Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 42, 19 October 1895 — Page 3

Page PDF (1.94 MB)

This text was transcribed by:  James Kirkendall
This work is dedicated to:  Mohala Hou Foundation

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

 

KA HUI ALAHAO ME AINA O OAHU

MANAWA HOLO.

Mai a Mahope aku o Iulai 5, 1895.

 

@@@@

 

HAALELE IA HONOLULU 6:40 9:15 1:45 5:10

HAALELE IA MAMAMA 7:40 9:50 2:25 5:50

HAALELE WILI O EWA 6:10 10:19 2: 00 6:14

HIKI I WAIANAE - 10:54 - 6:49

 

@@@@

 

HAALELE IA WAIANAE - 6:@ - 1:@2 -

HAALELE IA WILI O EWA 7:19 9:10 2:07 3:51

HAALELE IA MANANA 7:50 9:48 2:38 4:22

HIKI I HONOLULU 8:22 10:30 3:11 4:55

            Ma na po Poaono a me Sabati e hiki ana ko ka Wili o Ewa ai kaa i Honolulu ma ka 5:35 aole ma ka 4:55 P. M.

            E lawe ana na kaa ahi hali ukana i na kaa ohua o ka papa ekahi.

            G. P. DENISON, Luna. F. C. SMITH, Luna Kuai Palapala Holo.

 

 

Halawai Mokupuni.

 

            E halawai ana ka Ahahui Euanelio Mokupuni o Oahu nei, ke hiki aku i ka Poalua la 22 o Okatoba nei, ma Waialua, Oahu. Nolaila, ke kauoha ia nei na lala a pau o ia aha, e hele ae ma ka manawa a ma kahi i hoikeia maluna.

 

NU HOU HAWAII

 

            E hoomaka ana ka holo manawa o na kaaahi o ka Hui Alahao o Oahu e like me mamua, ma keia Poakahi iho Okatoba 21.

 

            @ O ke kumukuai o ke kopaa ma ka makeke o Amerika ma na lono hope loa i haliia mai e ka mokupea, he 3@ mau keneta o ka paono hookahi.

 

            Ma ka po Poalua iho nei, ua ninau ia ka maamaalea ike oihana koa o na kapena a me na Lutanela o na Komopani G. a me H. o ka Puali Kiai Lahui o Hawaii.

 

            Ua hoonoaia na ohua o ka Papa Ekahi e holo mai Honolulu aku a i na mokupuni e aku, mahope o ke puhi kukaepele ia ana o ke kino a me na wahi opeope mamua o ka holo ana.

 

            O ke kula la aupuni o Kauluwela, i hookoeia ai mawaho o ka huina o na kula i ae ia e hoomaka ma ka la 7 o Okatoba, ua ae ia ua kula nei e hoomaka ma ka la 14 mai o keia malama no.

 

            Ua hoopii ia ae nei e na hui o H. Hackfeld & Co. a me Mackfarlane & Co. ka hui Pacific Trading Co., ka hui o na Iapana ma ka Hale Dute mauka iho, alanui Papu, e hoopaa no ka aie kaa ole.

 

I ka la 14 o Okatoba nei. mauka o Pauoa, Honolulu, ua hanau mai ka wahine a C. W. Booth, he kaikamahine. O kea iho la ka moopuna mua i loaa a e hii aku ai o Mr. a me Mrs. Hoapili Baker.

 

            Ina ua pau loa ke kolera aohe e hoea hou mai ana mamua o keia la, alaila e pau ana na luina o na moku holo pili aina nei a pau i ka hookuu ia e lele iuka nei o ka aina e ike ai me ko lakou mau ohana i keia la.

 

            Ua hoonoa ia ka wehe ana i na hale hana poi ma ka hapa o ke kulanakauhale i papaia ai e ka Papa Ola ma na la mua o Sepatemaba, oiai ka mai kolera e laha ana, oia kela hapa mai ke kahawai aku o Nuuanu a hiki i alanui Liliha.

 

            Ua hoouna ae o Dr. Surmann, Kauka Geremania, he palapala i ka Papa Ola, a maloko o ia palapala e hoike ana oia, o ka mai i laha hope iho nei ma Honolulu, aole ia he mai kolera o ke ano o Asia. Ina e like ole na kauka, alaila owai ka mea nana e hooholo?

 

            Ua halulu mai ka mokuahi Mariposa i ka wanaao Poaha nei mai na Panalaau mai o ka hema, komo loa mai iloko nei o ke awa a pili i ka uapo. A ma ke awakea kukonukonu o ia la no, ua niau loa aku oia no ke awa o Kapalakiko, me ka lawe aku i na eke leta a me na ohua mai keia awa aku.

 

            Ua kakau pai palapala ponoi ia iho nei e ke kakanolelo J. N. K. Keola, ka moolelo o ka Hale Ahaolelo Lunamakaainana o ke kau kuikawa i hoopaneeia iho nei a ua pau i ka paa. Ua humu buke ia iho nei e ka halepai o ke Kuokoa a mikioi. He buke nui okoa maluna aku o na aoao he 300, a ua waihoia aku i ka lunahoomalu o ke komite o na buke helu o ka hale lunamakaainana. O keia kakau paiia ana, na ke kakauolelo ponoi no o ka hale a nana no ka mekini i kukupauia ai a pau pono na mea a pau. Eleu no ke kakauolelo.

 

            E hoaahu makalike ia aku ana na Komopani Pualu B. a me H. o ka Puali Kiai Lahui, no ka mea, eia ke hoolaha mai nei ka Puuku o ka Mahele Koa Ekahi i na koho no ka humuhumu ana i na lole koa no keia mau komopani.

