Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 43, 26 October 1895 — Page 2

Page PDF (1.78 MB)

This text was transcribed by:  Manuel Harris
This work is dedicated to:  All my classmates attending our 45th Reunion.

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

MA KE KAUOHA

Kuahaua Koho Balota.

KEEKA HALAIAINA,

Honolulu, Okatoba 24, 1895.}

            @ kulike ai me ka Pauku 80 o ke Kumakanawai, ke hoolahaia aku nei o malamaia ana he Ko@@ Balota Kuikawa no ka @@@ Senate e pani i ka hakahaka ma @@hi o Ohea.  Notley i waiho mai, ma ka Apana Keho Senate Ekahi, mokupuni o Hawaii, mawaena o na hora 8 kakahiaka @@@ @ ahiahi o ka POAKAHI, la 6 o @@@ari, 1896.

            @oa ua Apana koho, na wahi e koho balota ae, ame na Luna Nana o ka la kohe o ka Apana Senate Ekahi.

 

Hilo, Puna a me Hamakua.

Apana Koho I.

            O kela Apana a pau o Puna, @o@ e Keaau a me Olaa.  Wahi Koho; Hale Hookolokolo ma Pohoiki.

            Luna @@@@;           R A Lyman, Sr.

                                                                                    R Rycroft,

                                                                                    David Nape,

Apana Koho 2.

            Na aina o Keaau a me Olaa, ma Puna a me kela hape o Hilo e moe la hoi @@@ na pale@@ o Puna a hiki i ke Awaawa o Honolii.

            Wahi koho.  Hale Hookolokolo ma Hilo.

            Na Luna Nana:            G. W. A. Hapai,

                                                                        E. D. Baldwin,

                                                                        W. Vannatta.

Apana Koho 3.

            E hoomaka ana mai ke Awaawa o Honolulu a hiki i ke Awaawa o Kawainui Wahi koho:  Halekula ma Papaikou.

            Na Luna Nana:            Geo. Weight,

                                                                                    John Moir,

                                                                                    E. Thrum.

Apana Koho 4.

            E hoomaka ana mai ke awaawa o Ka wainai a hiki i ke awaawa o Waikaumaulo, Wahi koho; Halekula ma Honomu.

            Na Luna Nana:            J. K. Dillon,

                                                                                    W. D. Schmidt,

                                                                                    J. B. d'Olivera.

Apana Koho 5.

            Mai ke awawa o Waikaumalo a i ke awawa o Kaula.  Wahi koho: Hale Hookolokolo ma Laupahoehoe.

            Na Luna Nana:            Wm. G. Walker,

                                                                                    L. E. Swain,

                                                                                    Richard Ivers.

Apana Koho 6.

            Mai ke awawa o Kaula a i ke awawa o @ Kalopa (K@liu).  Wahi koho:  Halekula ma Kaohe.

            Na Luna Nana:            James Renton,

                                                                                    A. Lidgate,

                                                                                    Robert Horner.

Apana Koho 7.

            E hoomaka aua mai ke awawa o Kalopa a i ke awaawa o Malanahae.  Wahi koho:  Hale Hookolokolo ma Honokaa.

            Na Luna Nana:            F. S. Clinton

                                                                                    Edwin Thomas,

                                                                                    E. W. Estep.

Apana Koho 8.

            Mawaena o ke awawa o Malanahae a me ka palena o Kohala.  Wahi Koho:  Halekula ma Kukuihaele.

            Na Luna Nana:            Wm. Horner,

                                                                                    George Kock,

                                                                                    W A Yates.

 

Kohala, Kona a me Kau.

Apana Koho 1.

            O Kohala Akau holookoa.  Wahi koho:  hale Hookolokolo ma Kohala.

            Na Luna Nana:            W P McDougal,

                                                                                    J Barnet,

                                                                                    Kahookauo.

Apana Koho 2.

            O Kohala Hema apau.  Wahi Koho:  Hale Hookolokolo ma Waimea.

            Na Luna Nana:            W. S. Vredenberg,

                                                                                    Jas. Bright,

                                                                                    S. M. Kekoa.

Apana Koho 3.

            E hoomaka ana mai Kohala Hema a i ua palena o Holualoa ma ka Akau.  Wahi koho:  Hale Hookolokolo ma Kai@@a.

            Na Luna Nana.            George Clark,

                                                                                    S. Haanio,

                                                                                    Thomas Ain.

Apana Koho 4.

            Ma ka palena ma ka Akau o Holualoa a hiki a komo pu me Keei, Kona Hema.  Wahi koho:  Hale Kula o Konawaena.

            Na Luna Nana:            Thos. H. Wright,

                                                                                    H. Haili,

                                                                                    R. Wassman.

Apana Koho 5.

