Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 31, 3 August 1895 — He Hoohalahala e Pono ke Hali ia. [ARTICLE]

He Hoohalahala e Pono ke Hali ia.

Hon. J. U. Kawainui, Aloha oa;— E oluolu kou hanohano i kekahi wahi kowa o ka kaua nupep% Kuokoa me Ko Hawaii Paeaioa i Huiia, 1 keia mau wahi hunahuna mea hou o Hilo nei. Eia ma Laupahoehoe nei kekaiii kapena makai e iawelawe ana i ka oihana makai o ke aupuni Kepuhaiika o Hawaii, eia na hana a'u e hoike aku nei ma ke akea i ike mai ai na poe hanohano o keaupuni RepuiHiika. Ma kekalii malama i iiala, ua hele aku na makHi eha, flua makai Pukiki a elua no hoi mukai kanaka ma kahi o Lisana, ka Pake i manao ia lie mea maiama opiuma. Ia iakuu i hiki aku ai ma ka hale i manaoia oia ko Lis*na hale, aole oia i loaa aku ma ia hale, uu heie aku oia he hale oKoa, a o ka Pake i loaa aku ia iakou ma ka haie mua, ua loaa ia iukou ka opiuma a me na iako puhi, a hopu ia a paa. Eia ka manao o kekahi makai, aoleo kakou waiwai i keia pake, e aho e oluolu oukou i ko'u manao e hookuu i keia pake, a mai no oukou a kamailio wale ia hai. Ua ae aku na makai, a mahope iho o ko lakou hookuu ana i ka pake, ua loaa aku o Lisana he hale okoa, aoie mea i ioaa aku ma kona kino, a ua hoi mai keia poe makai me ka nele i ka lakou mea i helo aku ai. Eia ku'u uinau i na hoa hanohano e ke Aupuni Repubalika o Hawaii. Ua kupono anei i keia makai, a he inaim hookuu anei i loaa aku iala no iim linna hewa maopopo i loaa 'ku e hana īa ana ? A ina aoie i loaa iaia ia mana, aiaila, e kipaku aku iaia. Ma ka muiama o lune ia 15, ua inu a ona ioa ua makai nei, a kauoha hou aku Ja no i na makal ona e hele lakou ma ka hui o Papaaloa e hopu ai I ka poe Kepani pili waiwai. Ua ae bku uo na makai. Ia lakou i hiki ai ma ka hale i manao ia he piii waiw»i, ua ike aku lakou ina Kepani he nui loa. Ua komo aku lakou e hopu a paa hookahi Kepani, a hoopaa ia na lima i ka hao, o ka nui o na Kepani, uaolahani ae la, ine ka olelo mai i na makai, "make hiki no." Palua, pakolu ka olelo ana ona Kepani. Ua unuhi ae ia ua uiakai nei i ka pu panapana mni kona poli ae a hoomaka eki aku i na Kepani, aole.nae he poka o ka pu, nolaila ua kāili ia aku la e ko Kepani ka pu a iilo loa. Hora 8 paha o ka po, ua hoomaka na makai e lele ma ka puka aoiaui, ao ke kapena makai hoi ua manao mai na makai i lele ai ma ka puka aniani, ua make ioa oia, no ka mea ua nui loa ka ona aka rama iaia, aka ua huli mai na makai a loaa oia, a hoi neU lukou ia po, lilo loa aku ke Kepani i hoopaa ia ai ika hao ame ka pu panapana.

