Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 43, 26 October 1895 — Page 1

Page PDF (1.72 MB)

This text was transcribed by:  Sarah Rosa
This work is dedicated to:  In Honor of my Tutu Sarah K. Rosa

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

ME KO HAWAII PAEAINA I HUIIA.

 

BUKE XXXIV. HELU 43. HONOLULU, POAONO, OKATOBA 26, 1895. NA HELU A PAU, 2569

 

HOOLAHA LOTS.

 

W. R. KAKELA,

Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

@@ LUNA HOOIAIO PALAPALA.

2730

 

ALLEN & ROBINSON,

NA MEA KUAI PAPA O MA ANO A PAU

E loaa no ma ka UWAPO O PAKAKA, Homolulu, make kumukuai makepono loa, no ka pomaikai o ka lehulehu e makemake ana e ku kuhi hele. E kipa mai a e ike kumaka. 2896-q

 

WILDER & CO., (WAILA MA.

            Mea Kuai Papa a me na Lako kukulu hale o na ano a pau, a me na mea e ae a pau e pono ai o ka hale. Kihio o Alanui Moiwahine me Papa.

396-q

 

JAMES M. MONSARRAT,

 (MAUNAKEA.

 Loio a he Kokua ma ke Kanawai

HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.

            E hana ia no na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, a me na Palapala Pili Kanawai e ae ma ka olelo Hawaii. Dalk no ka hoale ma ka moraki ma na Waiwai Paa.

             Keona Hana: Hale Pohaku hou ma ka aoao ma Waikiki o ka Halowai, alaoni Kalepa. 2370

 

OLELO H@OLAHA.

             O na poe iawelawe hana ole a pau me ka Hui Hapai Hipa o Humuula, ke papa loa ia aku nei lakou aole a hele maluna o na alanui a ala liilii o na aina o noho mana ia neu e ua Hui la ke loa a ole ka ae ia mamua.

            O na ilio e loaa aku aua maluna o ka aina, e pepahila no; aole loa e ae ia ka ho'a pua ana ma @anui.

            HUMUULA SHEEP STATION COMPANY, Kalaleha, Apr. 20, 1896. 25444y

 

GOO KIM

411 Alanui Nuuanu,

MAI KEIA POAONO AKU, AUGATE 31, E kuai hoopoho a makepono loa aku ana ma ka Halekuai o Goo Kim, a nolalla e hele koke mai na makamaka oiai ka wa makepono. O ke kalakoa i kenikeni o ka iwilei mamna, i kela wa he 20 iwilei no ke $1.00. Na keokeo maikai a me na kukaenalo, like pau loa. Ahinahina a iwilei $1.00. Na lole paa o na kane, no koka na wawae a me ko na wahine, aole pau i ka heia pakahiaku, e kuai hoemi loa ia akunoa.

2561-

 

PAPA! PAPA

 AIA MA KAHI O

Lewers & Cooke

(LUI MA)'

Ma ka kakua hema o Alanui Papu me Moi.

E LOAA NO NA

PAPA NOUAIKI

O kel@ a me keia ano.

Na Pani Puka, na Puka Aniani, na Olepelele, na Pou, na O'a, na Papa Hele, na Papu Ku, me na Papa Moe he nui loa.

NV PILI HALE O NA ANO A PAU

 A me na

WAI HOOHINUHINU NANI

O na ano a pau loa.

Na Balaki o na Ano he Nui Wa

Ke kai ia aku nei oukou e na makamaka a pau, ua makaukau kela man makamaka o oukou e hoolawa aku ma na pau e ni ana ma ka laua oihana no ka

Uku Haahaa Loa,

E like ma ka moa e helo ana mawaeni o Lana a me ka Mea Kuai.

Hale Nai e Wae no Oukou Hae

 2396-q

 

 

HE MOOLELO

-:NO:-

Frank Reade Opio

 

            Ka Mea Nana i Hana ka Moku Lele ma ka Lewa-lani-Ka Mea Nana i Kaapuni na Wahi a pau o ka Lewa- A mai ka Hikina a ke Konohana- Ka Mea Kupaianaha o ke Keneturia Umikumamaiwa-Ka Naauao Kelakela o ke Kanaka- Ka Haawina Makamae a ke Akua i Haawi mai ai.