            Mai ka palena Hema o Keei a hiki i na @@@@ ma ka Akau o Kau.  Wahi koho:  Hale Hookolokolo ma Hookena.

            Na Luna Nana:            T K R Amalu,

                                                                                    Kailihiwa,

                                                                                    Rev G W Waiau

Apana Koho 6.

            Mai na palena mawaena o Kona Hema @@@ Kau a hiki loa i na palena Komoha @@ o Punaluu.  Wahi Koho:  Hale Hookolokolo o Waiohinu.

            Na Luna Nana:            J. H. Waipuilani,

                                                                                    W. J. Yates,

                                                                                    O. K. Apiki.

Apana Koho 7.

            Ke koena aku o ka Apana o Kau.  Wahi Koho.  Hale Kula ma Pahala.

            Na Luna Nana:            W. P. Fennell,

                                                                                    Ikaaka,

                                                                                    James Lino.

                                                                                                            J. A. KING

            Kuhina Kalaiaina.                                           2567-3t.

 

            Ua hookohuia o J. Keliikahi i keia la @ una Pa Aupuni no ka Pa Aupuni ma Hilo, Mokupuni o Hawaii.

                                                                                                            J. A. KING,

            @@@@ Kalaiaina, Oct. 11, 1895.

                                                                        2368-3

 

K@@NA O KA PAPA OLA

Honolulu, Oct. 23, 1895 }

            O ka rula o ka Papa Ola o Augate 30, 18@@, a pepa ana i ka hoouna ana @ ua Leta mai Oahu aku nei i ka Mokapuni o keiaPaemoku, mai ka Hale Leta @ai wale no e hoounaia ai, a e @@@uoka ana e pului kukaepele ia na leta a @@@, ma hela ua hoopania ia hana.

            Ma ke kauoka, a ka Papa Ola.

                                                                        WILLIAM O. SMITH,

                                                            Peresideana o ka Papa Ola.

                                                            2369-1

 

KEENA O KA PAPA OLA,

HONOLULU, Oct. 16, 1895.}

            O ka rula a ka papa Ola i pili i ka hoomalu ana i na moku kaloko ma ke awa o Honolulu, ua hoopauia.

            O ka rula e papa ana i ka hanaia o ka Poi ma kela hapa o Honolulu e moe ana mawaena o ke kahawai o Nuuanu a me @@@@ Liliha, ua hoopau pu ia.

            Ma ke kauoha a ka papa Ola.

                                                                                    WILLIAM O. SMITH,

                                                                                                Presesidena o ka Papa Ola.

                                                                                                                        2568-2

            Ua hookohuia o Peter Kahakauila i keia la i Luna Pa Aupuni no ka Pa Aupuni ma Mala, Apana o Lahaina, Mokupuni o Maui.

                                                                                                J. A. KING,

                                                                                    Kuhina Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina.  Oct 11, 1895.

                                                            2568-3

 

KA

NUPEPA KUOKOA

- NE -

 

Ko Hawaii Paeaina i Huiia

 

            o ka Makahiki,            -           -           -           $2 00

No Eona ahina.                       -           -           -             1 00

                        Kuike ka Rula.

 

HOOPUKAIA E KA

 

NA PUKA

         ANA. }          1          2          3          4          5          6

                      Pule     Pule     Pule     Pule     Pule     Pule

1 Iniha          $1.50   $2.00   $2.50   $3.00   $3.50   $4.00

2 Iniha            2.00     2.75     3.50     4.00     4.50     5.00

3 Iniha            2.50     3.50     4.50     5.00     5.50     6.00

4 Iniha            3.00     4.00     5.00     6.00     6.75     7.50

5 Iniha            3.50     4.75     6.00     7.00     8.00     9.00

6 Iniha            4.00     5.50     7.00     8.00     9.00   10.00

 

            O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo la.

 

HAWAIIAN GAZETTE CO.

GEO. H. PARIS, Luna Nui.

J. U. KAWAINUI, Luna Hooponopono.

No Honolulu, Oahu, Lakou a pau.

 

POAONO,      -           -           -           -           OKATOBA 26, 1895

 

            MA NA mahina hope o keia makahiki e hulihoi mai ai o Hon. W. R. Kakela, ke Kuhina Mana Piha o Hawaii ma Wasinetona, a e pani ia aku ana ia wahi e Hon. F. M. Hatch, ke Kuhina o ko na aina e i keia wa.  He kanaka kupono loa o Haki ma keia kulana, oiai, he loea ike kanawai oia o ke kulana kiekie, a ua hiki iaia ke hakilo me ka mikiala piha no ka pono o ke Aupuni Repubalika o Hawaii.  Ilaila e hookui aku ai kona puniu me na loea kilo aupuni o ke ao nei.

