii ua ike ia ka punohu uwahi j>ele iluna o Mokuaueoweo, Mauna Loh. Ina be oia*o kela, alaila ua hoi ka loahine iluna o laila e hoohakaka ai noe Kamapuaa. Ua noi iho nei ke Kuhina Beritaoia i pau Mekia J. H. Wodehouse & Uir kaua wahine i ke aupuni e ae ia inai laaa e hele e ike i ka Moiwahlne 1 pau Liliuokalani, mamua o ko laua hoi loa ana no ka aina hanau. Aka «a hooie ke Aupuni aole eae aku ia aoi. Ua baawi ae o Hopo Kanikela Berita«ia T. R. Waiker ma kona hooie, i ke ahiahi Poakahi iho nei, 1 ahaaina hope loa ia Kuhina BeriUnīa i pau Mekia Wodehou»e a me ka ohana. Ama ka mekuahi Warrimoo o ka Poaha nei, i huii hoi aku ai ka Mekia a me ka ohana i Berita~ nia. Ua hookolokoloia o Kapali a hoopaīīa he $10 no ke kokua ole aku i ka wa a ka makai Kupihea i kahea mai ai e kokua aku iaia i ka hopu ana a paa ke kanaka hou pahi Keo i ka makai kau iio i kela ahlahi Po* aono aku nei. O ke kumu pale a Kapali, aole ia i ike he makai o Kupihea. Ma ka Mokupuai Maki i Waikiki ī kokala iho ai na hale lole pea o ke Komopani A.» oka Puall Klai Lshui o Hawaii. A ma ke ahiahi P«aono iho nei i kai hnakai aku ai he 30 paha a keu o ia eomopaoi, no ka hoemaamaa ana ia lakou i ke ola o na koa maloko o na*halepea a mawaena ona ululaau. Ma ke kakahiaka nui peniponi oka Poakahi nai, na knlai iho ia lakou iko Ukou mau hale lole a hoi mai la i ke knUaakaokaie inei.

Ela ke hoomakaia nei e kukulu' ka halepule hou oka houmana o Rev. T. D. Garvin ai,i ma alanui Arakea. A iioko ona la kakaikahi I koe, e oheohe ae ai kpna mau paia kau na oa, uhi kaupokn a kakia ia na pili. O ka nui oka poe pono iloko o kekahi anaina kekahi mea e hoemi mal ai i na ino. Ua halihaii aku ka Mokuahi Warrimoo no ViCtoria a oae Vanekouva ma kana huakai hope i haia aku Ja i Augate 1, i na ohua maka hanoha» no mai Honoiuiu aku, ke Kuhina Hawaii W. R. Castle, wahine a me ke keiki, Mekia J. H. Wodehouse wahine a me na kaikauiahine, A.S. Cieghora a me kekahi p«p e ae. •» Ia ekoiu mau kaiko o Llanulei ma Kauai i iele aku ai e hopu 1 kekahi Pake malama opiuma a pj<a, aia hoi ua iele mai U kekahi heluna lehuleha o na hoalol.a o ka Pake e hakaka me na loakai a heino s»ku lu ka lawehaia. I kekuhi la ua paa aku ia i ka hopu ia he eiwa pake, aka, aole nae ka pake opiuma i paa ai. E halawai ana ka Ahahui Kula Sabati o ka Mokupuni o Hawaii, maloko oka luakini ma Haili, ma Hilo, ke hiki aku i ka la 22 o Sepatemaba. Ua makemake ia ua Kahu Kula Sabati Apana a pau e hele ao me ka makaukau ī na hoike papa helu, a pela pu me na eleie ika iakou mau hoike. Pela mai ke Kakauolelo. Mai Maui ia e wawa ia mai nei, qo ke kukuluia ona laina mokuahi hou e holohoio ai mai Kalepoui mai a i Maui ame Hawaii. O ka mokuahi e hoohoio ia mai ana, he mokuahi i hemohemo aku ka nui mamua o kti Kinau, me na keena ohua

maikai i hooponopono ia no uo lakou oluolu. Ua ana ia iho nei o Kahului ma ka aoao makani oMaui ame Keawakapu ma ka uoao lulu no ke awa oi o laua o ka maikai.|

Ua iiolopono ua hauao ka aiiamele leo a me hookani pila i haawi ia maloko o ka luakiai o Kaumakapili I ka po Poalua iho nei, no ka pomaikai ona ohana huno o ka poe kipi haihai kanawai e paa mai nei. Ua piha pono ka hale a kuku iluua, na hone ke kani o na leo a ua kikikou no hoi ke kani ona pila. Ke iawe ia na lilo ame na mea a pau, me he mea la e koe ana paha i ka waihona he eiua haneri daia, oi iki aku paha a emi iki mai paha. Ua eo i ka puali Hoku ka paani kiuipopo o ka Poaono i hala, a ua haule hou ka puali Kamehameha, wia ka loaa aua ia Hoku he 14, a i ka hoa paonioni be 9. Oke kulana o na puali i keia wa, Ikeoleia lie 625 pakeneta, Hoku 555 a o Kamehameha 333. Nolaila, o ka puali Ikeoleia ka oi o keia kau paani, a o ka Hoku aku malalo koke me ka puka uuku loa oka mua. He elima wale no mau paani ana i koe pan keia kau o mh puali i ke kinipopo. O ka uui o na mai i iapaau :a aoaloko o ka Ilalemai Moiwahihe iioko 0 n i makahiki elua e pau ana i lune 30, 1895, he 1198, a mailoko ae o ia heluna nui he 139 wale no p©e i make, oia he 50 Hawaii, 37 lapana, 13 Pake, 12 Beritanla, 10 Amerika, 5 Pakiki, 4 Geremania, 2 Norewai, 1 Batavia, 1 Piki, 1 Faranl, 1 negari, 1 Rukini, 1 Samoa. E nana ika malama pono ia o na mai me ka heluna uuku ona make ma ia puuhonua, a e noonoo iho ka iehulehu oia kahi o ke ola.