Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 38, 21 September 1895 — Page 3

Page PDF (1.88 MB)

This text was transcribed by:  Kealii Sagum
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA HUI ALAHAO ME AINA O OAHU

 

MANAWA HOLO.

 

Mai a Mahope aku o Iulai 5, 1895.

 

Hiki i Waianae la pau

Hiki i Wili o Ewa na la a pau

Hiki i Waianae na la pau.

Wili o Ewa kaa Ukana Na la a pau

@

 

            A.M.    A.M.    P.M.    P.M.

HAALELE IA HONOLULU.. 6:@0                       9:15     1:@5  5:10

HAALELE IA MANANA.... 7:@0              9:@@  2:2@   5:5@

HAALELE WILI O EWA – 5:10                  10:10   2:@@  6:1@

HIKI I WAIANAE ......... -                            10:54   -           6:19

 

Wili o Ewa na la a pau.

 

Waianae na la a pau.

 

Wili o Ewa kaa Ukana Na la a pau

Ko@ @

 

Waianae na la a pau.

 

A.M.    A.M.    P.M.    P.M.

HAALELE IA WAIANAE - 6:44                -           1:@2  -

HAALELE IA WILI O EWA.... 7:1@         9:10     2:07     3:51

HAALELE IA MANANA – 7:50                 9:48     2:@@  4:22

HIKI I HONOLULU ......... 8:28                   10:30   3:11     4:56

            Ma na po Poaono a me Sabati e hiki ana ko ka Wili o Ewa mai kaa i Honolulu ma ka 5:55 aole ma ka 4:55 P.M.

            E lawe ana na kaa ahi hali ukana i na kaa ohua o ka papa ekahi.

            G. P. DENISON,

                        LUNA.            @. C. SMITH.

                                    Luna Kuai Palapala Holo.

 

NU HOU HAWAII

 

            Ua lohe mai makou, ua hookaawale iho ka Aha Kuka i $25,000 ma kela la aku nei no na lilo o ka Papa Ola.

 

            Aia ka ma’i kore@a ke holapu la ma Kina e luku ana me ka weliweli i na ola makamae ma ke kulanakauhale o Pekina ma ka 2000 o na make i kela a me keia la.

 

            I keia Poalua iho e halulu mai ai ka mokuahi Miwera ma Honolulu nei, mai Victoria a me Vanekouwa mai, a kikihi loa aku i ka holo no Fiji a me Kikane.

 

            Ke upu ia aku nei e ku mai ana ka mokuahi Monowai ma ka nuku o Mamala i keia Poaha aku, mai Kapalakiko pololei mai, a e kapalulu loa aku ana no Samoa, Nu Kilani a me Kikane.

 

            A ka la 24 aenei o keia malama e upuia aku nei, e ku mai ana ka mokuahi Miowera ma Honolulu nei mai Victoria mai ma kona ala moana e kikihi loa ana no na Panalaau o ka Hema.

 

            O ka nui o ka poe i ola mahope o ka loaa ana i ka ma’i korela mai kinohi mai o ka loaa ana o ka poe mauka nei o ka aina a hiki i ka wa i hookuu ia aku la e na kauka o ka Papa Ola, he 22.

 

            Eia ke awa o Honolulu ua piha loa i na i’a hahalalu a me kekahi mau i’a e ae ma na papa ke lana mai i ka ilikai. No ke kapu hoi paha kekahi, nolaila aohe upena nana e hokai pau i ka naholo.

 

            Ma ke kakahiaka nui Paha nei, ua halulu mai la ka mokuahi Alameda a kuoi iho la ma ka nuku o Mala, mai na Panalaau mai o ka hema, a huli loa aku la no Kapalakiko me ke komo ole mai iloko nei o ke awa.

 

            Ua hoopahulu ia na poe mea halekuai pake i ke ahiahi Poaono i hala, mamuli o ke kahea leo nui hooweliweli a kekahi kanaka ona rama, e i ae ko kaua ke hele mai nei a e pono e pani i na puka. Ua puni na pake a papani i na puka halekuai.

 

            Ma na makahiki hope mai nei o ke au kahiko, ua palaleha loa ia ka hoopaa ana i na hana@, na mare a me na make, a me he mea la ke mau nei paha ia palaleha i keia wa Ina pela, e hoeueu ae ke au Repubalika e mikiala.

 

Ua lohe mai makou, eia ke hea inoa ia nei ka ilina ma’i korela o Kapukaki, o Sam Ku Hana ka pahu, a o na kaa nana e lawe ka poe mai, o Kaukaweli. Ua nana @o kanaka @ kapakapa aku nei i ka lakou mau inoa. O ka paa mai koe i ka haku mele ia o Sam Ku.

 

            Ke koi ia mai nei ka papa e na apana kuaaina o na mokupuni mawaho aku o Oahu nei, e hookomo pu i ka papa kukulu hale, oia keka o na waiwai e hookuu ia e puka aku mai Honolulu nei a i na apana e ae, aka ke hoole loa nei ka Papa Ola i keia wa i ka ae aku.

 

            Eia ke hana hou ia nei oloko o Keoua Hale ma alanui Emma, no ka hoomakaukau e i o la honua no ka haawina i manao ia e ao ia aku ana maloko o ia Hale, oia hoi ka ike e like me ko na kula kiekie ma na aina naauao e ao ia mai nei i ko lakou mau haumana holo o ka ike.

