Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 35, 31 August 1895 — MA KE KAUOHA. [ARTICLE]

MA KE KAUOHA.

KANAW A I 17 He Kanawai e Kokua ai i ka Hana ia ana a me ka Malama IA ANA O NA UWEA TF.LEGABAPA MA KA MOANA PACIPIKA. E Hooholoia e ka Ahaolelo o ka Repubalika o Hawaii: Pauku 1. Ma keia un ne ia uuh huawi ia kK mana ika Pere3idena, ine k» ne o ka Aha Kohina, e hana a liooholo i kekahi aelike a mairaelike p<tlia >(10 kekahi iikm h poe paha, hui i lioohui ia n ruau hui i hoohui U pahn, aupuni a mau nupuni paha, uo ka hana ana» uialama nna a hoobana ana nku i kekahi uwea tefegnrapa a mau uwea paha e hoohui ana i na Mokupuni o ka Hepuhalika a i 010 iu e hoohui aoa ī ka Hepuhalika o Hawaii me mt aina e wailio an<i a i oie ia e piii pu ana me ka Moana Paeipika. Pauku 2. Ua hiki no e hook( mo ia malōko o kekahi aelike a mau aellko paha oia ano i kekahi nuiu kumu eae ana e lawelawe ia me ka uku ole i kekahi o ua aiua nupuni i kupono no ka hana aim, malama ana a 1 ule ia hoohana ana aku o keknlii uwea a mau uwea palia oia ano; E hookomo mai me ke <iute ole i na mea hana a pau e lawelawe ia ana ma ka hana ana, uinliima aua a i olu ia hoohana auti aku wale no o kekahi uwea a iuju uwea paha oia ano; E6e aku ika lawe aua ame ka hoohaua ia aua aku e iike me ke kanawai i na aiua, ka wai wai a i ole ia ni kuleana hele i kupono no ka hana ana, inaluma ana a hoohana ana aku oia uwea a mau uwea paha a me na hoohui nna ma ka uiua oia mau uwe.'i; E hookau no kekahi m:«u makahiki i hai ia ka nui maloko o laila i na auhau a pau maluna o ka waiwai e waiho nna maloko o ka Kepubalika oiu uwea a mau uwea paha a i pili paha ia mau mea a i kupouo a pili luaoli paha i ka hana ana, malama ana a hoohana ana aku oiu uwea a wau uwea paha; E hookuu i na uku a me na auhau o ke awa maluna o kekahi moku a mau meku paha e hoohana ia aua ma uu hoomoe ana a malama ana paha i kekahi uwea a mau uwea paha oi<i illin, a i ole ia i hoonoho ia ma na kal o ka Kepuhalika no ia hana; a E haawl aku ia hana n mau hana paha i na kokua ilala ana I ike ia ua kupono a he pomaikai no ka Kepuhalika. Pauku 3. Oia kokua (lala ana ua hiki nu e hnna ia ma ke ano o: (1) lle uku dala a kokua paha i hoomapopo ia i kela ame keia hapalua makahikl uo kekahi manawa 1 hoakaka in; a i o!e ia, (2) lle hooia ana eka Hepuhalika no ka hookaa ia ana oke kumupaa a i 010 ia ka ukupanee a i ole la oia niau mea a i elua o kekahi huina i hoakaka i& o na boua o kekahi meii a i ole ia kekahi hui e hana ana a i ole ia e hoohana aku an* ia uwea a mau uwea paha; a i ole ia, (3; Ile uku kokua ma ka haawi ana aku ika mea a i oie ia ika poe i hoakaka ia maloko oia aelike i kekuhi huiua i ia o ih bona o ka Repubalika e kau ana ka ukupanee ma ke ano a e hookaa ia i ka manawa a mau mauawa paha i hoakaka ia maloko; a i <9le ia, (4) He kakau iuoa aua e luwe ina mahele kuiuu waiwai o kekahi hui a mau hui paha i hoohui ia, i kukulu ia no ka hana aua a me ka hoohaua hna aku i kekahi uwea a mau uwea paha oia nno; a i ole ia, (5) He hooia ana eloaa ana kekahi huina louai ku luakahiki; a i ole ia, (t>) He koino pu ana aku o keiu aupuni me ua aupuni eaema ka haua like aua a noho oua aua no kekiihi uwea oin i.no; (7) He hoohui ana ae o kekahi mau hana ana elua aoi ae paha ona auo hana i olelo mua ia ae nei maluna, a i 010 ia mu o kekahi mau mea ku|H>uo e ae i hoakaka mua ok> ia ae nei maluna. Pauku 4. E hookoiuo ia no hoi uialoko oia aeliko a mau aelike paha na kumu a ka Peresideua a me ka Alm Kuhina i manao ai ua kupono no ka malama ana I na pono o ka Hepuhalika maloko a e pili ana 1 ka iawelawe ia ana a me ka malama ana o ia uwea. Pauku ō. O kekahi aelike a mau aelike paha i hooholo ia maialo a i oie ia mauiuli o ka maua o keia Kanawai, e pili ana i ka uku ana aku i kekahi dala, e kaa no ia malalo o ka hooholo ia ana a apono ia ana e ka Ahaoielo. Pauku 6. Ma keia ua ae ia aua hoomaua ia ka Peresidena e hoohana aku i kekahi ageua a i ole ia mau agena a kokua inaloko o ka Hepubaiika a i ole la ma kekahi aina e mk ka huli ana a loua na ike piha e piii ana i ka nui, ke kaumaha, ka haoa ia ana a me ke ano o ka uweii a mau uwea paha i kupono no na hana i hoakaka ia maloko o keia Kanawai, a me ka moku a mau moku hana uwea i kupono, ame na mea eae a pau i pili pono i ka manao nui o keia Kanawni; a ine ka hooholo ann i kekahi aeli« ke a mau aelike paha oia ano. Pauku 7. 