KA "POAI LEWA"

MOKUNA IV.

KA MARE ANA A ME KA HOOMAKA ANA E KAAPUNI HONUA.

            Ua pane mai la ka luaui aoo o ua mau mahoa ui nohea la ia Hale:

            "O keia hana au i hana hou mai nei maluna o ko'u ohana, ua lawa ia no kou lilo ana i keiki ponoi na'u. Ua hoopakele oe ia'u a me Isabela mai ka make mainoino mai, a o ka lua, ua hoihoi mai nei oe i ka'u keiki mai ka lua kupapau mai o ka make mainoino, piai ina aole oe, ina paha o kona hele no ia a noho ma ke ano kauwa haahaa malalo o kahi poe a'u i ike mua ole ai, a i ole lilo paha i na hoowalewale o keia ao, no ka mea aia na kumu hoowalewale ino loa ma kona mau helehelena. He ui kona e hiki ole ai i kekahi kanaka ke kupaa iloko o na minute pokele. Nolaila, e hoomanao oe e Hale, o oe kekahi o ka'u mau keiki mai keia hora aku."

            "Ua hana wale no au i ka hana i kupono i kekahi kanaka e hana ai no kona hoakanaka, nolaila mai hoolilo oe e kuu makamaka maikai ia mea i hana ma kou maau e noonoo nui ai, wahi a Hala e like no me ke ano mau na poe koa a puuwai maemae e ae.

            A na ia mau mamala olelo maikai hoi a Hale i hoonui loa aku i ka mahalo iloko o ke keonimana aoo nona.

            Ia Frank ma e nonoho ana no ma ua keena ia, aia hoi, ua komo hou mai la o Isabela a me Helena ma na aahu keokeo nahenahe maukai loa, a me na mea dela e anaanapa i ka malamalama o ke kukui, a me ka lakou nana aku, ua like loa laua me he mau anela ia no ka malamalama, a o ka like hoi o ko laua mau nanaina mai na helehelena a na oiwi kino, ua hiki ole ia lakou ke i ae, owai la o Isabela a owai la o Helena. la wa, ua pane mei la kekahi o laua:

            "E hiki ana no anei i kekahi o oukou ke koho mai owai la i maua o Helena, a owai hol o Isabela?'

            Nolaila, me ka elelu nui o Frank i koho aku ai, o ka mea nana i kamailio mai oia no o Isabela, a no ia mea, ua mahalo mau ia kekahi poe iaia, aka ua akaaka aku ia oia, a liuliu iki ua pane aku la oia:

            "O ko'u kumu i pololei ai, ua maopopo no ia'u o Isabela no kai kamailio mai, no ka mea, oia no ke kamaaina, e like hoi me ke ano mau o na poe a pau, o ke kaamaina no ke olelo o ka waha, aka ina nae laua nei i noonoo mua ia mea, a haawi ma Helena e kamailio mai ia kakou, ina la ua hoka ioa ia au."

            He mea maopopo o keia io no na wahine ui loa a ko Nu Ioka i ike mua ole ai. Aohe wahi a ka maka e hoohalahala ai, mai na helehelena a no oiwi kino, aohe puu aohe kee.

            Ua hoohala ia kela po holookoa ma na lealea maikai o kela a me keia ano a hiki wale i ke ai ana, a oiai ua ano luhi hoi no mea a pau, ua hookuu aku la e hooluolu maluna o na pela nolu o huleilua.

            Ma kekahi mau hora o ia la, ua malama ia he ahaaina hou no ka haawi ana ike aloha mawaena o ka poe hele makaikai a me ka poe e noho iho ana, a ua poloai ia na makamaka a pau, a ma ke kani ana o ka hora elima a ia ahiahi, ua hoomaka ia na hana o ka ahaaina ma ka ai ana i kekahi mau mea ai ono a kuhikuhinia loa i hele a

            "Luuluu Hanalei i ka ua nui, E pakika i ka limu e Manuakepa.

            Ua lilo hoi na mahoe ui nohea i mea mahalo nui ia e na mea a pau i hoea mai, a he lehulehu hoi o na keonimana opio i hele a maloo ka puu i ka ua mea o papaa launa ole.