 

            Eia maloko o ka halau o ka uapo o ka Hui Mouahi o ka Pakipika, ke hoomalu ia nei he naau @ keu o na kanaka hana poo la. Ua hoomalu ia keia poe, i hiki ai ia lakou ke lawelawe i ke kiola ana me@ i na ukana o na moku kalepa a me ka mokahi e upu ia aku nei e ku mai ana i anei.

 

Ua kaha ia i ka Poalima ke kino o Kaaumoana i make ai ma kakaako mamuli o ka hoole o na makamaka, aole kona he ma’i korela i make ai aka he ma’i maoli no. Ma keia kaha ana, ua maopopo, he korela kona mai i make ai.

 

            Ma ka huakai a ka mokuahi Wail@ i hoi mai ai i ka Poakahi iho nei o keia h@, mai na mokupuni o hawaii a me Maui, ua hoi mai o Hon. W. C. Wilder a me kana wahine mai ko laua noho hoomaha ana aku nei ma ke kulanakauhale @a lani pili.

 

            Ua ku mai ka mokupea Aloha i ka auina la o ka Poalua nei mai Kapalakiko mai. Ua hoohikihiki mai oia i na waiwai no kela awa i hiki ke kumukuai i koho ia i ke $60,187. Mawaho ae o na waiwai kalepa, he 22 mau lio maikai no Mr. Samuel G. Waila o keia kulanakauhale.

 

            Ua hookohu ia o B. C. Howard, he haole Amerika mai Bosetona ae, i Kanikela Hawaii no ke awa o Iokohama ma Iapana. He keiki hoahanau oia na Jas. J. Jarvis, ka lunahooponopono o ka nupepa namu polynesia o Honolulu nei mamua loa a haku moolelo no Hawaii nei.

 

            Ua holo mahuka aku he eiwa mau keiki o ke Kula Hoopololei o Keoneula mai ke kahua aku o ke kula mamua iho o ka hora 6 ahiahi o ka Poakahi nei. Ua hoikeia ae keia mahuka ana o na kamalii i ka oihana hoomalu, a ua pau lakou i ka loaa a pau. He elua nae o lakou, na Alapai maoli no i hoihoi ae i na keiki i mahuka aku i kona hale.

 

            Eia na pake kuonoono o Honolulu nei ua hoala ae e lulu dala no ka malama ana i ka poe hune a nele o ko lakou lahui. Ma ia hana ana, ua hiki aku ka huina o na mea i loaa mai i ka $1200. Aia ka hale manawalea ma ka Hale o ka Ahahui o na Pake, ma Alanui Moi, a malaila e loaa ai na mea hooluolu i ko na pake hune mau mea pilikia. Eleu no ka pake i ka malama i ko lakou poe pilikia.

 

            Ma ke komo kauhale ana a na kokua luna nana o ke Komite o ka Lehulehu ma na kauhale o ka apana o Honolulu nei, mai kekahi kihi a kahi kihi, iloko a@ nei o na la i hoomaka mai ai ke komo kauhale ana e nana ai i ka noho ana o na ohana a me ka hakilo ana i ke kulana malama ola o kela a me keia hale, ua hoomaopopo ia he 28,061 ka nui o na kanaka e noho nei ma ka apana o Honolulu, o na ano lahui a pau.

 

            Ma ka holo ana aku a ka mokuahi James Makee no Nawiliwili i ka Poakolu o ka hebedoma i hala, me na ukana, na eke leta a me ka ohua V. Knudsen, ke kamaaina o Kekaha ma Kauai, mahope o ka hoomalu ia ana maluna o ka mokuahi no na la ehiku e like me na rula o ka Papa Ola. Aka i ka halihali ia ana aku nei i Kauai, ua hoole loa ia mai la aole e hoolele aku i na ukana, a ua kipaku ia mai la o Mr. Knudsen e hoi hou i Honolulu nei.

 

            Aia no ka mokukaua Amerika nani Olympia hou loa ma ke awa o ka Malu Ulu o Lele e hekau mai la, e kali ana o ka loaa iaia he manawa e hoopiha ai i lanah@ e lawa ai ke ahai iaia a hiki i na kai o Kina, a e holo haaheo iho mawaena o na aumoku like ole e pupupu la malaila, ma kona ano he mokukaua lawe hae no ka Adimarala Amerika e noho aliimoku kiekie ana maluna o na man@wa Amerika ma ke kai o Kina, a o ka helu ekahi paha o na moku adimarala ma ia mau kai.