 

            EIA ke oili aku nei ke KUOKOA i keia pule me ka piha kanikau no ka haalele ana mai o Joseph U. Kawainui i keia ola ana.  He kanaka o J. U. Kawainui e hiki ia Hawaii ke kilohi haaheo aku a puana ae, "He kanaka hoopono oia."  Ua kamaaina oia i na mea a pau, a ua ohohia nui ia oia e na hoaloha haole o kakou mamuli o kana mau hana maikai.

            He kanaka Hawaii oiaio oia i loaa ka naauao maikai ma ka olelo Beritania ame kona olelo luaui, a ua hoohana pololei oia i kana mau talena ma ke kahua o ka hoopono, aole hoi o ka uhaai.

            Mamuli o kona kulana kanaka makua ua haliu aku kekahi hapa o na opio o kona lahui maluna o kana mau ao, a ua lawe ia ia mau ao maikai a hiipoi.

            Ma na oihana lehulehu a pau ana i hana ai, na oihana aupuni ame na hana ponoi iho a ke kino, ua ikeia ka pololei ewaewa ole o kana mau hana.

            He kanaka puni oihana ole oia, a ake hanohano oie hoi.  Ua ake nui oia a ua hooikaika nui no hoi e loaa ka pomaikai i kehakhi o kona lahui oiwi, a ua hana oia me ka manao kuakuai ole, aka, me ka manao ake nui e loa ka mahaioia i kona lahui ma na anuu kiekie o keia oia ana.  Nona iho, aole oia i ake e mahalo ia mai.  Ua hana oia i kana hana me ke ake mahalo ole ia mai e na kanaka, aka mamuli o ka ulupuni o kona puuwai i ke ohohia no kona lahui ponoi.  Pela oia i hoike mai ai i kona kulana kanaka oiaio.  O na hana a pau i oili mai a i hookumu ia iloko o ka puuwai, he hohonu kulipo ia e hiki ole ai ke ana ia me ka mea ana a ke kanaka.

            I ka wa i kukulu ia ai ke Aupuni Kuikawa, o Kawainui kekahi Hawaii maka mua loa i kakoo i ke aupuni, no kona ike kumaka i na hana o na au i hala.  Ua hoolilo oia i kana makaponi no ka hoouaauao ana i kona lahui e huli mai i keia au hou o ka holomua.  Aole hiki ke olelo ia he kanaka lokoino oia i kona aina a kumakaia hoi i kona lahui.

            He kanaka naau haahaa, hoopono oia i na wa a pau, a i kona wa i ike ai he makapo ka hou poo hou aku ihope, ua oni oia i mua a kalahea i kona lahui e huli i loaa ka maha.  O ka mea kakau nei kekahi i kamaaina i kona naau aloha no kona lahui a me kona aina, a ua kuka pu i na hora mehameha no ka pono o ka aina.  Ua huai mai oia i kona puuwai a hamama, e like me ka makua i kana keiki e iini ana e onou iaia imua i ke kulana kiekie a hanohano, a kinai i na hana o na au i hala.  Pela kona iini no kona lahui Aole oia ikunana i na olelo pahenehene hoonaikola a kona lahui, ua lawe oia i ke kulana kuokoa hopo ole, a papahi i ka lei o ka lanakila, a oni aku o ka pahu hopu o kona mau iini.

            Aole oia i like me ka hapa nui o na Hawaii e holo pee mai nei, he makemake no e kakoo i ka aupuni, makau nae i ka hilahila o mea ia mai i ka mea.  No ka pono me ka holomua oia i na wa a pau.

            He kanaka umauma akea o Kawainui, a ua hooikaika no kona lahui ma na ano a pau, aole nae oia i haawi i na kokua i na poe ana i manao ai e hoowaia ana i ka inoa o kona aina.

            Aole oia i like me kakahi poe Hawaii naau nukoki e ae e lili ana ke ike aku ke pii ae la kona hea Hawaii maluna ona  He naau akea (liberal) puuwai hamama kona.  O ka mea e pii ana, hauoli oia nona, a pahu hou aku iaia e oni i ka wekiu ina nae ua lawa ma ia kulana.  Ma keia kulana i oi loa ai o Kawainui mamua o na Hawaii e ae, a o na poe Hawaii ana i kokua ai, ua hoonele ia lakou me ka makua ole nana e kakeo a e alakai ma na ala e hekau aku ai i na anuu o ka palekana.