            He nui hoi o na keonimana opio waiwai nui i kuko iho e lilo o Helena i wahine na lakou, nolaila i ka manawa i wehe ia ai o ke anaina hulahula Europa, ua nonoi makawalu mai la kela a me keia poe kane opiopio ia Helena e hulahula, aka he mea hiki ele nae iaia ke hooko aku i ko lakou mau makemake a pau i ka wa hookahi.

            Ma kekahi wa i ou po ia, oiai o Helena e ku pu ana me kona makuakane maloko o kekahi keena nui i hele a uluwehi i na mea kanu uliuli o kela a me keia ano, a i hele no hoi a puia pu i ke onaona o na pua aala loa o na aina hikina mai, pane aku is o Helena i kona luaui:

"E kuu makua aloha, he mea ka'u i akenui loa ai e kamailio mua aku ia oe?"

            "E kamailio mai e kuu aloha, a e hauoli no au i kau mau mea a pau e hoike mai ai ia'u, oiai o ko;u ake nui o ka ike ana ia olua e noho ana me ka hauoli i na wa a pau," wahi a ka makuakane.

            "Ae, ke hoomaikai mua aku nei au ia oe e papa. E hokie aku ana au is oe, he makemake au e mare me Hale Iana (ola ka inoa piha o Hale), oiai mai ko'u mau ia opio mai, akahi no a hui au me ke kanaka a ko'u puuwai i aloha ia ai."

            "Pehea, ua manaoio anei oe he kupono oia e lilo i kane nau?"

            "Pela ko'u manao, ua maopopo no iaia he ilihune oia, aka aole ia he kumu ao'u e kanalua ia, oiai aole au he malihini ia mea o ka noho ana nele a haahaa."

            Aole i pau.

 

Ka Pekapeka Lapuwale a Julien Hayne!

I ke Aupuni Repubalika o Hawaii

Kaiulani me ake ma Landana

Ko na Iapana Piha Hookiekie

 

            Kikako, Oct. 8.- Aia o Julien D. Hayne, ka lunahooponopono o ka nupepa namu Hawaii o Honolulu ma ka Akau Nui. He manaoio naue ole kona, aole e hiki i ka Repubalika o Hawaii ke ola loihi.

            "Iloko o na malama ewalu e hookahuli ia ana ka Repubalika a e hoolilo ia ke Kama'lil Kaiulani i Moiwahine," wahi a Julien D Hayne. "He oiaio ua pau na poe a pau i ka ma'i i ka Repubalika hou, a o ka mea i ikeia ma Hawaii, e hoihoi ia ae ana ke aupuni alii, Eia ke Aupuni o keia wa ke hookele nei i ma hana ma ke $45,00 kalilo o ka malama mai ka wa mai i hoomaka ai.

            "O ka manaolana o ka poe e kokua nei i ke Aupuni hou a me ka poe kue nei, na Amerika Huipuia a me Britania Nui e hoolilo ia Kaiulani i moiwahine malalo o ke aupuni hoomalu. Aia ka makuakane o Kaiulani, o Ake me ke kahu hanai Teopilo H. Davies, Mekia Wodenhouse, ke Kuhina i pau o Enelani ma Hawaii a me George W. Makapolena lakoua a pau ma Enelani i keia wa, o ka manao koho aku eia lakou ke haka aku nei no ka hooponopono me Enelani.

            "O kekahi mea pili i keia, oia o Lorrin A. Thurston, ka mea i kipaku ia e ke Aupuni ma Wasinetona, ua ano hoihoi ole i ke Aupuni a eia ke kokua akea nei no ka hoonohoia o Kaiulani me ke aupuni hoomalu ia mai.

            "O ka mea oiaio aoha mea kue ia manao, koe paha o Damon, ke Kuhina o ka Aha Hookolokolo Kiekie a me kekahi mau wahi luna aupuni kakaikahi a ae. A o na luna aupuni ponoi no kekahi, oiai o lakou na luna aupuni malalo o ka Moiwahine Liliuokalani, makemake no i aupuni hoomalu ia mai.

            Pehea o Peresidena Dole?