 

            Eia ke puapuai mai nei he mau mea hoahewa ia Kapena Smith, luna nui o ka moku eli awa o ke aupuni, mai kekahi mau kanaka hana mai i noho pu malalo o ka hana eli awa. Aka i ka huliia ana, aohe olaio o keia mau mea i hoolahaia. A i ka hoomaopopo aku, ua lili loa ia ke kapena e keia poe hana malalo ona.

 

            Ua hoomaemae a kapili hou ia iho iei ka mokuahi Iwalani a ua hele a ui, kohu moku hou loa la ma ka nana aku. Ua hookohuia aku nei o Kapena Smythe i aliimoku kiekie nona, a e hooholoholo ia aku ana ina aole no na pali kuhoho o Hamakua ma Hawaii, alaila e hooliloia aku ana no na awa ma ka aoao makani o Kauai.

 

            O na eke leta a pau mai na wahi mai o Asia a me Hawaii aku nei e hali ia ana i Kapalakiko, e lawe ia ana iluna o mokupuni Angel iloko o ke awa e puhi kukaepele ia'i, alaila hoouna ia aku i ka hale leta nui o Kapalakiko. Ma ia apa ana, e hala ana he mau hora mamua o ka loaa ana aku o na leta i na makamaka a me na hoalaha. Aka aole hewa o ka malama, oiai no ka lomaloma ka pilikia.

 

            Ke kaukolo aku nei na kamaaina Iapana o kakou maanei e ku mai ona mokukaua Iapana, me ka manao e hoonoho mau ia i mokukaua maanei e kiai mai i ko na kamaaina Iapana mau pono ma keia aina, a i mea hoi e hooliolio ai i ko lakou kuekue i ka wa e hoonele hou ia ai lakou i na leka ole mai ka aina makua mai mamuli o ka hana eepa a na kapena mokuahi a mau agena mokuahi paha.

 

            Ua hookiekie ia ae na wahi luina o ka moku Ka Leo i keia manawa, a i kapena a i malama-moku, no ka manawa maopopo ole o ka paa loihi iho me ka ole. Aole no ka huhu ia o ke kapena moku mua e haikaika ia'i e ka poe puni wale i ka wanana a ke kanaka pupule, aku he hoomaha iho la no a oluolu ae, alaila hoi mai no e paaua. He hoolilo kumukuai ole kela e kukala ia mai nei, a pela i akaka ai ka lilo pau ole.

 

            O na lilo o ka malama ana i ka Halemai Moiwahine no ka hapaha makahiki o pau ana i Sepatemaba i hala, he $6,339.39. O ka nui o ka poe i hookuuia no ke ole, he 114, oia he 50 o lakou he mau Hawaii. o ka nui o ka poe mai i komo mai ia hapaha he 128, he 62 o lakou he mau Hawaii. O na make iloko o ia hapaha, he 13, he 8 o lakou he mau Hawaii. O ka nui o na mai e noho nei, he 73, he 40 o lakou he mau Hawaii.

 

            Ua hoihoi ia ke Keena Hana o ka Papa Ola i keia wa aia ma ke keena me ke kihi hema o ka Hale Mana Hookolokolo, oia hoi makai iho o ke keena ahaolelo kahiko o loko o Aliiolani Hale i ka wa apulu. A o ka hale oihana kahiko ma ke kihi komohana o Mililani Kuea, he hale hoahu ukana aku la ia no ka Papa Ola. No ka maa ole paha o kahi poe i ua keena hou nei, e ake no e kipa i kahi hale apulu kahiko, aka o ke paniku o na ipuka ka mea e hoomanao aeai ua nee.

 

            Ua hoohui ia ma ka mare a Rev. H. H. Parker i ka po Poaono aku nei i hala, Okatoba 12, o Mr. A. W. Carter, Hope Loio Kuhina o ka Repubalika, me Miss Adith Hartwell, kaikamahine a Lunakanawai a me Mrs. Hartwell o keia kulanakauhale, ma ka home o na makua o ka wahine mare uan Nuuanu. O ke ku aoao o ka wahine mare, o Miss Madeline Hartwell, a o ko ke kane, o Mr. A. M. Bronw, ka Ilamuku e ke Aupuni. He mare keia o ka ohana wale no a me na hoaloha pili kokoke loa kai ike.

 

            Ua hiki mai i Honolulu nei kekahi haole malihini opiopio o F. H. Mendenhall ka inoa a ua noho ma ka hotele Hawaii ma ka pono panapanau waha aku a me ka hookalali aahu loke hoaulii hookohukohu keiki na ke kanaka waiwai. Eia nae, ia noho ana iho, ua komo nui mai la o apu mau, ua neo mai ka pakeke, a o ka hana hope, o ka aie aku ia hai, a no ke kaa ole, hana apuka maoli ma ka hoopuka ana i kekahi bila dala he $20 e kikoo i ka baneko o C. Spreckels & Co. I ke kikooia ana aku, ua hoole mai ka baneko, aohe helu o ia haole me lakou. Nolaila, ua hoko iho la ka mea nana i kikoo, oiai ua haawi oia he $20 Hawaii no ia kikoo dala banako. Ua hoopii koke ia keia haole, huliia a loaa aku i kekahi wahi hale makai o Kaholoakeahole. Ua hopuia a ke paa nei:

 

            A ka Poalua aenei e holo aku ai ka mokukaua Amerika Olympia no Ipana a me Kina.