1 mea e hookaa ia al ua liio e loaa aua mamuii o keia Kanawai, ma keia ke hookawaie ia uei he Umi Tausani Dala mailoko ae o kekahi mau dala iloko o. ka Waihona i hookaawale ole ia no kekahl haoa e ae, a oia mau dala, a I ole Ih o ka hapa oia mau dala i kupono , e hoolilo ia aku oo ma ke ano I kauoha ia ai e ka Peresidena. Pauku E maua aku no keia Kanawai a e lilo i kanaw&i mai a mahope aku o kona la e apono ia al. Aponoia i kela ia 13 o Augate, M. H. 1885. (Kakaoinoaia) h SANFORD B. DOLE, Peresidooa o ka Repul>alika o Hawaii. ! . ' | I KANAWAI 18 ' HE KANAWAI K HOOPONOPONO AI I KA liOAA ANA O XA KULEANA Hkls Maluna o ka Aina o Kekahi poe. * - E HoohMa * ka Ahaolelo o ka Etpubalika o Hawaii: Fa*ku I. I oa manawa a pau e makemake ai 'kekahi mea e loaa kekahi kaleana hele ponoi m&luna o ka aina o kek&hi mea, a i oie ia kekahi poa no kekahi alahao, aowai hoonialoo, auwai<papa, paipa wii, a ! ote bl iuiwai paha no na hana mahiai, na hana ana i na mea hana, na hale wUI, na hana »oke oka honaa, na luina pili i ka noho ohana ana a i oie la, oa mm plll I ka malama ana i ke ola klno a ua hiki ole e hoohoh iike me ka mea a mau mea paha nona ka alna, a I oie ia mau alna paha maluna o laOā I makemakela ai e loaa la kuleana hele, ua hiki no e noi fa afc« l»ka!hi lionakanawmi Kaapuni o ka Apana Hookolokolo iloko o laUa ' * - ; * '

i w&iho ai la aind, me ka hoak&ka 1 ka inoa o ka ona, a i oie ia, na ona o ka aina, a i oie ia ua alna lualuna aku o laila i makemakeia ai e loaa īh kuleana hele, a me na mea a pau a me na kii i kupooo no ka hoonpiopopo pon > ana i ka hihia. Pauku 2. Mahope oka hookoia aua oka palapala noi e iike me ia e kauoha ia nei ma ke kaoawai i keia mauawa no na hana ma ke Keeoa, e ho<|iuaka aku oo ka Luuakaoawai i noi la maloko oka palapala hoopii e lawe i oa olelo hoike e piii ana i ke kupono a me ka pomaikai v pili ana i ka haawi ana oia kuleana hele, a me ka nui o na poho maoli a mainuli paha oia mea e loaa aua i ka ona a i oie ia na ona o ka aina i oiauao ia e hele aku uialuua. Ina e ike ka Luuakanawai he mea k upono a pooialkai ka loaa ana oia kuleana hele e honholo no oia i olelo lu.oholo e hoomana ann i ka hana ia ana oia inea a e hooholo i ke poho, aka aole e loaa kek&hi kuleana hele e iike me ia i lioakaka ia ma !a oielo hooholo ina aole i hook»a Ia ka huina o ke poho l haawiia a me na koina i ka aoao hoopii iloko o kanakolu la mai ka hoopuka ia ana o ka elelo hooholo, ua hiki e hookaaia ia mea i ka raea nona ka pono ma ia olelo hooholo H i ole ia I ka Aha. Pauku 3. Ola olelo hooholo, ina no ka pomaikai oka mea noi e hoakaka no i kahi e moe aku ai ke alahao, auwai hoomaioo, au(vai-papa, paipu wai a i ole ia auwai paha i manaoia, a me na pa, alahaka a me na wahi eae aku ai ma kekahi aou«>, ina he mau mea kekahi oia ano e malamaia e ka mea nouol. Mahope iho oka hanaia ana <ia alahao, auwai hoomaioo, auwai-papa, paipu wai, a auwai paha e lli no inaluna o ka ona oia aiahao, auwai hoomaioo, auwai-papa, paipu wai, a auwai paha, me koua muu hoeiiiua u me kona mau waihooa e malauia i ke alahao, auwai hoomaloo, auwai-papa, paipu wai, a auwai paha, na pa, na aiahaka a me na wahi e ee aku ai me ka maikni, a no ia hana.e loaa iala ke e komo i na manawa kupono a pau; a oia ona oia alahao, auwai hoomaioo, auwai-papa, paipu wai a auwai paha me kona uiau hooiiina a i ole i:i n* waihooa e hoopaa ia no lakou i na manawa a pau i ka ona o ka aina me kona mau hope a waihona no kekahi mau poho e loaa nna mamuli o kekahi kahe wale ana o ka wai a poho eae i ioaa mnmuli o ku maiama pono oie ana ia nlahao, auwai hoomaioo, auwaij>apa, paipu wai a auwai paha a i ole la no ka malama kupono oleia o na pa me na alahaka a me na wahi e ee aku ai. Ina e ike ka Lunakanawai imua ona i hooloh'eia ai kekahi hihia oia nno lie kupono ole a i oie ia waiwai ole ke kuleana heie i manaoia, e hooholo no oia i oielo hooholo no ka pono o ka mea i hoopiiia. Pauku 4. loa ua hoohaiahaia kekahi ona aoao a i elua ika oleio hooholo a kekahi Lunakanawai imua ona L iawe ia ai kekahl hihia mnlaio o keia Kanawai ua hlki iaia e hoapii hou aku īmua o na Lunakanawai o ka Aha Hookolokolo Kiekie e noho ana ma ka Banako, a e hooloheia no kana hoopii hoohalahala ma ka moolelo, aka ua hiki no i na aoao a 1 elua e iawe uiai imua oia mau Lunakanawai i na mea hoike hou. Ina na ka mea i hoopiiia ka hoopii hoohaiahala, a aole e hiki mia e hooioli i ka olelo hooholo a ka aha malalo a i ole ia e hoomahuahua hou ae i ke poho i hookahi-hapalima hou iho, e uku no oia i na koiua o ka hoopii hoohalahala ana, aka, ma na hana e ae ana a pau, e ukuia n;i koiun o ka hoopii hoohalahala ana i oieloia e ka mea hoopii. Puaku 5. Oka huaolelo "mea" e like me ia i lawelaweia ma keia Kanawai e maiiaoiii ua piii aole i na kanaka wale no aka i kekahi a me na Ahahui a i oie ia hui i hoohuiia a pau, na Komisina o na Aina o ka Lehuiehu a e hui pu oo hoi i ka ona a me ka niea e noho ana. Pauku t>. E mana keia Kanawai a e iiio i kanawai mai a mahope aku o ka ia e aponoia ai. Aponoia i keia la 13 o Angute t M. 11. 