            Aole hoi au e olelo aku aole o Peresidena Sanford B. Dole makemakemake ia mea. Ke loaa nei iaia i keia wa he $12,000 o ka makahiki, a e like me ka poai mau ana mai o ka malama, o ka mea e pii ana iluna a e iho ana ilalo e ohi ana o Dole i kana $1000 a hoouna ia mau dala a pau i na banako o Kapalakiko.

            Ua ike na mea a pau he mau malama kakaikahi wale no ko ka Repubalika e ola ai. Aola manao o ka lahui e uku i ka auhau a aole e hiki i ke Aupuni ke hookikina, no ka mea aole loa hookahi mea kuai i ka aina. Ua haalele lakou a pau ia mea.

            O ka mea holookoa a pau, he mea paipai wale iho no e hoooholomua i ua pomaikai o ka poe i komo iloko o na hana kopaa, a ua ike lakou i ko lakou kuhihewa. Ua mahae lakou i keia wa, a o ka hapanui o lakou ke makemake nei ia kaiulani. A pela no o Claus Spreckles o kokua nei no ka hoonoho ia o Kaiulani. Ua make na hana!

            Pehea auanei e kokua ai ke Aupuni hoomalu ia i kukuluia i na mea a pau?

            Hookaa mai ka lahui i na auhau, alaila ala koke mai ke Aupuni iluna.

            Ladana, Oct. 8.- Ua loha wale ia o ka huakai a Kaiulani i Enelani, he mau mea pili aupuni kekahi a ke hoomaka ia nei na hooikaika hou ana e loaa ai ko Enelahi kuleana e kono mai ai no kana kumu. I pakui no Mr. Ake, Kona makuakana, eka o Col. Macfarlane a me kekahi poe lehulehu e ae e hahae nei mahope ona maanei, ke hui pu ia o Teopilo Davies, ke kahu malama a me Mekia a me Mrs. Wodehouse.

            Ua kipa ae a Mr.Ake ma ke Keena o ko na aina e inehinei me ka palapala hoolauna mai ke Komisina Beritania mai ma Honolulu, a he mau kukakuka hou ana kekahi i keia la. Ke nana ia aku nei ke Kama'lii Hawaii e like me he Kama'lii la e nohoalii ana. Ua ulu ae kona kino ma ka loihi nanaina kaikamahine hiehie maikai, a ua paa loa oia i na hana mai kona hoi makaikai ana aku nei ia Europa e hookipa ana i ka poe e kipa aku ana e ike iaia.

            Hoomaimai ko Mr.Ake olakino no kekahi manawa i hala a ua kauohaia e hoomaha loa. E haalele ana oia me Kaiulani no Italia iloko o ke anahulu, i mea e hoohala ae ai i ke kau hooilo o ia aina.

            Nu Ioka, Oct. 8- Ua telegarapa mai ka mea kakau o ka nupepa Mail and Express e noho ana ma Wasinetona, penei: Ke hoike mai nei ma lono hope ioa mai Hawaii mai aia na Iapana ke hooikaika hele hulu la mawaena o na mokupuni Hawaii me ka manao e hoihoi i ka Pae Aina Hawaii malalo o ka Iapana hoomalu ana, a i ole ia e pakaha maoli ae no. Ma na palapala malu loa mai ko Amerika Huipuia mau luna aupuni mai ma Hawaii, eia na Iapana ke kali nei ma ke ano hoolalau e hoouna i mokukaua Iapana i Honolulu. Ua maopopo i ke Aupuni Hawaii ke kaulana a ke makaala nei ma ke ano maluhia a hiki i ka wa e noho mai ai ka Ahaolelo Lahui.

            Ua hele o Kuhina Nui Oleny a maopaopa no ke kahua hana a ka mana hooko i ike ia e pili ana i ke Aupuni Hawaii, aka ua ike no nae oia e kahea ia mai ana oia e lawelawe ma kela alanui a i ole ma kekai. Ke manaolana nei ka Mana Hooko o Dole e keakea i ka hoea ana mai o kekahi auhulihia a hiki mahope aku o ka pau ana o ke koho balota Peresidena maanei, no ka mea ina e loli ana ka mana hooko, alailae loli pu ana no ka maikai o na launa ana mawaena o Amerika Huipuia a me Hawaii.