 

            I ke ahiahi nei i haalele mai ai ka mokuahi Lehua no ka holo i Lanai me kekahi poe holo lealea hoomaha no elua la a hoohiki hou i Honolulu nei i ke ahiahi o ka la apopo.

 

            Ma ke koho bolota o na aliikoa no ke koho ana i Lutanela Kolenela a me elua mau Media o ka Mahele Ekahi o ka Puali Kiai Hawaii, i malama ia ma ko po Poakolu iho nei ua koho lokahi ia o Col. J. H. Fisher, e pani iaia iho; o Mekia J. McCleod, e pani iaia iho; a o Lutanela J. W. Jones, oia ka elua o na Mekia.

 

            Ua kau aku maluna o ka mokuahi Mariposa o ka Poaha iho nei a holo aku la no Amerika ke Kanikela Amerika Mills me ka lohe mua ole ia. He nui na lono e pahola nei, ua lawe hele ia iho nei he palapala hoopii na ko Honolulu nei i ka Repubalika o Hawaii e noi aku ia Amerika Huipuia e kahea mai i kona Kanikela e hoihoi aku. Aole akaka ka oiaio.

 

            Ma ka huakai mai nei a ka mokuahi Mariposa mai na Panalaau mai o ka Hema, mamua o ka hiki ana mai i Honolulu nei, ua make iho la kekahi ohua no Kikane ponoi no e holo ana i Amerika e haiolelo imi dala ai o Mekia Henry C. Dane ka inoa ma ka la 15 o Okatoba a ua kanu ia ma ka moana. Ua holo pu mai no ia me kana wahine, aka no keia pilikia iwaena moana, ua noho iho nei ianei e kali ai i ka mokuahi Alameda a hiki mai, hoi hou i Kikane. Hoi hookahi i ke kai la.

 

            Eia ka Papa Ola ke hanai ai nei a hoomoe nei i ka hale ma Kakaako ia kanaono kumamalua paha mau Hawaii no lakou na wahi lako i lawe ia ai e ka Papa iloko iho nei o ka wa mai kolera no ka pomaikai o ke ola o ka lehulehu, a kaohiia ka laha ana aku o kela mai ino luku he kolera, ka weli i ikeia ma ke ao nei a ma Hawaii nei wale no i ikeia ai kona puhili ana.

 

            Ua nonoi ae nei o Maria Ena kekahi hoi o na kaikamahine a ki a William C. Lane i ka Aha Kaapuni i kukalaia o William C. Lane, he uhauha. Ua hoakakaia ma ka palapala hoopii, he pipili i ka inu ana i na wai ikaika, a i ka wa e ona ai ua uhaai ia ke dala ma ke ano e hoilihune iho ai i ka waiwai, oia kela mau aina maikai ma Makao, Koolauloa, Oahu nei. No ka mea, eia ke aneane nei e paa ka aelike e kuai ai a lilo ka aina ia Senatoa Hocking o Maui, a ua hopohopo ia o uhaai ia ke dala e loaa mai ana. Aia ma ka la 31 o Okatoba nei e hoolohe ia ai keia hoopii.

 

            O kela mokukaua Beritania nona ka inoa Hycinth i kamaaina i ko Honolulu nei, ua komo ae oia ma ke awa o San Diego, Kaleponi, ma ke kakahiaka o ka la 26 o Sepatemaba e hoopiha ai i wai nona. E holo ana oia ma ke alahele e hiki aku ai i Kalio, Peru a malaila e halawai ai me kekahi mokukaua Beritania. He ekolu ae nei makahiki o ka holoholo ana o keia Hycinth ma ka moana Pakipika Akau. A malia paha, o hoi loa aku oia i ka home mahope o ka haalele ana aku ia Kalio, aka aia no na mokukaua a pau malalo o ka hoolohe i na kauoha ina e kuhikuhi ia mai e ke aupuni.

 

            Ua awaiaulu ia ma ka mare i ke kakahiaka Poalua aku nei Okatoba 15, e Rev. Makua Leonor maloko o ka halepule Katolika Roma o Honolulu nei, o Christopher J. Holt me Miss Emma Weed. Mahope o ka pau ana o ka mare, ua haawi ae o Miss Lucy Peabody he paina kakahiaka ma kona home ma Makaho i ka paa mare, no ohana a me na hoaloha pili kokoke loa i na mea mare. Ua ai lakou a hookuu i ka paa mare mawaena o na hoomaikai a me na kahoahoa ana no ko laua noho ana aku i keia mua iho, alaila, ua hookauia e hali ana ia laua i Makaha, Waianae, ko laua wahi i manao iho ai malaila ko laua mau ia mau e hoohala ai.

 

            Mamua o ka make ana o Mrs. Alice F. Hitchcock, ka wahine a H. R. Hitchcock i hala e i ka make mamua ona, ua waiho iho oia he $11,200 ma ka waiwai paa a me lewa. Ua hooili iho oia he $3,000 no ke kaikamahine Margaret B. Hitchcock, no W. A. Hardy, he $500; no W. L. Hardg, he $500; Mary H. Hardy, $1,000; Alice Dean a me Wm. Dean, he $2,000 pakahi, no ka hoonaauao ana ia laua; no Charles Hitchcock, he $250; a no ka uku haumana kula ma ke Kulanui o Oahu, he $750, e kapaia uku haumana kula a H. R. Hitchcock. A o kekahi mau mea e ae, ua kaana ia no na makamaka ma ka helu papa ana, a me kekahi mau mea e ae i hoakaka ia iloko o ka hooilina.

 

Koa Anei ka Imi Loaa Kalewa Kino.