 

Hamoia i ke Ta a Kapilipiliia ia na Hulu Manu

 

            I ke ahiahi poeleele o ka la 17 o Sepatemaba nei, ma ke alanui makai iho o ka Hale Kalepa nui o H. Hackfield & Co., oiai o Mr. J. W. Jones a me Frank Godfrew e kamailio ana, aia hoi ua holo ino mai la kekahi kaalio a ku ma kahi a laua nei e kamailio ana, lele mai la kekahi haole mai luna iho o ke kaa me ka pupuahulu nui me na maka i paa i ka palulu ia me ka hainaka keokeo, hopu ae la ia Frank Godfrew a kaili aku la e hoouka iluna o ke kaa. Ia Mr. Jones i ninau aku nei heaha kela, a nee pu aku la i o Frank Godfrey la. Aia hoi ua lele hou mai la he haole ua paa no na maka i ka palulu ia a kau mai la i ka pu panapana imua o ka ihu o Mr. Jones. Ua owala ino ia aku la o Godfrey a kau ana iluna o ke kaa, kuu ia aku la ke kaa i ka holo nui. Aole i lohe ia he leo uwa mai a Godfrey ae, a ua manaoia ua onou ia mai paha ka waha i ka welu a p@@@. Ua haliia aku o Godfrey i kahi i makemake ole ia, wehewehe ia na aau, hamo ia ke kino i ke ta hohono a hoopilipili ia me na hulu manu.

            Ua hooiaio ae o Godfrey i kona hanaino io maoli ia e ka poe nana i ohumu. No ka mea, mahope o ka hapalapala ana i ke ta a me ka hoopilipili ana i na hulu manu, ua hikiikii ia kona punai me ka hainaka a hiu ia iluna o ke kumulaau. A no ka manao o ka poe powa ua make oia, nolaila i oki ia ai ka hainaka @ pahu ai oia ilalo o ka honua haalele ia aku, eia ka auanei aole i make.

            Ua nui na mea e lohe ia nei no keia powa ia an o Godfrew. Ke olelo nei kekahi poe, ua ukiuki loa kekahi poe no ka lohe ia na keia haole e hoolaha wahahee nei no ke kanu ola ia o na kanaka Hawaii e lawe ia nei no ke kolera i Kakaako, oiai nae na poe a pau e haawi nei i ko lakou mau manawa waiwai a me ko lakou mau dala no ka hooiakika aua e hoopakele ma na ano a pau i na Hawaii maoli.

            Aole o makou mahalo i keia hoomaewaewa ia o kela kino kanaka uhane ola e like me kakou, aka aole no hoi o makou makemake iki e lawe mai i na olelo wahahee a pau e hoinoino ia ai na luhi a me na mohai a kekahi poe i makee i ka lahui Hawaii, a e hoao nei e hoopakele ma ko lakou hoopaaua maoli ana ia lakou iho me ka paupauaho ole.

 

Helu Kanaka o Honolulu

            Ua helu ia iho nei na kanaka o ka Apana o Kona, Oahu nei, e ka poe kokua luna nana o ke Komite Malama Ola o ka Lehulehu, ma ko lakou komo ana i kela a me keia hale e nana ai i na hale a hoopaa i na inoa o ka poe e noho ana maloko mai ke poo aku o ka ohana a i ka poe e ae e noho ana ma ka hale e komo ia aku naa e helu. A o ka hopena o ka lakou hana mahope o ka hana mau ana he mau la e komo kauhale ai, oia ka loaa ana o keia helu kanaka malalo iho:

 

Apana... Hawaii... Pake... Iapana... Pukiki... Na lahui e ae... Huina...

1          833      312      35        31        138      1351

2          947      279      15        121      88        1441

3          1,131   844      240      250      169      2,634

4          1,011   345      219      1,181   763      3,519

5          325      1,339   168      8          21        1,851

6          108      446      127      11        404      1,096

7          302      100      44        17        464      927

8          884      122      20        222      142      1,390

9          674      373      135      270      480      1,932

10        640      620      102      68        268      1,697

11        190      75        20        8          8          299

12        67        47        ...         10        ...         124

13        347      304      49        248      117      1,065

14        256      113      176      124      552      1,221

15        221      126      7          200      9          663

16        402      217      49        144      180      992

17        353      114      34        73        163      737

18        659      267      78        236      115      1,355

19        170      136      6          14        11        346

20        416      79        14        607      104      1,220

21        374      1,262   531      3          21        2,191

            10,419 7,522   2,067   3,844   4,206   28,061

 

Ka Ma’i Kolera ke Emi Nei.

 

            Mamuli o ka makaala loa o na mana o ka Papa Ola i hui pu ia me ko ka Lahui Komite Mala Ola, ua akak@u mai ka laha ana a ka ma’i korela i ka hebedoma e pau ana i nehinei, a e ikeia ka heluna penei:

Sepatemaba 13.

            Kaaumoana w, he 53 mak., no Leleo. Make.

            Elia Sniffen k, he 40 mak., no Kapalama. Hoomaluia ma Kakaako no ka loaa ana o kana wahine o Hopoe Sniffen @ make ai. Ke ola nei.

            Jas. Kapololei k, he (?) mak., no Puuhale. Ke ola nei.

            Amone w, he 18 mak., no Kalihi. Make.

 

Sepatemaba 14.

            Geo. Kekaulike k, he 44 mak., no Leleo. Ke ola nei.

            Mere W, he 60 mak., no Leleo. Make.

 

Sepatemaba 15.

            Mary Annie Sniffen w, he 18 mak. No Kapalama. Hoomalu ia ma Kakaako no ka loaa a make ana o Hopoe Sniffen kona makuahine. Ke ola nei.

            Mahoe w, he 80 mak., no leleo. Make

 

Sepatemaba 16.