1595. (Kakauinoaia) SANFOKD B. DOLE, Peresidena o ka Hepuhalika o Hawnii, KANAWAI 19. He Kanawai e Hooponopono ai i ke Dala. E Hooholoia e ka Ahaolelo o ka Repubalika o Haieaii: Pauku 1. Ua ku no ike Kanawai ike Kuhina Waiwai e hookaa i na palapala kikoo o ka waiho ia ana o na dala i hoopuka ia malaio o na hoakaka ana oka Mokuna 35 ona Kanawai o ke Kau o 1886 a me na hoololi oia kanawai, i hookaa ole ia i keia manawa ma ko lakou waiwai maoli ke koi ia mal, a o na palapala hoike a pau i hookaa iapela e unuhi koke ia a e hoopau loa la e ka Luna Buke Helu o ke Aupuni ma ke ano i kauoha la e ka Aha Hooko. Pauku 2. Ua hild no ike Kuhina Waiwai e hoopuka a i ole ia e kauoha e hoopoka ia I kela manawa keia manawa na paiapala kikoo o ka waiho ia ana mai o na dala Gula a me ke dala Keokeo, e uku ia I ka mea oana e paa aaa ika manawa e koi la mai ai me ke ukupanee ole ma kona hookaawale ana ma ke ano he walhona kuikawa I kekahi hnina i like ka nui o ke Dalfc Oula o Amerika Huipuia a me ke Dala Keokeo o ko Hawaii Pae Aio» a ī ole ia o Amerlka Iluipuia ma ke ano hoopaa no ka hoekaaia oia mm kikoo o ka waiho ia ana. Pauku 3. Ona kik«o dala i hoopuka ia mamali oka hoahu Dala Ouia aua e hanaia ma ka like o ka waihooluu a no na huina p&kahi o elima, umi, Iwakaloa, kftnalima ame hookaoi hanerl dala. Ona kikeo elala i hoopukaia maaluli o ka hoahu Dala Keokeo ana e hana ia ma kekahl waihoolun i iike keano a no na hnina pakahi o eiima, umi, iwakalua, kanalima a kia haokahi hnneri dala. Pauku 4. Ona paīaipala holke klkoo a pau oia ano e kakaninoaia e . ke Kuhloa Waiwal a!e kakau pakoi ia eka Lona Buke Helu o ke Aupuni, a o na waihoi|a dala Qula a me Keokeo iloko o ka Waihona no ko iakou hookaa la anq e lawelawe ia no ka kookaa ana i ua man kikoo nei wale no, a e malank la ma ke ano he maa pun dala hoahu koikawa no ia hana, aole ao kekahi mea e ae. Pauku 5. £ mana iela Kanawai mai a mahope ako o kona aponoia aaa, a o na kanawal a ni» hapa-kanawai a pao i ukllke ole me k«!a oel ma kela ke hoopan loa ia n4iL Apooola i keia la 131> Augate, M. H. 1896. ; » i' (Kakaolnoala) | SANFOBD & DOLE, j Perealdena o ka Kepuhalika o Hawaii. ■■ " i -•■ ; ' r .' .. 'V ' '■ ■'

KANAWAI 20. Hk Kaxa\vai e Kokulu a k Hooix>nopono ai i Koa Kiai o Hawam a me ka Ki Pololki a k Hoopak it 1 R Kanawai Hellu 46 o xa Kanawai o kf. Aūpcsi Kuikawa o KO IIAWAII PAK AIJi A, E PILI ANA I NA KOA KIAI O KK ACPUXI. E Hoohohia ? l;a Ahaohlo 0 la ft< , pubalika 0 Hawaii: Pauku 1. Ok» Oihaua Koa i hoonohnnoho ia a i hoMhu like ia o ka Repubalik#o Hawali, ua ike ia oia na Koa Kiai Aupunl o Ma keia oihana o hoooohoia, aole e euii malalo o Kha Puali, a ua hikl 9 kukulu ia keia oihnna ma ke kauoha a ka Alihikaua Nui, a e hooaehuia ma n \ wahi a pau o keia Pao Aiui mo ka nana i na mea o kupooo ai o in oihaua, na inoa e kiki ai ke ia ame na mea e ae e pooo hi. Eia uo uue, ua hiki ika Alihikaua Nui e kukulu i mau puali ki pololei, a mahope iho o ko iakou kukuiu ia aoa, aole nae e lilo 1 laia no ka Puaii Koa Kiai o Hawaii a e kuloaua i kona mau heokuu ana a paa; a iioko o ua wa maiuhia e kaa wale no maiaio o ua kanawal a me na rula i hoakakaia no ka hooponopono ana ia iakou i kela a me keia ma> nawa e ka Aiihikaua Nui. Pauku 2. E hoonohoia ka Oihana Koao ka Hopuhaiika o Hawail iioko o na Puali, na Uaiaiiona a me na Regimana, a e hoonohoia e Uke me keia mahopo iho nei: Ma na Pu:«li o loaa 110 aole e emi malaio o kanaha a aole hol e oi aku mamua o hookahi haneri a uie ekolu Luna Koa a me na kanaka i kepa la. E hoonohoia lakou mc hookahi Kapena, hookahi LuUneia Ekahi a me hookahi Lutanela Elua a me aole e emi malaio o kanakolu-kumauahiku a aole hoi e oi aku mamua o hookahi haneri kanak* i kepa ia. Ma nn B.Htaliona e loaa no he elua a oi ao inau Puall. Ma na Regimana e loaa no he elua a oi ae mau BaUUiona. Pauku 8. Onu Aliikoa Kiekie o kekahi Regim*na oia no he hoo« Koueln, hookahi Lutaneia Konela me hookahi Mekia bo kela a ine keU