 

            Ke manao nei anei na wahine Iapana i loaa na palapala e kono ana ia lakou e hele i kahi o ke kauka aupuni e nana ia ai ina he mai pilikino ko lakou, ua lanakila lakou i ka lawelawe ana i ka hana hookamakama. Ke olelo la mai nei ua makena wale na wahine Iapana e lawelawe nei i ka oihana hookamakama me ka makau ole. Eia kekahi, ua hoopalaualelo ia na kane a kekahi poe a na ka wahine e imi ke ola o ka noho ana. Ina ua ae ia keia hana alaila, aole anei i oi ka pono o ka hookaawale maoliia i wahi kaokoa no ia hana, a e kaawale ai mai ka hoohuikau ana, e hilahila maoli ai kekahi poe i ka hele ilaila o ike ia mai. E nana pu ia noi na kane a me na kaikunane e ola nei ko lakou noho ana malalo o keia hana piepiele kino.

 

Na Lunamakaainana o Enelani.

 

            Eia iloko o na hoa o ka Hale Ahaolelo Makaainana hou loa o Enelani i keia manawa (1895), he 131 i puka mai ke Kulanui ae o Oxford, he 110 i puka mai ke Kulanui ae o Cambridge, 24 mai na kula kiekie ae o Ladana, 31 mai na kula kiekie ae o Sekotia, a he 20 mai na kula kiekie ae o Irelani. Na hoa hoi mailoko mai o na kula la aupuni, he 104 mai Eaton, 51 mai Harrow a me 17 mai Rugby ae. O na hoa hapauea loa oloko o ka Hale, o Mr. Villiers, oia he 93 mau makahiki; malalo aku ona o Haku John Mowbray i wae ia i Lunahoomalu, oia he 81 mau makahiki i keia wa. O na hoa opiopio loa, o Richard Cavendish, A. B. Bathurtt a me Viscount Milton, ma ka pa 23 wale no mau makahiki, a no na ohana alii pia (peerage), oia he ano ohana alii no ia no Enelani.

 

Lewa hele na Lio ma na Kaa.

 

            I ka po Poaono iho nei i niniu hope loa iho ai na lio a me na kaa a ka mea lealea poniuniu i ku iho nei ma ke kahua kokok loa i ka Nekina, oia hoi ma ke kihi komohana o na huina alanui Hotele a me Betela. Ua wehewehe ia na mea hana a opeope ia no ka liuliu e nee aku i kahi okao, oiai e hoomakaukauia aku ana ua kahua la e kukulu ia me ona hale pohaku pau ole i ke ahi. e hoowehi hou mai ai ia hapa o Honolulu a pakui hou mai i ka nani o ke kulanakauhale poo aupuni o ka Paredaiso o ka Pakipika. Owai ka anee aill e hoopaapaa mai nie i ke ku ole mai o na hana hou i ke au o ka Repubalika? Aole anei o ka naau lili, huhu pilikino, ukiuki i ka hoihoi ole ia mai o ke aupuni alii e moe nei i kauwewe a i kalahea aku he mau manawa lehulehu a ka la mea hoihoi ia ae ka moiwahine, aka aohe nae he ko iki a pau na pahu hae i ka popopo.

 

Hai Lima Pake i loaa.

 

            Ua loaa aku i kekai kanaka maloko o ka hale o Mr. John F Colburn ma Kapuukolo i ke kakahiaka Poakahi iho nei he peahi lima pake, i ka wa a ua kanaka nei e hoomaemae ana i ka hale. Ua hali loa ia mai keia peahi lima i Kuapapanui a ua waiho ia ma ka malu o ka Hope Ilamuku, ka mea nana i ninaninau mai i kahi i loaa ai a me na pane i hai ia aku. Ua hoouna koke ia he makai i ka hale kahi i loaa ai, a ua hului ia mai o Ah Wa ka mea nana i hoolimalima i ka hale a noho ana i ka hale hoopaa lawehala. Nana i olelo mai, he lima keia no kekahi pake o Ewa i a'e ia e ke kaa a na ke kauka haole i oki a waiho ia ma keia wahi. Ua hoopaa ia keia pake a loaa ka pake nona keia lima i oki ia ai e ke kauka haole, oia hoi a pau na mea ia ka huli pono ia. Kai no hoi he kanu aku hoi ko ka lala make o ke kino, eia ka he kaulai ae i ka la e hoomainoino ai.

 

Alihikaua Nui hou o Amerika Huipuia.

 

            Ma ka la 29 o Sepatemaba aku nei i hala, i waiho mai ai o Lutanela Generala John M. Schofield i kona kulana kiekie loa ma ka oihana koa no ka Repubalika nui o Amerika Huipuia, aole no kekahi kumu e ae, aka no ka hapauea iloko o ka oihana, oia hoi ua lawa kona mau makahiki o ka hookauwa ana no kona aina a e hooluolu no ka hopena o kona mau la me ka uku hoomau ia.

 

            A o Mekia Generala Nelson A Miles, ka Alihikaua i noho poo iho nei ma ka Mahele Koa o na Puali Lahui ma ka Hikina o Amerika Huipuia, oia kai hookiekie ia aku la e pani ma ka makalu i hakahaka iho la. O Generala Miles, oia no ka Media Generala o ka Puali Kaua mahope koke iho o Gen. Schofield, a o Mekia Generala Ruger, oia malalo koke aku o Gen. Miles. O Generala Wesley Merritt, oia ke kolu o na mekia Generala, a oia hoi ka mea e moho poo nei maluna o na koa ma ka Mahele o Missouri, me kona wahi oihana ma Kikako e noho ai.