            I kona kau i lilo Lunamakaainana ai no ka Ahaolelo ua hoomaopopo ia kana mau hana, a mamuli o kona mau hooikaika i kaiehu ia ai na poe Hawaii i ekaeka na lima.  E like me ka loihi o ka mau ana o keia lahui, pela e mau ai ke ola ana o ka inoa o Kawainui i ka puuwai o na kanaka, a o na poe kakaikahi i enemi pilikino iaia i kona wa e ola ana, e holoi i kela mau manao, a e hoomanao mau iaia ma kona ku lana kanaka Hawaii aloha lahui, i kulike ai me ka Mark Anthony olelo hoalohaloha maluna o ke kino wailua o Julius Caesar (Kaisara):

"O na hana hewa a na kanaka e ola mahope o lakou,

O na hana maikai e kanu pu ia me ko lakou mau iwi."

 

Lele ka Hauli o ko Kauai poe.

 

            Mamuli o ka oili kamahao ana aku me ka upu mua ole ia o ka mokukaua Amerika Bennington e ku aku ana ma na aekai o ka mokupuni kaili la i kela pule aku nei, ua puiwa a lele ka hauli o na kamaaina o Kauai.  Ua holo kalewa ka Bennington ma kahi mamao he mau mile mai ka aina mai, e hoolele poka pahu anu ma o a maanei na kekahi mau la.  Ua manao loa ko laila poe o na koa kipi a Mahelona i ike ai ma ka hihio keia e hoohalua aku nei ia lakou.  Ua huli hoi mai ua wahi mokukaua hoolele hauli la i ka Pakahi iho nei, a e holo hou aku ana no Hilo, Hawaii, me ke Kuhina nui Amerika Willis.

 

Opiuma no Honolulu.

 

            Ua loaa ma Kapalakiko i ka ihu hana o McBoyde o ka puali huli o ka hale dute o Kapalakiko, he iwakaluakumamalima mau hapa paona tini opiuma maloko o ke keena wiliki o ka mokuahi Australia ma ka la 4 o Okatoba.  Ua manaoia, ua loaa keia opiuma i kekahi poe o ke keena wiliki ma ka huakai mua aku nei a ka Australia i holo mai ai i Honolulu nei me ka manao e hoopae malu iuka nei o Honolulu, aka no ka paa loa i ka hoomalu ia i ka wa o ka mai kolera iho nei aohe ae ia o ko luna mai - o ka moku poe e lele iuka nei, nolaila, ua hiki ole ke hoopae malu ia.

 

Ka Mokuahi Australia.

 

            Ua kapalulu mai ma Honolulu nei ka mokuahi holo kuwaena Australia i ka hora 5 a me hapa o ke ahiahi Poakahi aku nei i hala o keia hebedoma.  Ua haalele aku oia ia Kapalakiko i ka hora 10 kakahiaka o ka la 15 o Okatoba.  Mai ia la mai a hiki i ka la 17, he makani aheahe wale no mai ka hikina hema maialaila mai ia la mai a hiki i ke awa, he makani ikaika wale no mai ke komohana hema me ke kuakualau.  O ka manawa o keia holo ana mai la, he 6 la, 7 hora a me 30 minute.  Ua hoohikihiki mai ka Australia ma keia huakai mai nei ia 12 mau ohua kapena, 14 mau ohua oneki, 96 mau eke leta a me na tona ukana lehulehu no ko Honolulu nei poe waiwai.

 

KAILI IA AKU KE AHO!

 

MAKE O J. U. KAWAINUI MA KONA HOME MA APUA!

 

Hala ia Keiki Oiwi i Minamina Nui ia - Iwakalua Kumamalima Makahiki he Mea Kakau Nupepa!

 

            Ua make emoole o J. U. Kawainui ma kona home ma Apua i ka wanaao Poakolu iho nei, Okatoba 23 hora 4:30.  Ua hoohikilele ia kona poe hoaloha o keia kulanakauhale no ka emoole o kona mino ana iho a hala aku la ma ke aia mau o ke kanaka.

            Ma ka hora 3 me hapa o ka wanaao Poakolu nei, ua ala ae oia e heluhelu i na polu o na aoao mua o

 

[ picture]

 

IOSEPA ULUMAMAIALII KAWAINUI

(Kahaia e Harry Roberts iloko o Keena KUOKOA.)

 

ka nupepa KUOKOA nei, e like me ka mea maa mau iaia he mikiala hana.  Ua hoomaka mai ka pii malie ana o ka ehaeha ma kona puuwai, aole nae i manaoia e kukonukonu loa aku ana, a ua kokoke mai la hoi kona hopena.

            Ua hoike aku oia i keia eha iloko o kona puuwai imua o kana wahine aloha.