            Ke Hoike mai nei ka mea kakau o ka nupepa Sun e noho ana ma Wasinetona, aole wale no ke kanawai kipaku Asia ke kumu o ko Iapana mau maka e leha aku nei i na mokupuni o Hawaii, aka no ka makemake kekahi e hoopalahalaha aku i kona aina mawaho aku o na palena i kei wa. Keloha ia nei ma ke Keena Kuhina maanei, aole wale no ko Iapana piha kaakei i me ka hilinai i kona kilakila, ke manao io nei ke Aupuni Imeperiala he mea pono i na mokupuni o Hawai ke lilo i hapa no ko ka Mikado aina, a nolaila eia ka manawa maikai no ka hoao e hooko.

            Ke olelo ia nei maanai, mamuli o ko Iapana ike i ko ka mana hooko o Amerika Huipuia hopepe malalo o Beritania Nui ma kela hoolele ia ia ana o na koa Beritania mauka i Korinto, Guademala, a me ke akaka o ke kue ino o ka Peresidena Cleveland kahua hana i ko Dole mana hooko, e ike nei o Iapana i ka manawa maikai e hoao ai e hoopalahalaha aku i kona mau aina.

            Aole wale o Iapana i nana, wahi a Mr.Kakela, no ko Hawaii kulana pukaua ano koikoi, aka ke nana pu nei ola ma ke ano kulaka kikowaena kalepa nui kakahi, e ku nei ma ke alahele moana kalepa mawaena o Iapana a me Amerika Huipuia.

            Ua kamailio ae o Kuhina Kakela i kei ahiahi, me ka nana ole i ko ka mana hooko kue kahua hana hoohuiaina, ke manaoio nei no ke Aupuni o Dole a me ka hapanui o na kanaka ma na mokupuni he ninau wale no ka hoohuiaina no na makahiki kakaikahi a lilo aku no i hapa no Amerika Huipuia, a ke hele nei lakou malalo o keia manaoio e hoohui ia ana. O ke Aupuni Kuikawa ke ku nei oia, wahi a Kekela, me ka wikani nui, a nolaila o na hoao ana a pau e hookahuli iaia, e halawai ana ia me na hookui ana ikaika a puahi. Ua kukulu paa ia ka oihana koa o Hawaii malalo o ke aliimoku Amerika i pau, a ua paikau ia a maamaalea.

            Manao o Mr.Kakela he mea kupono ka hoomau ia ana o na puali koa manuwa ma Honolulu. Aia o Bennington maiaila e kula, aka he manaoio kona, he maikai loa ke hoomahuahua i keia puali no ka oi loa o ko Amerika Huipuia mau pomaikai malaila.

 

KE KULANA MA HAWAII.

            Wasinetona, Oct. 10.-Ua hoole oiaio loa mai ke Kokua Kuhina McAdee, o kela loha e olelo ia nei e unuhi iamai ana na mokukaua Amerika mai Hawaii mai, aole loa he wahi mea o ia ano i manao ia.

            Ma ke kamakamailio a Mr.Kurine, ke Kuhina Iapana ma keia la, ua hoole loa oia, aole loa o Iapana makaleho iki e liloiaia na Pae Aina o Hawaii, e like me ia i olelo ia ma na lohe i hoolaha ia ma na nupepa.

 

Loaa ka Opiuma Maluna o ka Waapa.

            Ua hopu ia e ka waapa makai nana e kiai nei i ke awa o Honolulu ma ka Poalima i hala, o Walley Davis, W. Sumner Ellis, W.E. Lee, Ralley Bob Purdy, Kauai a me Ma Liilii, no ka loaa ana aku o ka opiuma maluna o ka waapa a lakau e hoe ana, oia he 2S maui tini. Iwaho keia poe iluna o ka manuwa Amerika Olympia, a e hoi mai ana me ka manao e huna i keia opiuma i kai o Kaholaloa. Ua komo iloko o na makai ka hoohuoi i ka waapa o W. Davis ma no ka hoi ole ana mai ma ke awa, a ua hoolalau ae la ka hoe ana mai ma ke ala e, nolaila ua alualu ka waapa makai i ua waapa nei a huli ia luna. Ua hoopomaikai ia ka lakou huakai imi ma ka loaa ana o kela huina tini opiuma maluna ae. Ua hopu ia kela poe a pau a ua lawe ia i ke puhi. Ua bela koke ia mai o Walley Davis a me W. Sumner Ellis ma ka 250 pakahi a ua hookuu ia mawaho nei. Ke olelo nei ke poo o ka huakai hoopaa opiuma, noluna mai o ka manuwa keia opiuma i loaa ai iaia. ma ka Poaono iho nei, ua kahea ia keia hihia a hoopanee ia mai a ka Poaha iho nei e hookolokolo ia ai.