            W. Kekipi k, he 34 mak., no Leleo. Make.

            Sepatemaba 17.

            Pakele k, he 65 mak., no lelo.

Sepatemaba 18.

            Louisa Fisher w, he 23 maka., no Kapuukolo. Make.

            Sept. 19. Aohe ma’i a po ia la.

 

HOIKE POKOLE

Hoikeia mai i ka wa i loaa ai...            50

Hoikeia mai i ka wa e make ana...       19

Hoikeia mai mahope o ka make ana.   16

 

Huina a pau a hiki i Sept. 20...            85

NAOLA ME NA MAKE.

Na poe i ola a hookuuia...       22

Na poe ma ka halemai e ola ana...       3

Na make a hiki i ka hora 6 a.m. Sept. 20...     60

 

85

 

NA LAHUI O KA POE MAI.

Na Hawaii...    75

Na Hapa Hawaii...      3

Na Europa...    3

Na Pukiki...     2

Na Pake...        1

Na Iapana...     1

 

85

 

Ka Hana Manawalea Kilakila

 

            No ka pomaikai o na mea a pau e nana ana i k@ Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii, nolaila ke panee aku nei makou malalo iho i ka papa inoa o ka poe puuwai hamama i hookupu manawalea ae i ka waihona no ka malama ana i na lako ai no na Hawaii hune maoli iloko o keia wa a ka ma’i korela e holapu nei. Ua hooikaika ia keia hana maikai e F. W. Macfarlane a me Goerge H. Fairchild.

 