            He aneane ekolu mahina i hala aku kei, ua loaa oia i keia ano eha ma kona umauma a holopani i kona puuwai.  Ua hele oia i kekahi kauka a ua hoikeia mai ke kumu o ia eha aia iloko o ka puuwai.  Ua hoomaopopo oia he ano nui kahi i noho ai kela pilikia, aka, e like me ke kanaka wiwo ole a hopo ole no kona hopena e aneane mai ana, ua noho paa mau oia ma kana oihana a oniu i kana makapeni no ka hoomalamalama i kona lahui oiwi ana i alaoha pilipaa ai.

            Ma ke ahiahi Poalua, ua iho no oia i ka uapo e ike i ka hulihoi ana o kana whine opio, Mrs. J. H. S. Kaleo no Maui.  Ua hui me na hoa me ka manaoia aku he ikaika kona kino, eia ka aia iloko ka mai kahi i hana malie ai, a he hoopalaimaka ka nanaina ola maikai mawaho.

            Ma ka hora 4 o ke ahiahi Poakolu nei no i manele ia aku ai kona kino wailua a hoomoeia aku la ma ka ilina ma Kawaiahao, kahi e moe mai la na kini lehulehu o na poe haipule oiaio o ka aina i hoi mua aku ma ka opu o ka honua.

            Nu Rev. H. H. Pareka, Kahu o Kawaiahao a Lunahooponopono mua o ka nupepa KUOKOA, i malama ke anaina haipule, ma kona home mamua o ke kai ana o ka huakai hoolewa.  Ua piha aloha a anoano eehia kana mau olelo no ka mea i hala,  Ua mele mai ka papa himeni o Kawaiahao ia "E Pili i ou la Au."

            Na kekahi hoaloha pilipaa o ka mea i make, oia o Aberahama Fernandez, i hooponopono na mea e pili ana i ka huakai hoolewa.

            O Kapena Parker me ka puali makai o Honolulu ma ke poo o ka huakai hoolewa, mahope aku ka puali bana o ke aupuni, ke kaa kupapau, ka wahine kanemake, ka ohana a me na hoaloha lehulehu.

            Eia na poe hapai pahu:  John Ena, J. Lota Kaulukou, S. K. Kane, Joseph Nawahi, J. M. Kanakanui, F. J. Jesta (Hose), John E. Bush (Buki), John Nott, E. K. Lilikalani o me Wallace R. Farrington, Lunahooponopono o ka nupepa Advertiser.

            Eia na poe koikoi o ka aina i hoea kino ae e ike i kona kino kupapau:  Peresidena S. B. Dole, Lunakanawai.  Kiekie A. F. Judd (Kauka) a me Mrs. Judd, Prof. W. D. Alekanekero, Lunakanawai H. E. Cooper, na Kuhina o ke Aupuni F. M. Hatch a me J. A. King, na Hon. J. Kauhane, D. L. Naone, H. M. Whitney, Kauka Emekona, E. G. Hitchcock, Ilamuku A. M. Brown, J. K. Kahookano, Enoka Johnson, J. K. Kaulia, Mrs. Haalelea, Mrs. C. A. Brown, Jas. H. Boyd, Rev. S. E. Bihopa, W. A. Kinney, Akoni Rosa, W C Aehi, a me kekahi poe Hawaii koikoi e ae.

            Ua hanauia o Iosepa U. Kawainui ma Hana, Maui, a ua piha ke kanalima kumamaha o kona mau makahiki ma keia ao.  Ua holo mai oia i Honolulu nei i kona wa kamalii.  Ma Kahehuna oia i hoonaauaoia ai, a oia kekahi o na haumana i moni pono i na ao maikai a kana poe kumu, a lu hou aku la ia momi makamae no ka pomaikai o kona lahui, e like me ke kanaka lulu hua ma ka lepo maikai.  Ua ulu nui kaua mau ao naauao kahele ana mawaena o na Hawaii noonoo maikai, a ua puni na kini a pau o keia mau Paemoku i kona inoa.

            Ma na wahi a pau o keia Paeaina i komo na kukuna o ka malamalama a e heluhelu ia nei hoi ka NUPEPA KUOKOA, ke Kilohana Pookela a ka Lahui, ua lohe ia ka inoa hanohano makamae o Iosepa U. Kawainui, a o lakou pu ke komo mai ana i ke kanikau walohia ana me ka ohana o ka mea i make.

            E hooneleia ana na poe heluhelu o ke KUOKOA me kona mau manao alakai naauao hoi a me ke akahele, a he mea paakiki ka hoopiha pono ana i kona makalua, oiai o keia kana oihana i maa a lehia, a he hookuanui na poe e ae e uhai ana ma kona meheu.