 

Na Okohola ma Arita.

            Ua ku ae ka mokuahi Lake ma ke awa o Kapalakiko i ka la 30 o Sepatemba, mai Arita ae, me ka lawe mai i na mea hou no ka moewaa o keia kau pepehi kohola ma Arita a me na make mawaena o na aumoku okohola. O na i'a i loaa a ku i ke o, he iwakalua kumamakolu wale no a hiki i ka wa o ka lono hope loa, a he keu aku o ka moewaa maoli.

            Ua paa ka moku okohola kiapa Triton i ka hau paakiki, aka ua pakele oia mai ka nahaha lillii ana, eia nae ua komo nui mai ka liu a ua hiki ole ke manao ia e palekana ana na pia ke hoomau aku i ka anee ana maluna o kona oneki.

            He umikumamaha ka nui e ma make inawaena o ke aumoku pepehi kohola i punia e ka hau me kahi kokoke i ka nuku o muliwai Mackenzie, a i ka wa a ka mokuahi Lakme i haalele aku ai ia mokupuni Hirschel, he eiwa o na luina mahuka i nalowale.

            Eia ka nui o na moku a me na i'a pakahi a kela a me keia moku:

 Mokuahi Beluga......5 kohola.

"Newport..............2"

"Fearless...............3"

"William Baylies..1"      

"Mary D. Hume....1"

"Navaarch.............2"

"Alexander...........1"

"Belvedere............1"

"Narwhal...............2"

Kiapa Triton..........1"

"Horatio................1"

"Wanderer.............1"

Kuna Rosario.........2"

 

Haikaikaia ka Pupule Lukela.

 

            Mai Wailuku, Maui i loha ia mai kekahi mea hoohilahila i ke kaula Hawaii hoopunipuni peni:

            He manawa loihi ke kalahea ana a kekahi misionari helelei i na mokupuni liilii o ka Heina, o Lukela ka inoa me he kaula la. O ke ano o kana lawelawe hana ana, oia ka holoholo iluna a ilalo o Alanui Makeke ma na Poaono a pau panapanau ai ke alelo i na kanaka ma ka olelo, e hoopilipili ana me na pauku baibaia. Komo oia i ka aahu kahakaha ulaula a keokeo a me ke kii o ka hapalua o ka mahina i poho ia ma ka umauma. Mamua o ka puka ana aenei o ke koreia, ua hoohenehene ia oia-eia nae ua manao ia he hehena hoopoino ole aku-aka mamua o ka laha ana, ua hoike e oia i kekahi mau olelo e hiki mai ana ka ma'i luku nana e lawe aku i kekahi heluna nui o na kanaka Hawaii, a ua puni na kanaka Hawaii he wanana oiaio kela. He anee alii paakiki a nolaila ua hoike e mai oia no ka hoihoi ia ao o ka moiwahine, aka ina e hookokoe aku ana kekahi luna aupuni iaia, alaila ua loli ae ia kana olelo ana no ka hiki mai o ka hopena o ke aa nei. O ka hopena o ke ao nei, ua kokoke mai a ma ka ia 7 o Okatoba e hoihoi ia ae ai ka moiwahine, e komo na kanaka i ke kapa keokeo ia la, e pule a e hookeia. Aka mamuli o ka hoka ana o keia wanana ma ia la aohe oiaio, nolaila up pau na kanaka i ka haalele iaia i keia manawa a ke ha'u nei ko lakou waha he pono ke hepu ia ma ke ano na mea ino wale. [Ke lohe ia mai nei, he nui na kanaka i puni i puni i keia wanana pupule, aole wale ma Wailuku, aka ma Honolulu nei kekahi poe, aohe no nae o ka poe naauao, o ka poe anee alii hupo no e paakiki nei. L.H.]