Batalionn. O na Ukali o ke Aliikoa Klekie 0 kekahi Regimana oia no he hookahi Akukana, hookahi Kuata Master, hookahi Luna Pu, hookahi Kauka a me hookahi Kahunapule me ke kulana Kapena pakahi, a e hoonohoia lakou ke Aliikoa Kiekie, a 0 nolio ma ka eihanae like me kona wakemake a i ole ia a hiki i ka mauawa o hoouoheia ai ko lakou uihu liope a e kupono ai ia mau hope. E hoonohoia 110 hoi lio Akukana no kela a mo keia Bataiiooa me ke kulana Lutanela Ekahi. O na Aliikoa Komisina ole oia no hookahi Kakiana Mekia no ka Regimana, hookani Kakiana Mekia no Kela a me keia Bataliona, hookahi Kakiana Kuata Master, hookahi Kaklana Luna Pu, hookahi Kakiana Luua Malama Ai, elua Kakiana Malama Ilae a mo hookahi Luua Puhi-ohe nui me ke kulana Kakiana Mekia. Pauku 4. Oka Peresiilena ka Alihikaua Nui ona Puall Koa Klai Aupuui. Pauku f>. Ona Ukali oka Ailhikaua Nui, oia no he hookahl Akukana me ko kulana Lutanela Konela, elua Mekla a me na Ukall e like me mea ana i nianao ai he kupono me ke kulanft Ka{>ena, e noho ma ka oihana e liko nie kona makemake. Pauku fi. Ua ae ia ka Alihikaua Nui a ua loaa iaia ka mao* e kukulu a e hana I na rula a ine na hooponopono ana, na kumu a me na mea alakai i kulike me na kanawai ana i manno ai ho kupono no na hana, ka hoo|K)nop o no ana ame ke a'o ana ika Puali Koa Klal Aupunl a e hooko piha ina kanawai e pili ana ilaila. Oia wau ruia, hooponopono ana, na kumu a me na moa alakai e hooponopono ia no i kela manawa keia mnnawa e like me ka mea I manao ia he kupono, a e kukala hi aku no ma na kauoha, a e houluuluia ma ke ao i manaola he kapono i mea e ike ai na Koa Kiai Aupuni, a e like no ko lakou mana roe he mea la ua kauohaia ma ke kanawai. Pauku 1. Ona Luna Koa Komisina a pau ona Pualikoa Koa Kiai Aupuni a mo na Puali Ki Pololei o hookohuia no lakou eka Allhlknua Nul, aka ua hiki no laia ke hoole i ka haawi ana 1 kekahl hookohu I kekahi luna koa I koho ia a i ole ia i hoonohola Ina ma kona manao o ka mea i koho ia a i ole ia hoonoho Ia ua kupono oie ma kahl aoo e 1110 i iuna koa iloko o ka Puali Koa Kiai Aupunl. Pauku 8. E loaa no ka mana ika Alihikaua Noi e hoonoho a hookohu i na iuna koa e lawelawe maoli ana i k<* hana ina ua loaa he hakahaka. E mau aku no ka hookohu o kekahi luoa koa I kahe* ta e komo iloko o ka lawelawe maoli ana i ka hana a hlkl i kona manawa e hoopau ia ai me ke kauoha oka Aiihikaua Nui. Ua hikl no e hoopau % ia kekahi Aiiikoa oiai oia ma ka hana maoli aoa ma ke kauoha oka Aiihikaua Nui. Pauku 9. Ona hakahahaka ilokoona oihana koho ia iloko oka Oihana Koa Kiai Aupuni, i ka manawa e laweUwe maoli ole aoa ika hana, e hoopiha ia no ma ke koho ana. Ikawa e loaa ai na hakahaka ma kekihi koho ana mamuli o ka hookiekio ia ana ae o kekahi laoa koa ua hiki no e hoopihaia ia mau hakahaka malaiia a ma ia manawa me ke kauoha hou ole. Ona koho ina Aliikoa Komiaina ona Puail e iawelawe maoli ole ana I ka hana e hana ia no ia ma ka balota, a e hoomalu ia e kekahi luna koa i hoonoho ia no ia bana e ka AHhikaua Nui, a na luna koa hoomalu ina o ke koho ana he ko:io I na luna koa o ka poaii e hoolaha aku aole e eml ehlku la no kona hooooho la ana i na mea a pau I kuleana ma ke kau ana i ko kauoha e hoonoho ana iaia iloko oka hale paikau ame ka heluheiu ana Imua oka puaii. Ina h» koho aua no na luiia koa nui e hoolaha ia aole e emi o uml kumamaha la, ma ka hoolaha ana iloko o kekahl nupepa i hooialiaia ma Honolulo. £ hoike aku 110 tia iloko o ekolu la mahope iho oke koho ana i ka ho|>enao ia koho ana I ka Aiihikaua Nui. Ma na koho ana a pau no na aliikoa 1 Komisina ia e loaa 1 ka mea I koho ia Ka hapanui o na koho ana o ka poe i hiki mai i mea e maaa al na koho ana o ia aoo e hiki ae aole e emi malalo o ka hapanui 0 ka poe i knleana e koho. . Ma na koho ana no na aliikoa kiekle, ua kuleana no na Luna Koa Kiekle ame na Luna Koa Laioa e koho. E m>bo na Luna Koa Kiekie ma ka oihana no elua. makahikl, a I ole ia a hikl i ka manawa e kupono ai ko lakou mau hope mai. E noho na Lona Koa Laina ma ka oihana no hookahi makahlki a I ole la a hiki I ka manawa e kepono al ko lakou mao hope mai. Pauku 10. E hele ako kela ame keia Lona Koa J>a!naoiaa Koa Kiai Aopuni o Hawali I koho ia mahope iho o kona koho ia ana Imua okekahi pap4 nlnaniniu e ninna ia no kona makaukau no ka olikaiia'i kohoiaaioia. Pauku 11. Ina ua koho hou U kekahi iona koa aole e hou la he palapala hookohu hou, aka e hoopuka ia aku no laia kekalii hoike no ia koho ia ana e ka Alihikaua nui.