 

Hale Kupapau Kumukuai nui.

 

            Me he mea ia o ka oi loa o na hale kupapau i kapiliia ma ka honua nei i hookelakela ia ai ke akamai o ka mea kahakii, oia ka hale kupapau ma Winchester, Makesuketa, kahi e moe lolii nei na iwi o Dr. Francis Hiller, o na lilo a pau loa ua kokoke e hapalua miliona dala. O ka lilo no ke pao i okioki ia no ka pahu o ke kino e waiho ai, he $50,000, a he wahi no kekahi ma ka aoao koke no i hoomakaukau ia e like loa me kela no ko Mrs. Hiller pahu kupapau. Mamuli o ko ka wahine makemake iho i kapiliia ai keia hale kupapau nani maoli kumukuai nui. O ka ili o ka hale e ku la, he 600 kapuai kuea, a o kona kiekie, he kanahiku kumamalima kapuai. He puoa ko luna iho i like hale kupapau o na aina kahiko. O na hao i kui ia a me ke kelewae ua hoomaunauna ia no na puka pa a me na wahi e ae o ka hale, oiai ke kukui nana e hoomalamalama ana i kahi o ke kanaka kiai e ku ai, he $10,000 ka lilo, a o ka uku no ke kanaka kiai ua hookaawale ia he puu dala okoa no ia hana.

            O na poheoheo o na puka komo mawaho he gula paakiki ohaka ole oloko, ma ka eha paona pakahi ke kaumaha, oiai hoi na hoonani medala elua maluna iho o ka pahu aia ka waiwai io ma ka $500 ma ke gula.

 

Palapala Hele Auwana.

 

            Ma ka la eepa o Apeila i hala o keia makahiki, ua hoouna aku o Dr. C. B. Cooper o Honolulu nei he leta i kakau ia mawaho o ka wahi na A. W. Hitt, M. D., o Terrace Cottage, Laudour, Mussoonie, North Western Presidency, India, i kela la aku nei, hoohiki hou mai ana ua wahi leta la i Honolulu nei me ka akaa ole ia o ka wepa, ua kuni ia maluna o keia leta na hoailana kuni hale leta like ole he iwakalua kumamakahi ka nui.

            Me he mea la ma ka hoomaopopo iho ma keia mau hoike, ua hiki aku keia leta i kahi i hoouna ia ai ua nee aku ka ona i Bilaspur he wahi okoa aku. Ua hoouna ia ilaila, aka ua haalele ke kauka a ua holo i Amerika Huipuia me ka waiho iho i na kauoha e hoouna aku i kana mau leta a pau i ka Misiona Kuwaho ma Kikako. Ua hahai aku keia leta e imi ana i kona haku a hiki ilaila, aohe i hiki no ka mea ua hoolaha ia keia leta iloko o na nupepa o Kikako aohe nae i kii ia mai, nolaila ua hoouna hou ia mai i Hawaii nei i ka mea nana i kakau. Eia ka mea i ike ia ai na Dr. C. B. Wood, ua pai oia i kona inoa a me kahi noho mawaho o ka wahi leta. Mai hoouna ia i ka pahu make o na leta ma Wasinetona a malaila la e wehe ia ai i ike ia ka mea nana i kakau, alaila hoihoi mai.

            E hiipoi ana ke kaukak i keia leta ma ke ano mea hoomanao kaahele, no ka mea, he elua ona a'e ana maluna o na moana Pakipika, Atelanika, Kaiwaenahonua a me Iniana, elua ae ana maluna o ke alawai oki o Sueza, a maluna o na alahao, he elua holo ana maluna o na alahao, he elua holo ana maluna o na aina puni ole o Amerika a me Europa, me na tausani mile o ke koke ana maluna o Inia. O Keia mau wahi a pau i hele ia, ua puni iloko eono malama a oi iki. He hoike ana keai i ka malama akahele ia o ka oihana leta mawaena o na aina naauao o ka honua nei.

 

Mokukaua Amerika Olympia.

 

            Ua hoi mai ka mokukaua Amerika hou loa Olympia mai ka malu ulu mai o Lele i ke kakahiaka Sabati aku nei i hala, mahope o ka hala ana o kekahi mau hebedoma malaila e kali ai o ka pau ae o ka mai kolera i laha iho nei ma keia kulanakauhale, i hoopiha ai oia i kona opu me hookahi tausani tona nanahu e lawa ai nona no ka holo ana mawaena o keia awa a me Kina ma ke ala aku o Iokohama. Aia no oia mawaho o ka nuku o Mamala ia e hekau mai nei. O keia malalo iho nei, ka papainoa o na aliimoku:

            Kapena - J J Reed, Lutanela Nui - E W Sturdy, Na Lutanela - R Mitchell, E J Dorn, W D Roset F H Sherman, W W Buchanan. Lutanela Huki Hae - A C Diffenbach. Wiliki Nui - C J McConell. Puuku - A W Bacon, Kauka - J G Ayers, Lutanela Koa Marine - T C Prince Kahunapule - J B Frazier, Kokua Wiliki - W B Dunning, R E Carney, J K Robinson, Kokua Kauka - M R Pigott, C P Kindleberger, Na Huki Hae - H A Pearson, J S Doddridge, F B Upham. Na haumana ao holomoku - F P Baldwin, W C Davidson, J R Monaghan, D W Dodd, W H Standley, A W Hinds, F U Freeman, E F Eckhart. Alii Waapa - D F Hennessey, Alii Kipu - L J G Kuhlwein, Na Kamana - Wm McDonald a me D H Warford.