James Campbell...       500 00

Wm. G. Irwin & Co... 500 00

Theo. H. Davies & Co...         500 00

Castle & Cooke...        500 00

H. Hackfeld & Co...   500 00

Mr. & Mrs. H.A. Widemann...            500 00

Lewers & Cooke...      250 00

F. A. Schaefer & Co... 250 00

C. Brewer & Co...       250 00

Z. S. Spalding...          250 00

Henry may & Co...      250 00

Claus Spreckles & Co...          250 00

Wilder & Co...            250 00

E. Hoffschlaeger & Co...        250 00

S. C. Allen...   200 00

M. S. Grunbaum & Co...         200 00

M. Phillips & Co...      200 00

Hyman Bros... 200 00

Wilder Steam Ship Co...         200 00

E. O. Hall & Son...      200 00

Union Feed Co., Ltd...           200 00

Jas. A. Hopper...         200 00

W. C. Peacock...         100 00

T. R. K....        100 00

Hawaiian Hardware Co...       100 00

H. W. Schmidt...         100 00

Mrs. T. R. Foster...      100 00

H. J. Nolte...    50 00

Lewis & Co...  50 00

H. E. McIntyre...         50 00

Mr. me Mrs. W. F. Allen..       50 00

S. B. Dole...    50 00

J. T. Waterhouse...      50 00

W. H. Paine...  25 00

Fashion Stable Co...    25 00

W. H. Cornwell...        25 00

F. M. Hatch...  25 00

Benson, Smith & Co...            25 00

California Wine Co...  25 00

Robert Catton...          25 00

U. S. C. G. Mills...      25 00

E. S. Cunha...  25 00

E. C. Macfarlane...      25 00

McCandless Bros...     25 00

A. S. Hartwell...          25 00

Hustace & Co...          25 00

W. B. Godfrew...        25 00

Komisina A. G. S. Hawes..     25 00

J. O. Carter...   20 00

J. W. Luning...            20 00

J. W. Jones...   20 00

Jas. A. King... 20 00

L. E. Tracy...   20 00

Hobron Drug Co...      20 00

M. P. Robinson...        20 00

Bruce Cartwright...     20 00

Hollister & Co...          20 00

Hollister Drug Company...      20 00

H. F. Wichman...         20 00

Pacific Hardward Company   20 00

M. McInerny...            20 00

Hawaiian Wine Company       20 00

J. A. Magoon...           20 00

People’s Ice Comapny...         20 00

R. F. Bickerton...        20 00

Mrs. H. Renj@s...       20 00

H. Parker me ka ohana...         15 00

John Ena...      10 00

S. Ozaki...       10 00

Charles Hustace...       10 00

James Howells...         10 00

J. J. Egan...      10 00

Criterion Saloon...       10 00

Hart & Co...    10 00

B. B. Ehlers...  10 00

Thomas J. Cummings...           10 00

John Nott...     10 00

Sing Chong & Co...    10 00

John H. Soper...          10 00

M. E. Crossman...       10 00

J. S. Martin...   10 00

W. C. Parke...  10 00

A. Harrison...  10 00

S. I. Shaw...    10 00

F. J. Wilhelm.. 10 00

J. Collins...      10 00

T. J. King...     10 00

P. Muhlendorf... 10 00

Hawaiian Carriage Co...          10 00

H. Kaia....        10 00

C. Bosse...       10 00

J. M. Dowsett...          10 00

R. Lishman...   10 00

J. Lucas...        10 00

Mrs. R. Lewers...        10 00

George H. Fairchild... 10 00

J. Hopp...         10 00

Mrs. H. T. Carter...      10 00

C. D. Chase...  5 00

C. R. McVeigh...         5 00

R. P. Waipa...  5 00

J. S. Walker...  5 00

H. M. Dow...   5 00

S. E. Bishop... 5 00

L. B. Kerr...     5 00

Tom Hollinger...          5 00

L. Ahlo...         5 00

H. H... 5 00

Coyt Hobron...            5 00

Jacobson & Pfeiffer... 5 00

W. R. Chilton...           5 00

C. M. Hyde...  5 00

W. D. McBryde...       5 00

A. F. Cooke... 5 00

J. W. Girvin...  5 00

J. Eckhardt...   5 00

N. S. Sachs...   5 00

A. Friend...      5 00

A Friend...       5 00

C. D. Ballantyne...      5 00

A. Fernandes...            5 00

F. Philip...        5 00

Louis Marks... 5 00

Hop Hing...     5 00

Miss D. Lamb...          5 00

Emepire Saloon...        5 00

Wing Wo Tai...            5 00

W. Lishman...  5 00

H. P. Walton...            5 00

Wing Wo Chan...        5 00

Tim Murray...  5 00

Yuen Chong... 5 00

Sing Loy...      5 00

L. C. Ables...   5 00

James F. Morgan...      5 00

Jim Dodd...     3 00

Kwong Lee Yum & Co...       3 00

Wing M@w Chan & Co...      3 00

Cash... 2 50

W. M. Cunningham... 2 50

T. A. Simpson...          2 50

Cash... 2 50

C. W. Mai...    2 50

C. M. White... 2 50

F. B. Anerb@ch...       2 50

M. S. Levy...   2 50

Cash... 2 00

J. N. P...          2 00

A Barnes...      2 00

Cash... 2 00

Wing Chong Lung & Co...     2 00

Quong Wah On & Co...          2 00

Wing On Tai...            2 00

Lam Yip...       2 00

Ki Chong...     1 00

C.Girdler...      1 00

W. F. Wilson...            1 00

T. Lindsay...    1 00

James Boyd...  1 00

Charles L. Brown...     1 00

George C. Potter...      1 00

Moiwahine Kane-make Kapiolani...   100 00

Mrs. J. H. Lovejoy...   10 00

R. L. Auerbach...        2 50

S. M. Kamakau...        1 00

Henry E. Meyers...      10 00

P. Takedzawa...           25 00

Wm Larsen...   5 00

J. N. Wright... 10 00

Chas. Peterson (Diamond Head)...     10 00

C. C. Conradt...          5 00

L. T. Konake...            4 00

J. Mutchings... 5 00

J. M. Oat...      10 00

Capt. Campbell...        5 00

J. M. Monsarrat...        5 00

Friend...           2 50

A. Chisholm... 10 00

Mrs. C. F. Wall..         6 00

May Cummins...          2 50

Mrs. Ward...    20 00

Wellwisher...   10 00

J & P...            7 40

G. L. Desha...  5 00

Mrs. J. M. Cooke...     25 00

D. P. Peterson...          5 00

            Mokuahi Waila:-

Geo. C. Beckley...       20 00

Geo. C. Beckley Jr...   5 00

Capt. E. F. Cameron...            5 00

J. H. Nye...      5 00

J. G. Hunter... 5 00

J. Sutherland...            5 00

E. Hughes...    5 00

W. Cahill...      5 00

C. A. Kibling...           5 00

B. L. Guerrero...          5 00

Ah Young...    2 00

Na Luina me na Paoahi...        42 00

            Na ohua:-

J. R. Soares...  10 00

E. G. Hitchcock...       5 00

L. A. Andrews...         5 00

C. J. Falk...      5 00

N. E. Gedge... 5 00

W. Vannetta... 5 00

L. Turner...      5 00

A. Petrie...       5 00

J. Osorio...       5 00

Rev. L. Bryde...          5 00

Rev. R. Callender...    5 00

Mrs. M. Silva...           5 00

Misses me S. Doherty...          5 00

Miss H. F. Coan...       5 00

Kailieha...        5 00

J. C. Lekhardt...          5 00

John T. Brown...         5 00

Ladies...          7 00

W. Keating...   2 00

Miss Carrie Dunn...     2 00

D. Kanewanui...          2 00

Z McKeague...            1 00

Miss B. Weight...        1 00

Mrs. Kahoopai...         1 00

Rev. Hanuna...            1 00

Kaiwi...           1 00

 

Wehea ka Umauma o ko Kona Akau.

 

            Kailua, N. Kona, Hawaii, sepatemaba 18, 1895.

J. U. Kawainui;

            Aloha oe:-

Eia iho ka papa inoa o na poe aloha lahui oiaio o Kona Akau, Hawaii e kokua nei i ka Hui Wahine Manawalea o Honolulu, no na poe pilikia, a ma ia mea la e ikeia iho ai o Kona Akau ka oi.