            He iwakalua kumamalima makahiki i hala aku nei, ua noho hana o J. U. Kawainui malalo o H. M. Whitney Sr., (Wini) e kakau no ke KUOKOA, a mahope mai, lilo oia i lunahooponopono.  I ka 1878, ua kukulu o J. U. Kawainui me kona pokii i hala e aku mamua ona, o Benjamin, i ka Nupepa Ko Hawaii Pae Aina, a malalo o ka laua mau alakai ana, ua piha ohohia ka lahui ia nupepa.  No umikumamaha makahiki kona lawelawe kuokoa ana i ka oihana hoopuka a hooponopono nupepa.  I ka 1892, malalo o ke kono ia, ua hoohui ia na nupepa Kuokoa me Ko Hawaii Pae Aina, e like me keia wa e pulelo mau aku nei, a ua lilo ia J. U. Kawainui ke kulana lunahooponopono o keia nupepa, a na ka make i pauaho mai la iaia.  Na kona maamaalea ma na olelo a elua i hiki ai iaia ke unuhi i na nuhou o na aupuni mamao, a waiho aku imua o na poe heluhelu o ke KUOKOA, a pela i mau ai ke ohohia ia o keia wahaolelo o ka Lahui.

            He hoaloha pilipaa hoi ka mea i make no ka Moi Kalakaua, a i kona wa i pii ae ai ma ke kapu o na Kamehameha i ka 1074, ua hookohu oia ia J. u. Kawainui i hoa no kona Aha Kukamalu.  I ka pii ana ae o Liliuokalani, ua haule ka inoa o Kawainui.  I ke au o Kalakaua ua lilo iaia oia no ka Papa Hoonaauao.

            Ma ke kukulu ia ana iho nei o ke Aupuni Repubalika, ua hookohu ia oia he hoa no ka Aha Kukamalu o ke Aupuni, a ma ka Poakolu nei, ua halawai ia hapa o ke aupuni e hoike i ko lakou kumakena no ko lakou hoa i make.

            He heahanau oia no ka Ekalesia o Kawaiahao, ka luakini o na kupuna i hala e aku.  Ua hooikaika oia no ka pono o ka ekalesia ana i hilinai ai, a aole e ike hou ana na paia o Kawaiahao i kana mau hana maikai.  Aole no paha oia i hemoleleioa, aka o ka aala makamae o kona inoa a me ka maemae o kana mau hana pono, e waiho mau ana i kia hoomanao no na hanauna hou e uhai aku ai.  He kulana keonimana, akahai a haahaa kona i na wa a pau.

            Ma o kona make ana, ua hooneleia ka lahui me kekahi koo ikaika i na hora kupilikii, ua hoonele ia ka wahine kanemake a me ka ohana me ka makua ahonui a pauaho ole.  He kanikau huliamahi keia mai Hawaii a Niihau.

            He lala ka mea i make no ka Hui Repubalika Hawaii.

 

He Haiolelo Kaulana.

 

            Eia i Honolulu nei kekahi haole kaulana i ka haiolelo hoohulihuli, oia o Rev. Yatman.  Ma ka Alameda o ka Poaha nei kona hiki ana mai, a ua hookaulua iho oia me kakou.

            E lohe ana kakou i kana mau haiolelo waiwai nui, e kaili okoa mai ana i ka puuwai o ke kanaka auwana.  Ua olelo ia he kanaka kamahao oia ma kana oihana, a e lohe kumaka ana kakou iaia.

 

Loio Kuhina Kamika no Nu Kilani.

 

            Ma ke awakea Poaha iho nei, i holo aku ai ka Loio Kuhina W. O. Kamika a me Hon. G. N. Wilikoki o Kauai no Nu Kilani, ka aina o na maori.  Ua holo aku ka Loio Kuhina e huli pono i ke ano o ka hoohana ia ana o ke kanawai aina o na Maori, a pela ananei e hoohanaia aku ai na home liilii o ke Kanawai Aina o ka Ahaolelo Kiukawa i hooholo iho nei.

            Ua holo hoomaha aku o Mr. Kamika, i awili pu ia no nae kana huakai me ka hana pili aupuni.  Ina he luna aupuni kekahi i kupono loa e haawi ia i hoomaha loihi mamuli o ka hana hooikaika pauaho ole no ka pono o ka lahui, o Kamika ka luna aupuni e kupono e haawiia, oiai, ua nui a koikoi a lehulehu maoli kana mau hana i hana iho nei me ka holopono.  E hahai ia ka laua huakai e ka pomaikai a pae hou i ka aina nei.

 

Paina Laulea.