 

Ke Ana Paka Ua o Sepatemaba.

 

            O ke koikoi o ka haule ana o na paka ua no ka malama o Sepatemaba i loaa mai i ke keena anaaina ma Honolulu mai na wahi lehulehu mai o Hawaii a hiki loa i Kauai, penei no ia:

            Ma ka Mokupuni o Hawaii mailoko mai o na wahi like ole o ke kulana he 25 i loaa mai ke ana, o Waimea Kohala, nona ke kiekie he 2730 kapuai maluna ae o ka ilikai, oia ka haahaa, he 2.27 mau iniha ua; a o Olaa, Puna, nona ke kiekie he 1650 kapuai maluna ae o ka ilikai, oia he 23.69 mau iniha na.

            Ma ka mokupuni o Maui mailoko mai o na wahi like ole o ke kulana he 5 i loaa mai ke ana, o Hana ma kahi nona ke kiekie 200 maluna ae o ka ilikai, oia ka haahaa he 3.91 mau iniha ua; a o Hana noona ke kiekie he 1850 kapuai maluna ae o ka ilikai, oia ke kiekie he 10.32 mau iniha.

            Ma ka Mokupuni o Oahu mailoko mai o na wahi like ole o ke kulana he 16 i loaa mai ke ana, o Waianae, nona ke kiekie he 15 kapuai maluna ae o ka ilikai, oia ka haahaa he 1.18 mau iniha ua-a  o Luakaha ma Nuuanu, nona ke kiekie he 850 kapuai maluna ae o ka ilikai, oia ke kiekie he 23.59 mau iniha.

            Ma ka Mokupuni o Kauai mailoko mai o na wahi like ole ke kulana he 6 i loaa mai ke ana, o Lihue ma kahi o Wilikoki nona ke kiekie he 200 kapuai maluna ae o ka ilikai, oia ka haahaa he 2.38 mau iniha ua; a o Hanalei, nona ke kiekie he 10 kapuai maluna ae o ka ilikai oia ke kiekie he 12.50 mau iniha.

 

Halawai Ahahui Opiopio o Maui.

 

            E noho ana ka Ahahui Opiopio Nui Imipono Karistiano o na Mokupuni o Maui ma ka Halepule o Wailuku, Maui, ke hiki aku i ka la 4 o Novemaba, 1895, hora 10 kakahiaka. Nolaila ke kono ia aku nei na lala a pau o keia ahahui, e akoakoa pau ma kahi a ma ka manawa i hoike ia maluna. Pela mai ke Kakauolelo o ka Ahahui.

 

Ka Laau Lapaau Oi Loa o ke Ola no ke Korela.

 

Ke lawelawe koke a pololie ia hikiwawe loa ke ola. Ua ike piha ia keia i ka wa i laha ai ke Kolera ma Nu Io@ i @ 1000. @ nui @ @ ka moe i ka wa koke e hoomaka iho ai na hoailona, moe pela me ka malie a inu i ka Chamberlain's Colic Cholera and Diarrhoea Remedy ma ka palua puna i ka manawa hookahi a hiki i ka pau ana o ka eha, alaila i hookahi inu ana aku mahope o kela a me keia naha ana i oi ae ka naha i ka mea maa mau. E hoouna koke i ke kauka, aka me ka inu no i ka laau e like me kela kuhikuhi ae la a hoea mai ke kauka. E malama mau ia heia laau ma ka hale me ka makaukau no ka hoohainu. E inu koke i ka laau iloko o elima minute mahope iho o ka hookau ana iho o na hoailona. O ka Chamberlain's Colic, Cholera and Diarrhoea Remedy, oia ka laau oi loa o ke ola i ike ia, aole wale no na ano lahilahi o ka opu eha, aka no na ano Kolera Asia awahua a pau. E kuai ia ma ka Halekuai Laau Lapaau o BENSON, SMITH & Co. 2566-1m Honolulu.

 

Hoolaha Hou.

 

            AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA E kahi o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o KEAKA (w) o Honolulu i make.

            Ua waiho ia mai he palapala i olelo ia oia no ke Palapala Kauoha hope loa a Keaka (w) o Honolulu i make ma ka la 14 o Okatoba A. D. 1895, imua o ua Aha hooponopono waiwai ia, a me ka palapala o noi ana e hooiaio ia ua palapala kauoha la, a e hoopuka ia na palapala lunahooponopono waiwai ia Enoch Johnson i waiho ia mai e na Enoch Johnson la.

            Ke kauoha la nei o ka POALIOMA la 15 o Novemaba A. D. 1895 ma ka hora 10 A. M. o ia la, ma ke Keena Hookolokolo o ua Aha la ma Aliiolani Hale, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hooiaio ana i ua palapala kauoha la a e wa e hele mai ai ka poe a pau i kuleana o kue i ua palapala kauoha la a me ka hoopuka ana i na palapala lunahooponopono waiwai.

            Hanaia ma Honolulu, Okatoba 14, 1895.

            Na ka Aha: GEORGE LUCAS. 2568-3t Kakauolelo.

 

            AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Ekahi o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai o JAMES KUKONA o Honolulu, Oahu i make kauoha ole.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka palapala noi a Kahoohanohano (w) o Honolulu e hoike e ana na make kauoha ole o James Kukona no Honolulu ma Honolulu i ka la 1 o Ianuari M. H. 1895, a e noi ana e hoopuka ia ka Palapala Hookohu Luna Hooponopono Waiwai ia A P. Haiola.

            Ua kauohaia o ka POALIMA ka la 15 o Novemaba M. H. 1895, ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i na noi la ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou o ae ole ia ai ua noi la.

