Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 33, 17 August 1895 — Au i ke Kai no Honolulu a me ka ike ana i ka Niu Kaulana o Pokai. [ARTICLE]

Au i ke Kai no Honolulu a me ka ike ana i ka Niu Kaulana o Pokai.

Ma ka hora 8 a.m. okala 18 o lulai, haalele iho la ke kuhill o Kona ame Kau la Kailua, 1 koua awa hope loa o Hawaii no Maui. O na ohua auo nai i ike ia ma ka ooeki o ka Malulani, oia no kela haoie i lilo ai o KahuKU ma Kau, T. K. R. Amalu a me Akoi pake mai I Hookena mai, Dr. A. McWayne a me kou mea kakan mai Kailua aku uei. Ike kau ana iluna oka oneki ua hui aku la we ke kapena puuwai hamama o ua halelaaala, a haawiia na kukai aloha lulu lima. Ma keia huakai hulf hoi ana a ua Maiulani nei, he malie maikai ka moana a mallno maikai ke kai, hamau na alo ahiu o Alemiihaha. Hora 4 p.m. leko ka heleuma i Maalaea, ahe mau pake kai lele aku no ia awa, a mai ia awa mai hoi i kau mai ai o Bila Konowela. He 15 minute i hala ae o ka hora 4, haalele ia Maalaea no Lahaina, ma ka hora 6 p.m. ieko hou ka heleuma ma ke awa o Keawaiki, ika maluulu o Lele. Mamua o ke ku ana aku o ka moka ua nlnau mua aku la ko'u hoa ike kapena i ka manawa e h&alele ai ka moku ia Lahaiua, a ua pane ia mal me ka waipahe me he leo ia no kekahiiede.

£ haalele »b» ia Lahaioa Ika honi 9; hara 8:30 kani aku kuu plo mua, lie manawa ia e hoi mal ai na hipa auwana e manao ana e iele iuka; f?. I ka iua o kuu pio ana *ku, e pau akoakoa mai ai na hipa hoolohe i ka'u p!o; oka me* hoolehe oie i ka'u mau hokio ana,o Lahaina no keia nohe ih'o, no ka mea, aole o ke oeoe ke hook&ni ia aku ana, akt, aa'u maoll no e pio aki», aheae la ka aka ma ka oaeki.

I ka waapa ihootouia iho a', kau Ihe la maua no uka o Lkhaioi I ka pHi aua aku i ka uapo a kaa aku la liuiM, aia hoi e ku mal ana o David K. Kahauleilo a hul aloha pu ihela me ka puuwal kapallii. la waoawa, ua keoo loal la oH ia aaua ehoi i kauhaie e hoomaka ala kokoke l ka manawa e holo ai ka moku alailA hol mai. U» haawi ia aku ka ae ka hooiuaikai po la aku, la BttBa«B ao ua holkoi e

«ku ia o David K. Kihiaieiio f kftn& maiihioi poooi i kii ae ai; be 15 mioule mahope lh«, hoea noa mai U«U a kao iike ako i* makoa iluna u Jce ki<a, « moiio ako U oo k« home ooho o k« makoa kaho kaoa«rai o ka m*laota o Leie oia o D*niel Kahauieiio a Kukai la ke aioha pumehanai mawaeoa o na malihini a me na kamaaioa o ia bome halnu a ke aloha i ooho ai. He mau mioate mahope iho, konoia mai La na oialihioi e hoike aku i na mea bou oka Ui mnlioo a Eha, ana ko'u hoa i hoopahee aka ina mea hou pili aopani ame na nuhou piii ekaiesia. O maua pu no hoi kekahi i nioau aku i na mea hou o Lahaina aua b»i mni ke kamaaina no ke kulana o ka ekaie«ia. wahi ana: Ua ano oluolu iki mai kekahi poe i kue ike kahu mamua aku nei, he 14 waie uo h«abanau e hoopaa nei i ka hana a e inulama nei ike oia oke kahu, na hana kuloko a me na hana kuwaho. lioko oia uuku ona bo»> hanau, aoie i piiikia na hana pili i |ko ke Akua mau pooo. Eia hoi | makou ke kaii aku nei i ke komite i a ka Aha Luaakahiko o Maui i kobo ai, maiia paha o maliu mai i ke komite. O kekahi uoea hou n'u e hai aku ana ia olua, oia keia:

Ke inanrto n**i ke poo kumu o Lahainuluna, e hoopau ia ke ku ana 0 keia kuln, a e koihoi iana haumana ike kuia o Kamehameha. O keia ka'u h minamina ioa nei, a ko ike io nei uo hoi au i keia mau makahiki, o ka mokupuai o Kauai, Oahu a me kekahi hapa o Maui nei a me Hawdii, aohe hoouna mai i ka lakou mau keiki i Lahainaiuna. No Koua Hawaii mai ka hapanui o ua keiki e noho nei i keia manawa a no uiakeu iho nei kekahi, he hapa na wahi e ae. I keia manawa he 40 no ka nui o na haumana o Lahainaluua. Ke manao nei au, ina e lokahi like na Lahainaluua i loaa ka lakou mau keiki, a he mauao aioha hoi i ke kula nana i hoonaauao iaia, he mea pono ia kakou e hoihoi mai 1 ka kakou mau Keiki ilaila, i mau ke o ana o ka inoa Lahaioaluna iwaena o keia lahui. A ke minamina oel au i ka ualo aku o ia inoa, ina e hoea io mai ana ka oiaio oia mau olelo a ke knmu poo o Lahaiiuluna. A paipai pu mai la oia ia uiaua, e hoi oiua a Kona, i ka hoomaka hou ana o ke kuia e komo, e hmukaika olua i inau haumana hou e koiuo mai i Lahaiualuna nei i keia makahiki.

Oiai makou e naoea ana 110 ia mea hou ano nui, kani mal ia ka be!e no ka paina «hiahi, a naue like aku ia no kahi i hoomakaukau ia. Ala na kuwakaw.i hou e pahee pakika ana iluna o ke pa, na iipoa aaia o ia aekai, ua io bipi momoua « luna o Haieakala, a ine kela keia mea e oluolu ai ka ihona iho moni ai. Ua ai a iawa i ka nui o ka lokoiuaikai o ia m«u puuwai Immaona, a maluna o ia home a me id ohana ko maua hoomaikai. Pau ka paina ana, hoomaha no hapaha hora t pau kela maaawa hookaawale a kau ma ke kaa no ka uapo. He maikai no ke ola o ke kahu kanawai 0 Lahainu a me kona ohana. Aole mau mea hou piii aupuni malaila, he maiuhia ka apan», wahi a ke kiai. Ia maua i holo ae ai ma ke alauui ike aku I<* maua i na paia laahia o ka iuakini o Wainee e ku oiohelohe mai ana, aia hoi ua mae kona oani a ua baia. A ia wa i hoomanao ae ai maua i ko maaa mas ia e komo ana iloko o ia luekini, oiai na ta e mu ana i ka wai hui o Auwaiamao, 1 uhiia e ka maiu kukui o Kauka> well, e aU> ana i ka lepo ula o ia puu panoa, i ke kuwenu ia e ka mani Kauauia. Aloha no kuu home hoenui ike. Ia waua i hiki aku ai ma kekahi hale, kani io mai ana ka pio (oeoe) maa a ua kapena oluolu nti, hiki ma ka uapo kaai hou ka lua o ka pio, a kau ua ka waapa a hoi aku la no ka Poahi Lewa o na Kona me Kau. Ia maua i hai nku ai oa piha nm keeoa o hope mai iuna a laio, a moe na ohua keena in»waho o na rumi o iun», i pomo i ka malie o ia hoto aoa aku. Hora 9 haaUle ka MaiaUni ia Lahaiaa, hora 4 a.m. kaalo aoa ma ke aio o Laeahi a me Waikiki. Ia manawa uo, hoopaaia iho la ka holo • ka inoka a hiki i ka hora 5:39 hookou hou ia mai ka holo, a ma ka hora 6 pouoi pUi aka la ka malalaol ! ka uwapo. He mehameha wale oo 0 uka o ka uwapo, aohe nui o na kanaka me ua kaa, no ka loha maa oie ia ka a ku aka aaa i naL Paa aka nei na ohaa i ka lele a o maaa pu aka oei kekahl Uok6 o iahaikau. toaa mai nei maua la Kaiiimai, a kaao ak« nel ia maaa iluoa u kooa kw, h hoio poloiei aka nei i k» haiee Mr. Kahuakal, ilaila ko'u hoaloha e noho ai. Maaeei I kaawaie ai ke'a hoa oka au aaa aiai o ke kai, a kia hoa aka ia ke kalnlw* kaa i ke koeoa o kana ohua 1 koe oo ka home ooho o FrankK. Archer Esq. I ka hikiaaa lUiia, oa haU e ka pooleaa aUikai-e