Chas. D. Miller...         $10 00

W. G. Wast...  5 00

R. Wassman... 1 50

J. K. Nahale... 5 00

J. P. Sylva...    2 00

D. P. Namau...            1 00

L. Akamu...     1 00

C. Akau...        5 00

Apon...            1 00

Abe Kauhaihao...        1 00

J. Kaulahiwa...            50

Chong Hing... 1 00

Akamu...         1 00

W. D. Kaea...  1 00

J. Kaelemakule..          3 00

G. W. McDougall Jr... 5 00

Ahina...           50

Thos. Aiu...     5 00

Lucy H. McWayne...  10 00

Yee Wo...        1 00

J. N. Kaomea..            1 00

Mary Gran...    1 00

Sam’l Haanio...           1 00

Asiu...  25

Asam...            25

Aki...   25

T. Shetayam... 2 00

W. M. Kalaiwaa...       1 00

Geo. McDougall Sr...  5 00

John Grwna...  15

John Br@ad... 2 00

 

            Ua hoouna aku la makou i keia huina dala ia Mrs. S. C. Allen ma ke ano Puuku. Mawaho ae o keia, aneane $200 a na haole o Kona Akau nei. Ua ae na poe o Kona Akau e kipa mai a hoolei ukana o Malulani ma na awa o Kailua a me Keauhou.

            J. K. N.

 

Amerika Hui ia Beritania Nui.

 

Ua holo awiwi ae ma na poai o ke kulanauhale o Kikako ma na la hope o Augate aku nei i hala ka lono, o ka ke Kuhina nui O@n@y o Amerika Huipuia papa konane e nee aku ai o keia mua iho, oia ka hoao ana ia Beritania Nui e ae mai e hooponopono ia ma ka aha uwao ka hoopaapaa palena aina o ka Repubalika o Venequela. O keia ninau e hooponopono ai i ka palena pololei mawaena o Venezuela a me na aina a Beritania i noho @na ai ma Gaiana, he kumu hoopaapaa ia mawaena o ka Repubalika nawaliwali o Amerika Hema a me Baritania Nui mai ka manawa mai i kiola aku ai o Venezuela i ko Sepania noho mana a lilo ai i Repubalika kuokoa. Ua hoao mai o Venezuela mai ia manawa mai ma na ano a pau e hiki ia malalo o kona mana e hooponopono ma kekahi hoolala ana e kukulu ia ai ona palena ma kahi e hoopaapaa ia nei, aka ua hoopaapa wale o Beritania. Ma ka malama o Okatoba i hala, mamuli o ka hookeke@@ a ka Peresidena, ua hoouna aku o Kuhina nui Gresham he palapala manao oluolu i ke Aupuni o Beritania Nui, ma o Amaba@ Amerika Bayard aku, e noi ana e hooponopono ma ke ano aha uwao. Eia nae, aohe i loaa mai ka pane kupono.

            He ekolu mau hebedoma i hala aku, ua lehulehu na elele palapala i holo iho mawaena o ke Kuhina nui Olney a me ka Amabasadoa Amerika Bayard ma ke alo alii o Enelani, a no ke oolea a ano koikoi o ka laua mau noi no ka hooponopono ia ma ka aha uwao, nolaila ua manao ia e ia la ma ke alanui o na kukakuka maluhia ana e hooholo koke ia ai, a i ole ia e hoea mai ana paha ma ke ano e hooweliweli ai i ka noho ana maluhia o keia mau aupuni nui elua o ka honua nei.

            Aole i manao ia e ae mai ana o Beritania Nui i ke noi no ka hooponopono ia e ka aha uwao, oiai o kona mana ma Venazuela, ua palahalaha aku ia maluna o na aina waiwai loa o ke ao nei, e hana hololea ia la e waiwai ai kekahi @ui o na haole Beritania. Aka ua lohe ia i keia la, ua paa ko ka Peresidena a me ko ke Kuhina nui Olney manao e hoopau i keia ninau ma ke ano maikai mamua o ka noho ana mai o ka Ahaolelo Lahui. Malia paha o mahui ka lehulehu i ka malu loa o na keehina e lawelawe ia nei o keia hana i ka wa e loaa mai ai ka pane a ke Aupuni o Beritania Nui.

            Ke manao nei ka Peresidena, eia ua komo iloko o keia ninau o Veazuela kela olelo hoonaauao kahiko, mai ae aku ia Europa e @oho mana mai maluna o ka poepoe Amerik; a nolaila o kana hana ma keia kumu e pane ia mai ana ma ka mea e lawa like ai ka poe e kanalua nei i kona noonoo ana o kela olelo kahiko i hoohanohano ia ma o kona hoole ana aole e komo aku e keakea ia Beritania mai ka hoolele ana i na koa ma Nicaragua.

 

Eo no i ka Moku Amerika.

 

O ka heihei mawaena o ka moku kiakahi Amerika Defender a me ka moku kiakahi Beritania Valkyrie, no ka mokomoko e eo ke Kiaha Dala Amerika, i malamaia ma ke awa o Nu Ioka i ka la 7 o Sepatemaba, ua eo i ka moku Amerika no ka pahu he 15 mau mile ma ka 8 minute 47 sekona oi. Ma ka heihei i ka la 10 mai o Sepatemaba mawaena no o keia mau moku elua, ua hiki mua ka moku Beritania i ka pahu hopu he 47 sekona, aka ua kue ia keia holo ana no ke akeakea a huikau ana o na moku elua mamua o ka holo ana. Ua hooholo ke Komite Heihei na ka moku Amerika ke eo. O ke kolu o ka heihei ma ka la 11 ae, aole i holo ka moku Beritania.

 

            E heluhelu i keia malalo iho i lawe ia mailoko mai o ka palapala a Chas. M. Gutfield o Reedley, Fresno Co. Cal.