            Kakauia ma Honolulu, Ko Hawaii Pae Aina, Okatoba 13, M. H. 1895.

            Na ka Aha: J. A. THOMPSON 2568-3t Kakauolelo.

 

UA NALOWALE.

 

            MAI KE KIHI AKU O NA HUINA ALANUI Judd a me Liliha kokoke eina ae nei malama i hala, he ilio keokeo alualu manu.

            E haawiia ka uku makana he $25 i ka mea e loaa ai a hoihoi mai ma ka hale noho a i ole ma ka halekuai ma ke kihi o na huina alanui Papu a me Kalepa. E. A. McINERY, 2568-3

 

Hoolaha Lunahooponopono Waiwai.

 

            UA HOOKOHU PONO LA MAI KA MEA nona ka inoa malalo iho i Lunahooponopono Waiwai no ka waiwai o Mileka Kealahula w, i make, ke hoolaha aku nei i ka poe a pau he mau koina ka lakou i ka waiwai o ka mea i make, o waiho koke mai iaia ma Waimea, Kauai, maloko mai o na malama eono, a i ole ia @ hoole mau loa ia aku no. A o ka p@ a pau i aie i na waiwai ia o Mileka Kealahula, ke kauohaia nei lakou o hookaa koke mai i ka mea nona ka inoa malalo iho. EDWIN OMSTED, Lunahooponopono Waiwai o ka Waiwai o Mileka Kealahula. Waimea, Kauai, Oct. 1, 1895. 2@68-4

 

Hoolaha Hou.

 

            AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Eha o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o Kamaka k. o Kehena, Puna Hawaii i make kauoha ole.

            Ma ka heluhelu a ma ka waiho ia ana mai e ka palapala noi a Edward K@koa o Hilo, Hawaii e oiaoio ana o Kamaka (k) o Kehena, Puna, Hawaii, ua make kauoha ole ma ka la - o -- A. D. 189- me ka waiho iho he waiwai iloko o ko Hawaii Pae Aina, a e noi ana e kakaia @ na hooiliaa.

            Ke Kauohaia nei o ka Poalima, ia @ o Novemaba A D l89@, hora 10 kakahiaka o ia la, ohe ke manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua @oi la imaa o na Lunakanawai ia ma ka Hale Hookolokolo o keia Aha ma Hilo, Hawaii, a ma ia manawa a ma ia wahi e hele mai ui ka poe a pau i kuleana e hoike mai ina he kumu ka lakou o ae ole ia ai na koi ia.

            Hanaia ma Hilo, Hawaii, K. @. P. A. Okatoba 3, 189@.

            Na ka Aha: DANIEL PORTER Kakauolelo. 2@8-3

 

            AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Eha. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o Manuhoa k. o Kamaeo Hilo, Hawaii i make.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala Noi a me ka Papa Hoike Helu a O. W. A. Hapai, Lunahooponopono o ka waiwai o Manuhoa k., o Kamaeo, Hilo, Hawaii, i make, a maloko o laila, e noi mai ana oia e maholoio ka waiwai o waiho nei iloko o kona mau lima i ka poe i kuleana, a e hookauia oia me kona mau hope mai ka noho hooponopono ana.

            Ke kauohaia nei, o ka UOALIMA, la @ o NOVEMABA, A. D. 1895, hora 10 a.m. imua o la lunakanawai ma ka hale hookolokolo ma Hilo, oia kahi a me ka manawa i kokoia no ka ko@iohe ana ia noi a me ka hoike helu waiwai, a o na poe a pau i kuleana, e hele ae malaila o hoike ai ina he kumu kekahi o ae ale ia ai ka noi a e waiho mai i na ike no ka poe kuleana i ka waiwai.

            Kakauia ma Hilo, Okatoba 10, 1895.

            Na ka Aha: DANIEL PORTER, Kakauolelo. 236@-3

 

            ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO KAApuni Apana Ekahi o ko Hawaii Paeaina. Ma ka hana o ka waiwai o ke @ii POOMAIKALANI (w), o Honolulu, Oahu, i make.

            No ka mea, ua waihoia mai na ka la 4 o Okatoba, 1895, imua o keia aha, he Palapala e olele ia ana oia no ka Palapala Kauoha a Hooilima Hope Loa o ua Poomaikelani la, i make aku la, me ka palapala hoopii o nonoi ana e hooiaio ia ua palapala kauoha la a o hoopukaia aku ka palapala hookohu lunahooko ia Kapiolani, ka Moiwahine Kanemake i waihoia mai o ia.

            Nolaila, ua kauohaia o ka POALIMA, ka la @ o NOVEMABA, 1895, hora 10 kakahiaka o ia la, ma ka rumi hookolokolo o ia aha, ma Aliiolani Hale, (Hale Hookolokolo) ma Honolulu, Oahu, oia kahi a me ka manawa e noho ai ka aka e noonoo i ua noi la, a oia no hoi kahi e hele mai ai o na poe a pau i kuleana e hoike mai no ke aha la e hooiaio ole ia ai ua palapala kauoha hope loa la a me ka hoopuka ana i ka palapala hookohu lunahooko.

            Na ka Aha: HENRY SMITH, Kakauolelo. 2367-3

 

            ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO KAAPUni Apana Ekahi o ko Hawaii Paeaina. Ma ka hana o ka waiwai o ONO IUKO i make.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Kealoha Iuko, ka lunahooke kanoha wahine o ka waiwai o Ono Iuko i make, e noi ana e hoopukaia ona kauoha o kuai i kekahi aina o ka mea i make, oia ka aina ma Kawa, Honolulu, Oahu, a e hoike ana i kekahi mau kumu o kuni ia ai, oia: aole i lawa ka waiwai lewa o ka mea make no ka uku ana i na aie.