 

            Ua haawi ae o Persidena Dole he wahi paina laulea hoonanea ma kona home ma Kahehuna i ka po Poalua o keia pule.  He poe kakaikahi kai kono ia.  Malaila ae ke Kuhina o ko na aina e F. M. Hatch, P. C. Jones a me kana lede, Kuhina Kalaiaina King, Loio Kuhina W. O. Kamika a me kana lede a me kekahi poe koikoi e ae o ka aina.

 

Loaa Hou ke Kino o Bach.

 

            Mamuli o ka wawahi ia ana mai nei o ka Halepule o St. Nicholas ma Geremania, ua hoomakaia e imi ka pahu kupapau o Johann Sebastian Bach, kekahi o na hakumele kaulana loa o Geremania o  ke keneturia umikumahiku; me ka pohihihi loa ka huliia ana a loaa.  He hookahi haneri me kanalima makahiki kona moe ana i ka lepo, a he kakaikahi loa na poe e ola nei i lohe mahui i kona wahi i kanu ia ai.

            Ma ka huliia ana ma na buke hoomanao o ka luakini, ua loaa aku he mau meheu uuku, a na ka naauao o ke kanaka i huli aku na mea i koe.  Ua olelo ia mawaena o na poe he mau tausani i kanuia malaila, he umikumamalua ko lakou heluna i kanuia iloko o na pahu oka, nolaila, ua hoohaikiia ka huliia ana ma na pahu oka wale no.

            Ua loaa aku no he mau poo kanaka iloko o na pahu oka, i ka noii ana o ka mea nana i ke kino o ke kanaka, ua olelo oia he wahine opio, a he elemakule na mea nona ia mau poo.

            I ka ha o ka la, ua loaa aku la kekahi poo nui, keikei ka lae, ka ihu a me ka nuku.  Lawe o Prof. His a noonoo.

            Kauoha ia o Seffner, he mea kalai kii mabala, e hana i poo kii malalo o na kauoha a Prof His, ka loea huli i na mea pohihihi e pili i ke kino o ke kanaka, a o ka hopena ua loaa ke kii i kulike loa me ko Bach i like loa me kona kii i penaia i kona wa e ola ana.

            No ke kanalua o kekahi poe, ua hana o Seffner i ke kii or Handel (he kanaka haku mele kaulana no,) mai keia poo kanaka mai, a ua like no me Handel, aka ua manoanoa kekahi wahi o ka lae, oia ka mea i like ai.  Nolaila, ua hooholo na poe naauao o Bach wale no ka mea kohu pono i keia poo, a ua manao loa ia oia kela.  Nui ke ohohia o na poe i ike i ke kii i kalai ia Seffner, a e kukuluia aku ana paha i kia hoomanao no Bach ke paa ka halepule hou o St. Thomas.

 

Ka Puali Puhi Ohe Aupuni.

 

            Ua hoolaha oihana ia ae mai ke Keena mai o ko na aina e, ua hoopaaia kekahi mau manawa puhi ohe o ka puali o ka hebedoma e like penei:

            Ma na Poakahi, ma ka Emma Kuea, hora 7:30 ahiahi.

            Ma na Poakolu, ma ka pa Mana Hooko, hora 4 ahiahi.

            Ma na Poaha, ma Tamaki Kuea, hora 4 ahiahi.

            Ma na Poaono, ma ka Emma Kuea, hora 4 ahiahi.

            E pakuiia aku na po puhi ohe mahina konane i kela a me keia manawa.

 

Kuhina Hawaii Kakela ma Wasinetona.

 

            Wasinetona, Oct. 4 - Ua hoohiki mai la i keia kulanakauhale o Kuhina Kakela, ka Elele kilo aupuni hou o Hawaii i Amerika Huipuia, a ke kali nei o ka hoi mai o Peresidena Cleveland imua ona e panee aku ai i kona mau palapala hookohu.  Ua nui na waiawalaau kamailio ana no ke ke Kuhina nui Olney hoole ana aole e ike mai ia Mr. Kakela i ka Poalua i hala, i ka wa a ua keonimana ia i kipa aku ai ma ke keena o ko na aina e.  O ko Mr. Kakela haule i ke kipa ana aku inehinei, ke olelo nei na kilo aupuni, he hoike ana la e huhu ana ia i ka hana a ke Kuhina Olney.  Eia nae, ua hoole o Mr. Kakela aole ia i hoowahawaha ia mai ma o ka hoole ia ana mai e Mr. Olney aole e ike iaia.