leo o Etn. Bei pa ibo U tM ka> l«d» o ka home » ime ka ohaRft pft(L Mallni no ia ohaoii. Hoomiha iki oo i* houe oo elu* koni, a pii fc* |Miu lsak«hi«ka, buOtsnk«uk»Q hoo no ka& heie »kti i ka hale hoololo k»s»hi T no ka llnl qo « hiki i k« niu k«al*na o Pt>k»i, • ike bo! ikS aiie«be ouiiie oka m&kani KaUuiu, • e pao e hoi ktthi apaoa h»oa okm heie awa aku raa» oo« okn iele hou aoit aku oka Poai Lewa no oft Koo* me Kau o luUi, honi 9 a.zc. Hiki aku U oia ka ka hale hale huololn kaaahi, a hoea koke mai U oo ke kaaahi mai Waianae mai. Ua»U hoii pu ni me ke kaikuahioe o Samuell B. Kuaia» wamaka i haia e i ka malke, a haawi oa kokai aioka ana a ninau mai b: £ heio ana oe ikea? E kau aku ana au ioa ke kaa mahu nu Waiaoue. I mai nei keU, ina • holo oe i keia ia, he pii loa ka uku mn lte kaa helu elaa he $3.00 no ka ho'o ana a hol oaai; aka"ina e noho oo a ka la apopo Foaono hoio, aiaila he $1.25 wale no ka nku no ka holo ana a Ihoi uoai, ua Uwa hoi ia uku ana ke noho oe a ka ia Sabati a Poakahi paha hoi mai.

Ia manawa, ae t«ku oei au i lh ao naauao ana a ia lede, i mea e nui ole ai na hoolilo ana. Pau ka man*oUt.a no k« hiki uia ia Ih, a hoi aku 1« ma kauhnle e hooluoiu ai.

In'u e oaue hookahi nei, hoolono nna o na oiea hou o ke alo alii, aole he niau luea hou i iono ia no ka pomaikai pili Inhui. O ka ahaolelo 0 na halea i eiua, ke haoa nei laui Ika hana e pomaikai ai keia lahui kaoaka ame na lahui e. lulai 20, hera 9:05 a. m., hiki hou aku nei ina kahi hoolule kaa ahl, a kuai iho uei i kikiki e holo ai i Waianae, a ioaa mai nei uo ke $1.25 no ka holo ana a hoi mai i ke kaa ahi o ke i ke kaa ahi o ko kakahiaka nui o ka Poakahi, hor t7a. m. Kau aku oei ma ke kaa ahi no Waianae, o dh ohua hauohann ma keia holo ana, ka Hope Peresidena o ka Aha Senate J. KaAhane, Hoo. F. S. Lyman, Rev. R. E. Bishop ame kana lede, kuu mau mukua o ka hale hoonui ike, ka ipukukui pioule i ka makani Kauaula. Hora 11, hiki aku nei ke kaa no Waianae. Ma keia holo ana, ua loaa no i kou mea kakuu he mau īuea e hoolana

ia ai oka nmnao, a peSa uie ka poe e heiuhelu ana i keia huakai au i ke kai no Hooolulu, a pela aku.