            “Me ka hauoli au e hoike aku nei ma ko’u inu ana no hookahi la i ka CHAMBERLAIN’S Laau Kunu, ua hoola i ke kunu koikoi i loaa ia’u. Ua nalulu ino loa ia ko’u poo a hiki ole ke moe i ka po. Ke hoikeike aku nei au i keia laau laapau iloko o ke poo a mahope hoohele aku i ka puu a me na ake. Ma o ka inu ana la i keia laau i ka wa koke e loaa ai i ke anu, e hoola ke komo loa ana aku iloko o na ake. E loaa keia laau ma na Halekuai Laau Lapaau a pau, a o BENSON, SMITH &CO. na Agena ma ko Hawaii Paeaina. Tf

 

            I ka haulelau o ka 1893, loaa iho la ke keikikane a Mr. T. A. McFarland, he haole kalepa, ano maka hanohano o Live Oak Sutter Co. Cal. I ka mai kunu koikoi loa. Mamuli o ka ikaika loa oka eha ma ka umauma ua loohia i ka umii a me he mea la e loaa ana i ka wela ma ke akemama. Ua hoohainu aku kona makuakane i na olopu nunui lehulehu o ka CHAMBERLAIN’S laau Kunu, a pela i pau ai a ola loa ke kunu. Ke olelo nei o Mr. McFarland i na wa a pau e loaa aia kana mau keiki i ka nae e haawi ana oia i ka CHAMBERLAIN’S COUGH REMEDY (Laau Kunu Ola), a he ola io maoli no. Ke manao paa nei oia he laau kunu oi loa keia ma ka makeke. E loaa no ma na Halekuai Laau Lapaau a pau, a o BENSON SMITH & CO., na Agena ma ko Hawaiia Paeaina.     Tf

 

Arago, Coos Co., Oregon Nov. 10, 1893. – Ke makemake nei au e hoike ka@ ia oe i ka waiwai nui o ka Chamerlain’s Pain Balm laau maikai i hoola ai i ka’u wahine. Ua loaa iaia ka ma’i rumatica ma na lima no e malama, a ua hoao oia i na laau lapaau i kuhikuhi ia no ia ma’i, aka aohe nae oluolu iki ahiki i ka wa i hamo ai i keia laau Pain Balm; hookahi wale no omole o keia laau, ua ola loa oia. Nolaila ke lawe nei au i keia wa ma ka hoikeike ana aku he laau ola keia no ia ma’i. Owau iho no, o C. A. Bullord. He 50 keneta a he $1.00 o ka omole, a e kuai ia e ka Halekuai Laau Lapaau o Benson, Smith & Co. na Agena.

 

Hoolaha Hou.

 

AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Eha o ko Hawaii Pae Aina ma ka @@@ Aha Hooponopono Waiwai. Ma ka @@@@ waiwai o Makala k. o Hilo, Hawaii i make.

            No ka mea, ua waihoia mai imua o keia Aha ma ka la @ o Sepatemaba, A. D. 18@@, he palapala i oleloia oia no ka palapala kauoha hope loa o Makala k. o Hilo, Hawaii, i make, @@@ palapala e noi ana e @@@@@ ia ua palapala kauoha la a e hoopukaia @@ palapala hookohu @@@@ hooponopono waiwai @@@@@@ holo mai @@@.

            Ke kauoha ia nei o ka Poalua, la @ o Okatoba A. D. 18@6, hora 10 kakahiaka o ia la, ma ke keena hookolokolo o ua Aha la ma Hilo, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka @@@@ io ana i ua palapala kauoha hope la @@@@hele mai ai na poe a pau i kuleana e kue i ua palapala kauoha la a me ka ae ana i ka hoopuka ana i na palapala hookohu lunahooponopono waiwai.

            Hanaia ma Hilo, Hawaii, Sept. 3, 18@@.

            Na ka Aha:

Daniel Porter,

Kakauolelo

 

AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Ekahi o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o KEAHI NAKAAHIKI (w) o Honolulu i make.

            No ka mea, ua waiho ia mai imua o keia aha ma ka la 2 o Sepatemaba A D 18@@ kekahi palapala i oleloia oia no ka palapala kauoha hope loa a Keahi Nakaahiki (w) i make a me kekahi palapala e noi ana e hooiaio ia ua palapala kauoha la a e hoopuka ia na palapala hookohu lunahooponopono ia Samuel M. Dam@@, i waihoia mai e Mele Kahookano.

            Nolaila ke kauoha ia nei, o ka POAKAHI, la 7o Okatoba A D 1895, hora 10 a. m. o ia la, ma ke Keena Hookolokolo o ia Aha ma @@@ Hale, Honolulu, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hooiaio ana i ua palapala kauoha la a me ka hoolohe ana i ua palapala noi la a ma ia manawa a ma ia wahi e hele mai ai na poe a pau i kuleana a e kue i ua palapala kauoha la, a me ka hoopuka ana i na palapala lunahooponopono waiwai.

            Kakauia ma Honolulu, Sepatemaba 2 1@@@

            Na ka Aha:

J. A. THOMPSON

Kakauolelo

 

Hoolaha Hoopau Hui.