E kauiailio iki au i ka moolelo o keiapu. He pu keia na kekahi pake okoa i hopu ia no ka hewa kuai rama ekolehao. Ua hookoiokoioia a hoopai ia, a ua hoohalahala ka pake i ke kau kiure ma Honokaa. Aoie i puka ka olelo hoohoio no ka pouo o ka pake, aka ua kii aku ke kapena makai i keia pu i ka hope makai L. S. Swain a iawe, oia kela pu n'u i hoike aenei maluna, ua lilo a maliope ua loaa ka pono ma ka aoao o ka pake, ua hookuu ia, a ua lohe au i ka oleio a ka loio o ka pake e hoihoi mai lakou nei i keia pu, ina aole e koi poho ana ka pake me ka ioio. Ke ninau hou nei au ma keia, ua pono anei ke lioomau ia na makai ona i ka w<i o ka hana, a pela anei e haua hemahema ia ai ? A ina aole e pono ke hoomau la, pono e hoopau aku i ka mea hana hupo a nele i ka noonoo naauao. Ma ka ia 7 o lulai, ua kauoha ia o Nahakuelua e hele i Hakalau e kaii ai i ka hiki mai o ka Makai Nui Geo. Williaoo. Ma keahiahi o ia ia, uahiki mai ka makal nui, haaleie ia Hakalau ia ahiahi, hele mai laua a hiki puha i Kapehu, ua haule ia he puoio na Nahakuelua, nonoi aku oia i ka oluolu o ka makai nui e hol hou oia e huli i kana puolo, ua ae no ka makai nui. laia i lioi hou ai a ka pali o Maulua, loaa aku la ka puolo ana, hoi mai mahope me ka manao e loaa koke mai no ka inakai nui, aka aole ī loaa a liiki i Laupahoehoo a liui me kona kapena makai. Ma keia wahi e hoi hou ae au e kamailio no ka makai nui. I ka mākai nui i hiki ai i Laupahoehoe a hui me ke kapena makai, hora 8 paha ia o ka po, ua kauoha aku ka makai nui i ke kapena makai, ina e hiki mai kou makai Nahakuelua, e kauoha oe iaia e loaa no au ma kahi o L. 8. Swain. I ka makai i hui ai me kona kapena makai, aole loa i

hai aku ke kapena makai iaia, ua kauoha iho nei ka makai nui ia oe e loaa oia ia oe ma kahi o Mr. Swain, aia pu ilaila uoe ko Hamakua mai makai, oia o Kale Ailuene, i hoouna ia mai no e hele pu aku me ka makai nuf. Ia Nahakuelua I hahai aku ai me ka manao e ioaa koke ana ka makai iiui, aole i loaa a hala eono aoi a emi mai paha mile, a hiki aka oia ina kahi o ka makai o Hama'kua ola o Piiipo īku hora 11 oia po, a ninau aku oia ina ua hiki mai ka mukai i nui, hoole ia mai aole i hiki mai. Ua hoi mai ka makal Nahakueiua a hikl i Kahalo, hui m»i me ka makai nui, ua nui ka huhu o kat makai nui, a ninau aku. Pehea oe i laiau ai ? Ua pane aku ka uuakai, aole au i lalau, ua manao au ua hele loa no 09. Ninau hou ka makni nui. Aole ka i hai mai kou kapena makai ia oe e loaa no au ia oe ma kahi 0 S\vain? Hoole aku ka makai aole i hai mai ke kapena makai ia'u e like me kau i kauoha ai iaia. Eia ka pane a ka niakai nui. Pau oe. E na hoa hanohano o ke Aupuni Repuhalika o Hawaii. O keia anei ka howa nui e pau ai ka inakai ma kana oilinna? Oke kupono loa ke hoopau ia o ke kapena makai, no ka mea, ua hooie ke kapena makai i ke kauoha aka makai nui. O keia kn utea oiaio a'u e hoike aku nei ma ke Hkea no na mea p.iii i ka hana a ke kapena makai a me ka makai nui Qeo. William. Me ke aioha i kou mau hoa paahana. Hanumeahou. Laupahoehoe, Hilo-akau, lulai 22, 1895. Arago, CoosCo., Oregon Nov. 10, 1893.—Ke makemake nei au e hoike aku ia oe i ka waiwai nui o ka Chamerlain's Pain Balm laau maikai i hoola ai i ka'u wahine. Ua loaa iaia ka ma'i rumatica īna na lima no eono malama, a ua hoao oia 1 nn laau lapaau i kuhikuhi ia no ma'i, aka aohe nae oluolu iki ahiki i ka wa i hamo ai i keia laau Pain Baim; hookahi wale. no omole o keia laau, ua ola loa oia. Nolaila ke lawe nei au i keia wa ma ka hoikeike ana aku he laau oia keia no ia ma'i. Owau iho no, oC. A. Bullord. He 50 keneta ahe $1,00 o ka omole, a e kuai ia e ka Halekuai Laau Lapaau o Bensoo, Smith & Co. na Agena.