Eia ua mea e hoolana ia ul oka manao: 1 Ka mikiala hana ona lahui e. Ih'u e nana ana mauka a makal o ke ulauui hao, mai Moanalua aku a hiki i Honoulluli, he mea eka nani ona kihapai raiki a na pake, a me ua hua ai o kd.t ame keia. Ke koi mai nei keia mau hana i o'u mau hoa oiwi ponoi o ka lahui, eukali aku mahope o na hana inaikai aia s lahui kanaka. 2 Mamuli o ke komo ana o keia alahao, ua hoopauia ka pilikia o ko na wahi a pau a keia kaa e holo nei, ua lilo na wahl loihi i hele ia he mau haneri makahiki i hala aku nei, i wahi pokole loa i kela mnu la. iioA 9 na mile he 33 a ine 3 hapa haneri oka mile mai Honolulu a Waianae, ua hiki ke holo ia no 3 hora wale no. A ua lawa hoi na holo ana elua no ka !a, a ua hoopokole ia ka luhi oka helle ana mai Waianae a Honolulu, a ]pela | u na wahi a pau e kokoke mai ana ike alahao. Ia hikl ana i Waianae ika manawā i hai ia mamua, hui aloha aku nei me ka makua kahu kanawai o ka malu niu o Pokni, J. Kekahunu Esq. He malkai ke ola kino o ua kaha kanawai Ui o ka makani kaiaulu, a Imi loa aku la oia ia hope peresldeoa o ka Aha Senate, a naue loa aku 1h uo hoi au me ko'u kamaaina i hele pu Mku ai, a hiki i kona home a hoomaha iki malaila. la'u e hoomaha iki ana, hoea mai la kq alii o Kau a me ka mea mahaloia ke kahu kanawai o Waianae, e naue wawae aua ma ke ano makaikBi a hui pu aku la au me laua, hookahi ka holoholo like ana ma. ke ano e kllohi Ika nanl o Waianiie, kahi a M. Koha i kukulu ai i ka hoi Adimeda, a kauiana ai ka niu o Fokai la mau la, kahl hoi o Aarona I hooipo ai, kela keiki « kn ain« kui laao. a i kaulaoa hol ma ki» puukanl ma ka himeni. Ua alakai aku la ke kamaaina i na maiihini a hikl I ka uapo, he wahi muliwai malaila, ala--11« bo pa« oia! kahi kipino. Hol hoa aku nai aakoa I hop», oiai ke kakoke ae nei ka manawa o ke kaa ahl e hol hou al i Hooolulu. Hora 1:5 haalele ke kaaahi la Waianae no Hooolulu. Ma ia kaa ahi no i hali hol aka ai ka Benafli J. Kaahane, Heo. F. a Lpuian, itev. B.E. Bbhap a me kaoa lede, a « koa mea kakau, oa haule iki iho lii no kahi w aka. kaaahi keholola, hoea nal nel bol ka aaela o ka «kai«Bia o ke ehukai o Paaena, a hanwi la aa kakai aloha Uma aoa, a ninaa na mea hoa kekahi 1 kekahJ< Aohe maa nea hoa. Hol aku nei ola no ka b«ne oJ. Kekahaoa, hoi ae nei hol aa no kahi o kama> aina t olai, na makaakaa ola no ka paiua awakea, ao& heolAim ia mai la ka malikloi bele me tia mea e olaola ai, āl ft ?awa. Aele i paa.