Favkv 12 I ba m*n*w* a pau a k«kahl poe i l&wa ka nai a i knpo•o ka lawelawe ana i ka bana koa e kakaainoa ai i kekaki noi e koknio ta kekahi puali, oa hlki i ka Alihikaaa Nai me ka apono o ka Aha Kaka • ke Aapani, ma ke noi ana o ia poe, e hoonoho i manawa a me kahl • halawai ai no ka hoonohonoho ana a e kaaoha i kekahi !ana koa • noho hoomaia ma ia halawai. Ua haawiia ka mana ma keia i ka Pereaideoa e kokaia i poaii oaa ke ano he Pnaii Kaa Lahal y e iike me ia i ka la Ekahi o lalai, kekahi poe i waiho mai i kekahi Palapala Noi ma ka la ekahi o lane 1895, e kakala ia pala. Pauku 18. Ua biki no I ka Alihikaaa Nai i kela a me keia manawa, ■!• ka ae ana o ka Aha Knhina, no na kumu kapono e hoopaa i kekahi hapmo na K*a Kiai Aapani a me na Paaii Ki Palolel. Pauku 14. O kekahi Lana Koa e hoihoi ana I kona hookoha e hana bo oia pela ma ka palapala i kakau ia i ka Akakaoa o na Ukali o aa Aliikoa Kiekie m« ka holke aku i kona mau kama o ka haoa ana pela a • haawi aka i ke Alilkoa Kiekie ae maluna ona, a naaa ne e kakaa kaa iho malana; a e hoomaka ka waiho ana i ka hana i ka maaawa e «pano ia al e ka Alihikaaa Nai a ua hoike ia mai ma na kaaoha. Pauku 15. O na Lana Koa a me na koa a pau o ka Puali Koa Kiai Aoponi a me na Paali Ki PoUlei nana i hooko i na hana oihana koa a paa e like me ia i hoakakala ma keia kanawai, he kaleaaa ko lakou e hookau la mai ka hookaa ana I ka auhaa kino, auhau kula a me ka auhaa alanai; a o na Luaa Koa a me na koa a pau e iaweiawe maoli ana i ka hana e hookau ia no lakoa mai ka hana aoa ma ke Jare. Pauku 16. E hana ka Akakana o na Ukali o na Aliikoa Klekie ma ka la elima o lulal a i ole ia mamaa ae o ia ia o keia a me keia makahlkl I papa Inoa piha o na pnaii koa o keia a me keia Apana Aahau e like me ka mea i Ike ia ma na hake o kona keeoa ma ka la 1 o Iniai a • haawi aka i kope i hoohikl ia i ka Luna Heiu o ka Apana, kahi i noho ai ia mau paali. Pauku 17. O na Luna K«a a me na koa a pau o ka Puali Koa Kiai Aopanl o Hawaii i ko lakou manawa e lilo ai i mau lala a mamua ae o ko lakoa lawelawe ana i ka hana, a ma keia a me keia kepa hou ana e hoohiki a kakaainoa i ka olelo hoehiki mahope iho nei, a ua haawi ia ka mana i na luna koa a pau i komisina ia e hoohiki aku: " Ke hoohiki nei wau e kokua no wau i ke Aupuni • ka Kepulmlika • Hawaii e hana no wau me ka poioiei a me ka ewaewa ole ma ke kue ana I ko lakoa mau enemi o na ano a pau, a e hooko no wau i na kauoha a ka Peresfdena o ka Repubalika o Hawaii a me na kauoha a na Luna Koa i hoonohoia maluna o'a, a e hooko a kokua i na kanawai a e hami no wau iloko o ka Paali Koa Kiai Aupuni o Hawaii ma ke ano he koa ■• ka manawa o hookahi makahiki ina pela ka loihi o ka manawa o ke A«pual i makemake ai i ka'u hana." A oia hoohiki i hooiaio ia e ka luna koa nana I hoohlki e hoihol ia aku no i ka Akukana o ka Regimana a e malama ia me na moolelo o na puali; ma na olelo lioohiki no ke kepa hou ana e hoike ia no ma ka aoao ka nui o na kepa heu ana. Pauku 18. O na uku h«opai a pau no ka iiele ole ana i ka manawa palkau, na hookahakaha ana a me na nana ia ana, i hooholoia a kau ia malalo o na rula a me na kanawai i hooholo ia i kela manawa keia ma•awa e kekahi Kegimana, Bataliona a Puali paha a i aponoia e ka AUhlkaua Nui, a i ole ia o na hoopai i hooholoia e kekahi Aha Hookelokolo Koa, ua hiki no e ohi ia ma ka hoopii ana ma ka Aha Hookolokolo Apana ma ka inoa o ka Repubalika o Hawaii; a q na buke a me na moolelo o ka Begimana, Bataliona a Puali paha a me na moolelo o na hana 1 ka wa i hoopai ia ai na poe hana hewa he mau hoike kumu no ia • na mea I hoike U maloko. Pauku 19. Ua hiki no e hookuu ia kakahi kauaka i kepa ia mamua ae o ka pau ana o kona manawa i kepa ia al ma ke kauoha a ka Luna Koa Kiekie • ka Bataliona a i ole Regimana, ma ka heike ana aku o ka lana koa nui o ka puali a i ole la no kekahi o na kumu mahope iho nei: E lawe i ka hookiekle ia ana ae ma ka liookehu; ma ke kaawale ana •ka o kahi noho mawaho o na palena o ka apaaa i noho ai a ma ka manao o ka luna koa rui aole o hlki iaia ke hooko pono i ka hana oihaaa koa no ka lolhl loa; no ka hiki ole e hana i hoike ia ma ka palapala hoike a kekahi kauka. A i ole ia, ua hiki e hoopau ia eia me ka hilahlla no kekahi o na kumu mahope iho nei: No ka hoahewa ia ana no kekahi feloni imaa o kekahl Aha Hookolokolo Kanawai mamuli o ka hoopai o kekahi Aha Hookolokolo Koa. Pauku 2t. O kekahi luna koa a i ole ia kanaka i kepa ia o na Koa Kial Aupuni o Hawaii e hoopau ia me ka hilahila ma ia hoopau ia ana, aele e hikl iaia e noho ma kekahi