            "Ua kipa aku ma ke Keena o ko na aina e i ka Poalua i hala," wahi a Mr. Kakela, "e panee aku i ko'u mau aloha ia Mr. Adee, ka mea a'u i launa maikai ai.  Ua hai ia mai au, ua hele hoomaha oia, a ua hoikeike ia mai ia'u e ike no au i ke Kuhina Olney.  A no ia mea, ua hoouna aku la au i ko'u kikiki ia luna aupuni, a ua lawe ia mai ka huaolelo ua pilikia loa oia a ua noi e kala aku iaia.  Ua ike no au, aole he la ike no na kilo aupuni ka Poalua a aole o'u kuleana e kipa aku ai i ona la.  Malia o hiki ia'u ke hoomakaukau no ko'u hoikeike ia aku imua o ka Peresidena.  I ka wa e pau ai o keia mau mea i ka lawelaweia e hana aku no au i ka'u mau hana ma ke ano Kuhina."

 

Na Kopaa Hawaii i Hoouna Pololeiia i Nu Ioka.

 

            Ua hoouna ia mai ke awa aku o Honolulu iloko o ka makahiki 1895 nei, no ka Hui Hoomaemae kopaa ma Nu Ioka, maluna o na mokupea e holo ai malalo ae o lae Hao, na kopaa Hawaii ekaeka i hoomaemae ole ia, penei ka nui:

            Maraki 5, maluna o Kenilworth, na eke kopaa he 63,912 ka nui, no lakou ke kaumaha he 3,998 mau tona a ua like hoi me 7,997,522 mau paona.

            Maraki 25, Charmer, 47,019 mau eke, 2,918 mau tona a ua like hoi me 5,836,463 mau paona.

            Aperila 9, Oakes, 54,231 mau eke, 3,370 mau tona a ua like hoi me 6,740,730 mau paona

            Mei 23, Troop, 40,963 mau eke, 2,504 mau tona a ua like hoi me 5,008,950 mau paona.

            Iune 18, Helen Brewer, 45,888 mau eke, 2,504 mau tona a ua like me 5,597,056 mau paona.

            Iune 25, Tillie E. Starbuck, 52,207 mau eke, 2,504 mau tona a ua like me 5,507,056 mau paona.

            Iune 29, Manuel Llaguea, 44,065 mau eke, 2,730 mau tona a ua like me 5,461,671 mau paona.

            Okatoba (?) S. P. Hitchcock, 56,000 mau eke, 3,500 mau tona a ua like me 7,000,000 mau paona.  Eia no ma ke awa ia e hooili nei.

            Malia hookahi moku i koe e hoounaia ana me ka piha kopaa mamua o ka pau ana o keia makahiki.

 

NUHOU KUWAHO

 

ILI KA MOKUKAUA SEPANIA.

 

            Havana, Oct. 2. - Ua ili ka mokukaua Sepania Chistobal Colon ma na kuaau o Cuba.  Ua palekana no nae a pau na luina.  Ke olelo nei na poe kipi o Cuba, i kiola toapido ia ka e lakou.  He mokuhao keia e lawe ana ia 11 mau pukuniahi a ua kukulu ia e like me ke ano moku kiapa.  Ua kapili ia oia ma Cadiz i ka 1887, a penei kona nui:  He 210 kapuai ka loa; 32 kapuai ke akea; 12 kapuai 5 iniha ka hohonu; he 1130 mau tona; o ka ikaika o ka enegini mahu, ua like me ko na lio he 1500; o ka holo he 14 mau mile i ka hora.

 

HAUNAELE HOU MA BERAZILA.

 

            Nu Ioka, Sept. 28. - Ua hoouna elele waeaolelo mai ka mea kakau o ka nupepa Herald ma Rio de Janeiro, aia he pialoke nui ke kau ia maluna o ka Hale Lunamakaainana a ua nui ka haunaku o na hoa o ka hale ma na mea pilikino ma ka papahele.  O ke kumu o ka pilikia no ke kumuhana e huikala laulaha ai i na poe kipi o Rio Grand De Sui.  Ua olelo ahewa akea ia maleko o na nupepa o Rio de Janeiro, o ke kumu o ko na makai kunana maka wale aku aole hoomalu i keia hoohaunaele hilahila ole, mamuli no ia o ka hoopohala o ka aoao o Jacobin, oiai ua huikau pu ia mahele aina me ia poe.  O ka manao o keia poe hookeekee i lohe ia ae, o ka onou aku imua e haalele mai o Moraes i ka noho Peresidena.  Ma ka nana ana i ke ano hakukoi o ke kulana, ua kahea ia he halawai o na hoaloha o Moraes o ka Aha Senate a me ka Hale Lunamakaainana, me ka manao ina e hiki ana, e hoolaulea ma ka ae ana e hooholo aku i ke kanawai e huikala akea ai me kekahi mau hoohaiki, e keakea ai i na kumu imikala no ka haalele mai o ka Peresidena.  Ke lohe ia nei ma ka poai oihana e aneane hiki ole ana ke hookuikahi mawaena o na welelau huhu.