            Nolaila, ke kauohaia nei na hooilina o ka mea i make, a me ka poe a pau i kuleana i ua waiwai la, e hele mai imua o keia aha ma ka POALIMA, la 8 o Novemaba, A. D. 1895, hora 10 a.m. ma ke Keena Hookolokolo o keia aha ma Honolulu, a malaila a ma ia wahi o holo mai ai ka poe a pau e hoike ina he kumu kla lakou o ae ole ia ai ua noi la e kuai i ua aina la.

            Hanaia ma Honolulu, Okatoba 5, 1895.

            Na ka Aha: GEO. LUCAS, Kakauolelo, 2567-3

 

            AHA Hookolokolo Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o John Kalama k., o Makawao, Maui, i make kauoha ole.

            No ka mea, ua waihoia mai imua o keia aha ma ka la 27 o Sepatemaba, A. D. 1895, kekahi palapala e noi ana, e hooponoponoia ka waiwai o ka mea make, a o hoonoho ia o Mrs. Sarah Kalama i Lunahooponopono Waiwai.

            Nolaila, ke kauohaia nei, o ka Poakolu ka la 6 o Novemaba, A. D. 1895, hora 10 kakahiaka o ia la, ma ke keena hookolokolo o ma aha la ma kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me ia manawa a ma ia wahi e hele mai ai ua poe a pau i kuleana, a me na mea kue paha i ka hookohuia ana o ka Lunahooponopono.

            Kakauia ma Wailuku, Maui, i keia la 27 o Sepatemaba, A. D. 1895.

            Na ka Aha: G. ARMSTRONG, Kakauolelo Aha Kaapuni Apana II. 2566-3

 

Hoolaha Hookapu.

 

            KE PAPA A KE HOOKAPU LOA IA AKU nei ka hele a me ke komohewa ana o na holoholona ma ka aina o waiho nei mawaana o Waikalua a me Punaluu, Kaneohe, Koolaupoko Oahu. O ka mea holoholona o kue ana i keia, e hoopilia na e like me ke kanawai.

            J. A. KAMANU, Kaneohe, Koolaupolo, Oahu, Okatoba 18, 1895 2568-2

 

HOOLAHA AKEA.

 

            E IKE auanei na kanaka a pau ko nana mai i keia. O maua o Mrs M. Kaapu w. a me Solomon Eli k. na keiki ponoi a Henry Landa@ o Waioli, Hanalei, Mokupuni o Kauai ma@.

            Ke hoolaha aku nei maua ma ke akea, o @ maua mau waiwai paa a pau, o waiho la ma Waioli, Hanalei, Mokupuni o Kauai, a i hanaia ma ka Palapala Hoolimalima a mau Palapala Hoolimalima e ae paha, e ko maua mau kahu malama waiwai i oi aku na makahiki hoolimaii ma mamua o ko maua oo ana.

            Ke hoopau a ke hoole loa aku nei maua la koena makahiki a mau koena makahiki hoolimalima i oi aku mamua o ko maua oo ana a no ke kumu ua oo maua ma ke kanawai. o maua ka maua e hoolimalima i ko maua mau aina a pau loa a i ole ia, o ko maua hope i hookohuia e maua, oia o Edward Kuapuhi, o Hanalei, Mokupuni o Kauai. MRS. MAKAEA KAAPU w, MR. SOLOMON ELI k, Punaluu, Koolauloa, Oahu, Sept. 26, 1895. 2368-2

 

Olelo Hoolaha.

 

            O KA poe a pau e loaa aku ana ma ka aina Hanai Holoholona o Hualalai, Kona akau Hawaii, me ka palapala ae ole mai a Mrs. Greenwell a i ole ia mai a Sydney Smith mai, e hoopiia no ma ke kanawai.

            E. C. GREENWELL, Sept. 30, 1895. 2566-2

 

Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai.

 

            UA hookohnia mai ka mea nona ka inoa malalo iho o ka Aha Kaapuni Apana Aha i Lunahooponopono no ka waiwai o J. K. Mokuola, i make o Honokaa, Hamakua, Hawaii, nolaila ke hoolahaia aku nei ka lohe i na mea a pau he mau koina ka lakou i ka waiwai o ka mea i make, e waiho koke mai me na hooiaio kupono maloko mai o na malama eono, a i ole ia e hoole mau loa ia aku no, a o na mea a pau i aie i ka mea i make, e hookaa koke mai i ka mea nona ka inoa malalo iho me ka hookau@a ole.

            CHARLES WILLIAMS, Lunahooponopono Waiwai o J. K. Mokuola i make.

            Honokaa, Hawaii, Sept. 14, 1895. 2566-4

 

Ed. A Williams C. E. Williams. C. E. WILLIAMS & SON, Hookahi Wale no o Laua Halekuai.

 

            Aole laua i pili iki me kakahi Hale Hoolako hale a me Hale Hana Paha Kupapau e ae, aia ma ka Hale Helu 611 Alanui Moi, mauka mai o ka Pa Kuai Papa o Lui me Kuke.

 

Hana Pahu a me laloa Kupapau, Na pahu kupapau mai ka $3.00 a pii aku iluna.

            Kaa kupapau pakahi lio oi o ka maikai ma ke Kaona iho, he $3.00.

            Kaa kupapau palua lio oi o ka maikai ma ke Kaona iho, he $5.00. 25@