 

O F. da Camara, M. Machado a me J. Vierra, ka poe i lawelawe iho nei ma ka hana a me ka piepiele wai momona a me wai p@ip@i e ae ma Hilo malalo o ka inoa hui o F. da Camara & Company, ua hoopauia i keia la ma ka waiho ana mai o F. da Camra a o M. Machado a me J. Vierra ke hoomau aku ana i ka hana me ka uku i na aie a pau

            Kakauia ma Hilo, Sepatemaba 7 1896.

F. M. WWAKE@IELD.

Loio no F. da Camara & Co.

 

Hoolaha Lunahooponopono Waiwai

 

MAMULI o ka hookohuia ana o ka mea nona ka inoa malalo iho i Lunahooponopono ma ka Waiwai o D W Kalua i make kauoha ole. Nolaila, ke hoolahaia aku nei ka lono i na poe a pau i kuleana e waiho mai i ka lakou mea koi iloko o na mahina eono mai keia la aku ma kona wahi noho ma Kamoiliili, Honolulu Oahu; a o ka poe i aie i ka mea make, e hookaa koke mai lakou ano. E hoole loa ia no na koi i waiho ole ia mai iloko o na mahina eono.

 

MIRIAMA KALUA,

            Lunahooponopono o ka waiwai o D. W. Kalua i make.

 

Ed. A. Williams. C. E. Williams

 

C. .E WILLIAMS & SON.

 

Hookahi Wale No O Laua Halekuai.

 

            Aole laua i pili iki me kekahi Hale Hoolako hale a me Hale Hana Pah@ Kupapau e ae, aia ma ka Hale Helu @11 Alanui Moi, mauka mai o ka Pa @@@ Papa o L@i me Kuke.

 

Hana Pahu a me laloa Kupapau,

 

            Na pahu kupapau mai ka $8.00 a pii aku iluna.

            Kaa kupapau pakahi lio oi o ka maikai ma ke Kaona iho, he $3.00.

            Kaa kupapau palua lio oi o ka maikai ma ke Kaona iho, he $5.00.

 

GOO KIM

411 Alanui Nuuanu.

 

MAI KEIA POAONO AKU, AUGATE @, E kuai hoopo@o a makepono loa aku ana ma ka Halekuai o Goo Kim,, a nolaila e hele koke mai na makamaka oiai ka wa makepono. O ke kalakoa 1 kenikeni o ka iwilei mamua, i keia wa he 20 iwilei no ke $1.00. Na k@@@ maikai a me na kukae@@@, like pau loa. Ahinahina @ iwilei $1.00. Na lole paa o na kane, na kuka, na wawae a me ko na wahine, aole e pau i ka helu pakahi aku, e kuai hoemi loa ia aku ana.

 

KUAI A KE KAHU.

 

AHA KAAPUNI APANA HOOKOLOKOLO EKAHI.

KO HAWAII PAE AINA.

 

Olelo Hoolaha Kuai a ke Kahu

 

O KA MEA nona ka inoa malalo nei, he kahu e kuai aku i ka waiwai paa o Robert L@@@ Fuller k, he keiki oo ole; a mamuli o ka @@@ o kekahi kauoha a Hon. Henry E. Cooper, Lunakanawai @@@ o ka Aha Kaapuni Apana Hookolokolo Ekahi o ko Hawaii Pae Aina. Nolaila ke hoolaha aku nei oia, e hookoia aku ana ma ke kuai, ma k@ @@@ iho o Aliiolani Hale, ma ke kulanakauhale o Honolulu, ma ka POAONO, ka la 21 o SEPATEMABA, 18@6, ma ka hora 10 @@ i na pono, na pomaikai a me na kuleana a pau o Robert Lapaela Fuller k, i oleloia, e waiho la ma Niupaipai, Honolulu, Oahu, a i hoakakaia na palena malalalo nei penei:

            E hoomaka ana ma ke kihi komohana o keia aina e pili ana me ka aina o A. Bolster a e @@@ ana:

            Akau 43@ 15’ Hema 6@1/2 Kapuai pili me Bolster: Akau 45@ @ Hikina 17@ Kapuai pili me Pila a me Maria: Komohana 41@ 45’ Hikina @ Kapuai pili me Brown; Komohana 47@ @’ Hema 74½ Kapuai pili me Brown; Akau @@@ Hema 17@ Kapuai pili me Brown; Komohana @@@ Hema @@@ Kapuai a hiki i kahi i hoomaka ai, @ nona ka ili he 324-1000 Eka. O keia kekahi hapa o ka Apana Aina i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 7344 Ku@@@ a i hoolilo ia mai hoi ia Robert Lapaela Fuller (k), ma kekahi Palapala Kuai a Lupo Opio (w) a me Kauhi@@@ (k), i hana ia ma ka la 10 o Sepatemaba 1@@@, a i kope ia ma ka buke 133 aoao @@ a me @@@.

            O keia kuai ana aia a apono mai ka Aha, alaila haawiia ka Palapala Kuai. E uku ia ke Kumukuai ma ke Dala Kuike ma ke Gula o Amerika Huipuia. O na lilo o ka Palapala Kuai ma ka aoao mai ka mea kuai.

LUPO OPIO, Kahu

Hanaia, Honolulu. Augate 2@, 18@@