oihana a i ole ia hana palia malalo o ka Kepuhalika o Hawaii ina aole oia i kala ia e ka Alihikaua Nui. Pauku 21. Ina ua ulu ae he kaua, hoohaunaele a i ole ia kipi a i ole la ua kue la i ka hooko ia ana o na kanawai o keia Aupuni e hoike ae na poe a pau e noho ana malalo o ke Aupuni no ka hana a e noho malalo • na hana koa ina aole i hiki ole e hana pela mumuli o ka nawaliwali o ke k!n* Pauku 22. Ua hiki i na AUikoa mahope iho nei e hoonoho i na Aha Hoakolokole Koa; ka Alihlkana Nui, na Aha Hookolokolo Koa Laula; ke Allikoa Klekie o ka Regimana, na Aha liookolokolo no ka Regimaaa, a hiki no I kela a me keia aliikoa e noho luna ana maluna o kekahi papa a wahi e ae paha l hoonohoia ai aa koa e hoonoho i Aha Hookelokolo Koa no la papa a wahi paha. Pauku 28. O na Aliikoa Kiekie i hiki e hoonoho i kekahi Aha H«okolokoIo Koa ua hiki no la lakou e hooaoho i kekahi Lunakanawai Koa aana e h«opii no ia Aha. Pauku 24. E loaa no i na Aha Hookolokolo Koa a me ka Lunakanawai Koa nana e hoopii ola aha ka mana e kauoha aku e ninau i hoike e Uke me ko na Aha Hookolokolo Apana. Pauku 26. O na Aha Hookolokolo Koa Lanla e hoonoho ia no kekahi mau luna koa mal ka ekolu a hiki i ka eiima ka nui. Pauku 26. O na Aha Hoekelokolo Koa Begimana o me Papu e hooaohola no kekahl mau luna mai ka ho«kahi a hiki i ka ekolu ka nni. Pauku 27. E loaa i na Aha HOokolokolo Koa Laula ka mana e hookolokola like miluna o na hewa a pau ihlkl e hookolokoioia Imaa o kekahl Aha Hookolokolo Koa Regimana a Papn paha, a he mana hoo» kolokoio pakahi maluna o na h«wa mahope iho nei: Na hana kupono ole I kekahi aliikoa a me kekahi keonimana. ana iioko o kekahi puall e aku me ka hookuu pono oie ia. Hooko ole ana i kekahi kauoha i ku 1 ke kanawai a kekahi luna koa miluna ae ona. piaipai ana a i ole ia huipu ana, hoohaunaeie a i ole ia kipi ana, a i eie la ka hoike ole aka no ia mea i ka lana kea kiekie o kona pual». Hahukaana. Hehe wale iloko o ka wa e laweiawe ana i ka hana maoii. Va hana kupono ole imua o ke ala o ka enemi. Ka felonl a pau I hanaia iloko o ka mmawa kaua e ka poe iioko, a i |la la e hana pu ana rae ka Puali Koa Kiai Anpnni a i ole ia ka Poali kl Poiolei. Hele ana me ka ae ole it. Hlamoe ana ma kahi kiai iloko o ka wa e ku kiai aua, a i ole ia haatele ana i kahi kiai mamoa ae o ka hiki ana mai o kona pani.' Hoike ana aku i ka ike i kekahi kanaka e pili ana I na lako kaua o ka poiil Koa Klai Anpuni a! ole ia ka Pnali Ki Pelolei a i ole ia ka nui, kp tao, kahl! waiho ai o aa pu, poka, a i ele ia na lako kaua m4 na walwai o ke Aupunl. Ke kual ana, a i ole ia, lawe ana, a i ole ia~~ lio#Ulo ana aka i kekahi lako kaua poka, a i oie ia waiwai o ke Anpani. Ka lawt anamai ma ka ike no pela, a i ole iakual ana i na lakokaua, a i oie ia waiwal Aupanl mai kekahl mea mai i loa» oie ka maoa ma ke kanawai e kuiai a i ole ia lioolilo peha la mea. Komo ana o ka Ikaika maloko o kahl i kiai ia no ka manawa

Kokaa ana me ke dala f ka ai a I oie ia ka poka r a i ole iahookipa ana, hoomaia ana, kakai palapala ana, a i ole ia hoike ana ako i ka ike i ka eaemi ma ka hana ponoi ana, a i ol« ia ma kekahil mea e ae paha. Hana ana i na hoike oiaio oie. Uhai ana i kekahi niia i kaa ia e ka Aiihikaua Nai no ka hoeponopooo ana i na Paali Koa Kiai o Hawaii a i ole ia na Paaii Ki Poiolei. Pauku 28. Ua komo no na hewa mahope iho nei maialo o ka mana h»okolok(rfo o na Aha Hookoiokoio Koa o na Regimana a me Papu: Ka hana aoa i na hana hoopaiwa oiaio ole. HooUmalima ana no ka hana i ka hana, kok aa a i ole la, ae ana ia mea. Ona rama iloko o ka manawa hana, a i oie ia iloko o ka manawa e lawelawe ana i ka hana maoii. Hoike ole ae no ka hana, paikaa a hookahakaha paha. Ka uhai ana i ka manawa hookau a oi akn mamna o ka manawa i hookuaiaai.; Na hana hoohaaiaele iloko o ka wa e lawelawe ia ana ka hana maoii. Hoomaemae ole iaia Iho. Hoomaemae ole i na lako kaoa, na aahu koa a me na lako e ae. Na olelo hoohiki ino. Moe ana mawahe o kona wahl i hoonoho ia ai. Na olelo a me na hana hoonaukiuki. hana hoohaahaa 1 kekahi iuna koa malana ae ona. Hoike ana aka i ka hua kiai i kekahi mea i kuieana oie e loaa'iaia ia Hana ana i kekahi mea lu wale a hoopoino (ina a(rfe i hana ia ma ke kauoha a kekahi iuna koa e noho luna ana ma ke kahua). Pauku 29. O na luna koa a me na kanaka a pau i kepaia iloko o ka hana o ka Repubalika o Hawaii, ua hiki na e hookolokoloia i na maaawa a pau e ka Aha Hookolokolo Koa. Pauku 30. E hookolokoio ia na luna koa e na Aha Hookoiokoio Koa Laula waie no; aoie no e hookoiokoloia kekahi luna koa, ina he hiki