 

Kela a me Keia

            Ma ka mokuahi Warrimoo o kapalulu mai ai Honolulu nei mai Victoria mai ma ia 24 o Nevemaba aenei, e upuia aku nei e kau mai ana maluna ena o Haku Ioane Kakina, ke Kiaaina o Fiji a me ke Komisina Kiekie o Beritania Nui on na Mokupuni Komohana o ka pakipika, ma kona alanui e hoi ana ana mai Enelani mai a i ke kahua o kona mana. Ua hooia ao oia he luna mana hooko papaana no ka lawelawe ana i na hana maloko mai o kona palena e hiki ai kona mana ahi aku.

            E like me ka mamao aku o kahi e hoolala ia ai o na huakai powa e hookahuli i ka Repubalika mokupuni mai na aekai aki o ka Pakipika, pela ka mamao aku o ka oiaio ole o na hoohikilele "huakai powa moana." Ua loha mua ia ma Kapalakiko kahi o ka punana i hoomoe ia ai aka, no wela loa i ka hanaia, ua nele ka punana i ka hua ole e hoomoe ai. Loha hou ia ma na kapakai maluna aku o Kaleponi, me ka manao malaila mai, aka halawai e me ka makapaa, nolaila haalele wale ia. Puapuai houia mai aia i Kikako kahi i lu ia ai ka palu, ina o komo ka aeahaukae iloko o ka huakai powa e holo ai i Hawaii a lanakila, alaila hao wale ia na dala a me ka aina a mahelehele i na koa powa. Aole i ai ia keia palu. A o ka lohe hope loa, aia i Bosetona Kekahi haole e puakaka hele ia e imi ai ipoe e komo pu iloko o ka huakai powa me ia, a e like ana no ko lakou hopena a pau ka haiawai me ka makapapa. O keia na lono i ikeia maloko o kekahi mau nupepa mai o na aina e. Malia paha he hoopuiwaiwa wale iho no me ka oiaio ole kekahi, aku ua hoakeukeu mau mai nae ia i ke Aupuni e ku mikiala, a pela io no ia e ikeia nei.

            I ka hauielau o ka 1893, loaa iho la ke keikikane a Mr. T.A. Mcfarland, he haloe kalepa ano maka hanohano o Live Oak, Sutter Co. Cal. i ka mai kunu koikoi loa. Mamuli o ka ikaika loa o ka eha ma ka umauma ua loohia i ka umil a me he mea ia e loaa ana i ka wela ma ke akemama. Ua hoohainu aku kona makuakane i na olopu nunui lehulehu o ka CHAMBERLAIN'S Laau Kunu, a pela i pau ai a ola loa ke kunu. Ke olelo nei o Mr. McFarland i na wa a nau e loaa ai kana mau keiki i ka nae e haawi ana oia i ka CHAIMBERLAIN'S COUGH REMEDY (Laau Kunu Ola), a he oia io maoli no, Ke manao paa nei oia he laau kunu oi loa keia ma ka makeke. E loaa no ma na Halekuai Laau Lapaau a pau, a o BENSON, SMITH & Co., na Agena me ko Hawaii Paeaina. @@

            Arago, Coos Co., Oregon Nov. 10 1893.-Ke makemake nei au e hoike aku ia oe i ka waiwai nui o ka Chaimberlain's Pain Balm laau maikai i hooia ai i ka'u wahine. Ua loaa iaia ka ma'i rumatica ma na lima no eono malama, a ua hoao oia i na laau lapaau i kuhikuhi ia no ia ma'i, aka aohe nae oluolu iki ahiki i ka wa i hamo ai i keia laau Pain Balm; hookahi wale no omola o keia laau, ua ola loa oia. Nolaila ke lawe nei au i keia wa ma kahoikeike ana aku he laau ola keia no ia ma'i. Owau iho no e O. A. Bullord. He 50 keneta a he $1.00 o ka omole, a e kuai ia e ka Halekuai Laau Lapaau o Benson, Smith & Co. na Agena.