ke pale ia ae ia mea, e na iunakoa malalo iho ona ma ke kulana. PaUKU 31. E hoohiki na laia a pau o na xVha Hookolokolo Koa i kekahi #lelo hoohiki mamua o ka hookoiokolo ana i kekahi hihia ehooholo i ka pono me ka hoopiiimeaai ole, kokua oie me na manao aloha oie eiike me na kanawai o ka Repubalika o Hawaii. Pauku 32. Ma ka hookolokolo ana i na hihia a pau, e hahai no na Aha Hookolokolo Koa mamuli o na mea i maa a me kumu alakai ī kukuluia mamua aku nei ma ka oihana koa a e iike me ia i hoakakaia ma na .kanawai a me na rula e hooponopono ana i ka oihana koa o Amerika Huipuia. Pauku 33. O na kanaka a pau iloko o ka manawa kaua, kipi a hoo* haunaele paha e kue ana i ka mana kiekie o ka Repubatika o Hawaii, i loaa e nana ana a i ole ia e hana ana ma ke ano he kiu, maioko a i ole ma ia wahi kokoke mai i kekahi papu, wahi kiai, wahi noho a wahi hoolulu ana o kekahi o na oihana koa o ka Repabalika o Hawaii, a I ole ia ma kekahi wahi e ae, ua hiki no e hookol«kolo ia e kekahi Aha Hookolokolo Koa Laula, a i ole ia e kekahi komi»ina oihana koa a ina e hoahewaia no ia mea, e hoopaiia ia i ka hoopai he make, a i ole ia kekahi hoopai e ae i kau la e ia aha hookolokolo koa, a i ole ia komisina oihana koa. Pauku 34. O na kanaka a pau i hoopaiia e hoopaahao ia e kekahi aha hookolokolo koa, a i ole ia konisiina oihana koa, ua hiki no e hoopaahao ia ma kekahi wahi e like me ka mea i kauoha ia ma ka hoopai o ka aha. Pauku 35. Aole e mana kekahi hoopai e make hoopaahao a i ole ia hoopau ana i na luna koa mai ka hana ae ina aole i apono ia e ka Alihikaua Nui. Pauku 36. O na kue aua a pau i ka rula hooponopono i na koa e hoopaiia no ia e like me ka mea a ka aha hookolokolo koa e kauoha ai. Pauku 37. I ka wa kaua ole ua hiki no i na Aha Hookolokolo Koa Laula e kau i ka hoopai uku dala aole e oi mamua o kanalima dala a me (a i ole ia) hoopau hoohilahila ia ana mai ka Puali Koa Kiai Aupuni mai ma ka hihia o na luna koa a me na kanaka i kepa ia aole e lawelawe ana i ka hana maoli, ina ua hoahewa ia no kekahi hewa i oleloia ma keia kanawai; a i ole ia no kekahi uhai ana i kekahi ruia i kukalaia e ka Alihikaua Nui. A ina he mau luna koa a me na kanaka i kepa ia e lawelawe ana i ka hana maoli, ua hiki i na aha hookoiokolo o ia ano e hoopai ma ka uku hoopai aole • oi aku mamua o hookahi haneri dala a me ka hoopaahao a hiki i ka manawa e uku ia ai ia lioopai, a me (a i ole ia) ma ka hoopaahao aole e oi aku mamua o umikumamalua mahina, a me (ai ole ia) ka hoopau hoohilahiia ana mai ka hana mai. Pavku 38. Iloko o ka manawa kaua ua hiki no i na Aha Hookolokolo Koa Laula, a i ole ia na kom!sina oihana koa e kau i ka hoopai e make, a ua hiki e kau i na hoopai a pau i ae ia ma ke kanawai no na hewa a pau i loaa ka mana e hookolokolo ma ka Aha Koa, a i ole ia, ma kekahi Aha Kamisina Koa paha, a i ole ia he uku hoopai aolee oi aku mamua o elima hanerl dala a me (a i ole ia) ka hoopaahao ma k a hana oolea aole e oi aku mamua o elima makahiki ma na hihia e ae a pau i hoakaka ole ia ma ke kanawal. Pauku 39. Ua hiki i na Aha Hookoiokolo Koa Regimana a hoolulu koa paha iloko o ka manawa kaaa ole e kau i ka hoopai ma ka uku dala aole e oi aku mamua o umi dala a me (a i ole ia) ka hoopau hoohilahila ia mai ka Puali Koa Kiai Aupuni mai ina he poe kanaka i kepaia aole e lawelawe ana i ka hana maoli a i na kanaka i kepaia e lawelawe ana I ka hana maoli ma ka uku hoopai aole e oi aku mamua o kanaha dala a me (a i ole ia) ma ka hoopaahao aole e oi aku mamua o hookahi mahina; a iloko o ka wa kaua ma ka hoopai aole e oi aku mamua o hookahi hanen dala a me (a i ole ia) hoopaahaoia aole e oi aku mamua o ekolu mahina a me (a i ole ia) ka hoopau hoohilahila ia mai ka Puali Koa Kiai Aupuni mai. Pauku 40. O ka poe a pau e noho ana ma kahi hoolulu, a i ole ia, wahi i hoenoho ia ai aa koa a me na mea a pau & hana pu ana me ka oihana ma ke kahua ina no aole he mau koa i kepaia, e komo no lakou malalo o na kau«ha e like me na rula a me ka hana ana i ka manawa kaua. , Pauku 41. O kela a me keia aliikoa e noho luna aua maluna o kekahi puali e kaki ia iaia na lako kaua, na pono, na poka, na lole aahu, a i ole la na waiwai e ae i pill i kona puali a maluna ona ka hoike ana aku i ke Aupuni no īa mau mea, ina e nalowaleapoino paha ma kekahi ano mawaho ae o ka ulia hiki ole ke pale ia, a i oie ia, ka lawelawe maoli ia ana ma ka hana. Pauku 42. O kekahi aliikoa komisina i hana mau no ka manawa o elima makahiki, a i ole ia, i nawaiiwaii a hiki ole ke hana hou ana i ka hana maoli o kana oihana, na hiki no iaia mi kona noi ponoi ana e hookome ia maloko o ka papa o ka poe i hookua ia, ina ma ka nana ia ana e kekahi kauka ua Ike ia aole i loaa iaia ia nawaliwali mamuli o kekahi mea i hana ia eia. O na luna koa 1 hookuuia, e paa no lakou i ke kulana i loaa ia iakou i ko lakou manawa i hookuuia ai a e hoounaia lakou i ka hana ma ke kauoha wale no mai ka Alihikaaa Nui mal. I ko lakou wa e kauoha la ai no ka hana e lawe lakou i ke kulana malalo iho o na luna koa o ia knlana Uke e lawelawe ana i ka hana maoli. Pauku 43. Iloko o ka manawa kaua, hooiuunaele, kipi a i ole la, kue I na kanawai o kela Anpani, ua hiki no e tahea ia ka oihana Koa Kial Aupuni me ka Puali Ki Palolei, a i ole ii, o kekahi hapa paha e lawelawe i ka hana maoU e ka AUhikaua Xti. 0 kekahi iala o ka oihana Koa Kiai Aupuni a i ole ia na PuaU Ki pololei i hana ole, a! ole ia 1 hoole i ka heie ana i ka wa e kaaoha la ai b ka AUhikaua Nai, ua piU iaia ka hewa hoolohe ole I na kauoha, a ui hiki e hookoiokolola a hoopaiia e kekahi aha heokolokoio koa. ] Pauku 44. E hoolakoia ka oihana Koa Ki|i Aapuni me Ki Pololei me na lako kaua amena mea e ae e like me Sa mea i kauohaia i kela manawa keia manawa e ka AUhikaua Nui. . Pauku 45. Aoie kekah! oihana koa i ia ma keia kanawai t oia! ma na hana hookahakaha, a i ole ia $ia na maoU e paa i kekahi hae o kekahi aina a lahui ptha koe wile no ko ke Aupuni o ka RepubaUka o Hawaii. j Pauku 46. O ka oihana Koa Kiai Aupun} o HawaU e Uke me ia i kukala ia i keia manawa, a me na komiaina, la kauoha a me na ru!a 1 hoopaka !a a e piU ana paha e maa no ko lakjo«i mana a e maa aka no malalo o keia Kanawai koe ma na wahl hoanela, a i ole ia, hooioU paha mamuU o na olelo o keia Kanawai, A o na loeia koa a bm aa kanaka a

paa he bmo Itls I keia miuwa ett oiluuift K6* Xltl Aipaiil i ® nobo no lakoo malftlo o na oWo o keia Kaoawal m* ke Ano he omui I«J* ao ki Poa&koa Klal Aaponl • i ole I* k* Poali Ki Piot<M. * Paoki? 47. O ke Kamiwml Heia 46, on« kaaawmi oke Aaponi Koikawa o ko Hawail Pae Alna e plli aoa i ka Poaii K«a Klai Aoponl, a me na k&aawai a xne oa hapa kaoawai a paa I kollke dle me oa olelo o kela Kanawai ma keia oa hoopao loa ia. Pauku 48. £ eoana keia K&awaimai kana la aku e hooUha i& ai. Aponola i keia la 13 o Aogate M. H. 1595. (Kakaolnoala) BAXFOBI> B. DOL£, reresldena o ka Kopahalika o Hawaii. KANA WA. I 31. % HE KANAWAI E HooKAAWAiE A.\A i iui HAAWINA Pako X0 SA HOOULO O KE AUPUM O KA RePUBALIKA O HAWAn >*o j*a MaKAHIKI ELUA E PAU AXA I KA LA 31 O MAKAKI ISO6. E Hooholoia e ka Ahaolelo o k<t fiepubalika o līaaaii: Pauku 1. Ona hoioa dala i hiki aku ika $122,430.2$ ma keia ke hookaawale ia nei e ukuia ae maiioko mai o na dala a pau e waiho ana iloko o ka Waihona Aupuni, i loaa ma o na loaa mau o na Mokopuni o ko Hawaii Pae Aina i paKui ia mawaho ae o na huina da!a i hookaawale ia mamua aku nei, penei: KEENA O NA AINā. E. No ka uku o ua Koa $ 21,500 00 KEENA O KA LOIO KUHINA. No ke ula ame ka malama ana ina Paahao $ 14,000 00 Na lilo Huikau na lilo o na Hlhi Kivila a me Karaima 6,000 00 Na Hlo o ka Puali Koa Makaainana 5,000 00 $ 25,000 00 BURO OIHANA HOONAAUAO. Na lako Pepa kakau, na Buke, ame na lilo huikau oke Keena a me na Kula $ 5,000 00 Hana hou ana i na Halekula, me ka apono mua ia e ke Kuhina Kalaiaina 13,650 00 $ 13,650 00

KEENA KALAIAINA. Na lilo o ke Kanawai Aina o 1895 $ 10,000 00 Na Awa a me na Mouo, Honolulu 5,000 00 Na Alanui me na Alahaka, Puna 5,000 «0 Na Alanui me na Alahaka, Kau 2,000 00 Alanui mai Kohala a hiki i Waimea 3,000 00 Na Alanui me na Alahaka, Hana 1,500 00 Alanui ma Mauiua 5,00® 00 Keena Wai o Honolulu, na iiio mau o ke Kahua Pauma Wai 5,000 00 Keena Wai, Laupahoehoe 250 00 Keena Wai, Koloa 2,00Q 00 Hale Hookolokolo Hou, hoololiia mai Waiohinu mai 3,500 0O Hoohui Uwea mawaena o Kona Akau, Kona HemaameKau 3,<)00 00 Hoohui Uwea Telepona mawaena o ka Hale Hookoiokoio ma Pohoiki Puna me Milo ina e hooliio na Kanaka e noho ana ma ia Apana i kekahi huina i like ka nui me keia no ! ia hana 1,000 00 ; Uku koi o S. F. hiiiiCngworth Komikina no ka hooponopono ana i na palena Aina Aupuni ma Moiokai a me Lanai 80 28 Uku hoohana no Oahu Raiiway & Land Co. maialo o ka Pauku 2 Mokuaa XXXI, na Kanawai o 1890. E kokua ai hoi ike kukulu me ka hana o na aiahao ma ka Mokupuni o Oahu 10,500 00 Koena uku kula o loiani Coiiege a hiki i Maraki 31, 1894 4,500 00$ 57,280 28 $122,480 28 Pauku 2. E mana keia Kanawai mai a mahope aku okala e hoolahaia ai. Aponoia i keia ia 14 o Augate, M. H. 1895. [Kakauīnoaia] SANFORD B. DOLE, Peresidena o ka Bepubalika o Hawaii.